Osnovi grafičkog dizajna

Uvodno predavanje

Miloš Stojmenović - FIM

 Kurs: Osnovi grafičkog dizajna

Predmetni nastavnik: Miloš Stojmenović,

mstojmenovic@singidunum.ac.rs

Asistent: Zona Kostić zkostic@singidunum.ac.rs

Fond časova: 2+2

Način polaganja:
prisustvo – 10 poena
domaći zadaci – 3 x 20 poena
- inicijali
- tipografija
- logo
završni ispit - vizuelni identitet max 30 poena

Miloš Stojmenović - FIM

Miloš Stojmenović
 Doktorirao 2008. u Otavi, Kanadi
 Obrada slike, prepoznavanje oblika
 ≈25 naučnih radova
 7 radova u časopisima na SCI listi
 www.site.uottawa.ca/~mstoj075
 Naučni saradnik u Kanadi, Japanu i
sada Srbiji
Kurs: Osnovi grafičkog dizajna

Teme:
 Vizuelna pismenost
 Grafički dizajn i brending
 Principi i elementi dizajna
 Simboli
 Tipografija
 Logo
 Boja
 Vizuelni identitet
 Elektronsko izdavaštvo
 Osnovi grafičke tehnike
 Ambalaža

Miloš Stojmenović - FIM

Dizajn : umetničko delo

 Dizajn je nastao onoga trenutka kada je

umetničkom delu data svrha.
 Umetičko delo dobija funkciju
upotrebljivosti onog trenutka kada mu
funkcija prevazilazi estetičnost.
 Tada umetnost postaje dizajn, a
umetnik dizajner.
 Umetničko delo ima jednu jedinstvenu
funkciju, a to je dekoracija.

Miloš Stojmenović - FIM

Dizajn : umetničko delo

 Za razliku od njega, dizajn je

upotrebljiv, praktičan i funkcionalan, on
služi svrsi, iako njegove estetske
vrednosti imaju osnova da postanu deo
dekoracije.
 Dizajnerska dela naručuje klijent da bi
unapredio sopstvenu promociju, a
umetnička dela naručuju mecene da bi
dekorisali svoju okolinu.

Miloš Stojmenović - FIM

Šta je Grafički Dizajn?

 Postupak koji spaja dizajnera,

klijenta, programera, itd. Da bi se
prenela odredjena poruka
odredjenom tržištu
 Tipicno je ta poruka visuelno
osmisljena I preneta publici
 Koriste se razne tipografske i
umetnicke tehnike i vodi se računa o
grafičkom rasporedu dizajna
Dizajn : umetničko delo

Miloš Stojmenović - FIM

Industrijalizacija

 Dizajn se u pravom smislu reči razvija s

razvojem industrije i masovne potrošnje.
 Dizajnerska dela se umnožavaju i
uspešnost dizajnera se meri brojem kopija
njegovog dela koji je ostvaren,
 Umetnička dela se rade u samo jednom
jedinstvenom i neponovljivom primerku.
Ipak u cvatu industrijalizacije, dizajneri
stvaraju pokrete koji se suprotstavljaju
ovolikom omasovljavanju proizvodnje.
Miloš Stojmenović - FIM
Profesija

 Grafički dizajn postaje deo kulture i

ekonomije, a 30-tih godina XX veka
grafički dizajner postaje i profesija, koja
kreira medije masovne komunikacije u
saradnji sa kreativnim timovima.
 U Nemačkoj 50-tih godina ova profesija
dostiže veliko uvažavanje u društvu i u
okviru Ministarstva za ekonomiju otvara
se specijalan Savet za dizajn.

Miloš Stojmenović - FIM

Arts’n Crafts

 Dizajn prati društvene tendencije,

povezan je sa modnim hirovima i zato se
brzo menja i razvija nove stilove.
 Za stvarni početak dizajna smatra se
XIX vek, vek industrije.
 Kraj XIX veka obeležio je organski
Arts’n Crafts stil (Engleska, William
Morris, dizajner tekstila). Podražavaju se
biljni oblici, a koriste prirodni materijali. Iz
industrijskog dizajna i kreiranja tapiserija i
tapeta rađaju se uslovi za grafički dizajn.
Miloš Stojmenović - FIM
Arts’n Crafts

Miloš Stojmenović - FIM

Art Nouveau (jugend, secesija)

 Početak XX veka, pre Prvog svetskog rata,

razvija se novi stil Art Nouveau, pun vijugavih
mekih i elegantnih elemenata i organskih formi.
U Nemačkoj ovaj stil nazivaju jungend stilom, a u
Beču secesijom.
 Plakat postaje sredstvo masovnog informisanja
i rade ga veliki majstori.
 Javljaju se revolucionarna rešenje slaganja
slova.
 Slikom se pokazuje metafora ideje.

