BAB 3

TAMADUN MELAYU
PENGENALAN KEPADA TAMADUN MELAYU

• Tamadun Melayu telah lama bertapak

di Rantau Asia Tenggara.
• Berkembang daripada orang Melayu,
yang tergolong dalam kumpulan penduduk
asal rantau ini.
SAMB…

• Tamadun Melayu merujuk kepada:

• Sebuah tamadun yang dibentuk
oleh orang melayu.
• Tertumpu di wilayah di Asia tenggara.
SAMB…

• Dua perkara penting yang mewarnai

tamadun Melayu ini ialah:
1. Bahasa Melayu – Bahasa perhubungan
(lingua franca) di seluruh wilayah ini.
2. Agama Islam yang menjadi pelengkap
kepada pembentukan tamadun Melayu.
KONSEP MELAYU

• Istilah Melayu merujuk kepada tiga perkara yang berbeza iaitu:

• 1. ras (genetik atau biologi).
• 2. kebudayaan.
• 3. Bahasa.
• -kumpulan keluarga Bahasa melayu –Indonesia: Bahasa Melayu
dan sub-keluarganya ialah Jawa, sunda, Madura,acheh,
Minangkabau, sasak, melanau, iban, bajau, murut, bugis dan sulu.
WILAYAH KEBUDAYAAN MELAYU:

• Merangkumi kawasan-kawasan
dari pulau Madagaskar ke Kepulauan Pasifik.
• Pusat teras wilayah ini adalah kawasan
kepulauan Asia Tenggara.
TAKRIF PERLEMBAGAAN MALAYSIA :

• Dalam perkara 160, Perlembagaan Malaysia, orang

Melayu ditakrifkan sebagai:
1. secara lazimnya berbahasa Melayu.
2. secara lazimnya mengamalkan adat istiadat Melayu.
3. beragama Islam.
ASAS-ASAS TAMADUN MELAYU:
• Kemunculan tamadun Melayu secara langsung boleh
dikaitkan dengan kemunculan pusat-pusat kerajaan
Melayu.
• Kemunculan tamadun Melayu hasil penguasaan laluan
perdagangan:
• -kerajaan-kerajaan Melayu awal pra-Islam seperti:
Funan (Vietnam), Langkasuka (Thailand), Srivijaya
(Sumatera), semenanjung tanah melayu dan borneo,
kuala selinsing (perak) dan lembah bujang (Kedah).
SAMB…

• Kemunculan tamadun melayu hasil penguasaan laluan perdagangan:

• Bukti arkeologi membuktikan bahawa kerajaan Melayu awal di Lembah
Bujang dan Kuala Selinsing wujud sejak 2500 tahun dahulu.
• Bukti-bukti ketamadunan kerajaan Melayu Awal:
• -kesan kerajaan-kerajaan Melayu awal menunjukkan pengaruh Hindu-
Buddha:
• 1. Angkor wat di kamphuchea,
• 2. borobodur di Pulau jawa dan Indonesia.
• 3. lembah bujang di Kedah.
SAMB…

• Dua empayar Melayu Awal:

1. Empayar Funan.
2. empayar Srivijaya.
TEORI KEDATANGAN ISLAM KE ASIA TENGGARA

• Secara umumnya, agama Islam dikatakan datangnys melalui tiga

laluan iaitu:
1. secara langsung melalui laluan perdagangan laut dari kawasan
Negara-Negara Arab. Teori oleh John Crawford & Nieman dan
disokong oleh S. M Naquib al-Attas.
2. melalui laluan perdagangan darat ke benua kecil India dahulu
sebelum sampai ke kawasan Asia Tenggara. Teori dikemukakan
oleh sarjana Belanda iaitu Pijnappel.
SAMB…
• 3. melalui laluan perdagangan Darat
iaitu laluan sutera ke Negara China dahulu
sebelum mengikuti laluan perdagangan
laut ke kawasan Asia Tenggara. Teori daripada penulis
Sepanyol iaitu Emanuel Godinho de Eredia.
SAMB…

