Professional Documents
Culture Documents
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Β ΠΑΓΚ ΠΟΛΕΜΟΥ
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Β ΠΑΓΚ ΠΟΛΕΜΟΥ
ΥΠΟΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
2
Το μάθημα απευθύνεται σε μαθητές-
τριες της ΣΤ’ τάξης του Δημοτικού.
3
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Ψυχρός Πόλεμος
5
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έληξε το 1945 με συντριπτική ήττα των δυνάμεων του
Άξονα. Οι καταστροφές ήταν για όλους ανυπολόγιστες. Εκατομμύρια θύματα ,
ερειπωμένες πόλεις , κατεστραμμένες οικονομίες και βαρύ αίσθημα φρίκης και
απελπισίας ήταν μερικές μόνο από τις συνέπειες του πολέμου για όλο τον κόσμο.
Με το τέλος του πολέμου άρχισε ο Ψυχρός Πόλεμος, εξαιτίας της γιγάντωσης
της Σοβιετικής Ένωσης, μεταξύ των δυο υπερδυνάμεων, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ , ο οποίος
κράτησε από το 1947, μέχρι την πτώση του τείχους του Βερολίνου στις 11
Νοεμβρίου 1989 .
Όλα αυτά τα γεγονότα σημάδεψαν σε πολύ μεγάλο βαθμό όλες τις χώρες της
Ευρώπης και διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο για την μετέπειτα οικονομική πορεία
και τη γενικότερη εξέλιξη τους. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα, τα αποτελέσματά του
πολέμου υπήρξαν, άμεσα και μακροπρόθεσμα, ολέθρια για τη χώρα, ενώ η
οξύτατη πόλωση που κληροδοτήθηκε στο μεταπολεμικό βίο δυσχέρανε
εξαιρετικά τις προσωπικές ζωές πολλών Ελλήνων όπως και την κοινωνική και
πολιτισμική πορεία της χώρας, συνέπειες οι οποίες επενεργούν μέχρι και σήμερα.
6
Γλωσσάρι :
7
Πηγή (1)
http://www.google.gr/search?hl=el&q=%CE%B2%CE%84%CF%80%CE%1%CE%
B3%CE%BA%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%82%20%CF%80%C
E%BF%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82%20%CE%B5%CE%B9%CE%BA
%CE%BF%CE%BD%CE%B5%CF%83&bav=on.2,or.r_gc.r_pw.&um=1&ie=UTF-
8&tbm=isch&source=og&sa=N&tab=wi&biw=1280&bih=709
9
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
4) Σε τι ακριβώς αναφέρεται το
ιστορικό κείμενο;
6) Σε τι οικονομική κατάσταση
φαίνεται να βρίσκεται η Ελλάδα;
10
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
7) Τι αισθήματα προκαλεί σ’
αυτά τα παιδιά το θέαμα που
αντικρίζουν;
12
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
12) Πως παρατηρώ να γίνεται η
διανομή του φαγητού;
14
Πηγή (8)
Απελευθέρωση
Η πρώτη μέρα της λευτεριάς είναι ένα
μεγάλο ποτάμι. Βλέπεις στους δρόμους και
στις πλατείες της Αθήνας μια
φουρτουνιασμένη ανθρωποθάλασσα που
όλο και μεγαλώνει, όλο και πλαταίνει και
γεμίζει την πόλη με τη βουή μιας δύναμης,
που θέλει να ξεσπάσει, ν' αλαφρώσει από
την οργή που πολύ την έχει βασανίσει, να
γίνει παντού κυρίαρχη και να μη βρίσκει
πουθενά εμπόδια. Και δεν είναι ένας μόνο
κόσμος αυτή η ανθρωποθάλασσα. Το
βλέπεις από μακριά και δε χρειάζεται να
ρωτήσεις, να μάθεις, να καταλάβεις. Σημαίες
αναρίθμητες, πυκνό δάσος, και κραυγές
τυπωμένες σε μεγάλες λουρίδες χαρτί ή πανί
σου λένε πως κάτω από τους ενθουσιασμούς
πρέπει να προσέξεις και ν' ακούσεις τις
πεποιθήσεις και τις διεκδικήσεις που κάνουν
τώρα αντίλαλους τους ανθρώπους μέσα στη
λευτεριά, που την είχαν μαζί κερδίσει και
είναι φανερό πως χωρίστηκαν πάνω στη
μοιρασιά της...
(Π. Χάρης, Ημέρες Οργής (Δεκέμβρης 1944),
Αθήνα, Εστία, 1992, σ. 11-12)
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/1940_1945/liberati
on/pigi01.html
15
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
21) Μιλώντας για «ελευθερία» σε ποιο άλλο μάθημα συναντώ την έννοια αυτή και
με ποια σημασία;
16
Πηγή (9)
"ένα παρθένο δάσος σκοτωμένων φίλων
το μυαλό μας..."
