2019 ОНЫ ТӨСӨЛ СОНГОН

ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ҮР ДҮН,
ЦААШИД ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ
ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА
Ховд хот 2019 он

ХХААХҮЯ, ЖДҮХС-н мэргэжилтэн Н.Мянганбанзрагч

Жижиг дунд үйлдвэрийн
тухай хуулийн
шинэчилсэн найруулга
01
04 Улс төрийн нөлөөнөөс

02
хараат бус үйл
Үйл ажиллагааны ил тод ажиллагаа
байдал

05
Зээлийн сонгон
шалгаруулалтын үе

ЖДҮХСангийн шатанд Software

program нэвтрүүлсэн
Байгууллагын бүтцийг
дахин шинэчилсэн 03 2019 онд авч
/илүү ил тод нээлттэй

06
Зээлийн сонгон
хэрэгжүүлсэн шалгаруулалтан Credit
scoring систем

ажил нэврүүлсэн

07
Бодлого, зохицуулалтын
хэрэгжилт сайжирсан
Бодлого, зохицуулалтын хэрэгжилт
Засгийн газрын хуралдаанаар "Жижиг дунд үйлдвэрийг дэмжих 2018-2021 хөтөлбөр" -ийг батлав.

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайдын 2019 оны 4-р сарын 19 ны өдрийн А-119 тоот тушаалаар Жижиг, дунд
үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангаас төслийн урт хугацаатай хөнгөлөлттэй зээлийн сонгон шалгаруулалтын журам батлагдав.

Зээлийн үйл ажиллагааны ил тод байдлыг нийгмийн сүлжээ, вэб сайт болон бусад хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр хангасан.

Урт хугацаатай, хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдах боломжийг олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлээр нээлттэй ил тод
зарлсанаар иргэн ААН-н зээлд хамрагдах боломжийг нэмэгдүүлсэн.

Зээлийн санхүүжилтийн шийдвэр гаргах хороог 7 хүний бүрэлдэхүүнтэй байх бөгөөд үүнд 3 төрийн байгууллагын гишүүн, 4
төрийн бус байгууллагын төлөөлөл оролцож шийдвэр гаргадаг.

Авлигатай тэмцэх газартай хамтран төрийн өндөр албан тушаалтан, түүнтэй холбоотой хувь хүн, аж ахуйн нэгжийн талаар
мэдээлэл солилцох ажлыг дижитал зээлийн ERP системд оруулсан бөгөөд холбогдох этгээдүүд тус сангаас зээл авах боломжийг
хаасан байна.

Засгийн газраас зээлийн мэдээллийн санд Таван тусгай сан байдаг түүний хугацаа хэтэрсэн зээл мөн Монголбанк мэдээллийн
сангаас зээлийн муу түүхтэй иргэн хуулийн этгээдийн төсөлд хамргдах боломжийг хязгаарлаж өгсөн. Хувь хүн, бизнес
эрхлэгчдийг санхүүгийн хариуцлага, хариуцлагыг нэмэгдүүлэхийг уриалсан.

Анх удаа төслийн сонгон шалгаруулалтыг олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр нээлттэй, ил тод зохион байгууллаа.
Жижиг дунд бизнес эрхлэгчдэд өөрсдийн төслийг хурлын комисст тайлбарлах боломжийг олгосон. /Шарк танк хэлбэрээр/
 Төсөл сонгон шалгаруулах үе шат:

Жижиг дунд үйлдвэрүүдийн зээлийн үр ашгийг дээшлүүлэх, санхүүгийн

хариуцлагыг нэмэгдүүлэх ЖДҮХСангийн зээлийн эрсдэлийг бууруулахын тулд эдгээр
үйл ажиллагаа нэвтрүүлсэн.

