INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS SULTAN ABDUL HALIM

08000, SUNGAI PETANI, KEDAH.
PROGRAM PERSEDIAAN IJAZAH SARJANA MUDA PERGURUAN
(PPISMP-SEJARAH)
AMBILAN JUN 2015

Nama Kursus: Sejarah Malaysia Moden

Kod Kursus: SJH 1064
Nama Pensyarah : Puan Haslinda

Disediakan Oleh:
Chng Woon Kee
Soalan 2

Pendudukan Jepun telah berjaya melahirkan satu

kesedaran politik yang meluas dan lebih tersusun serta
bersatu di kalangan pelbagai kaum selepas tahun 1941.
Berdasarkan pernyataan tersebut, jelaskan
kebangkitan semangat nasionalisme semasa
pendudukan Jepun di Tanah Melayu.
 Pengenalan
• Zaman penjajahan Jepun telah berjaya melahirkan
kebangkitan semangat nasionalisme dalam kalangan
masyarakat Tanah Melayu.
• Penjajahan Jepun di Tanah Melayu telah memberikan
pertempuran yang singkat tetapi sengit dan merupakan
detik perubahan antara pentadbiran daripada orang
putih kepada pemerintahan Jepun.
• Sepanjang tempoh penjajahan Jepun, penduduk
tempatan mengalami kesengsaraan hidup dan sentiasa
berada dalam ketakutan.
• Jepun telah menjalankan dasar pemerintahan
ketenteraan dan rakyat disekat kebebasan bersuara
serta diseksa sekiranya dicurigai tidak taat kepada
mereka.
• Oleh itu, rakyat tempatan dari asalnya menganggap
Jepun sebagai penyelamat orang Asia telah berubah
dan mempunyai kesedaran nasionalisme.
 Konsep Nasionalisme
• Menurut Norizan Yusof (2002), nasionalisme ditakrifkan sebagai
satu reaksi atau tindak balas rakyat terhadap ketidakadilan
pentadbiran dari aspek politik, ekonomi dan sosial.
• Merujuk kepada Kamus Dewan Bahasa (1991) pula,
nasionalisme bermakna perasaan cinta bangsa dan negara yang
mendalam.
• Secara umumnya, nasionalisme atau dikenali sebagai
“Semangat Kebangsaan” bermaksud kesedaran yang timbul
dalam kalangan masyarakat yang terdiri daripada satu agama,
bangsa dan kebudayaan yang bertujuan untuk menentang
penjajah atau pemerintah yang tidak disukai.
 Kebangkitan Nasionalisme
• Orang Melayu
Pada awalnya, sebahagian besar
orang Melayu tidak menentang
Jepun malah mengalu-alukan
kehadiran Jepun kerana mereka
terpengaruh dengan slogan-slogan
yang disebar Jepun .

Dengan itu, orang Melayu baru

sedar bahawa propaganda pro
Jepun hanya muslihat Jepun
untuk menjajah Tanah Melayu
dan kemerdekaan yang dijanji
sebelum itu adalah sekadar janji
manis sahaja.
Apabila Jepun berjaya menduduki
Tanah Melayu, dasar-dasar
pemerintahan telah diubahkan
dan penjajah Jepun sangat
meragui perkembangan politik
dalam kalangan Orang Melayu.

Sesunggunhnya, mengikut Jepun menyokong

perlembagaan Jepun di Tanah perjuangan politik orang
Melayu, mereka mempunyai Melayu hanya disebabkan
imperialisme yang sama iaitu mereka memerlukan
menukar status Tanah Melayu kerjasama dan sokongan
kepada tanah jajahan. daripada masyarakat
Melayu.
• Orang Cina

Jepun telah
Kebanyakkan orang menjalankan dasar Kekejaman tentera
Cina bersifat anti- kasar terhadap Jepun terhadap
Jepun kerana penduduk orang Cina orang-orang Cina
dipengaruhi dalam kerana mereka berlaku kerana
oleh Perang China- membantu mereka mahu
Jepun pada tahun perjuangan nasionalis menghapuskan anasir-
1937. China untuk anasir komunisme.
menentang Jepun.
• Orang India
Bagi masyarakat India
pula, mereka dilayan
dengan lebih baik
daripada kerana pihak
Jepun memerlukan
sokongan mereka untuk
mengusir tentera British
di India.
orang India yang
berkhidmat dalam Untuk mencapai tujuan
angkatan tentera tersebut, pihak Jepun
British telah telah menggalakkkan
dipengaruhi supaya penglibatan orang India
bekerjasama dengan dalam Liga Kemerdekaan
pihak Jepun. India yang ditubuhkan di
Thailand untuk
menentang Inggeris.
is.

