Suština i

značaj
MEĐUNARODNI međunarodn
MENADŽMENT og
menadžmen
 SUŠTINA I ZNAČAJ MEĐUNARODNOG
MENADŽMENTA

 Biznis jači od države. Ekonomska snaga i prihod

najvećih svjetskih kompanija danas u značajnoj
mjeri nadilaze nivo bruto društvenog proizvoda
većine srednje razvijenih i zemalja u razvoju.

 Međunarodni menadžment, kao disciplina, počinje

da se izučava u drugoj polovini 20. vijeka.

 Međunarodno poslovanje se vezuje za afirmaciju

upravljačkog i preduzetnog pristupa pri
uključivanju u tokove međunarodne razmjene i
pozicioniranja preduzeća na svjetskom tržištu.
 SUŠTINA I ZNAČAJ MEĐUNARODNOG
MENADŽMENTA

 Preduzeća različite veličine i kategorijalnog statusa

su postala osnovni nosilac međunarodne razmjene
proizvoda, usluga, ideja, znanja, kapitala.

 Međunarodni biznis postaje vidljiviji i dolazi do

izražaja tek sa jačanjem uloge međunarodno
orijentisanih i nadnacionalnih preduzeća.

 Međunarodni tržišni tokovi i odnosi vremenom

postaju više zavisni od poslovnih poteza različitih
preduzeća, nego od spoljnotrgovinskih politika
pojedinih zemalja, što je neposredno uticalo na
afirmaciju pojma – međunarodno poslovanje
(International Business).
 SUŠTINA I ZNAČAJ MEĐUNARODNOG
MENADŽMENTA

 Široko poimanje međunarodnog menadžmenta.

 S jedne strane pod međunarodnim menadžmentom se

podrazumijeva svaka poslovna transakcija proizvoda i
usluga koja se realizuje u dvije ili više zemalja.

 S druge strane, neki autori međunarodni menadžment

vezuju samo za najveće multinacionalne i
transnacionalne kompanije, koje imaju svoje
proizvodne i poslovne jedinice locirane i van
sopstvene zemlje.
 SUŠTINA I ZNAČAJ MEĐUNARODNOG
MENADŽMENTA

 Dva navedena ekstremna shvatanja predstavljaju granice i

određuju širinu i kompleksnost pojma međunarodnog
poslovanja.

 Usvojićemo stav da međunarodni biznis obuhvata sve

tačke između ove dvije ekstremne granice, uključujući sve
forme i oblike internacionalizacije u tom rasponu.
 SUŠTINA I ZNAČAJ MEĐUNARODNOG
MENADŽMENTA

 Trodimenzionalno prepoznavanje međunarodnog biznisa.

 Međunarodno poslovanje obuhvata sve trgovinske

transakcije, sve oblike poslovne saradnje i sve investicione
poslovne poduhvate, koji se realizuju sa i unutar dvije ili
više zemalja, između dva ili više subjekata različitog
državnog porijekla, ili kroz fakturisanje i naplatu u
različitim valutama, čime se doprinosi realnom
uspostavljanju i dinamiziranju međunarodnog tržišta
proizvoda, usluga ili resursa.
 SUŠTINA I ZNAČAJ MEĐUNARODNOG
MENADŽMENTA

 U definiciji je moguće uočiti tri karakteristične dimenzije za

prepoznavanje pojma međunarodnog poslovanja:

 način realizacije (izvoz, kooperacija, investicija),

 elementi inostranosti (ino subjekt, ino tržište, ino

valuta),

 i predmet realizacije (proizvod, usluga, resurs).

 SUŠTINA I ZNAČAJ MEĐUNARODNOG
MENADŽMENTA

 Po načinu realizacije, međunarodno poslovanje obuhvata

sve izvozno-uvozne (trgovinske), kooperativne i
investicione forme poslovanja sa elementima inostranog
učešća.

 Po elementima inostranosti, dimenzije međunarodnog

poslovanja, možemo prepoznavati: po inostranoj zemlji –
kao partneru i tržištu realizacije; po inostranom subjektu –
kao ugovornoj strani ili klijentu; po inostranoj valuti – kao
valuti naplate i plaćanja.
 SUŠTINA I ZNAČAJ MEĐUNARODNOG
MENADŽMENTA

 Po predmetu realizacije, međunarodno poslovanje

prepoznajemo po predmetu međunarodnih transfera:
transfer proizvoda (sirovina, repromaterijala,
poluproizvoda, finalnih proizvoda), transfer usluga
(tradicionalnih usluga, novih usluga, prava industrijske i
intelektualne svojine), transfer resursa (ljudi, projekata,
tehnologije, kapitala preduzeća) sa inostranim državama i
subjektima.
RAZMJERE MEĐUNARODNOG MENADŽMENTA

 Danas živimo u svijetu gdje se svakog dana ostvari po 1,2

milijarde $ kroz međunarodne poslovne transakcije.

