You are on page 1of 45

ТРАНСПОРТ И СКЛАДИШТЕЊЕ

ГОРИВА
УВОД
• Задатак система за транспорт горива је да гориво допреми
до термоелектране и да га у термоелектрани ускладишти или
спроведе до ложишта парног котла. У том смислу се
транспорт горива дели на спољашњи и унутрашњи.
• Облик система за транспорт зависи од врсте горива, а овде
ће бити речи само о систему и уређајима за транспорт
чврстог горива односно угља.
• Угаљ се до термоенергетског постројења довози железни-
цом, воденим, камионским, конвејерским транспортом,
жичарама, као и хидрауличким транспортом.
• Воденим и камионским транспортом, као и транспортом
жичарама могу се допремати релативно мале количине угља.
Хидраулички транспорт се ретко примењује због тешкоћа у
раздвајању угља и воде и сложене технологије коришћења
мокрог угља.
• За термоенергетска постројења велике снаге, у зависности
од растојања између налазишта и термоелектране стоје на
располагању конвејерски и железнички транспорт.
• При растојањима до 25 km може се користити конвејерски
транспорт. У овом случају се допремање угља од површин-
ског копа до термоелектране врши тракастим транспортери-
ма потребне дужине и капацитета.
• Железнички транспорт се спроводи помоћу специјалних
самоистоварних вагона велике носивости. Самоистоварни
вагони имају дно у облику крова и осам бочних отвора за
истовар који се отварају централизованим пнеуматским
погоном. Постоје и полувагони - хопери код којих се истовар
остварује бочно или кроз дно. Угаљ се у термоелектрану
доставља композицијама које саобраћају пругама које нису
укључене у јавну националну железничку мрежу.
ГАЗДИНСТВО ЗА ЧВРСТО ГОРИВО
• Газдинство за чврсто гориво савремених термоелектрана
представља комплекс опреме, машина и механизама наме-
њених за:
а) пријем приспелих и отпрему истоварених железничких
композиција,
б) одмрзавање горива у вагонима пре истовара,
в) истовар приспелих композиција,
г) транспорт горива ка бункерима парних котлова или на
складиште,
д) чување и слање угља са складишта,
ђ) дробљење горива до потребних димензија комада и
е) расподелу горива по бункерима.
• У тракту транспорта горива постављају се уређаји за
издвајање и удаљавање металних и дрвених предмета из
горива да би се опрема сачувала од хаварије, уређаји за
узимање и класификацију узорака и контролно-мерни
прибор, који служи за мерење приспелог горива.
• Шеме транспорта горива разликују се по размештају опреме,
начину механизације складишта горива, бројем увода у
главни погонски објекат и тако даље. На слици је
представљен план размештаја опреме газдинства за чврсто
гориво у зависности од тога да ли се складиште горива
налази у кругу термоелектране или изван њега.

План размештаја опреме


газдинства за чврсто гориво
у зависности од положаја
складишта
а) Складиште у кругу
термоелектране; б) Складиште
изван круга термоелектране
1. Железничка станица; 2. Уређај
за истовар; 3. Складиште горива;
4. Дробилично постројење; 5.
Ограда термоелектране; 6.
Пресипно место; 7. Тракасти
транспортер; 8. Бункер на
складишту; 9. Главни погонски
објекат
План размештаја опреме газдинства за чврсто гориво у зависности од положаја складишта
а) Складиште у кругу термоелектране; б) Складиште изван круга термоелектране
1. Железничка станица; 2. Уређај за истовар; 3. Складиште горива; 4. Дробилично постројење; 5. Ограда термоелектране; 6. Пресипно
место; 7. Тракасти транспортер; 8. Бункер на складишту; 9. Главни погонски објекат
• На слици је приказан принципијелна шема газдинства за
чврсто гориво. За примање композиција са горивом у кругу
термоелектране служи железничка станица (1). Опрема
станице омогућује да се врше маневарске операције са
вагонима у смислу слања у постројење за одмрзавање,
слања пуних вагона на истовар и одвожења празних. Пуни
вагони мере се на вагама (2).

Шема газдинства за чврсто гориво


1. Железничка пруга са станицом; 2. Же-
лезничке ваге; 3. Уређај за одмрзавање; 4.
Електрични гурач; 5. Уређај за мане-
врисање; 6. Уређај за истовар; 7. Бункери;
8. Тракасти додавачи; 9. Дробилице за
претходно дробљење; 10. Магнетни сепа-
ратори; 11. Тракасти транспортер; 12.
Прекретни засун; 13. Тракасти транспор-
тер; 14. Дробилице за коначно дробљење;
15. Висећи магнетни сепаратор; 16. Добо-
шни магнетни сепаратор; 17. Стационар-
на ланчана решетка; 18. Тракасти тран-
спортер; 19. Тракасти транспортер; 20.
Прекретни засун; 21. Издвајач ивера; 22.
Уређај за узимање узорака; 23. Уређај за
сортирање узорака; 24. Стационарни или
покретни пребацивачи; 25. Складиште уг-
ља; 26. Тракасти транспортер; 27. Покрет-
ни пребацивачи; 28. Тракасти транспор-
тер; 29. Потрошно складиште; 30. Тракас-
ти транспортер; 31. Бункери; 32. Додавачи
Шема газдинства за чврсто гориво
1. Железничка пруга са станицом; 2. Железничке ваге; 3. Уређај за одмрзавање; 4. Електрични гурач; 5. Уређај за маневрисање; 6.
Уређај за истовар; 7. Бункери; 8. Тракасти додавачи; 9. Дробилице за претходно дробљење; 10. Магнетни сепаратори; 11. Тракасти
транспортер; 12. Прекретни засун; 13. Тракасти транспортер; 14. Дробилице за коначно дробљење; 15. Висећи магнетни сепаратор; 16.
Добошни магнетни сепаратор; 17. Стационарна ланчана решетка; 18. Тракасти транспортер; 19. Тракасти транспортер; 20. Прекретни
засун; 21. Издвајач ивера; 22. Уређај за узимање узорака; 23. Уређај за сортирање узорака; 24. Стационарни или покретни пребацивачи;
25. Складиште угља; 26. Тракасти транспортер; 27. Покретни пребацивачи; 28. Тракасти транспортер; 29. Потрошно складиште; 30.
Тракасти транспортер; 31. Бункери; 32. Додавачи
• После мерења и одмрзавања у одговарајућем уређају (3)
полувагони се шаљу на истовар. Слање у уређај за истовар
(6) остварује се помоћу специјалног електричног гурача (4), а
истоварени вагони се померају уређајем за маневрисање (5).
• У крајевима са блажом климом не постоји посебан уређај за
одмрзавање (3), него се одмрзавање врши удувавањем паре
директно у вагоне.

