TEKS

EKSPOSISI
GAMELAN
MATERI KELASA XII/GASAL
KD :
1. 1. MENELAAH TEKS EKSPOSISI
2. 2. MENULIS TEKS EKSPOSISI
 WACANA EKSPOSISI
Wacana eksposisi yaiku
wacana/karangan kang nduweni ancas
menehi ngerti utawa, mbeberaken,
njlentrehaken, lan nerangaken
sawijining bab kanggo para pamaos.
Pangerten liyane yakuwe ; wacana kang
isine mbeberaken anane analisis proses
kanthi cara narasi.

copyright 2006 www.brainybetty.com 03/11/2020 2

TUJUAN/ANCASE
 Supaya para pamaos entuk
informasi kang jangkep
(lengkap) babagan sawijining
objek/prastawa, sabanjure
kawruhe pamaos bisa tambah.
 Utawa lewih ringkese ancase
yakuwe kanggo njembarake
kawruhe para pamaos.
TEKS EKSPOSISI UMUME DIGUNAKAKEN
KANGGO ;
1. mbabaraken pengetahuan / ilmu,
2. Kanggo ndefinisikaken sawijining bab,
3. Njlentrehake cara, lan proses dumadine
sawijining prastawa utawa bab.
tuladhane :
upamane carane gawe sabuk saka kulit,
tas kulit, carane gawe tahu/tempe lsp.

copyright 2006 www.brainybetty.com 03/11/2020 4

 PAUGERANE TEKS
EKSPOSISI BIASANE
 Ngupaya kanggo nyethakaken utawa
njlentrehaken sawijining pokok
prastawa/persoalan.
 Basa sing di enggo kudu informatif lan
ngyakinaken.
 Basane nganggo basa pawarta tanpa
rasa subjektif lan emosional.

copyright 2006 www.brainybetty.com 03/11/2020 5

LAJENGAN...
 Eksposisi ngupaya kanggo njembarake
pamawas lan pangretene pawongan
marang objek kang dirembug.
 Panulis eksposisi kudu ngreti prastawa
kang diandharake.
 Panulis eksposisi kudu prigel
nganalisis prastawa kanthi cetha lan
konkret.

03/11/2020 6
 STRUKTUR TEKS EKSPOSISI
 1. TESIS
Yaiku sudut pandange panulis ngenani bab sing
ditulis/ dirembug.
 2. ARGUMENTASI

Yaiku alasan utawa bukti sing dienggo kanggo

nguwataken tesis.
 3. PENEGASAN ULANG

Yaiku pernyataan simpulan/dudutan kanggo

negasaken maning tesis sing wes
diangkat/ditulis.
TULADHA STRUKTUR TEKS EKSPOSISI;
 TESIS
Kendang ; kendang yakuwe salah sijine
intsrtumen/piranti gamelan sing pokok (utama).
 ARGUMENTASI
Kendang diarani piranti pokok Gamelan amarga
kendang kuwe kayadene Supir, awit lagu tanpa
iringan kendang ora bisa mandeg sawayah-wayah.
 PENEGASAN ULANG
Kendang kayadene Supir, amarga kendang kuwe
dinggo ngatur ritme lagu/tembang. Kanggo miwiti
tembang, kendang diungelake (ditabuh) alon. Lan
kanggo mungkasi tembang, ungele kendang
dibanterake. Mulane kendang kuwe diarani piranti
pokok gamelan.
NILAI-NILAI(MAKNA) WONTEN
ING ALAT KENDHANG
 Kendang menika minangka gamelan ingkang
gunane kanggo ngedhalekake irama gamelan.
 Dados gamelan menika kados supir lan
menawi wonten ing pemerintahan,
kadosdene eksekutif (presiden).
 Kendang ungelipun “ndang” kang tegese
enggal-enggal (segeralah).
Tegesipun/maknanipun supados manungsa
enggal-enggal ngibadah dhumateng gusti
Allah SWT.
 GAMELAN JAWA
Gamelan Jawa iku nduwé nada-nada péntatonis.
Gamelan Jawa iku nduwéni 2 laras yaiku:
 Laras Sléndro kang nduweni urutan nada-nada 1 2 3
56
 Laras Pélog kang nduweni urutan nada-nada'

1234567
Gunane Gamelan :
1. ngiringi tarian
2. Seni pertunjukan kayata wayang kulit
3. Ketoprak
4. Ngiringi tembang jawa