"ένα παρθένο δάσος σκοτωμένων φίλων το
μυαλό μας.
Κι αν σου μιλώ με παραμύθια και
παραβολές
είναι γιατί τ' ακούς γλυκότερα, κι η φρίκη
δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή
γιατί είναι αμίλητη και προχωράει
στάζει τη μέρα, στάζει στον ύπνο
μνησιπήμων πόνος.
Να μιλήσω για ήρωες να μιλήσω για ήρωες:
ο Μιχάλης
που έφυγε μ' ανοιχτές πληγές απ' το
νοσοκομείο
ίσως μιλούσε για ήρωες όταν, τη νύχτα
εκείνη
που έσερνε το ποδάρι του μες στη
συσκοτισμένη πολιτεία,
ούρλιαζε ψηλαφώντας τον πόνο μας "Στα
σκοτεινά
πηγαίνουμε, στα σκοτεινά προχωρούμε..."
Οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά.
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/1940_1945/liberation/pigi03.html
17
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
25) Βρίσκω και εγώ ένα απόσπασμα που θεωρώ σημαντικό από τον συγκεκριμένο
ποιητή και το σχολιάζω στην τάξη.
18
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
26) Ποια ομάδα ανθρώπων
απεικονίζεται;
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/1940_1945/occupation/pigi06.html#
20
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
29) Περιγράφω τις συνθήκες διαβίωσης
στις οποίες υποχρεώνονταν να ζήσουν
οι Εβραίοι.
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/1940_1945/occupation/pigi06.html
21
Πηγή (12)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
32) Παρακολουθώ προσεχτικά το βίντεο και ερμηνεύω την εξέλιξη των γεγονότων
που προβάλλονται.
33) Ποια ήταν η εδαφική μεταβολή των 2 πιο σημαντικών χωρών, όπως
περιγράφεται στο βίντεο; Kαι ποιες είναι αυτές οι 2 σημαντικές χώρες;
34) Γράφω ένα άρθρο στην τάξη (σημειώνοντας ,παράλληλα, και τις χρονολογίες)
επικεντρώνοντας την προσοχή μου στη σταδιακή μείωση των εδαφικών εκτάσεων
των χωρών που αναφέρονται.
35) Για ποιες άλλες χώρες γνωρίζω ότι είχαν παρόμοια εξέλιξη;
22
Πηγή (13)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
38) Θεωρώ σημαντικό το γεγονός ότι μιλάνε αυτόπτες μάρτυρες για τα γεγονότα; Ναι
ή όχι, και γιατί;
24
Πηγή (14)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
43) Σε ποιο σημαντικό πολιτικό γεγονός αναφέρεται το βίντεο;
25
Πηγή (15)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
46) Συμπληρώνω τα κενά με τις ακόλουθες λέξεις :
Ε.Α.Μ, Η.Π.Α, περίχωρα, κομμουνισμός, προάστια, δεξιά, δολοφονίες,
δημοκρατία, Σ.Δ.Ε
26
47) Απαντώ στις παρακάτω ερωτήσεις κατανόησης.
Πρόσθετες δραστηριότητες
48) Αναζητώ πληροφορίες και μαρτυρίες για τον εμφύλιο πόλεμο ως πρώτη πράξη
του Ψυχρού Πόλεμου και τις φέρνω στην τάξη.
49) Συζητώ στην τάξη και ερμηνεύω τη σχέση μεταξύ εμφυλίου πολέμου και Β’
Παγκοσμίου Πολέμου.
27
Πηγή (16)
Ο ΝΙΚΟΣ ΠΗΓΑΔΑΣ μιλάει για τις συγκλονιστικές μαρτυρίες ναυτικών από τον Β΄ Παγκόσμιο
Πόλεμο που συνέλεξε στην πολυετή καριέρα του ως ρεπόρτερ.