Төсөл сонгон Иж бүрдэл шалгах Хурлын хороонд

Үр дүнг танилцуулах Хамтын ажиллагааг
шалгаруулалтыг төслөө танилцуулах эхлүүлэх
олон нийтэд зарлах

Төслийн нарийвчилсан
Төсөл хүлээн авах Төслийн хорооны Зээл олголт
судалгаа
хурлын шалгаруулалт

4
Нийт санхүүжилт 47 тэрбум төгрөг, орон нутгийн
санхүүжилтээр 3 тэрбум төгрөг
2019- онд нийт ирүүлсэн зээлийн хүсэлт
 2019 оны зээл олголт салбараар

Дээрх салбаруудад нийтдээ 49,4 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийж

471 –н иргэн, аж ахуй нэгжүүдийг дэмжээд байна.
 0 5 10 15 20 25
Орон нутагт
одоогоор олгосон Хэнтий 11 73%
санхүүжилт Хөвсгөл 15 71%
Ховд 11 50%
Увс 12 80%
Төв 7 41%
Сэлэнгэ 12 63%
Сүхбаатар 4 50%
Өмнөговь 5 21%
Өвөрхангай 12 54%
Орхон 3 37%
Завхан 2 28%
Дундговь 5 50%
Дорнод 7 50%
Дорноговь 8 57%
Дархан-Уул 11 64%
Говь-Сүмбэр 8 72%
Говь-Алтай 20 80%
Булган 14 77%
Баянхонгор 21 52%
Баян-Өлгий 6 37%
Архангай 19 79%

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2

Санхүүжсэн хувь Санхүүжүүлсэн төслийн тоо
 Энэ жил ЖДҮХСангийн төсөв хязгаарлагдмал байсан тул урт хугацаатай, хөнгөлөлттэй
зээлийн төслийн хүсэлтийг нэг удаа хүлээн авсан. Анх удаа ЖДҮХСангийн урт хугацаатай,
хөнгөлөлттэй зээлийн төсөл сонгон шалгаруулалтанд зээлдэгчийн эрсдэлийн үнэлгээний таблетыг
төсөл сонгон шалгаруулалтын шатанд ашигласан. Шинэ журмын дагуу Төслийн зээлийн явцыг хоёр
өөр аргаар сонгож 4 үе шаттайгаар үнэлж ажилласан. Шатлал бүрийн үнэлгээ нь 10-12 шалгууртай,
бүх шалгуур нь дотроо 3-4 өөр сонголтын үнэлгээтэйгээр үнэлсэн. Тухайн төслийн үнэлгээ нь тухайн
жилдээ хүчинтэй байна.

1-дүгээр үе шат 2-дугаар үе шат 3-дугаар үе шат 4-дугаар үе шат

Бичиг баримтийн Урьдчилсан шатны төслийн Төслийн нарийвчилсан ТСШХорооны шийдвэр
иж бүрдэл шалгах боловсруулалтын судалгаа шатны судалгаа
 ТӨСӨЛ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ УРЬДЧИЛСАН ШАТНЫ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГАЧЛАЛ
Төслийн үнэлгээний Авах
д/д Хэмжүүр Шалгуурын нөхцөл Оноо Тайлбар
шалгуур үзүүлэлт оноо
30%-аас бага 0
30-40% хооронд бол 60% 6
Төслийн нийт дүнд оруулах 40-50% хооронд бол 70% 7
1 10
өөрийн хөрөнгийн хэмжээ
50-60% хооронд бол 80% 8
60-80% хооронд бол 90% 9
80%-аас дээш бол 100% 10
Үйл ажиллагаа явуулах технологи, горим, үйл ажиллагааны дараалал
100% 5
зэргийг сайн тодорхойлсон бол
Үйл ажиллагаа явуулах технологи, горим, үйл ажиллагааны дараалал
Үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, 70% 3.5
зэргийг дунд зэрэг тодорхойлсон бол
2 худалдааны технологийн 5
Үйл ажиллагаа явуулах технологи, горим, үйл ажиллагааны дараалал
ажиллагаа 40% 2
зэргийг муу тодорхойлсон бол
Үйл ажиллагаа явуулах технологи, горим, үйл ажиллагааны дараалал
10% 0.5
зэргийг тодорхойлоогүй
Түүхий эдийн байнгын нийлүүлэлт, нөөц, чанарын түвшинг сайн
100% 5
тодорхойлсон бол
Түүхий эдийн байнгын нийлүүлэлт, нөөц, чанарын түвшинг дунд зэрэг
80% 4
Түүхий эдийн чанарын тодорхойлсон байвал
Орц