Шема газдинства за чврсто гориво


1. Железничка пруга са станицом; 2. Же-
лезничке ваге; 3. Уређај за одмрзавање; 4.
Електрични гурач; 5. Уређај за мане-
врисање; 6. Уређај за истовар; 7. Бункери;
8. Тракасти додавачи; 9. Дробилице за
претходно дробљење; 10. Магнетни сепа-
ратори; 11. Тракасти транспортер; 12.
Прекретни засун; 13. Тракасти транспор-
тер; 14. Дробилице за коначно дробљење;
15. Висећи магнетни сепаратор; 16. Добо-
шни магнетни сепаратор; 17. Стационар-
на ланчана решетка; 18. Тракасти тран-
спортер; 19. Тракасти транспортер; 20.
Прекретни засун; 21. Издвајач ивера; 22.
Уређај за узимање узорака; 23. Уређај за
сортирање узорака; 24. Стационарни или
покретни пребацивачи; 25. Складиште уг-
ља; 26. Тракасти транспортер; 27. Покрет-
ни пребацивачи; 28. Тракасти транспор-
тер; 29. Потрошно складиште; 30. Тракас-
ти транспортер; 31. Бункери; 32. Додавачи
• Исто тако, у термоелектранама велике снаге нема уређаја за
маневрисање, него се, после истовара, целокупна компози-
ција празних вагона враћа на површински коп истом
локомотивом којом су довезени пуни.
• Уколико се за спољашњи транспорт примењују тракасти
транспортери, не постоји железничка станица са описаним
уређајима, него пресипна места у којима се угаљ са трака
спољашњег пребацује на траке унутрашњег транспорта.
Шема газдинства за чврсто гориво
1. Железничка пруга са станицом; 2. Же-
лезничке ваге; 3. Уређај за одмрзавање; 4.
Електрични гурач; 5. Уређај за мане-
врисање; 6. Уређај за истовар; 7. Бункери;
8. Тракасти додавачи; 9. Дробилице за
претходно дробљење; 10. Магнетни сепа-
ратори; 11. Тракасти транспортер; 12.
Прекретни засун; 13. Тракасти транспор-
тер; 14. Дробилице за коначно дробљење;
15. Висећи магнетни сепаратор; 16. Добо-
шни магнетни сепаратор; 17. Стационар-
на ланчана решетка; 18. Тракасти тран-
спортер; 19. Тракасти транспортер; 20.
Прекретни засун; 21. Издвајач ивера; 22.
Уређај за узимање узорака; 23. Уређај за
сортирање узорака; 24. Стационарни или
покретни пребацивачи; 25. Складиште уг-
ља; 26. Тракасти транспортер; 27. Покрет-
ни пребацивачи; 28. Тракасти транспор-
тер; 29. Потрошно складиште; 30. Тракас-
ти транспортер; 31. Бункери; 32. Додавачи
• Из бункера (7) гориво се тракастим додавачима (8) шаље у
дробилице за претходно дробљење (9). Да би се дробилице
сачувале од хаварије металним предметима који се налазе у
угљу, испред њих се постављају магнетни сепаратори (10)
који су уједно и погонски добоши тракастих додавача (8).