[…] Η πρώτη ναυτική ιστορία από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που άκουσα ήταν ένα
περιστατικό από την απόβαση της Νορμανδίας που θα μπορούσε να έχει γίνει ταινία! Οι
Σύμμαχοι προετοίμαζαν την απόβαση, που έγινε τελικά τον Ιούνιο του 1944, στα 70
χιλιόμετρα μήκους της ακτής της Νορμανδίας. Τον Μάιο είχε καλό καιρό, αλλά εκείνοι δεν
ήταν ακόμη έτοιμοι. Ωστόσο, είχε ήδη συγκεντρωθεί σημαντικός όγκος του πολεμικού
στόλου - 6.000 πλοία - η μεγαλύτερη αμφίβια επιχείρηση που έγινε ποτέ!Οι Γερμανοί, υπό
τις διαταγές του Ρόμε, γνώριζαν ότι οι Σύμμαχοι ετοιμάζουν κάποια επιχείρηση και
επαγρυπνούσαν. Τα αποβατικά σκάφη δεν μπορούσαν να βγουν στην ακτή για
ανεφοδιασμό και στα ήδη υπάρχοντα λιμάνια οι Γερμανοί θα τους εντόπιζαν. Οπότε
έπρεπε να κατασκευαστεί τεχνητό λιμάνι. Σκέφτηκαν να πάρουν παλιά, άχρηστα εμπορικά
πλοία από όλες τις συμμαχικές χώρες (ανάμεσά τους και δύο ελληνικά), να τα οδηγήσουν
στοιχισμένα στη γαλλική ακτή και να τα μισοβυθίσουν σε σχήμα «Π», με την πλώρη του
ενός να ακουμπά στο άλλο.
Eτσι θα σχημάτιζαν ένα τεχνητό λιμάνι, ώστε να σταματά το κύμα και να ανεφοδιάζονται
τα πολεμικά πλοία που θα συμμετείχαν στην επιχείρηση, την οποία αποκαλούσαν το
κομβόιτου θανάτου. Ζήτησαν τότε ναυτικούς από το Κάρντιφ της Ουαλλίας, όπου έδεναν
τα ελληνικά εμπορικά πλοία - απευθύνθηκαν και στην Ελληνική Ναυτική Ενωση της
περιοχής, την ΕΝΟΠ, για να προσελκύσουν εθελοντές. Τελικά προσφέρθηκαν τόσο πολλοί
που επέλεξαν με κλήρο ποιος θα συμμετάσχει.[…]
Δημοσιεύτηκε στο BHMAMEN, τεύχος 59, σελ. 26, Φεβρουάριος 2011.
http://rc-cafe.blogspot.com/2011/03/blog-post_01.html#ixzz1Kce06GAD
28
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
29
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
55) Ποιο γεγονός μαρτυρά η
εικόνα;
30
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
58) Ο βομβαρδισμός ποιανού
λιμανιού απεικονίζεται;
31
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
62) Τι επιπτώσεις είχε η έκρηξη
στη Χιροσίμα σύμφωνα με τις
ιστορικές μου γνώσεις στον
πλανήτη;
Πηγή (19)
1) ΧΙΡΟΣΙΜΑ. Η στιγμή της έκρηξης. Η φωτογραφία από το βομβαρδιστικό ENOLA GAY
που έριξε την βόμβα.
2) Η καταστροφή. Στην κυριολεξία δεν έμεινε τίποτα όρθιο.
3) Τραγική στιγμή. Χαλάσματα παντού. Ισοπεδώθηκαν τα πάντα.
http://www.infobeto.com/forum/f12/fwtografies-toy-b-pagkosmioy-polemoy-35200/
32
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
65) Ποιες είναι οι 2 χώρες που
διακρίνονται στην εικόνα;
33
Πηγή (21)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
69) Tι σκοπό έχει αυτό το βίντεο και τι αισθήματα προσπαθεί να προξενήσει;
72) Γράφω μία μικρή παράγραφο (15 σειρές περίπου) για οτιδήποτε μου έκανε
εντύπωση από το βίντεο που είδα.
34
Πηγή (22)
Από το διάγγελμα του πρώτου Έλληνα στρατιωτικού Διοικητή της Δωδεκανήσου,
αντιναυάρχου, Περικλή Ιωαννίδη, 27 Μαρτίου 1947.
«Με βαθυτάτην χαράν και εθνικήν υπερηφάνειαν αναλαμβάνω σήμερον την διοίκησιν των
στρατιωτικώς κατεχομένων εδαφών της ελληνικής Δωδεκανήσου, την οποίαν μοι
μετεβίβασαν αι στρατιωτικαί δυνάμεις της μεγάλης και ευγενούσ συμμάχου μας Μεγάλης
Βρετανίας.
Μετά τόσων αιώνων δουλείαν , εις τα εδάφη της Δωδεκανήσου κυματίζει από σήμερον η
γαλανόλευκος, η οποία κατά τον τελευταίον φοβερόν πόλεμον περιεβλήφη με νέαν δόξαν.