3 5
үзүүлэлт, нөөц Түүхий эдийн байнгын нийлүүлэлт, нөөц, чанарын түвшинг
50% 2.5
тодорхойлсон ч эрсдэлтэй байвал
Түүхий эдийн байнгын нийлүүлэлт, нөөц, чанарын түвшинг
10% 0.5
тодорхойлоогүй байвал
Шаардлагатай тоног төхөөрөмжийн жагсаалт, тоо ширхэг, чанар, хэрхэн
100% 4
Хэрэгжүүлэх төслийн тоног бэлэн байдлыг хангах талаар хангалттай судалгаатай бол
4 4 дээрх судалгаа хангалтгүй, гүйцэт биш байвал
төхөөрөмжийн жагсаалт 70% 2.8
дээрх судалгаа байхгүй бол 30% 1.2
Тоног төхөөрөмж, техник, технологи худалдан авах 100%
Зээлийн зориулалт, Барилга байгууламж, үндсэн үйл ажиллагааны мал, амьтан, үр тариа 80% #DIV/0!
5 зарцуулалт буюу төслийн 5
өгөөж Эргэлтийн хөрөнгөд зарцуулах бол 60%
Зээл хаах 0%
Хангалттай 100% 5
Төслийн баримт бичгийн
 Үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүний тоо ширхэг, чанарын үзүүлэлтийг үйлдвэрлэлийн хүчин чадлыг 70-иас дээш хувиар
100% 5
ашиглаж, хангаж байвал
Үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүний тоо ширхэг, чанарын үзүүлэлтийг үйлдвэрлэлийн хүчин чадлыг 50-иас дээш хувиар
70% 3.5
Гарц хангаж байвал
7 Үйлдвэрлэлийн хүчин чадал 5 Үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүний тоо ширхэг, чанарын үзүүлэлтийг үйлдвэрлэлийн хүчин чадал гүйцэт хангаж
40% 2
чадахгүй байвал /30%-50%/
Үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүний тоо ширхэг, чанарын үзүүлэлтийг үйлдвэрлэлийн хүчин чадал гүйцэт хангаж
10% 0.5
чадахгүй, тооцоолол тодорхойгүй байвал /30%-иас доош/
ХХААХҮСайдын А-146 тоот тушаалаар батлагдсан салбар, чиглэлтэй уялдаж байгаа бол 100% 10
Салбарын бодлого, чиглэлтэй ЗГ-н 2019 оны 190 дүгээр тогтоолоор бүсчилсэн тэргүүлэх салбар, чиглэлтэй нийцэж байгаа бол 80% 8
8 10
уялдсан эсэх
ЗГ-н 2019 оны 190 дүгээр тогтоолоор бүсчилсэн тэргүүлэх салбартай нийцэж байгаа бол 70% 7
Бусад салбар, чиглэлээр хэрэгжүүлэх төсөл бол 50% 5
Нэмэгдсэн бол 100% 5
Гадаад орчин