Miloš Stojmenović - FIM

Art Nouveau (jugend, secesija)

Miloš Stojmenović - FIM

 Art Nouveau (jugend, secesija)

Minsk Barcelona Porto

Miloš Stojmenović - FIM

 Art Nouveau (jugend, secesija)

Bec Budimpesta

Miloš Stojmenović - FIM

I sv. rat

 Doba Prvog svetskog rata proizvodi

bogatstvo propagandnh plakata, plakata
podrške nacističkoj vladi i plakata parodije
na istu.

Miloš Stojmenović - FIM

I sv. rat

Miloš Stojmenović - FIM

Danas...

Miloš Stojmenović - FIM

II sv. rat

Rosie the Riveter – W.O.W.

Miloš Stojmenović - FIM

II sv. rat

Miloš Stojmenović - FIM

Ruski konstruktivizam ...

 Ruska socijalistička revolucija 1919 ->

umetnost usmerena na socialne svrhe
 Umetnost i dizajn prate tehnologiju i politiku.
Koristi se čist formalistički stil, umetnost postaje
konstrukcija izražena pravilnim geometrijskim
oblicima.
 Dizajnerska dela se svode na njihovu
upotrebljivost, a dekorativna estetika se svodi na
proste i minimalističke forme. Po ovim načelima,
javlja se škola Bauhaus, ruski pokret
Konstruktivizam i holandski pokret De Stejl.

Miloš Stojmenović - FIM

Ruski konstruktivizam

 Zastupljene
crvene i crne
boje, alat
 Narod
izrazava zelju da
se obrazuje i
napreduje

Miloš Stojmenović - FIM

Konstruktivizam danas

Da li je IKEA danas
najvernija pristalica
kostruktivistickih
principa?

Film koji poziva narod na

revoluciju koristi ideje
konstruktivizma

Miloš Stojmenović - FIM

Bauhaus (gradjevinska skola)

 Nemacka, 1919 – 1933

(do dolazka fasista)
 Filozofija skole je bila
spajanje svih grana
umetnosti i arhitekture u
‘totalno’ umetnicko delo

Miloš Stojmenović - FIM

Bauhaus (gradjevinska skola)

Miloš Stojmenović - FIM

Bauhaus danas

Miloš Stojmenović - FIM

De Stejl (neoplasticizm)

 Holandija, 1917 – 1931

 Jake horizontalne i
vertikalne ivice,
pravougaonici
 osnovne boje: crvena,
zuta, plava, sekundarne:
crna, bela siva

Miloš Stojmenović - FIM

Dadaizam

 Cirih, Svajcarska,
1916 – 1922
 Sa druge strane,
rađa se radikalni
kritički pokret
dadaizam, koji unosi
jednu potpuno novu
estetiku i novu
filozofiju umetnosti i
dizajna.

Miloš Stojmenović - FIM

Dadaizam

Miloš Stojmenović - FIM

20-te

 Dvadesete godine XX veka su okrenute

eliti u društvu u Americi. Koko Šanel žari
svojim modnim dizajnom koga postavlja
za standarde. Javlja se velika želja za
napretkom, a dizajneri se okreću
aerodinamičnom dizajnu. Slova ovog
pokreta su masna i veoma čitljiva, a
slaganje slika i teksta u časopisu razbija
konstruktivističke standarde.

Miloš Stojmenović - FIM

20-te

Miloš Stojmenović - FIM

20-te

Miloš Stojmenović - FIM

50-te

 Pedesetih godina XX veka se vraća u

modu organski stil i pored toga što je
masovna potrošnja deo američkog sna
koga sanjaju svi Evropljani.
 Vreme prosperiteta nakon II svetskog
rata

Miloš Stojmenović - FIM

50-te

Miloš Stojmenović - FIM

50-te

Miloš Stojmenović - FIM

60-te

 Šezdesete godine ponovo uprošćavaju formu i

vraćaju se funkcionalizmu.
 Stvara se vrlo funkcionalan i svedeni dizajn.
Nasuprot njega, javljaju se i razna
eksperimentalna dizajnerska rešenja.
 Dizajneri odlaze u alternativu, hipi pokret
donosi specifičnu kamp kulturu i psihodelična
rešenja.
 Umetnici pop kulture udaraju na masovnu
proizvodnju i stanje društva, koristeći
svakodnevne predmete u svrhu umetnosti.

Miloš Stojmenović - FIM

60-te

Miloš Stojmenović - FIM

60-te

Miloš Stojmenović - FIM

60-te

 Svet preplavljuju anti-ratne i

studentske revolucije i rađa se jedan
veoma prost, radikalan i direktan
dizajnerski stil.
 Revolt je prisutan u svakom pogledu,
pa i u samom dizajnu.
 Osnivaju se i antidizajn pokreti koji se
suprotstavljaju svim dotadašnjim
dizajnerskim načelima. Koristi se plastika,
a podražava se i ismeva čovekova potreba
za udobnošću.
Miloš Stojmenović - FIM
60-te

Miloš Stojmenović - FIM

70-te

 Sedamdesete godine obeležava

ekspanzija plastike, ali i njena
banalizacija.
 Plastika je konačno prestala da se
koristi za kreiranje različitih upotrebnih
predmeta i iselila se u bašte. Ipak, kako je
hipi kultura još uvek prisutna, izleti i
kampovanja su veoma moderni i sva
oprema za život van sobe je livena od
plastike.