Hasil daripada sokongan

Orang India di Tanah Melalui Liga
Melayu, mereka berjaya Kemerdekaan India,
menubuhkan sebuah Orang India turut
kerajaan Azad Hind iaitu mengambil bahagian
sebuah kerajaan buangan dalam Tentera
dengan slogan “Chalo Kebangsaan India (INA)
Delhi” atau “ Mara Ke di bawah pimpinan
Delhi”. Subhas Chandra Bose.
 Kesedaran Politik Di Tanah Melayu
Parti Komunis Malaya Malayan People’s Anti Pasukan Tiga Bintang
(PKM) Japanese Army
(MPAJA)
berada dalam kedudukan kukuh semasa Untuk menyerang Jepun. Pasukan tersebut dianggotai oleh orang
serangan Jepun terhadap Tanah Melayu, orang Cina dan orang India.
Melayu.

 Namun selepas 10 hari, PKM
menawarkan bantuan ketenteraan
mereka kepada pihak British.
 Sebagai balasan mereka meminta
British agar menerima seberapa
ramai komunis Cina dilatih di Pusat
Latihan Khas Sekolah 101.
Keahlian MPAJA merupakan seramai
200 orang komunis Cina yang dilatihkan
di Pusat Latihan Khas Sekolah 101.
 Mereka keluar dari hutan dan
menguasai bandar, balai polis dan
kampung.
 Orang yang menyokong Jepun telah
dibunuh oleh Pasukan Tiga Bintang.

British telah bekerjasama dengan

organisasi ini dengan memberi bantuan
dalam senjata.

• keseluruhan Jawatankuasa Pusat Parti Komunis Malaya Singapura telah dihapuskan oleh Jepun pada pertengahan 1942
dan Jepun juga mejalankan serangan hendap membunuh pemimpin tertinggi PKM dan MPAJA di Batu Craves, Selangor
pada September 1942.
• Walaupun berdepan dengan banyak cabaran dan risiko, PKM masih bertahan dan teruskan perjuangan mereka.
• Pada Februari 1943, Program Sembilan Point dianjurkan oleh PKM untuk memerangi fasis Jepun di Tanah Melayu.
 Rumusan
kesetiaan mereka
terhadap negara
Orang Cina Menyokong PKM asal mereka

Ideology komunis
Tidak minat yang tidak
Orang Melayu menyertai percaya agama
PKM

tumpu kepada
kekayaan yang
Orang India kehidupan diperoleh dan
hanya balik ke negara
terhad di asal mereka
estet-estet
 Kader Komunis Melayu
Pada bulan Mei 1949, sebuah rejimen
yang hanya dianggotai oleh Orang
Melayu telah ditubuhkan dan dinamakan
Namun begitu, terdapat juga Orang
sebagai Rejimen Ke 10 sempena dengan
Melayu yang menyertai PKM sehingga
tarikh 10 Zulhijjah dalam kalender Islam
muncul dan dikenali sebagai kader atau
yang merupakan hari sambutan Aidil
tokoh penting Komunis Melayu.
Adha sebagai simbol pengorbanan dan
dedikasi muslimin terhadap
perjuangannya.

Rejimen tersebut diketuai oleh Abdullah

CD sebagai komander dan Wahi Annuar
sebagai Timbalan Komander malah Musa
Ahmad pula sebagai Pegawai Politik.
 Pasukan
Force 136

ditubuhkan Mereka Keahlian dalam menjalankan

oleh British bergerak bilangan kecil dan pendaratan di Tanah
pada Julai aktif di kebanyakkan Melayu bagi
1942 untuk hutan- mereka memperluaskan
bertindak hutan merupakan kegiatan perang
secara gerila kedah, pegawai-pengawai gerila. Dengan itu,
dalam usaha Johor dan tadbir Melayu yang mereka semakin
melumpuhkan Pahang. bekerjasama mendapat sokongan
Jepun di dengan pihak daripada penduduk
bahagian British. tempatan.
tertentu di
Asia Tenggara.
 Pasukan Wataniah Pahang ditubuh hasil
daripada perbincangan antara Richardson

Pasukan Wataniah Pahang

(pemimpin gerila Force 136 di Pahang).

Force 136 akan memberi kerjasama dengan

membekalkan senjata, pakaian seragam,
makanan dan segala keperluan lainnya
kepada Pasukan Wataniah Pahang.