Εκ μέρους της Μητρός Ελλάδος σας φέρω τον χαιρετισμόν της ελευθερίας……
Την διοίκησιν θα ασκήσω με πνεύμα δικαιοσύνης, ευνομίας και ισοπολιτείας. Θα
προστατεύσω χωρίς διακρίσεις όλα τα δικαιώματα των πολιτών, τα οποία προστατεύουν οι
ελληνικοί θεσμοί και το δημοκρατικόν καθεστώς της ελευθέρας Ελλάδας. Ουδείς θα
αδικηθεί και ουδεμία νόμιμος αξίωσης θα παραγνωρισθή. »
http://www.pi-schools.gr/download/lessons/history/lykeio/history_c_gen/kath/sel_1_242.pdf
35
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
73) Με ποια έννοια συναντάται εδώ η λέξη «ελευθερία»; Με ποιες άλλες έννοιες
μπορώ να τη συναντήσω;
74) Ποια είναι η πρώτη ενέργεια ,σύμφωνα με το κείμενο, αμέσως μετά την
παραχώρηση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα;
76) Συζητώ στην τάξη και κατανοώ τη σημαντικότητα της ελευθερίας για ένα λαό.
36
Πηγή (23)
Η Σύμβαση του ΟΗΕ για τη Γενοκτονία.
«Η δέσμευση των Ηνωμένων Εθνών υπέρ των δικαιωμάτων του ανθρώπου ήταν εξίσου
αδύναμη όσο και η γενική τους θέση μέσα στον πολιτικό συσχετισμό δυνάμεων. Από
θεωρητική άποψη, τα ανθρώπινα δικαιώματα στον Καταστατικό Χάρτη είχαν προτεραιότητα
έναντι των οικονομικών και των κοινωνικών δικαιωμάτων. Ως προς την προστασία των
μειονοτήτων όμως, ο Χάρτης του ΟΗΕ αποτελούσε οπισθοδρόμηση σε σχέση με την ΚΤΕ .Η
Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου το 1948 συμβόλιζε με την νέα
θέση του ατόμου στο διεθνές δίκαιο και την πάγια δυσπιστία απέναντι στο ναζιστικό δόγμα
της προτεραιότητας του κράτους, δεν περιελάμβανε όμως εκτελεστικά μέτρα, και
παραμένει ακόμα ευσεβής πόθος. […]
Η Σύμβαση για τη Γενοκτονία, πρόσθεσε ένα σημαντικό νέο έγκλημα σε αυτά που
αναγνωρίζει το διεθνές δίκαιο και επέβαλε την υποχρέωση στα κράτη που την κύρωσαν να
ενεργούν ώστε να αποτρέψουν ή να τιμωρήσουν τη διάπραξη του. Αλλά οι δυνατότητες που
άνοιγε η Σύμβαση αγνοήθηκαν παντελώς από τη διεθνή κοινότητα, και ελάχιστα στοιχεία
στηρίζουν τον αυτάρεσκο ισχυρισμό του ΟΗΕ, πως ‘’στην παγκόσμια κοινωνία θα
αναπτυχθεί το αίσθημα ότι , προστατεύοντας τις εθνικές , φυλετικές, θρησκευτικές, και
εθνοτικές ομάδες παντού στον κόσμο, προστατεύουμε τον ίδιο μας τον εαυτό.’’ Επί
τέσσερις δεκαετίες μια σειρά από Γενοκτονίες διαπράχτηκαν ατιμωρητί έξω από την
Ευρώπη. Το 1992 η αδιαφορία αυτή επεκτάθηκε στο εσωτερικό της »
Marc Mazower, Σκοτεινή Ήπειρος , Ο Ευρωπαικός
εικοστός αιώνας , Αθήνα , εκδ.Αλεξάνδρεια, 2001, σσ.208-209
http://www.pi-schools.gr/download/lessons/history/lykeio/history_c_gen/kath/sel_1_242.pdf 37
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
77) Πως χαρακτηρίζεται στο κείμενο ο Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ και πως τον
κρίνω εγώ;
78) Από εκείνη την εποχή έως σήμερα, έχει βελτιωθεί η εφαρμογή της θέσπισης των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων;
82) Αναζητώ σχετικό υλικό (π.χ μαρτυρίες, πηγές) και το φέρνω στην τάξη.
38
Πηγή (24)
Το σχέδιο Μάρσαλ και οι φόβοι της Σοβιετικής Ένωσης.