Шема газдинства за чврсто гориво


1. Железничка пруга са станицом; 2. Же-
лезничке ваге; 3. Уређај за одмрзавање; 4.
Електрични гурач; 5. Уређај за мане-
врисање; 6. Уређај за истовар; 7. Бункери;
8. Тракасти додавачи; 9. Дробилице за
претходно дробљење; 10. Магнетни сепа-
ратори; 11. Тракасти транспортер; 12.
Прекретни засун; 13. Тракасти транспор-
тер; 14. Дробилице за коначно дробљење;
15. Висећи магнетни сепаратор; 16. Добо-
шни магнетни сепаратор; 17. Стационар-
на ланчана решетка; 18. Тракасти тран-
спортер; 19. Тракасти транспортер; 20.
Прекретни засун; 21. Издвајач ивера; 22.
Уређај за узимање узорака; 23. Уређај за
сортирање узорака; 24. Стационарни или
покретни пребацивачи; 25. Складиште уг-
ља; 26. Тракасти транспортер; 27. Покрет-
ни пребацивачи; 28. Тракасти транспор-
тер; 29. Потрошно складиште; 30. Тракас-
ти транспортер; 31. Бункери; 32. Додавачи
• После дробилица гориво се тракастим транспортером (11)
доводи на пресипно место, где се прекретним засуном (12)
може довести на један од тракастих транспортера (13) којима
се гориво одводи у дробилице за коначно дробљење (14).
Испред ових дробилица се предвиђа двоструки систем за
чишћење угља од металних отпадака: висећи (15) и добошни
(16) магнетни сепаратор. Испред другог ступња дробљења,
за издвајање ситнијих фракција угља, које не треба дробити,
поставља се сито или непокретна ланчана решетка (17).
Шема газдинства за чврсто гориво
1. Железничка пруга са станицом; 2. Же-
лезничке ваге; 3. Уређај за одмрзавање; 4.
Електрични гурач; 5. Уређај за мане-
врисање; 6. Уређај за истовар; 7. Бункери;
8. Тракасти додавачи; 9. Дробилице за
претходно дробљење; 10. Магнетни сепа-
ратори; 11. Тракасти транспортер; 12.
Прекретни засун; 13. Тракасти транспор-
тер; 14. Дробилице за коначно дробљење;
15. Висећи магнетни сепаратор; 16. Добо-
шни магнетни сепаратор; 17. Стационар-
на ланчана решетка; 18. Тракасти тран-
спортер; 19. Тракасти транспортер; 20.
Прекретни засун; 21. Издвајач ивера; 22.
Уређај за узимање узорака; 23. Уређај за
сортирање узорака; 24. Стационарни или
покретни пребацивачи; 25. Складиште уг-
ља; 26. Тракасти транспортер; 27. Покрет-
ни пребацивачи; 28. Тракасти транспор-
тер; 29. Потрошно складиште; 30. Тракас-
ти транспортер; 31. Бункери; 32. Додавачи
• Гориво, издробљено до потребних димензија, као и
просејано гориво, долази на тракасте транспортере (18) са
којих може да се отпреми на једну од трака (19) бункерске
галерије помоћу прекретног засуна (20). Код погонског
добоша транспортера (18) издваја се ивер помоћу посебног
издвајача (21). На истом месту се, помоћу уређаја (22)
узимају узорци који се сортирају у уређају (23).

Шема газдинства за чврсто гориво


1. Железничка пруга са станицом; 2. Же-
лезничке ваге; 3. Уређај за одмрзавање; 4.
Електрични гурач; 5. Уређај за мане-
врисање; 6. Уређај за истовар; 7. Бункери;
8. Тракасти додавачи; 9. Дробилице за
претходно дробљење; 10. Магнетни сепа-
ратори; 11. Тракасти транспортер; 12.
Прекретни засун; 13. Тракасти транспор-
тер; 14. Дробилице за коначно дробљење;
15. Висећи магнетни сепаратор; 16. Добо-
шни магнетни сепаратор; 17. Стационар-
на ланчана решетка; 18. Тракасти тран-
спортер; 19. Тракасти транспортер; 20.
Прекретни засун; 21. Издвајач ивера; 22.
Уређај за узимање узорака; 23. Уређај за
сортирање узорака; 24. Стационарни или
покретни пребацивачи; 25. Складиште уг-
ља; 26. Тракасти транспортер; 27. Покрет-
ни пребацивачи; 28. Тракасти транспор-
тер; 29. Потрошно складиште; 30. Тракас-
ти транспортер; 31. Бункери; 32. Додавачи
• За расподелу горива по бункерима у котларници на
реверзибилним тракастим транспортерима (19) постављају
се стационарни или покретни пребацивачи (24).
• У кругу термоелектране ствара се резерва горива на
складишту (25). Довод горива на складиште остварује се
тракастим транспортером (26) на који се гориво доводи
преко пресипних кутија помоћу покретних пребацивача (27)
постављених на транспортерима (13).
Шема газдинства за чврсто гориво
1. Железничка пруга са станицом; 2. Же-
лезничке ваге; 3. Уређај за одмрзавање; 4.
Електрични гурач; 5. Уређај за мане-
врисање; 6. Уређај за истовар; 7. Бункери;
8. Тракасти додавачи; 9. Дробилице за
претходно дробљење; 10. Магнетни сепа-
ратори; 11. Тракасти транспортер; 12.
Прекретни засун; 13. Тракасти транспор-
тер; 14. Дробилице за коначно дробљење;
15. Висећи магнетни сепаратор; 16. Добо-
шни магнетни сепаратор; 17. Стационар-
на ланчана решетка; 18. Тракасти тран-
спортер; 19. Тракасти транспортер; 20.
Прекретни засун; 21. Издвајач ивера; 22.
Уређај за узимање узорака; 23. Уређај за
сортирање узорака; 24. Стационарни или
покретни пребацивачи; 25. Складиште уг-
ља; 26. Тракасти транспортер; 27. Покрет-
ни пребацивачи; 28. Тракасти транспор-
тер; 29. Потрошно складиште; 30. Тракас-
ти транспортер; 31. Бункери; 32. Додавачи
• Одвођење горива са складишта врши се помоћу система
транспортера (28).
• Да би се спречило чекање натоварених вагона у случају када
су бункери у котларници пуни, предвиђа се потрошно
складиште угља (29) са кога се гориво доводи у основни
тракт помоћу транспортера (30).