Tugas penting bagi penubuhan pasukan ini

adalah membantu Tentera Bersekutu
mengambil balik Tanah Melayu dan
Singapura daripada jajahan Jepun.  

Organisasi ini telah diberi tugas seperti

menyerang markas tentera Jepun, menjadi
pemandu kepada Tentera Berikat dan
mempelopori pemberontakan orang awam
secara serentak di seluruh negara.
 Rumusan
• Memang tidak boleh dinafikan peranan
Pasukan Force 136 dan Pasukan Wataniah
Pahang dalam usaha menghalau Jepun keluar
dari Tanh Melayu.
• Semangat juang dan peranan mereka baik
melalui gerakan gerila bawah tanah atau
melalui bantuan logistik seperti senjata, peluru
dan latihan British telah menyumbang dalam
menumpaskan Jepun di Tanah Melayu. 
• Kesatuan Melayu Muda (KMM)
Kedua-dua organisasi tersebut
mempunyai strategi tersendiri bagi
Kesatuan Melayu Muda merupakan
mendapatkan kuasa dan mendapatkan
sebuah organisasi revolusioner yang
kemerdekaan negara namun matlamat
pro Jepun dan sebagai saingan kepada
dan kepentingan mereka adalah amat
Parti Komunis Malaya (PKM).
berbeza dan bertentangan antara satu
dengan lain.

Bagi PKM, mereka berjuang demi Persamaan dan keadilan bagi semua
menwujudkan sebuah republik bangsa merupakan pegangan utama
komunis yang bersifat multirasial. mereka.

Sebaliknya, KMM ingin Malaya

Merdeka bergabung dengan Indonesia
dalam sebuah entiti politik yang
disebut Melayu Raya atau Indonesia
Raya (Cheah Boon Kheng 1982, 101).
KMM memainkan Menurut Cheah Boon Malah, dalam Januari 1942,
satu konflik timbul
peranan Kheng (1980), mengenai matlamat KMM
membantu Jepun bagaimanapun mahukan kemerdekaan yang
dalam usahanya kerjasama dan dijanji oleh Jepun dan
menentang British sokongan KMM mereka meminta komander
di Tanah Melayu terhadap Jepun tidak Jepun menyokong
perisytiharan kemerdekaan
(Abdul Samad mendatangkan Malaya daripada
1982, 317). sebarang hasil. pemerintahan British.

Pemintaan Mustapha
Pada Jun 1942, KMM Hussain ditolak dan
telah dibubarkan oleh mereka tidak
Pemerintahan Tentera mendapat
Jepun dalam peperangan kemerdekaan yang
dengan pihak British. seperti dijanji oleh
Jepun.
Oleh itu, perjuangan Taktik yang Anggota KMM yang
KMM demi digunakan oleh KMM dipilih melibatkan
kemerdekaan negara adalah menyertai diri dalam gerakan
dipaksa berubah gerakan bawah tanah bawah tanah turut
kepada strategi yang untuk menentang menyertai gerakan
baru. Jepun tetapi pada bersenjata MPAJA.
masa yang sama
pucuk pimpinan
KMM berpura-pura
bekerjasama dengan
Jepun.
 Pasukan Pembela Tanah Air (PETA)

Tentang kerjasama dengan Jepun

pula, atas keperluan dan
Ibrahim dilantik menjadi
kepercayaan pihak Jepun, Ibrahim
pemimpinnya dengan pangkat
Haji Yaakob telah diberi tugas
Leftenen Kolonel dan sekaligus
untuk membentuk Pasukan Giyu
menjadi Panglima PETA.
Gun atau Pasukan Pembela Tanah
Air (PETA) pada tahun akhir 1943.

Kebanyakkan pemimpin penting

Oleh itu, dari segi organisasi dan
dan anggota PETA merupakan
aktiviti berkumpulan KMM telah
bekas pemimpin dan anggota
bertukar kepada PETA.
KMM.
Bagaimanapun, Menurut Mohamed
tindakan KMM atau Salleh Lamry (2006),
PETA yang menyertai Kesatuan Melayu
gerakan bawah tanah Muda (KMM) dalam
bersama MPAJA tidak pimpinan Ibrahim Haji
pernah menukar Yaakob telah
matlamat asal KMM berusaha mendapat
yang ingin mencapai kemerdekaan Tanah
kemerdekaan Malaya Melayu bersama
yang akan bersatu Indonesia menjelang
dengan Indonesia. akhir pemerintahan
Jepun.