«Το σχέδιο Μάρσαλ υποτίθεται ότι απευθυνόταν προς όλους τους Ευρωπαίους και στα
τέλη Ιουνίου ο Μολότωφ ήρθε στο Παρίσι για να συζητήσει το θέμα με το Βρετανό και το
Γάλλο υπουργό Εξωτερικών, τον Έρνεστ Μπέβιν και τον Ζωρζ Μπιντώ. Αλλά η δυνατότητα
της Ρωσίας να δεχτεί καπιταλιστική οικονομική βοήθεια βρισκόταν υπό αμφισβήτηση και ο
Μολότωφ αποχώρησε από τις συνομιλίες του Παρισιού στις 2 Ιουλίου, διαμαρτυρόμενος ότι
το σχέδιο Μάρσαλ θα οδηγούσε στη βιομηχανική αναγέννηση της Γερμανίας και θα
υπονόμευε την οικονομική ανεξαρτησία των ευρωπαϊκών χωρών , που θα γίνονταν
ανδρείκελα των ΗΠΑ. Οι Σοβιετικοί ήδη ανησυχούσαν για τη δημιουργία από την Αμερική
ενός παγκόσμιου δικτύου στρατιωτικών βάσεων, για το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον κατείχε
την ατομική βόμβα και για την οικονομική της δύναμη απέναντι στα οποία τίποτε αντίστοιχο
δε μπορούσε να αντιπαρατάξει η ΕΣΣΔ. Αυτό που φαίνεται ότι ανησύχησε περισσότερο τους
Ρώσους σχετικά με το σχέδιο Μάρσαλ ήταν ο πειρασμός που αντιπροσώπευε για τις χώρες
της Ανατολικής Ευρώπης. Αυτό που στην Αμερική είχε παρουσιαστεί ως προσφορά για την
επίλυση των οικονομικών προβλημάτων της Ευρώπης θεωρήθηκε από τη Μόσχα ως μια
απόπειρα, με τη χρησιμοποίηση αμερικάνικων δολαρίων , να υπονομευθεί ο σοβιετικός
έλεγχος πάνω στην Ανατολική Ευρώπη , στο ακριβοπληρωμένο δηλαδή έπαθλο της Ρωσίας
κατά τον πόλεμο ».
http://www.pi-schools.gr/download/lessons/history/lykeio/history_c_gen/kath/sel_1_242.pdf
39
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
84) Τι αποτελέσματα πίστευε ότι θα έχει αυτό το σχέδιο στις Ευρωπαϊκές χώρες και
στη βιομηχανία της Γερμανίας;
40
Πηγή (25)
Η εξέγερση στην Ουγγαρία (1956) .Μαρτυρία ενός φοιτητή.
«Στις 8 Νοέμβρη , μίλησα σε έναν νεαρό σοβιετικό τανκίστα. Ήταν πολύ παλικάρι ,
κατέβηκε από το τανκ του και μπήκε μοναχός του στο δρομίσκο μας. Έψαχνε για όπλα. Θα
μπορούσαμε να τον σκοτώσουμε άνετα, ήταν όμως τόσο νέος και με τόσο φοβισμένο ύφος
…. και τα μάτια του έψαχναν για φιλικά βλέμματα.
Η συζήτηση άρχισε δύσκολα αλλά πήρε στο τέλος πολύ εγκάρδιο χρώμα . Του δείξαμε το
μεγάλο κατάστημα του γειτονικού δρόμου, που είχε πάρει φωτιά από τις ρωσικές οβίδες,
και τον ρωτήσαμε αν ήταν αναγκαία η καταστροφή αυτή για την εξόντωση των ‘’φασιστών’’
. Απέφυγε στην αρχή να απαντήσει άμεσα, έπειτα έβγαλε από την τσέπη του μανδύα του
μια από τις δίγλωσσες προκηρύξεις μας. Το κείμενο έλεγε : ‘’Σοβιετικοί στρατιώτες! Φύγετε
από τη χώρα μας! Δεν είμαστε φασίστες: θέλουμε μονάχα να ζήσουμε ελεύθεροι! Γυρίστε
σπίτια σας : δεν έχουμε τίποτα μαζί σας και κανένας δε θέλει το κακό σας’’. Ξαναδιάβασε
την προκήρυξη που σίγουρα την ήξερε καλά , και μας ρώτησε : ‘’ Λέει αλήθεια;’’ Εμείς του
απαντήσαμε : ‘’ Έχουμε φάτσες φασιστών ;’’ Συνέχισε : ‘’ Μας είπανε ότι λέτε ψέματα, ότι
πρέπει να πετάμε τις προκηρύξεις και να μην κάνουμε ερωτήσεις ‘’ . Έχωσε μετά την
προκήρυξη στην τσέπη του . Καταλάβαμε. Αυτός ήξερε την αλήθεια.»