Шема газдинства за чврсто гориво


1. Железничка пруга са станицом; 2. Же-
лезничке ваге; 3. Уређај за одмрзавање; 4.
Електрични гурач; 5. Уређај за мане-
врисање; 6. Уређај за истовар; 7. Бункери;
8. Тракасти додавачи; 9. Дробилице за
претходно дробљење; 10. Магнетни сепа-
ратори; 11. Тракасти транспортер; 12.
Прекретни засун; 13. Тракасти транспор-
тер; 14. Дробилице за коначно дробљење;
15. Висећи магнетни сепаратор; 16. Добо-
шни магнетни сепаратор; 17. Стационар-
на ланчана решетка; 18. Тракасти тран-
спортер; 19. Тракасти транспортер; 20.
Прекретни засун; 21. Издвајач ивера; 22.
Уређај за узимање узорака; 23. Уређај за
сортирање узорака; 24. Стационарни или
покретни пребацивачи; 25. Складиште уг-
ља; 26. Тракасти транспортер; 27. Покрет-
ни пребацивачи; 28. Тракасти транспор-
тер; 29. Потрошно складиште; 30. Тракас-
ти транспортер; 31. Бункери; 32. Додавачи
• Додавање угља на тракасте транспортере (28) и (30) врши се
помоћу додавача (31) постављених испод бункера (32). У
бункере се угаљ са складишта доводи булдожерима.
• Уколико се дробљење угља до сортимана потребног на
улазу у млинове врши на површинском копу, у газдинству за
чврсто гориво нема дробилица (9) и (14).

Шема газдинства за чврсто гориво


1. Железничка пруга са станицом; 2. Же-
лезничке ваге; 3. Уређај за одмрзавање; 4.
Електрични гурач; 5. Уређај за мане-
врисање; 6. Уређај за истовар; 7. Бункери;
8. Тракасти додавачи; 9. Дробилице за
претходно дробљење; 10. Магнетни сепа-
ратори; 11. Тракасти транспортер; 12.
Прекретни засун; 13. Тракасти транспор-
тер; 14. Дробилице за коначно дробљење;
15. Висећи магнетни сепаратор; 16. Добо-
шни магнетни сепаратор; 17. Стационар-
на ланчана решетка; 18. Тракасти тран-
спортер; 19. Тракасти транспортер; 20.
Прекретни засун; 21. Издвајач ивера; 22.
Уређај за узимање узорака; 23. Уређај за
сортирање узорака; 24. Стационарни или
покретни пребацивачи; 25. Складиште уг-
ља; 26. Тракасти транспортер; 27. Покрет-
ни пребацивачи; 28. Тракасти транспор-
тер; 29. Потрошно складиште; 30. Тракас-
ти транспортер; 31. Бункери; 32. Додавачи
КАРАКТЕРИСТИКЕ ГОРИВА И ЊИХОВ УТИЦАЈ НА
ИЗБОР ОПРЕМЕ ГАЗДИНСТВА ЗА ГОРИВО
• Избор опреме газдинства за чврсто гориво зависи од
физичко-хемијских карактеристика горива, које битно утичу
на инвестиционе и експлоатационе трошкове, сигуран рад
опреме и бројност особља у систему за транспорт угља.
• Основни показатељ квалитета горива је влажност.
• Гориво са великим садржајем спољашње влаге је лепљиво,
што доводи до стварања сводова у бункерима, прљања и
зачепљивања пресипних кутија, лепљења горива на
покретним деловима транспортних уређаја и тако даље.
• Повећање влажности погоршава основне показатеље његове
сипкости: угао природног клизања и коефицијент
унутрашњег и спољашњег трења.
• На сипкост горива битно утиче састав пепела (минералних
материја). Ако у пепелу има глине, сипкост се погоршава, а
ако има једињења силицијума, сипкост се побољшава, али
се повећава абразија опреме и самим тим се скраћује радни
век.
• Са влажношћу горива повезано је и замрзавање при ниским
температурама, које компликује експлоатацију и смањује
сигурност и капацитет машина и механизама система за
транспорт горива.
• Спољашња влага се мрзне на - 2 оС до - 4 оС и при томе се
честице смрзавају у крупне комаде. Унутрашња влага може
да буде у прехлађеном стању и да чак и при - 40 оС до - 50 оС
не дође до замрзавања горива.
МЕХАНИЗМИ УНУТРАШЊЕГ ТРАНСПОРТА
• Транспорт угља од истоварног места до бункера за сирово
гориво у главном погонском објекту, на складиште и са скла-
дишта врши се тракастим транспортерима. Тракасти транс-
портери могу да буду стационарни и покретни, са кретањем
траке у једном смеру или реверзибилни (у два смера).
• Тракасти транспортери имају велики капацитет и сигурни су
и економични механизми непрекидног дејства, чији су
ремонт и опслуживање релативно једноставни.
• Примењују се хоризонтални, коси и хоризонтално-коси
тракасти транспортери. Угао нагиба тракастих транспотера
са глатком траком усваја се највише 18о за све врсте чврстог
горива. На местима где се транспортер оптерећује горивом у
крупним комадима угао нагиба се ограничава на 12÷15о, да би
се спречило котрљање крупних комада.
• Основни елемент тракастог транспортера је бесконачна
трака која обавија два или више добоша и коју придржавају
ваљци. Брзина кретања траке усваја се 2÷2,5 m/s.
• На слици је приказан коси тракасти транспортер. Бескрајна
трака (1) покреће се погонским добошем (2) који је гоњен
електромотором (3) преко редуктора (4). Да би се обезбедило
приањање уз погонски добош и постигао дозвољени угиб
траке између ваљака (5) односно (6), поставља се затезни
(водећи) добош (7) са уређајем за затезање (14) помоћу
тегова или завртња.