Miloš Stojmenović - FIM

70-te

Umetnik: Andy Warhol

Miloš Stojmenović - FIM

70-te

Miloš Stojmenović - FIM

80-te

 Osamdeste godine zrače jarkim bojama

i svetlosnim efektima. Nova estetska
načela karakterišu osamdesete divljim, a
rešenja postaju sve provokativnija.
 Osamdesetih dizajn postaje deo biznisa
i džet seta.
 Dizajn postaje čitav kulturni događaj.
Kompanije potpisuju svoje proizvode
dizajnerskim imenima, a dizajneri stvaraju
čitav imidž kompanija.
Miloš Stojmenović - FIM
80-te

Miloš Stojmenović - FIM

90-te

 Devedesete godine su prekretnica iz

elektrotehničkog u informatičko društvo.
Dizajneri se gube u ovoj eri
predinformatičkog društva i česta su
veoma nespretna rešenja.
 Masovna potrošnja i masovna
proizvodnja utrkuju se najviše u
primetljivosti proizvoda.
 Pojava Photoshopa 1.0, Interneta

Miloš Stojmenović - FIM

90-te

Miloš Stojmenović - FIM

90-te

1999

1994

1994
Miloš Stojmenović - FIM
Savremeni dizajn

 Grafički dizajn postaje sredstvo u kreiranju

muzičkih spotova, multimedijalnih prezentacija,
reklama i websajtova stila web 2.0.
 Savremeni dizajn rasplamsava eru brenda
kreiranjem korporativnih identiteta.
 Tržište je prezasićeno konkurencijom, a
kompanije žele da se istaknu u odnosu na
konkurenciju i obezbede prepoznatljivost, a time
i lojalne klijente. Svrha dizajna je u pridobijanju
klijenata i prodaji proizvoda.

Miloš Stojmenović - FIM

Savremeni dizajn

 Dizajneri mešaju različite tehnike, kombinuju

se mediji, a sve pod digitalnim signalom.
 Analogno, iako osetljivije i preciznije biva
prevaziđeno digitalnim signalom, koji je razvijen
do velike osetljivosti, a daleko ga je jednostavnije
obraditi.
 U digitalnoj eri, proširuju se mogućnosti
kombinovanja medija.
 Dizajnerska rešenja su puna interakcija,
štampani mediji su preseljeni na ekran.
 Masovna upotreba CD-a, kompjutera i prenos
digitalnog zapisa značajno umanjuje troškove
masovne komunikacije. Eksperimentiše se sa
svetlošću, projekcijama slika i zvukom.
Miloš Stojmenović - FIM
Savremeni dizajn

 Mirko Ilić – Svetski, a naš!

Miloš Stojmenović - FIM

Savremeni dizajn

 Savremeni dizajn trpi dosta uticaja

prethodnih stilova, od flower-powera,
preko stila pedesetih, pop arta, do
osamdesetih i neo panka. Povratak ovih
stilova objašnjava se setnošću generacija
koje su sedamdesetih i osamdesetih bile
mlade i na vrhuncu svog života, a danas
su na mestima menadžera i ljudi koji
upravljaju svetom. Upravo oni kreiraju
dizajnerske tendencije.

Miloš Stojmenović - FIM

Savremeni dizajn

Miloš Stojmenović - FIM

Savremeni dizajn

Miloš Stojmenović - FIM

Savremeni dizajn

Miloš Stojmenović - FIM

Savremeni dizajn

Miloš Stojmenović - FIM

Savremeni dizajn

Miloš Stojmenović - FIM

Savremeni dizajn

Savremeni dizajneri koriste već

kreirane, gotove dekorativne elemente
koje ubacuju u svoje radove. Razlog
ovome je velika brzina života i razvoja
posla, pa i marketinga, tako da se rešenja
završavaju u malim rokovima, osim ako
nije reč o velikim kompanijama. Nosioci
savremenog dizajna su različiti.

Miloš Stojmenović - FIM

Savremeni dizajn

 U dizajn studijima i marketinškim

agencijama kreativni tim osmišlja ideju
kampanje, umetnički direktor grafički
osmišlja rešenje, a operateri izvode
posao. Na ovaj način se stvara
specijalizacija poslova i brže dolaženje do
rešenja. Tok štampe prati production
artist, on bira boje i papire za štampu,
prati kvalitet pripreme za štampu i
štampanje samog proizvoda.

Miloš Stojmenović - FIM