Λαϊκές εξεγέρσεις στην Ανατολική Ευρώπη. Πολωνία, Ανατ. Γερμανία,
Ουγγαρία, Σοβιετική Ένωση. Επιλογή κειμένων από το περ. Socialisme ou Barbarie [ =
Σοσιαλισμός ή Βαρβαρισμός], Αθήνα, Ύψιλον / Βιβλία , 1983, σσ. 110-111.
http://www.pi-schools.gr/download/lessons/history/lykeio/history_c_gen/kath/sel_1_242.pdf
41
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
88) Μπορεί τελικά το συναίσθημα να επηρεάσει τον άνθρωπο και τις αποφάσεις
του;
90) Εγώ πως θα αντιδρούσα στη θέση του νεαρού φοιτητή, και γιατί;
42
Πηγή (26)
ΕΣΣΔ προς Βρετανία στην κρίση του 1956.
« Υπάρχουν πλέον χώρες που δε χρειάζεται να στείλουν ναυτικό ή πολεμικά αεροπλάνα στις
ακτές της Βρετανίας αλλά θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν άλλα μέσα, όπως π.χ. πυραυλική
τεχνολογία …… Είμαστε απόλυτα αποφασισμένοι να συνθλίψουμε τους επιδρομείς και να
αποκαταστήσουμε την ειρήνη στην Ανατολή με τη χρήση βίας. Ελπίζουμε ότι την κρίσιμη αυτή
στιγμή θα επιδείξετε σύνεση και θα εξαγάγετε τα ορθά συμπεράσματα από αυτό ».
(Σοβιετική νότα προς τη Βρετανία στις 5 Νοεμβρίου 1956).
http://www.pi-schools.gr/download/lessons/history/lykeio/history_c_gen/kath/sel_1_242.pdf
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
91) Ποια η στάση της ΕΣΣΔ προς τη Βρετανία;
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
94) Ποιο το μήνυμα που περνάει η πηγή μέσα από τον ειρωνικό της τόνο ;
95) Ρωτάω συγγενείς , γνωστούς και φίλους που έζησαν εκείνη την περίοδο για
περισσότερες πληροφορίες.
96) Γράφω μια έκθεση με θέμα : « Πώς επηρεάζουν τα Μ.Μ.Ε τη στάση και
αντίληψη των ανθρώπων ;»
44
Πηγή (28)
Η διάλυση της ΕΣΣΔ
«Η διάλυση της ΕΣΣΔ δε συνεπέφερε μόνο την κατάλυση του κομμουνιστικού συστήματος στο
κέντρο του. Προκάλεσε και την κατάρρευση της ρωσικής εξουσίας σε βαθμό πρωτόγνωρο από
την εποχή της Μεγάλης Αικατερίνης, αν όχι και παλαιότερα. Πράγματι, ειδικότερα στην
ευρωπαϊκή της περιοχή , η σημερινή ρωσική Ομοσπονδία, είναι σε μέγεθος κατά πολύ
μικρότερη ,όχι μόνον της ΕΣΣΔ αλλά και της παλαιάς τσαρικής Ρωσίας, αφού
ανεξαρτητοποιήθηκαν και τα βαλτικά κράτη ( Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία ), και η Λευκορωσία ,
αλλά , κυρίως, η Ουκρανία, χώρα μεγάλη με πληθυσμό πάνω από 50 εκατομμύρια. Η Ρωσία είχε
και παλαιότερα ηττηθεί και εκλείψει ως Μεγάλη Δύναμη. Στο τέλος του 1991, ωστόσο, η
κατάρρευση της ρωσικής εξουσίας υπήρξε πρωτόγνωρη σε έκταση, ( στοιχείο που επιτάθηκε με
την οικονομική κατάρρευση της στο τέλος της δεκαετίας του 1990.) , με σημαντικές
γεωπολιτικές συνέπειες οι οποίες θα φανούν μόνο στο μέλλον».
Ευάνθης Χατζηβασιλείου , Εισαγωγή στην Ιστορία του
μεταπολεμικού κόσμου, Αθήνα, Πατάκης , 2001 σ .319.
http://www.pi-schools.gr/download/lessons/history/lykeio/history_c_gen/kath/sel_1_242.pdf
45
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
98) Πώς μεταβλήθηκε η εδαφική έκταση της Ρωσίας ; Συγκρίνω την έκταση της
σημερινής Ρωσίας με εκείνης της περιόδου.
100) Τι υπονοείται ότι θα συμβεί στο μέλλον έπειτα από τα παραπάνω γεγονότα;
46
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
101) Γιατί παρουσιάζονται τα
γυναικόπαιδα με σηκωμένα τα
χέρια ;
47
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
104) Τι φαντάζομαι ότι αντικρίζουν
αυτά τα παιδιά και έχουν τέτοια
έκφραση στο πρόσωπο τους ;
110) Συζητώ ποια είναι τα δεινά που επιφέρει ο πόλεμος στον πολιτισμό και στην
υποδομή μίας χώρας.