9 Шинээр бий болох ажлын байр 5 Хадгалагдсан бол 70% 3.5

Нэмэгдээгүй хэвийн хэмжээн байгаа бол 40% 2
Давуу, сул тал, боломж болон аюулаа бүрэн оновчтой үнэлсэн бол 100% 2
10 SWOT шинжилгээ 2 Дунд түвшинд үнэлсэн бол 60% 1.2
Муу үнэлсэн бол 30% 0.6
Үнэлээгүй бол 0% 0
Зорилтот хэрэглэгчээ оновчтой зөв , сайтар судлан тодорхойлсон бол 100% 5
Зорилтот зах зээл, сегмент,
Дунд зэрэг бол 70% 3.5
11 хэрэглэгчийн тодорхойлолт, 5
бэлэн байдал Муу тодорхойлосон бол 40% 2
Тодорхойлоогүй бол 20% 1
Шатахууны үнэ, валютын ханш, хил гаалийн бодлого, улс төр, нийгэм эдийн засгийн өсөлт, бууралтаас
Гадаад

100% 5
орчин

Гадаад орчны нөлөөллийн хамаарах байдал бага бол

12 5
мэдрэмж Дунд зэрэг 70% 3.5
Их бол 40% 2
Үндсэн үйл ажиллагааг өргөтгөж байгаа бол 100% 6
Шинээр байгуулж байгаа эсэх Үйл ажиллагаа явуулдаг салбар дотроо өөр үйл ажиллагаа эрхлэх гэж байгаа бол 70% 4.2
13 6
/бааз суурь/ Үндсэн үйл ажиллагаа явуулдаг салбараас өөр салбарт үйл ажиллагаа эрхлэх гэж байгаа бол 50% 3
Дотоод хүчин зүйлс

Шинэ үйл ажиллагааны чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхлэх бол 30% 1.8
Бүтэц, орон тооны төлөвлөлт нь төслийг хэрэгжүүлэхэд хангалттай төлөвлөгдсөн, засаглал сайтай гэж үзвэл 100% 4
Бүтэц, орон тооны төлөвлөлт нь төслийг хэрэгжүүлэхэд төлөвлөгдсөн боловч, төслийг хэрэгжүүлэхэд засалал,
Бүтэц, орон тоо, засаглал 70% 2.8
14 4 шийдвэр гаргах түвшинд хувь хүний оролцоо их гэж үзвэл
Бүтэц, орон тооны төлөвлөлт нь төслийг хэрэгжүүлэхэд хангалттай төлөвлөгдөөгүй, тодорхой бус, төслийг
40% 1.6
хэрэгжүүлэгчийн засаглал муу, шийдвэр гаргах түвшинд хэт хувь хүний оролцоо ихтэй бол
Ажлын байранд шаардлагатай мэргэжилтэн, мэргэжлийн ур чадвартай хүний нөөцөөр хангагдахаар
100% 4
Ажиллагсдын мэргэжил, төлөвлөсөн бол
15 4
мэргэжлийн ур чадвар Дунд зэрэг тодорхойлсон бол 70% 2.8
Муу буюу тодорхойлоогүй бол 40% 1.6
Төсөлд өгсөн нийт оноо 100 100
 ТӨСӨЛ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ НАРИЙВЧИЛСАН ШАТНЫ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГАЧЛАЛ
Тайлбар
Төслийн үнэлгээний шалгуур Авах
д/д Хэмжүүр Онооны хувь Оноо
үзүүлэлт оноо
Төсөл хэрэгжих дунд үе шатанд явж байгаа бол эрсдэл бага - Delivery
100% 10
stage
Төсөл хэрэгжих бэлтгэл үе шат эхэлсэн бол эрсдэл дунд-Development

Process
Төслийн нарийвчилсан судалгаа stage
70% 7
1 хийгдэх үеийн тухайн төслийн 10
хэрэгжилтийн байдал Төслийн санаа гаргах, эсхүл төлөвлөх үе шатандаа байгаа бол эрсдэл
40% 4
өндөртэй-Discovery stage

Цаасан дээрх төсөл -Dream stage 0% 0

Бүрэн 100% 5
Бүрэн бус 40%-70% 70% 3.5
Policy

Төсөл хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай

2 5 Бүрэн бус 0%-40% 40% 2
бичиг баримт байгаа эсэх
Байхгүй 0% 0
Үйл ажиллагааг явуулахад бэлэн, түүхий эд материал, бусад нөөц
100% 10
хангалттай бол
Premises, People