Коси тракасти транспортер


1. Бескрајна трака; 2. Погонски добош; 3. Електромотор; 4. Редуктор; 5. Горњи ваљци; 6. Доњи ваљци; 7. Затезни добош; 8. Носећа
метална конструкција; 9. Пресипна кутија за допрему угља; 10. Левак за пражњење траке; 11. Гребач; 12. Одстојни добош; 13. Гребач;
14. Уређај за затезање траке
• Радни део траке придржавају горњи ваљци (5), а празан део
ваљци (6). Цео тракасти транспортер налази се на металној
конструкцији (8).
• Пуњење траке врши се кроз једну или више пресипних кутија
(9), а пражњење кроз левак (10). Радна површина траке чисти
се од налепљеног угља гребачем (11), а површина одстојног
добоша гребачем (13).

Коси тракасти транспортер


1. Бескрајна трака; 2. Погонски добош; 3. Електромотор; 4. Редуктор; 5. Горњи ваљци; 6. Доњи ваљци; 7. Затезни добош; 8. Носећа
метална конструкција; 9. Пресипна кутија за допрему угља; 10. Левак за пражњење траке; 11. Гребач; 12. Одстојни добош; 13. Гребач;
14. Уређај за затезање траке
• У термоелектранама се примењују траке са основом од
памучне тканине или синтетичких материјала. Раде се из
више слојева.
• Број слојева у тракама зависи од вучног напона који преноси
трака. Траке које се производе имају 3 ÷ 12 слојева, а ширине
су до 2 m.
• Ради заштите слојева од механичког оштећења, хабања и
слично трака се прекрива слојем гуме. Траке од синтетичког
материјала су чвршће од памучних и при истом вучном
напону имају мању дебљину и масу.
• Сила трења између траке и добоша обезбеђује кретање траке
и мора да буде већа или једнака вучном напону. Сила трења
зависи од угла захвата добоша траком и од материјала
површине добоша.
• Минимални пречник погонског добоша усваја се у зависно-
сти од броја слојева (z) и износи
- за памучне траке D ≤ (125 ÷ 150)z и
- за синтетичке траке D ≥ (160 ÷ 200)z.
• Горњи ваљци раде се равни или са жљебовима. Ваљак са
жљебовима се састоји од три ваљка, постављена на
ослонце.
• Нагиб оса бочних ваљака износи:
- за памучне траке 20о и
- за синтетичке траке 20 ÷ 30о.
• Доњи ваљци су равни и из једног дела.
• Капацитет тракастих транспортера зависи од ширине и
брзине траке, угла нагиба бочних ваљака и угла нагиба траке.
• У крајевима са ниским температурама тракасти транспортери
се постављају у затворена грејана одељења, укључујући
галерије и степенице (греју се до 10 оС).
• Осим тракастих транспортера, за транспорт горива се
примењују разни типови додавача: тракасти, плочасти,
њихајући, лопатасти и тако даље.
СКЛАДИШТА
• Ради обезбеђења термоелектране горивом стварају се њего-
ве резерве и то:
- оперативна резерва у бункерима главног погонског објекта,
- дуготрајна резерва на складишту горива.
• Гориво са складишта се користи у случају прекида или
застоја у снабдевању, као и да пуни вагони не би стајали
када су бункери пуни.
• Главна и потрошна складишта горива у термоелектранама су
отворена и представљају изравнату површину са уређајима
за дренажу, опремљену неопходним механизмима и тран-
спортним машинама. Димензије и облик главног складишта
зависе од потребне резерве и начина механизовања опера-
ција на њему.
• Запремина главних складишта за угаљ усваја се тако да
термоелектрана буде обезбеђена угљем месец дана. У
случајевима када се термоелектрана налази у близини
рудника (до 100 km) дозвољена је двонедељна резерва.
• Дуготрајно чување енергетских горива на складиштима
праћено је знатним губицима. Основни разлог губитка у
топлотној моћи горива при чувању је оксидација његове
сагорљиве компоненте молекуларним кисеоником.
• Процеси интензивне оксидације угља праћени ослобађањем
топлоте називају се самозагревање и самопаљење. Темпера-
тура при којој настаје интензивно загревање назива се
критичном и износи 50 ÷ 80 оС.
• Основни разлози самозагревања су склоност неких горива
ка брзој оксидацији, отежано одавање топлоте у околину,
слободни контакт горива и ваздуха и размена гасова.
• Утврђено је да у великом, добро заптивеном складишту,
кисеоника у простору између комада угља има до дубине 1÷3
m. У дубљим слојевима његово место заузима угљен-
диоксид. Средњи годишњи губици од оксидације у великим
термоелектранама износе око 0,5 %.
• Основне мере за смањивање губитака чврстог горива при
складиштењу су:
1. Слагање угља у хоризонталним слојевима дебљине 0,8 ÷ 2
m са равнањем површине сваког слоја и заптивањем. Наро-
чито се брижљиво заптивају косине складишта.
2. Осматрање и контрола стања угља током чувања на
складиштима.
• Најбрижљивије међуслојно и површинско заптивање угља
неопходно је на складиштима термоелектрана које добијају
лигните и мрке угљеве ситног сортимана који имају велике
склоности ка оксидационим процесима и самопаљењу.
• Складишта горива се класификују према типовима механи-
зама који се користе за операције на њима. Примењују се
следећи типови складишта:
а) складишта са радијалним уређајем за слагање угља и
роторским претоваривачем-гусеничаром,
б) прстенаста складишта са обртним уређајем за слагање и
роторским претоваривачем,
в) складишта са мосним краном и
г) складишта са булдожерима.
СКЛАДИШТА СА РАДИЈАЛНИМ ЗА СЛАГАЊЕ И РОТОРСКИМ
ПРЕТОВАРИВАЧЕМ - ГУСЕНИЧАРОМ
• На слици је приказана скица складишта са радијалним
уређајем за слагање и роторским претоваривачем – гусени-
чаром.