51
Πηγή (34)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
114) Τι αντίκτυπο είχε στη μόρφωση
του παιδιού το γεγονός ότι
δούλευε;
53
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
117) Σύμφωνα με τις ιστορικές μου γνώσεις, ποιος ο σκοπός της δημιουργίας του
Εθνικού Στρατού;
118) Πως κρίνω το γεγονός ότι τα παιδιά στρατολογούνταν σε αυτή την ηλικία;
119) Συγκρίνω τις πηγές (34) και (35) και βρίσκω τα κοινά σημεία.
120) Για ποιο λόγο παρατηρώ το ίδιο φύλο και στις δύο πηγές; Εξηγώ την απάντηση
μου.
54
Πηγή (36)
Πηγή (37)
• Εικόνα από τάξη σε σχολείο της Ελλάδας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. (36)
ΕΛΛΑΔΑ 20ος ΑΙΩΝΑΣ, ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Β’ 1946-2000, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΤΑΜΟΣ, Αθήνα, 2001, σελ. 28.
• Εικόνα από τάξη σε σχολείο της Αγγλίας μετά τον πόλεμο. (37)
http://www.google.gr/search?q=education+on+world+war+II&hl=el&prmd=ivns&source=lnms&tbm=isch&ei=lgHITb
yAPcT2sgbav-nhDQ&sa=X&oi=mode_link&ct=mode&cd=2&ved=0CA0Q_AUoAQ&biw=1280&bih=709
55
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
124) Πιστεύω πως σήμερα τα σχολεία λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο που
λειτουργούσαν και στο παρελθόν; (τρόπος διδασκαλίας-συνεργασία)
Εξηγώ την απάντησή μου.
56
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
125) Κοιτάζω προσεκτικά τη
γελοιογραφία και προσπαθώ να την
ερμηνεύσω.
http://crapo.senate.gov/idaho/historical_buildings/cassia_county.cfm
58
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
132) Για ποιο λόγο υπήρξε αυτή η
μαζική μετακίνηση ανθρώπων; Τι
μπορεί να τους οδήγησε σε αυτήν
την κίνηση;
Πηγή (41) 1949 : «Πελοπόννησος μετά την αποκατάστασιν της τάξεως, οι χωρικοί με το αίσθημα
ασφάλειας, ενέτειναν τας προσπάθειας των δια την άυξησιν της παραγωγής».
Εικόνα από το βιβλίο : ΕΛΛΑΔΑ 20ος ΑΙΩΝΑΣ, ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Β’ 1946-2000, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΤΑΜΟΣ, Αθήνα,
2001, σελ. 90.
60
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
138) Τι επιπτώσεις είχε στην οικολογία
ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος,σύμφωνα
με την εικόνα;
Πηγή (42)
1947,Γερμανία, Χιλιάδες άνθρωποι διαμαρτύρονται για τη μόλυνση των τροφίμων.
http://en.wikipedia.org/wiki/Aftermath_of_World_War_II
61
Πηγή (43)Ερείπια στο Στάλινγκραντ μετά τον Β’ Π.Π.
http://en.wikipedia.org/wiki/Aftermath_of_World_War_II
62
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
141) Παρατηρώ τις δύο εικόνες και βρίσκω τις ομοιότητές τους.
142) Πέρα από τις ανθρώπινες ζωές τι άλλη καταστροφή μπορεί να επιφέρει ένας
πόλεμος;
63
Πηγή (45) Σύννεφα καπνού μετά την έκρηξη ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα (αριστερά) και στο
Ναγκασάκι (δεξιά).
http://en.wikipedia.org/wiki/Atomic_bombings_of_Hiroshima_and_Nagasaki
64
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
145) Σύμφωνα με τις ιστορικές μου γνώσεις, τι καταστροφές γνωρίζω ότι προξένησε
η ρήψη των 2 αυτών βομβών τόσο στην υποδομή όσο και στις ανθρώπινες ζωές;
146) Επηρεάζει ακόμη και σήμερα τη ζωή μας η εκπομπή ραδιενέργειας από τις
βόμβες αυτές;
65
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
149) Για ποιο λόγο πιστεύω ότι μετά τον
Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μετανάστευσαν
τόσοι Έλληνες στο εξωτερικό;
Πηγή (46) Από το Βέλγιο, οι Έλληνες οικονομικοί μετανάστες μετεπήδησαν με δική τους
πρωτοβουλία στη γειτονική Ολλανδία αναζητώντας καλύτερη δουλειά.
Χάρτης από το βιβλίο : Από τη ζωή των Ελλήνων στο Βέλγιο και στην Ολλανδία, Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ., Ρέθυμνο, 2004,
σελ. 14.