 Primjer Amazon.com
RAZMJERE MEĐUNARODNOG MENADŽMENTA

 Pojavni oblici. Međunarodne poslovne operacije su se prvo

realizovale kroz razne uvozne i izvozne poslove.

 Do druge polovine 20. vijeka osnovni oblik međunarodnog

poslovanja su bile trgovinske razmjene.

 Razlikujemo opipljivu i vidljivu trgovinu i neopipljivu i

nevidljivu, u prvom slučaju trgovinu proizvodima, a u
drugom uslugama.
RAZMJERE MEĐUNARODNOG MENADŽMENTA

 Drugi tip međunarodnog poslovanja se realizuje kroz razne

forme kooperativnih aranžmana: licenca, franšizing,
ugovorne forme proizvodno-poslovne kooperacije,
međunarodna projektna saradnja.

 Treći tip međunarodnih poslovnih operacija se vezuje za

direktne investicije u inostranstvu, kao što su: zajednička
ulaganja, merdžeri, akvizicije, green-field investicije,
međunarodne strategije alijanse.
 RAZMJERE MEĐUNARODNOG MENADŽMENTA

 Razvojna nedovoljnost domaćeg tržišta. Pri

razvijanju međunarodnih poslovnih operacija
kompanija bi trebalo da razvije međunarodnu
viziju, misiju, ciljeve i strategije.

 Četiri razvojne poluge i impulsa, najčešće se

javljaju kao imperativni i stimulišući faktori
aktivnijeg angažovanja pojedinih preduzeća u
međunarodnom poslovanju.
 Povećanje obima prodaje;
 Obezbjeđivanje resursa;
 Diversifikacija poslovanja;
 Minimiziranje konkurentskog rizika;
 RAZMJERE MEĐUNARODNOG MENADŽMENTA

 Nema pouzdanog praćenja konkurencije i

unapređivanja konkurentske pozicije bez praćenja
međunarodnog biznisa i poslovnih operacija.

 Postoji opšta zavisnost svih političkih, ekonomskih

i poslovnih entiteta od međunarodnog biznisa i
međunarodnih poslovnih operacija.

 Cilj je da svaka kompanija posluje po

međunarodnim poslovnim i tržišnim standardima,
dok nije cilj da svaka kompanija postane
međunarodna.
RAZMJERE MEĐUNARODNOG MENADŽMENTA

 Primjer Vlade Divac

DEFINISANJE MEĐUNARODNOG MENADŽMENTA

 Međunarodni menadžment predstavlja organizacionu

sposobnost držanja inicijative, kreiranja perspektivnih
međunarodnih biznis planova, definisanja strategijskih
pravaca realizacije pozitivnih promjena, planskog i
strategijskog pozicioniranja, organizovanja i kontrole
materijalnih i ljudskih potencijala, kako bi se obezbijedila
uspješna internacionalizacija poslovnih aktivnosti.

 Savremeni menadžment i menadžeri po definiciji, moraju

biti međunarodno orijentisani, jer u protivnom, ne mogu
nositi obilježje savremeni.
DEFINISANJE MEĐUNARODNOG MENADŽMENTA

 Uvažavanje međunarodnih standarda poslovnog i

organizacionog ponašanja, ispoljavanje međunarodne
vizije i afirmacija logike racionalnog odlučivanja, danas se
nameću kao poslovni imperativi.
 PROFESIONALIZACIJA MEĐUNARODNOG
MENADŽMENTA

 Međunarodni menadžment bi trebalo da

se stvara u skladu sa međunarodnom
poslovnom strategijom i ciljevima
kompanije.

 Kompetentnost i profesionalnost
međunarodno orijentisanih menadžera je
moguće vrednovati konkretnim
upravljačkim parametrima ili rezultatima.
 GENERIČKE STRATEGIJE
MEĐUNARODNOG BIZNISA

Strategije satelitskog međunarodnog

angažovanja preduzeća
1. Indirektna izvozna strategija
2. Kooperativna izvozna strategija
Strategije aktivnog međunarodnog angažovanja
preduzeća
1. Internacionalna strategija
2. Multinacionalna strategija
Strategije globalnog poslovnog angažovanja
1. Globalna strategija
2. Transnacionalna strategija