Melayu Raya atau Indonesia
Raya merupakan slogan atau
hasrat politik sebahagian orang
Melayu.
Melalui Melayu Raya atau Idea negara besar ini
Indonesia Raya, mereka ingin dimulakan di Maktab
menghidupkan semula
kegemilangan empayar
Perguruan Sultan Idris
Melayu seperti Srivijaya, oleh seorang pensyarah
Majapahit dan empayar Ilmu Tawarikh iaitu
Melaka. Abdul Hadi Hassan.
 Bagi melaksanakan tugas
tersebut, Kesatuan Rakyat
Indonesia Semenanjung (KRIS)
telah ditubuhkan.

Kongres pemuda KRIS telah

dianjurkan di Kuala Lumpur
Kesatuan Rakyat Indonesia
untuk membincangkan tentang
Semenanjung (KRIS)
persediaan kemerdekaan
bersama Indonesia.

Soekarno telah mengisytiharkan

kemerdekaan Indonesia lebih
awal dua hari daripada tarikh
yang diisytiharkan oleh Indonesia
iaitu 15 Ogos 1945 kerana
kekalahan Jepun yang mendadak.
 Hal ini telah menyebabkan
persidangan KRIS di Kuala
Lumpur dibatalkan dan
kemerdekaan di bawah Indonesia
dalam gagasan Melayu Raya atau
Indonesia Raya gagal.

Ibrahim Haji Yaakob bersama

Kesatuan Rakyat Indonesia
isterinya dan orang kanannya
Semenanjung (KRIS)
telah berlindung di Indonesia.

Pada September 1945, British

kembali menguasai Tanah
Melayu.
 Rumusan
• KMM menghadapi banyak penghalang dalam
mencapai matlamat mereka.
• Faktor yang terpenting termasuklah pertubuhan
ini tidak mempunyai asas kuasa yang kuat bagi
mencapai matlamat disasarkan.
• Oleh itu, Ibrahim telah gagal menubuhkan
pasukan nasionalis yang kuat dan tidak mampu
membolehkan Tanah Melayu mencapai
kemerdekaan bersama Indonesia.
 Kesimpulan
• Pendudukan Jepun di Tanah Melayu telah meningalkan kesan politik yang
mandalam dalam kalangan masyarakat.
• Kesengsaraan yang dialami oleh penduduk tempatan telah menambahkan
keazaman mereka utuk mencapai kebebasan politik dan kemerdekaan negara.
• Penubuhan pasukan pergerakkan nasionalisme seperti Kesatuan Melayu Muda
(KMM), Kesatuan Rakyat Indonesia Semenanjung (KRIS) dan sebagainya telah
berjuang demi mencapai kemerdekaan namun tidak mendatangkan sebarang hasil
disebabkan kekalahan Jepun yang mendadak.
• Pengaruh Parti Komunis Malaya (PKM) bertambah kuat dan berjaya meluaskan
ideologi komunis mereka ke Tanah Melayu.
• Walaupun matlamat mencapai kemerdekaan Tanah Melayu
organisasi ini berbeza dengan organisasi politik yang lain,
namun kesemua organisai-organisasi politik tersebut
bekerjasama dalam menentang penjajahan Jepun.
• Kesimpulannya, pendudukan Jepun memang mendatangkan
banyak kesan kepada Tanah Melayu dan membangkitkan lagi
semangat nasionalisme yang marak dan kesedaran politik
dalam kalangan masyarakat.
 Rujukan
• Buku
 Cheah Boon Kheng, 1980. “The Social Impact Of The Jpanese Occupation Of Malaya
(1942-1945)”, dalam Alfred W. McCopy (ed.). Southeast Asia Under Japanese
Occupation. Monograph No22, New Heaven: Yale University Southeast Asia Studies.
 Cheah Boon Kheng. 1982. Komrad Bertopeng:Suatu Kajian Mengenai Barisan Bersatu
Komunis Di Tanah Melayu 1945-48, (terj. Oleh Hj. Zubir Ismail). Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pusaka.
 Kumus Dewan Bahasa. 1991. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pusaka.
 Kassim Thukiman. 2002. Malaysia-Perspektif Sejarah dan Politik. Johor: Penerbit
Universiti Teknologi Malaysia Skudai Johor Darul Ta’zim.
 Norizan Yusof. 2002. Sejarah Malaysia, Selangor: Federal Publications. Sdn. Bhd.
 Mohamad Salleh Lamry. 2006. Gerakan Kiri Melayu Dalam Perjuangan Kemerdekaan.
Selangor: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.
 Mohamad Idris Saleh, Che Su Mustaffa dan Fuziah Shaffie. 1994. Sejarah Pembangunan
Bangsa Dan Negara. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors. Sdn. Bhd.
• Jurnal
 Hoi Hui Ling. Jurnal Zaman Pendudukan Jepun
Di Tanah Melayu, 1941-1945: Penentangan
Orang Cina Melalui Malayan People’s
AntiJapanese Army-MPAJA
• Internet
Kebangkitan Nasionalisme Semasa Penjajahan Jepun
http://s6.zetaboards.com/DRAGONIZER/topic/760601/1/