66
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
152) Σε τι ακριβώς αναφέρεται το
έγγραφο που παρουσιάζει η πηγή;
Πηγή (47) Στο γραφείο Ευρέσεως εργασίας του Πειραιά υπέγραφαν οι υποψήφιοι μετανάστες
ατονική σύμβαση εργασίας.
Πηγή από το βιβλίο : Από τη ζωή των Ελλήνων στο Βέλγιο και στην Ολλανδία, Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ., Ρέθυμνο, 2004,
σελ. 17. 67
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
155) Παρατηρώ με προσοχή τον πίνακα
και ερμηνεύω τα στοιχεία του.
Πηγή (48) Πίνακας από το βιβλίο : Από τη ζωή των Ελλήνων στο Βέλγιο και στην Ολλανδία,
Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ., Ρέθυμνο, 2004, σελ. 23.
68
Πηγή (49)
Εικόνα από το βιβλίο : Από τη ζωή των Ελλήνων στο Βέλγιο και στην Ολλανδία, Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ., Ρέθυμνο, 2004,
σελ. 36.
69
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
161) Γνωρίζω κάτι για το επάγγελμα του ανθρακωρύχου; Πως το κρίνω από άποψη
επικινδυνότητας; Πιστεύω ότι σχετίζεται αυτό με τον επαναπατρισμό πολλών εκ
των μεταναστών;
70
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
162) Σύμφωνα με την πηγή, σε τι
κατάσταση πιστεύω ότι βρίσκεται η
βιομηχανία της Ολλανδίας μετά τον
Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο;
Πηγή (50) Εικόνα από το βιβλίο : Από τη ζωή των Ελλήνων στο Βέλγιο και στην Ολλανδία,
Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ., Ρέθυμνο, 2004, σελ. 126.
71
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
165) Πρόκειται για πρωτογενή ή
δευτερογενή πηγή;
Πηγή (51) Επιστολή του Προξένου της Ελλάδας στο Ρότερνταμ προς το Υ.Π.Ε.Π.Θ. που μεταφέρει
επιθυμία των μεταναστών για ίδρυση ελληνικού σχολείου στην πόλη τους.
Πηγή από το βιβλίο : Από τη ζωή των Ελλήνων στο Βέλγιο και στην Ολλανδία, Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ., Ρέθυμνο, 2004, 72
σελ. 73.
Πηγή (52)
Πηγή (53)
Εικόνες από το βιβλίο : Από τη ζωή των Ελλήνων στο Βέλγιο και στην Ολλανδία, Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ., Ρέθυμνο, 2004,
σελ. 84 (δεξιά), σελ. 71 (αριστερά).
73
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
170) Τι αντίκτυπο μπορεί να είχε αυτή η κατάσταση στην εκπαίδευση των παιδιών;
171) Κάνω και εγώ μια ζωγραφιά για τη σχολική εφημερίδα που να σχετίζεται με
την εκπαίδευση και τον πόλεμο.[ όπως δείχνει και η πηγή (53) ]
74
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
172) Παρατηρώ την εικόνα και την
ερμηνεύω μέσα στην τάξη.
Πηγή (54) Πορεία διαμαρτυρίας των φοιτητών του Αριστοτελείου για εκπαιδευτικά ζητήματα το 1963
στην Εγνατία. Το σύνθημα : «Η άρρωστη παιδεία δεν γιατρεύεται με ασπιρίνες».
Εικόνα από : ΤΟ ΛΕΥΚΩΜΑ, ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 1900-1960, ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΕΞΑΝΤΑΣ», ΑΘΗΝΑ, Δεκέμβριος 1994,
σελ. 251.
75
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
175) Παρατηρώ την εικόνα και απαντώ
στο αν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος
συνέβαλε στην αύξηση των
ορφανών. Εξηγώ την απάντησή μου.
Πηγή (55) Εγκαίνια εργαστηρίων για τους οικότροφους μαθητές στον περίβολο του Παπάφειου
Ορφανοτροφείου, Ιούλιος 1952.
Εικόνα από : ΤΟ ΛΕΥΚΩΜΑ, ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 1900-1960, ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΕΞΑΝΤΑΣ», ΑΘΗΝΑ, Δεκέμβριος 1994,
σελ. 258.
76
ΠΙΝΑΚΑΣ
Δηλωτική Πηγές Δραστηριότ Αξιολόγηση
γνώση ητες
Γνώση 1,2,3,10,12,23,30,3 2,16,28,33,122,132
πραγματικότητας 1,39,40,50 ,135,168,169,173
μετά τον Β’ Π.Π
77
Μεθοδολογι Πηγές Δραστηριότ Αξιολόγηση
κή γνώση ητες
Πρωτογενής/Δευτερ 8,25,51 51,143,165
ογενής πηγή