Төслийг хэрэгжүүлэх ажлын байр, Үйл ажиллагааг явуулахад бэлэн, түүхий эд материал, бусад нөөц дунд
70% 7
тоног төхөөрөмж, түүхий эд, бараа зэрэг хангагдсан бол
3 10
материал, хүний нөөцийн бэлэн
Үйл ажиллагааг явуулахад бэлэн бус, түүхий эд материал, бусад нөөц
байдалд өгөх үнэлгээ 40% 4
хангалтгүй
Үйл ажиллагааг явуулахад бэлэн бус, түүхий эд материалгүй, нөөцгүй
0% 0
бол
Бодит байдал төсөлд тусгасан байдал хоёрыг тулгаж 100% үндэслэлтэй
100% 10
Purchasing

бол
Санхүүжилтийн зориулалт
4 10 2/3 нь үндэслэлтэй бол 70% 7
үндэслэлтэй эсэх 1/3 нь үндэслэлтэй бол 40% 4
Үгүй болон зээлийг зээлээр хаах, энэ талаараа төсөлд тусгаагүй бол 0% 0
Бодитой - мөнгөн урсгалаар олох орлого зээлийг хангалттай төлөх
100% 10
Perfomance
Project risk-

чадвартай бол
Төслийн борлуулалтын орлого
5 болон зардлын төсөөлөлд өгөх 10 Бодитой байж болохуйц - дунд зэрэг бол 70% 7
үнэлгээ Өөдрөгөөр төсөөлсөн - төлөх эсэх нь эргэлзээтэй бол 40% 4
Хэт өөдрөг төсөөлсөн 0% 0

71% -100% нотлогдсон /төсөлд тусгасан байдлыг харгалзан дүгнэнэ/ 100% 5

Premises

Өөрөөс санхүүжүүлэх хөрөнгийн

6 5 41% -70% нотлогдсон 70% 3.5
баталгаажуулалт
41% - хүртэл нотлогдсон 40% 2
Нотлох боломжгүй бол 0% 0
 Онц - А 100% 5

Performance Premises
Өөрөөс санхүүжүүлэх хөрөнгийн Сайн - B 70% 3.5
7 5
чанарын бодит байдал Дунд -C 40% 2
Муу, хангалтгүй бол 0% 0
Төслийн мөнгөн урсгалаар олох орлого хангалттай төлөх чадвартай 8
Зээлийн эргэн төлөгдөх чадвар,
Төлөх чадвар дунд зэрэг 5.6
8 санхүүгийн тооцоогоор гарсан 8
Төлөх чадвар тааруу бол 3.2
бодитой үр ашиг
Өөр зээлийн үлдэгдэлтэй, төсөл хэрэгжүүлээд олох орлого хангалттай бус тохиолдолд 0
Эрсдэлтэй байдал, гадны нөлөөллийг төсөлд тусгасан нь үндэслэлтэй, түүнээс хамгаалах
100% 5
арга замыг тооцсон
Planning

Тухайн төслийг хэрэгжүүлэх зах

9 зээлийн эрсдэлтэй нөхцөл 5 Нөлөөллийг дундаж түвшинд харж, эрсдэлээс хамгаалах арга хэмжээг төлөвлөсөн 70% 3.5
байдал, гадна нөлөөлөл Нөлөөллийг бага хэмжээнд харж, эрсдэлээс хамгаалах арга хэмжээг төлөвлөөгүй 40% 2
Огт төлөвлөөөгүй 0% 0
борлуулалтыг бүрэн хангах түвшинд байнгын тогтсон үйлчлүүлэгчтэй 100% 7
Product