Складиште са радијалним уређајем за слагање


и роторским претоваривачем – гусеничаром
1. Тракасти транспортер бр. 1; 2. Тракасти транспортер
бр. 2; 3. Потрошно складиште; 4. Тракасти транспортер
бр. 3; 5. Радијални уређај за слагање угља; 6.
Стационарни тракасти транспортер уређаја за слагање;
7. Покретни реверзибилни тракасти транспортер уређаја
за слагање; 8. Главно складиште; 9. Роторски
претоваривач - гусеничар; 10. Подземни бункери за
транспорт угља са потрошног складишта; 11. Подземни
бункери за транспорт угља са главног складишта; 12.
Тракасти транспортери за издавање угља са главног и
потрошног складишта
Складиште са радијалним уређајем за слагање и роторским претоваривачем – гусеничаром
1. Тракасти транспортер бр. 1; 2. Тракасти транспортер бр. 2; 3. Потрошно складиште; 4. Тракасти транспортер бр. 3; 5. Радијални уређај
за слагање угља; 6. Стационарни тракасти транспортер уређаја за слагање; 7. Покретни реверзибилни тракасти транспортер уређаја за
слагање; 8. Главно складиште; 9. Роторски претоваривач - гусеничар; 10. Подземни бункери за транспорт угља са потрошног складишта;
11. Подземни бункери за транспорт угља са главног складишта; 12. Тракасти транспортери за издавање угља са главног и потрошног
складишта
• Угаљ се са истоварног места довози тракастим транспор-
тером бр. 1 (1) са кога се, посредством пресипне кутије, тра-
кастим транспортером бр. 2 (2) може упутити на потрошно
складиште (3) или тракастим транспортером бр. 3 (4) ка
главном складишту.

Складиште са радијалним уређајем за слагање


и роторским претоваривачем – гусеничаром
1. Тракасти транспортер бр. 1; 2. Тракасти транспортер
бр. 2; 3. Потрошно складиште; 4. Тракасти транспортер
бр. 3; 5. Радијални уређај за слагање угља; 6.
Стационарни тракасти транспортер уређаја за слагање;
7. Покретни реверзибилни тракасти транспортер уређаја
за слагање; 8. Главно складиште; 9. Роторски
претоваривач - гусеничар; 10. Подземни бункери за
транспорт угља са потрошног складишта; 11. Подземни
бункери за транспорт угља са главног складишта; 12.
Тракасти транспортери за издавање угља са главног и
потрошног складишта
• Са тракастог транспортера бр. 3 (4), кроз пресипну кутију,
угаљ пада на стационарни тракасти транспортер (6) који је
постављен на стрели радијалног уређаја за слагање (5). Са
стационарног транспортера (6) угаљ доспева на транспортер
(7) који се може кретати по стрели и чији се смер обртања
може мењати, а са њега на главно складиште (8).

Складиште са радијалним уређајем за слагање


и роторским претоваривачем – гусеничаром
1. Тракасти транспортер бр. 1; 2. Тракасти транспортер
бр. 2; 3. Потрошно складиште; 4. Тракасти транспортер
бр. 3; 5. Радијални уређај за слагање угља; 6.
Стационарни тракасти транспортер уређаја за слагање;
7. Покретни реверзибилни тракасти транспортер уређаја
за слагање; 8. Главно складиште; 9. Роторски
претоваривач - гусеничар; 10. Подземни бункери за
транспорт угља са потрошног складишта; 11. Подземни
бункери за транспорт угља са главног складишта; 12.
Тракасти транспортери за издавање угља са главног и
потрошног складишта
• Равнање угља и заптивање складишта врши се булдожери-
ма. За издавање угља са главног складишта служи роторски
претоваривач - гусеничар (9) који се слободно може кретати
по складишту.

Складиште са радијалним уређајем за слагање


и роторским претоваривачем – гусеничаром
1. Тракасти транспортер бр. 1; 2. Тракасти транспортер
бр. 2; 3. Потрошно складиште; 4. Тракасти транспортер
бр. 3; 5. Радијални уређај за слагање угља; 6.
Стационарни тракасти транспортер уређаја за слагање;
7. Покретни реверзибилни тракасти транспортер уређаја
за слагање; 8. Главно складиште; 9. Роторски
претоваривач - гусеничар; 10. Подземни бункери за
транспорт угља са потрошног складишта; 11. Подземни
бункери за транспорт угља са главног складишта; 12.
Тракасти транспортери за издавање угља са главног и
потрошног складишта
• Угаљ се посредством кофичастог ротора узима са складишта
и тракама на роторском претоваривачу шаље у подземне
бункере (11) из којих пада на тракасте транспортере (12)
којима се шаље у котларничке бункере. Са потрошног
складишта (3) угаљ се булдожерима потискује у подземне
бункере (10) из којих пада на транспортере (12) којима се
такође шаље према котлу.