• Faktor-faktor yang menyumbang kepada

perkembangan agama Islam di Alam Melayu:
1. peranan ahli sufi.
2. perkahwinan.
3. Perdagangan.
4. Politik dan penaklukan.
SAMB…
• Bukti-bukti kesultanan Melayu Islam:
• Kedatangan Islam membentuk satu tamadun Melayu yang baru dan boleh
dikatakan mengukuhkan dan memantapkan tamadun melayu.
• Empayar Melaka dan lain-lain kesultanan Melayu Islam menjadi pusat-pusat
keintelektualan dan kesusasteraan Melayu.
• Bukti fizikal utk ketamadunan Melayu kurang jelas kerana kerajaan Islam
Melayu tidak membina bangunan munomental yang dibuat daripada batu.
• Sebaliknya, bukti ketamadunan Melayu lebih menjurus kepada perkembangan
ilmu pengetahuan.
• Penggunaan Bahasa Melayu tersebar luas di rantau Asia Tenggara dan juga
Kepulauan Melayu.
SAMB…

• Selain sebagai Bahasa lingua franca, penggunaannya

menunjukkan bahawa Bahasa Melayu itu dikaitkan
dengan Bahasa orang-orang yang bertamadun.
• Terdapat penulisan yang dihasilkan oleh tamadun Melayu
di antara 10,000 ke 14,000 naskah-naskah Melayu yang
memperkukuhkan kehebatan tamadun Melayu.
KESAN & PENGARUH ISLAM DALAM TAMADUN
MELAYU
1. Agama dan Kepercayaan.
2. Pendidikan.
3. Bahasa dan Kesusasteraan.
4. Perundangan.
5. Politik dan pemerintahan.
6. Sistem kekeluargaan.
PENCAPAIAN TAMADUN MELAYU:
• Mempunyai struktur organisasi ketenteraan kuat dan cekap.
Bidang • Cth: kerajaan melayu awal sprt Srivijaya, Majapahit dan Melaka.
ketenteraan

• Kitab tib merupakan himpunan kitab perubatan Melayu. Cth: Taj-ul-Muluk.

• 1886,sebuah buku perubatan Melayu tlh diterjemahkan dlm bhs Inggeris iaitu :This is The medical Book of
Bidang Malayan Medicine,yg dirujuk utk mengubati penyakit lelah dan Bronkitisdi Barat thn 1951.
perubatan • Ubat tradisional pula bersumberkan daun & akar-akar kayu.

• Sastera rakyat (hikayat Awang Sulung merah Muda, Hikayat Malim Dewa dsb)
• Sastera pengaruh Hindu (Hikayat Seri Rama, Hikayat Pendawa Lima dan Hikayat Nakhoda Muda).
Bidang • Sastera pengaruh Islam (hikayat Raja-raja pasai, Hikayat Nur Muhammad dll).
persuratan
SAMB…
• Seni melayu sgt dipengaruhi oleh kejadian alam semulajadi.
• Cth: seni tari (zapin, makyong & inang)
Bidang
kesenian

• Seni muzik (gamelan, cak lempong, kompang).

• Seni ukir & khat (ukiran minbar masjid, ukiran kayu, ukiran tembaga).

• Seni bela diri, persilatan, sulam, anyaman dll.

PANDANGAN SEMESTA TERHADAP TAMADUN MELAYU
• 1. Islam Agama Wahyu.
• 2. Allah SWT sebagai Pencipta.
• 3. Konsep Pembalasan.
• 4. Mementingkan Nilai.
• 5. Konsep Kesederhanaan
• 6. Konsep Akauntabiliti.
• 7. Ketaatan kepada Sultan & Menghormati Pemimpin.
• 8. Berpegang teguh kepada adat Resam.
• 9. Memuliakan Ibu Bapa & orang-orang yang lebih Tua.
• 10. Bermesyuarah dan Bermuafakat.
CABARAN TAMADUN MELAYU MASA KINI