Semangat Nasionalisme Semasa Jepun

https://www.academia.edu/6401395/Kerja_Kursus_SJH_1107

Kebangkitan Nasionalisme Semasa Penjajahan Jepun

http://documents.tips/education/gerakan-nasionalisme-semasa-pendudukan-jepun.html

Kebangkitan Nasionalisme Semasa Penjajahan Jepun

http://studentsrepo.um.edu.my/1333/7/BAB_4.pdf

Kesedaran Politik Di Tanah Melayu Semasa Penjajahan Jepun

http://uniti.my/malaysia-warisan-watan-wawasan-11-warisan-kita-kesedaran-politik-di-tanah-melayu-semasa-pendudukan-jepun-dan-ti
ndakan-parti-komunis-malaya-ketika-perang-dunia-kedua-serta-pergolakan-di-tanah-melay
/

Melayu raya Atau Indonesia Raya

https://
books.google.com.my/books?id=TPkGCgAAQBAJ&pg=PA33&lpg=PA33&dq=melayu+raya+atau+indonesia+raya&source=bl&ots=5bL4GCi
1Xf&sig=J62m6VQFfDbo76wfyNrlkcAWhSA&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=melayu%20raya%20atau%20indonesia%20raya&f=
false

Pasukan PETA
https://serbasejarah.wordpress.com/2009/08/29/peta-untuk-siapa/

Gerakan Soon Ching

https://books.google.com.my/books?id=8A83GKetbs4C&pg=PA272&lpg=PA272&dq=gerakan+sook+ching&source=bl&ots=6Jws3UZaPC&
sig=FPaKPiM1M03IhXyPncwTQ1TaoCM&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=gerakan%20sook%20ching&f=false
Soalan
1. Pada pendapat anda, apakah yang dimaksudkan dengan
gerakan nasionalisme?
• Satu gerakan penentangan oleh masyarakat
tempatan terhadap kuasa luar.
2. Nyatakan 3 pertubuhan yang memainkan peranan aktif
menentang penjajahan Jepun di Tanah Melayu.
• PKM/MPAJA
• Pasukan Force 136
• Pasukan Wataniah Pahang
• KRIS
• KMM
3. Jelaskan mengapa reaksi Orang Melayu yang pada asalnya
menganggap Jepun sebagai penyelamat Asia telah berubah sikap
dengan menentang Jepun selepas Jepun berjaya menjajah Tanah
Melayu.

• Jepun sangat meragui perkembangan politik dalam kalangan

Orang Melayu.
• Jepun menukar status Tanah Melayu kepada tanah jajahan.
• Tidak mempunyak hak kebebasan bersuara
• Kemerdekaan yang dijanji hanya satu muslihat menjajah Tanah
Melayu
4. Mengapakan Orang Cina di Tanah Melayu mendapat layanan
yang paling kejam oleh Jepun semasa penjajahan Jepun pada
tahun 1941 hingga 1945?

• Perang China-Jepun pada tahun 1937

- Orang Cina membantu perjuangan nasionalis China untuk
menentang Jepun.
- Orang Cina telah bertindak memulaukan barangan Jepun
- menjalankan pungutan derma untuk membantu negara China
yang diserangkan oleh Jepun.
• Jepun mahu menghapuskan anasir-anasir komunisme.
5. PKM dan KMM merupakan organisasi yang mempunyai perbezaan dari
segi matlamat dan kepentingan mereka dalam memperjuangkan
kemerdekaan. Nyatakan.

• PKM
- mereka berjuang demi menwujudkan sebuah republik komunis yang
bersifat multirasial.
- Persamaan dan keadilan bagi semua bangsa merupakan pegangan utama
mereka.
• KMM
 ingin Malaya Merdeka bergabung dengan Indonesia dalam sebuah entiti
politik yang disebut Melayu Raya atau Indonesia Raya