Складиште са радијалним уређајем за слагање


и роторским претоваривачем – гусеничаром
1. Тракасти транспортер бр. 1; 2. Тракасти транспортер
бр. 2; 3. Потрошно складиште; 4. Тракасти транспортер
бр. 3; 5. Радијални уређај за слагање угља; 6.
Стационарни тракасти транспортер уређаја за слагање;
7. Покретни реверзибилни тракасти транспортер уређаја
за слагање; 8. Главно складиште; 9. Роторски
претоваривач - гусеничар; 10. Подземни бункери за
транспорт угља са потрошног складишта; 11. Подземни
бункери за транспорт угља са главног складишта; 12.
Тракасти транспортери за издавање угља са главног и
потрошног складишта
• Описано складиште има капацитет до 300 000 t. Радијални
уређаји за слагање капацитета до 1500 t/h, окрећући се око
вертикалне и хоризонталне осе омогућује формирање скла-
дишта пречника од 20 ÷ 65 m.

Складиште са радијалним уређајем за слагање


и роторским претоваривачем – гусеничаром
1. Тракасти транспортер бр. 1; 2. Тракасти транспортер
бр. 2; 3. Потрошно складиште; 4. Тракасти транспортер
бр. 3; 5. Радијални уређај за слагање угља; 6.
Стационарни тракасти транспортер уређаја за слагање;
7. Покретни реверзибилни тракасти транспортер уређаја
за слагање; 8. Главно складиште; 9. Роторски
претоваривач - гусеничар; 10. Подземни бункери за
транспорт угља са потрошног складишта; 11. Подземни
бункери за транспорт угља са главног складишта; 12.
Тракасти транспортери за издавање угља са главног и
потрошног складишта
ПРСТЕНАСТО СКЛАДИШТЕ СА ОБРТНИМ УРЕЂАЈИМА ЗА
СЛАГАЊЕ И РОТОРСКИМ ПРЕТОВАРИВАЧЕМ

• На слици је приказано прстенасто складиште са обртним


уређајем за слагање и роторским претоваривачем.

Прстенасто складиште са обртним


уређајем за слагање и роторским
претоваривачем
1. Тракасти транспортер за довођење угља на
складиште; 2. Обртни уређај за слагање; 3.
Стационарни тракасти транспортер уређаја за
слагање; 4. Покретни реверзибилни тракасти
транспортер уређаја за слагање; 5. Бетонски стуб; 6.
Главно складиште; 7. Роторски претоваривач; 8.
Стрела роторског претоваривача са кофичастим
ротором; 9. Мост роторског претоваривача; 10.
Тракасти транспортери роторског претоваривача;
11. Прстенасти колосек; 12. Тракасти транспортер
за издавање угља са складишта
Прстенасто складиште са обртним уређајем за слагање и роторским претоваривачем
1. Тракасти транспортер за довођење угља на складиште; 2. Обртни уређај за слагање; 3. Стационарни тракасти транспортер уређаја за
слагање; 4. Покретни реверзибилни тракасти транспортер уређаја за слагање; 5. Бетонски стуб; 6. Главно складиште; 7. Роторски
претоваривач; 8. Стрела роторског претоваривача са кофичастим ротором; 9. Мост роторског претоваривача; 10. Тракасти транспортери
роторског претоваривача; 11. Прстенасти колосек; 12. Тракасти транспортер за издавање угља са складишта
• Угаљ се на складиште довози тракастим транспортером (1)
са кога, помоћу пресипне кутије, пада на стационарни
тракасти транспортер (3) који се налази на стрели обртног
уређаја за слагање (2). Са транспортера (3) угаљ пада на
транспортер (4) који се може кретати по стрели и коме се
може мењати смер обртања, посредством кога се угаљ
слаже на складишту (6). Уређај за слагање се окреће око
стуба (5) по прстенастом колосеку (11).

Прстенасто складиште са обртним


уређајем за слагање и роторским
претоваривачем
1. Тракасти транспортер за довођење угља на
складиште; 2. Обртни уређај за слагање; 3.
Стационарни тракасти транспортер уређаја за
слагање; 4. Покретни реверзибилни тракасти
транспортер уређаја за слагање; 5. Бетонски стуб; 6.
Главно складиште; 7. Роторски претоваривач; 8.
Стрела роторског претоваривача са кофичастим
ротором; 9. Мост роторског претоваривача; 10.
Тракасти транспортери роторског претоваривача;
11. Прстенасти колосек; 12. Тракасти транспортер
за издавање угља са складишта
• Издавање угља са складишта врши се посредством
роторског претоваривача (7) који се окреће око стуба (5) по
прстенастом колосеку (11). На врху стреле роторског
претоваривача (8) налази се кофичасти ротор којим се угаљ
узима са складишта, па се системом тракастих транспортера
(10) шаље на транспортер (12), а затим ка котларничким
бункерима.

Прстенасто складиште са обртним


уређајем за слагање и роторским
претоваривачем
1. Тракасти транспортер за довођење угља на
складиште; 2. Обртни уређај за слагање; 3.
Стационарни тракасти транспортер уређаја за
слагање; 4. Покретни реверзибилни тракасти
транспортер уређаја за слагање; 5. Бетонски стуб; 6.
Главно складиште; 7. Роторски претоваривач; 8.
Стрела роторског претоваривача са кофичастим
ротором; 9. Мост роторског претоваривача; 10.
Тракасти транспортери роторског претоваривача;
11. Прстенасти колосек; 12. Тракасти транспортер
за издавање угља са складишта
• Ово складиште садржи 500 000 ÷ 600 000 t угља. Описана ме-
ханизација омогућује да се операције на складишту потпуно
аутоматизују и има капацитет 1 800 ÷ 2 000 t/h.