Харилцагч, хэрэглэгчийн бэлэн тогтсон хэрэглэгчгүй боловч дэлгүүр, зах дээр лангуутай, борлуулалт хийдэг 70% 4.9
10 7
байдал
дэлгүүр захаар худалдаалахаар төлөвлөсөн 40% 2.8
огт төлөвлөөгүй 0% 0
Үйл ажиллагаа явуулах нарийвчилсан төлөвлөгөө > төсөл дээрх технелогийн үйл
100% 10
ажиллагаа, ерөнхий үйл ажиллагааг төлөвлөсөн байдал
Procedures

Үйлдвэр, үйлчилгээний үйл

ажиллагааны нарийвчилсан Үйл ажиллагаа явуулах нарийвчилсан төлөвлөгөө нь төсөл дээрх төлөвлөгөөтэй
11 10 70% 7
төлөвлөгөө, технологийн үе харьцуулахад 50- 80 хувь бол
шатыг хэрэгжүүлэх байдал Үйл ажиллагаа явуулах нарийвчилсан төлөвлөгөө нь төсөл дээрх төлөвлөгөөтэй
40% 4
харьцуулахад 50 хувь хүртэл
нарийвчилсан төлөвлөгөө байхгүй бол 0% 0
-Ажилтнуудын халамжлах бодлого бий эсэх, - Хэрэглэгчээ хамгаалах
Төслийн хэрэгжилтийг хангахад бодлоготой бол, - Бүтээгдэхүүний нарийн
100% 5
Protection

чиглэсэн даатгал, үнийн бодлого, технелоги, оюуны өмчийн гэрчилгээ байгаа бол,
-Хөдөлмөр, аюулгүй байдлын хамгаалалттай бол эсвэл шаардлагагүй бол
12 зах зээлийн байр суурийн 5
3/4 бол 70% 3.5
хамгаалалт, хөдөлмөрийн
1/4-2/4 бол 40% 2
аюулгүй байдал, хамгаалалт
байхгүй бол 0% 0
төсөлд тусгасан барьцаа хөрөнгө бүрэн бол 100% 5
Зээлдэгчий Зээлдэгчийн

төсөлд дутуу тусгасан ч гэсэн ч хангалттай хэмжээнд нэмж барьцаа хөрөнгө тавьж байгаа
үнэлгээ

Барьцаа хөрөнгийн бодитой 70% 3.5

13 5 бол
байдал
төсөлд барьцаа хөрөнгө хангалтгүй тусгасан. Нэмж барьцаалах хөрөнгөгүй бол 40% 2
Үл хөдлөх хөрөнгө & өмчлөх эрхтэй газар барьцаалаагүй бол 20% 1
Экспортыг нэмэгдүүлэх, экспортод гарахад бэлэн бол 100% 5
н үнэлгээ

Төслийн нийгэм, эдийн засагт Импортыг орлох бүтээгдэхүүн бий болох 70% 3.5
14 5 Шинэ брэнд бий болох 40% 2
өгөх өгөөж, үр дүн
Тухайн орон нутагт ажлын байр бий болгох, татварын орлого нэмэгдэх 20% 1
Төсөлд өгсөн нийт оноо 100
 Цаашид хийгдэх ажил

Бизнес инкубатор ЖДҮХСангийн албан хаагчдын Засаглалын хэлбэрийг

төв байгуулах ур чадавхыг бэхжүүлэх сайжруулах /ЖДҮХСан цаашид
/сургагч багш болон Засгийн Газрын агентлаг болж
бизнес консултинг бэлтгэх/ байгаа тул/

ЖДҮ-н стратегийн баримт Санхүүжилтийн эх

бичиг боловсруулах үүсвэрийг
нэмэгдүүлэх /Олон
улсын төсөл
хөтөлбөртэй
хамтран ажиллах/
Анхаарал тавьсанд баярлалаа

ХХААХҮЯ, ЖДҮХС-н мэргэжилтэн Н.Мянганбанзрагч