Zbrajanje vektora

Vektor je veličina koja je u potpunosti određena sa:

• Hvatištem
• Pravcem djelovanja
• Jačinom
• Smjerom djelovanja

Svaki vektor možemo rastaviti na pojedine komponente (iz hvatišta vektora u

njegov vrh možemo doći na beskonačno mnogo načina)

Ako se vektor rastavlja na komponente onda ga je najpraktičnije rastaviti na

jednu horizontalnu i jednu vertikalnu komponentu.

Na taj način stvaramo pravokutni trokut gdje se preko trigonometrijskih funkcija

lako odrede iznosi horizontalne i vertikalne komponente.
 ax
cos    a x  a  cos 
a
ay
sin    a y  a  sin 
a

Djelovanje više vektora može se zamjeniti jednim vektorom koji predstavlja zbroj
pojedinih vektora
Vektorsko zbrajanje ne mora se poklapati
sa algebarskim zbrajanjem (poklapaju se
samo ako vektori leže na istom pravcu)

Vektorsko zbrajanje radi se tako da se na

kraj jednog vektora nanosi početak
drugog i tako do zadnjeg vektora.

Hvatište rezultirajućeg vektora je u

hvatištu prvog a kraj na kraju zadnjeg
nanešenog vektora
 Rezultirajući vektor (iznos, smjer i pravac djelovanja) može se dobiti grafičkim i
analitičkim načinom

Analitička metoda zbrajanja vektora

Analitička metoda svodi se na to da stvorimo pravokutni trokut u kojem će
rezultantni vektor biti hipotenuza tog trokuta. a  a  cos  ; a  a  sin 
y x y

bx  b  cos  ; by  b  sin 
c x  c  cos  ; c y  c  sin 
“X” kateta tog trokuta predstavljat će algebarski zbroj
projekcija pojedinih vektora na os x.
rx  a x  bx  c x  d x  ...  nx
“Y” kateta tog trokuta predstavljat će algebarski zbroj
projekcija pojedinih vektora na os y.
x
ry  a y  by  c y  d y  ...  n y
Položaj rezultirajućeg vektora dobije se
Iznos rezultirajućeg vektora dobije
trigonometrijskim i arkus funkcijama
se Pitagorinim poučkom:
ry  ry 
r  r r
x
2
y
2 tg 
rx
   arctg  
 rx 
 Grafička metoda zbrajanja vektora

Da bi grafički zbrojili više vektora potrebno je:

• Odrediti mjerilo za crtanje vektora

• Preračunati iznose vektora po usvojenom mjerilu

• Nacrtati vektore u preračunatim iznosima pod zadanim kutovima

(početak narednog vektora nanosi se na kraj predhodnog i tako do zadnjeg vektora)
• Rezultantni vektor se dobije ako se spoji početak prvog i kraj zadnjeg nanešenog
vektora

• Iznos rezultantnog vektora dobije se ako izmjerenu vrijednost sa crteža pomnožimo

sa mjerilom
• Položaj rezultantnog vektora dobije se očitavanjem kuta sa crteža
Riješeni primjer:
Analitičkom i grafičkom metodom naći zbroj vektora prema slici ako je zadano:
a=250 mm; = 30°; b= 400 mm; = 130°; c= 200 mm; = 245°.

Analitička metoda:
a x  a  cos   250  0 ,8660  216 ,5 mm
a y  a  sin   25o  0 ,5  125 mm

bx  b  cos   40o    0 ,6429   257 ,1mm

by  b  sin   400  0 ,7660  306 ,4 mm

cx  c  cos   200    0 ,4226   84 ,5 mm
c y  c  sin   200    0 ,9063  181,3mm

rx  a x  bx  c x  216 ,5  257 ,1  84 ,5  -125 ,1 mm

ry  a y  by  c y  125  305,4  181,3  249 ,1 mm

r  rx2  ry2  278 ,7 mm

249 ,1
  arctg  63,33
125,1
 Grafička
metoda:
100 mm Dužinski iznosi a 250 mm
M a   2 ,5 cm
vektora: M 100 mm
1cm
1cm
b 400 mm c 200 mm
; b   4 cm c   2 cm
M 100 mm M 100 mm
1cm 1cm

Dužinski iznos rezultantnog vektora iznosi:

|r|=2,8 cm

Iznos rezultantnog vektora je:

100mm
r  r  M  2 ,8cm   280mm
1cm

Kut  očitan  = 117 ° ili 63 °

Potrebno je znati!

-Čime je u potpunosti određen vektor?

Nacrtati jedan vektor te na njemu označiti sve ono čime je on određen.

-Kako se grafički zbrajaju vektori te što predstvlja grafički zbroj vektora.

Pokazati skicom zbroj bar tri različita vektora

-Objasniti kako se analitički zbrajaju vektori.