Teški metali

To su metali čija je gustina veća od 5 g/cm3.

U teške metale se ubrajaju:
• Olovo (Pb),
• Živa (Hg),
• Kadmij (Cd) i
• Arsen (As).
 Olovo
Skladišti u kostima i manjim
djelom u jetri, bubrezima i
mekim tkivima.
Trovanje olovom utiče na
funkciju mozga i nervnog
sistema, smanjuje stepen
inteligencije, moć zapažanja
i memoriranja.
Najteži oblici izazivaju smrt.
Anorgansko Pb se vrlo slabo
apsorbira u odraslih (10%), te
znatno bolje kod djece (50%).
Niski unos Ca pojačava
apsorpciju Pb zbog natjecanja
za isti receptor. Smanjeni
unos Zn i deficit Fe takodjer
pojačavaju apsorpciju Pb.
Olovo se ugradjuje u kosti
umjesto Ca, pa je utvrdjena
povišena koncentracija u
krvi kod nedostatnog unosa
 Živa (Hg)
Živa (Hg) je teški metal Prvi simptomi trovanja
koji u hranu dolazi javljaju se u organima
najčešće upotrebom za varenje, a zatim u
pesticida. nervnom sistemu.
Živa je toksična i kao
elementarna i u svim Drastično treba smanjiti
svojim spojevima korištenje fungicida
(organskim i koji sadrže živu
neorganskim).
.
 Živa (Hg)
U namirnicama životinjskog
prijekla najviše metilžive, dok
je u biljkama Hg uglavnom u
anorganskom obliku.
Ribe koje koncentriraju Hg iz
okoliša i 1000 puta
školjkaši koji nakupljaju Hg u
skoro 3000 puta većoj razini
od koncentracije u njihovu
okolišu
Anorganska Hg uglavnom
oštećuje bubrege
• Akutno trovanje organskim
spojevima žive (metilživa)
izaziva teške
neuromuskularne i
neurološke defekte (veže se
za sulfihidrilne, amidne,
karboksilne, i druge skupine;
izmedju ostalog, blokira
kalcijeve kanale ), koji mogu
dovesti do smrti; metilživa je i
razvojni toksin (inhibira
dijeljenje stanica fetusa ) koji
uzrokuje neurološke
poremećaje
 Kadmij (Cd)
Kadmij (Cd) Visoka doza kadmija u
bubrezima izaziva oštećenje tkiva
bubrega, utiče na nastanak kamenca u
bubrezima i povećanje pritiska. Kadmij
utiče na strukturu kostiju dovodeći do
njihove deformacije. Čest je uzrok
anemije, oštećenja srca i bubrega,a i
kancerogen je.
Glavni izvori izloženosti ljudi kadmiju su
hrana (školjkaši i bubrezi različitih
životinja), voda i duhan. Vrlo malo
anorganskog Cd se apsorbira u (oko
5%), a ne javlja se u alkiliranom obliku.
Apsorpcija se znacajno pojacava u
nedostatku Ca, Zn, ili bjelancevina
protein koji veže metale, tzv.
metalotionein, je odgovoran za dug
poluživot Cd u organizmu i njegovo
nakupljanje u bubrezima.
Cd najviše oštećuje bubrege,
remeti funkciju jetre,
gušterače, te različitih
žlijezda.
Kod visoke izloženosti
zamjenjuje Ca u kostima (npr.
kontaminirano tlo u Japanu;
Cd uzrokovao tzv. itai-itai
bolest tj. bolest bolnih kostiju);
na životinjama je utvr:eno i
njegovo hipertenzivno,
teratogeno i karcinogeno
djelovanje.
Utvrdjeno je i da Zn, Cu, Se, Fe i
askorbinska kiselina umanjuju
ili spriječavaju neke od
toksičnih učinaka Cd
 Arsen (As)
Arsen koji je vezan u organska
jedinjenja (As5+) i elementarni
arsen nisu toksični za razliku
od neorganskog
trovalentnog arsena (As3+).
U maloj količini arsen je prisutan u
zemlji.
Izvjesnu količinu arsena sadrži
morska voda.
Arsen se akumulira u tijelu,
posebnou kosi, koži i nekim
unutrašnjim organima.
Trovanje arsenom izaziva
opadanje kose, dermatitis i
druge probleme organa za
varenje, zatim premorenost,
glavobolju, zbunjenost,
psihološke probleme i
oderđene promjene na jetri i
bubrezima.