Прстенасто складиште са обртним


уређајем за слагање и роторским
претоваривачем
1. Тракасти транспортер за довођење угља на
складиште; 2. Обртни уређај за слагање; 3.
Стационарни тракасти транспортер уређаја за
слагање; 4. Покретни реверзибилни тракасти
транспортер уређаја за слагање; 5. Бетонски стуб; 6.
Главно складиште; 7. Роторски претоваривач; 8.
Стрела роторског претоваривача са кофичастим
ротором; 9. Мост роторског претоваривача; 10.
Тракасти транспортери роторског претоваривача;
11. Прстенасти колосек; 12. Тракасти транспортер
за издавање угља са складишта
СКЛАДИШТЕ СА МОСНИМ КРАНОМ
• При механизацији операција на складишту помоћу мосног
претовривача угаљ се са истоварног места тракастим
транспортерима доводи до пресипног места (1) са кога се
тракастим транспортером бр. 1 (2) шаље у дробилично
постројење (3).

Складиште са мосним претоваривачем


1. Пресипно место; 2. Тракасти транспортер бр. 1; 3. Дробилично постројење; 4. Коси тракасти транспортер ка котларничким бункерима;
5. Тракасти транспортер бр. 2; 6. Помоћно складиште; 7. Мосни кран; 8. Хватаљка; 9. Главно складиште; 10. Потрошно складиште; 11.
Колосек мосног крана; 12. Тракасти транспортер бр. 3; 13. Хватаљка; 14. Подземни бункери; 15. Тракасти транспортер бр. 4; 16.
Пресипна кутија
• Из дробиличног постројења угаљ се може транспортовати у
два смера: издробљен, косим тракастим транспортером (4)
ка котларничким бункерима или, обишавши дробилице,
тракастим транспортером бр. 2 (5) на помоћно складиште (6),
одакле га мосни кран (7) са хватаљком (8) пребацује на
главно складиште (9).

Складиште са мосним претоваривачем


1. Пресипно место; 2. Тракасти транспортер бр. 1; 3. Дробилично постројење; 4. Коси тракасти транспортер ка котларничким бункерима;
5. Тракасти транспортер бр. 2; 6. Помоћно складиште; 7. Мосни кран; 8. Хватаљка; 9. Главно складиште; 10. Потрошно складиште; 11.
Колосек мосног крана; 12. Тракасти транспортер бр. 3; 13. Хватаљка; 14. Подземни бункери; 15. Тракасти транспортер бр. 4; 16.
Пресипна кутија
• Уколико угаљ није потребно депоновати на дуже време, са
транспортера (5) он се оставља на потрошном складишту
(10). Мосни кран (7) се дуж складишта креће по колосеку (11).

Складиште са мосним претоваривачем


1. Пресипно место; 2. Тракасти транспортер бр. 1; 3. Дробилично постројење; 4. Коси тракасти транспортер ка котларничким бункерима;
5. Тракасти транспортер бр. 2; 6. Помоћно складиште; 7. Мосни кран; 8. Хватаљка; 9. Главно складиште; 10. Потрошно складиште; 11.
Колосек мосног крана; 12. Тракасти транспортер бр. 3; 13. Хватаљка; 14. Подземни бункери; 15. Тракасти транспортер бр. 4; 16.
Пресипна кутија
• Издавање угља са главног складишта врши се преко
тракастог транспортера бр. 3 (12) на који га набацује
хватаљка (13) мосног крана (7) и пребацује на пресипно
место (1), а затим у дробилично постројење (3), па у
котларничке бункере.

Складиште са мосним претоваривачем


1. Пресипно место; 2. Тракасти транспортер бр. 1; 3. Дробилично постројење; 4. Коси тракасти транспортер ка котларничким бункерима;
5. Тракасти транспортер бр. 2; 6. Помоћно складиште; 7. Мосни кран; 8. Хватаљка; 9. Главно складиште; 10. Потрошно складиште; 11.
Колосек мосног крана; 12. Тракасти транспортер бр. 3; 13. Хватаљка; 14. Подземни бункери; 15. Тракасти транспортер бр. 4; 16.
Пресипна кутија
• Са потрошног складишта (10) угаљ се булдожерима потис-
кује у подземне бункере (14) из којих пада на тракасти
транспортер бр. 4 (15) којим се преко пресипне кутије (16)
упућује у дробилично постројење, а затим у котларничке
бункере.

Складиште са мосним претоваривачем


1. Пресипно место; 2. Тракасти транспортер бр. 1; 3. Дробилично постројење; 4. Коси тракасти транспортер ка котларничким бункерима;
5. Тракасти транспортер бр. 2; 6. Помоћно складиште; 7. Мосни кран; 8. Хватаљка; 9. Главно складиште; 10. Потрошно складиште; 11.
Колосек мосног крана; 12. Тракасти транспортер бр. 3; 13. Хватаљка; 14. Подземни бункери; 15. Тракасти транспортер бр. 4; 16.
Пресипна кутија
СКЛАДИШТЕ СА БУЛДОЖЕРИМА
• При механизацији операција на складишту помоћу
булдожера, гориво се на потрошно и основно складиште
доводи на исти начин као и код мосног претоваривача.
Формирање складишта врши се булдожерима. Са складишта
се гориво шаље булдожерима помоћу трака које се
снабдевају преко подземних бункера.
• Најперспективнија механизација складишта је са обртним
уређајем за слагање и роторским претоваривачем, пошто
складишта са овом опремом имају добре техничко-
економске показатеље.

You might also like