ĐIỆN TỬ CÔNG NGHIỆP

NGUYỄN DUY NHẬT VIỄN

 NỘI DUNG
• CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG
• CHƯƠNG 2: LINH KIỆN BÁN DẪN CÔNG SUẤT LỚN
• CHƯƠNG 3: CHUYỂN ĐỔI AC-DC
• CHƯƠNG 4: CHUYỂN ĐỔI AC-AC
• CHƯƠNG 5: CHUYỂN ĐỔI DC-DC
• CHƯƠNG 6: CHUYỂN ĐỔI DC-AC
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU CHUNG
 GIỚI THIỆU
• Điện tử công nghiệp bao gồm 3 thành phần chính: Điều khiển – Công suất – Chấp hành
• Hướng tiếp cận chính môn học: Điện tử công suất
• Điện tử công suất nghệ thuật chuyển đổi năng lượng điện từ dạng này sang dạng khác một cách
hiệu quả, đơn giản, thuận tiện và bền bỉ.
• Điện tử công suất học gồm các nội dung:
• Thiết bị bán dẫn công suất
• Các kỹ thuật chuyển đổi công suất
• Các kỹ thuật điều khiển
• Các thành phần lưu giữ năng lượng điện từ
• Các thiết bị điện quay và tĩnh
• Quản lý nhiệt năng
• ...
 CHẾ ĐỘ HOẠT ĐỘNG CỦA LINH KIỆN ĐIỆN
TỬ CÔNG SUẤT
• Chế độ tuyến tính:
• Hoạt động trong vùng tích cực
• Ngõ vào tuyến tính với ngõ ra
• Phân cực sẵn cho điểm làm việc tĩnh

• Chế độ chuyển mạch:

• Hoạt động ở 2 trạng thái: dẫn bảo hoà hoặc ngưng dẫn
• Không phân cực sẵn
• Hiệu quả cao
 ĐIỆN TỬ CÔNG SUẤT VÀ ĐIỆN TỬ TÍN HIỆU
NHỎ
• Điện tử tín hiệu:
Nguồn nuôi
• Xử lý tín hiệu
• Khuếch đại Tín hiệu vào Tín hiệu ra
• Điều chế Điện tử tín hiệu

• …

• Điện tử công suất:

• Chuyển mạch dòng – áp lớn Tín hiệu điều khiển
• Điều khiển, khống chế dòng công suất
Công suất vào Công suất ra
Điện tử tín hiệu
CHẾ ĐỘ HOẠT ĐỘNG CỦA LINH KIỆN ĐIỆN
TỬ CÔNG SUẤT
 MỘT SỐ KHÁI NIỆM
•  Cho dòng i(t) và áp u(t) có chu kỳ T,
• Giá trị trung bình (Average):

• Giá trị hiệu dụng (RMS: Root Mean Square):

• =

• Ví dụ 1: Cho xung như hình vẽ.

i Ton
• Biết rằng: Ton = 10ms, Toff=10ms, IP=100mA.
IP
• Tính dòng trung bình và hiệu dụng
t
Toff
 MỘT SỐ KHÁI NIỆM
•  Giải:
• Dòng điện trung bình:
• =50mA
• Dòng điện hiệu dụng
• = mA

• Ví dụ 2:
• Cho điện áp như hình vẽ,
• Với
u
• Tính giá trị điện áp trung bình và hiệu dụng
Um
0  2 t
 MỘT SỐ KHÁI NIỆM
• Giải:

2
 MỘT SỐ KHÁI NIỆM
•  Công suất tức thời:

• Công suất trung bình:

• Nếu dòng và áp trên tải không đổi theo thời gian thì:
•

• Hệ số công suất PF (power factor):

• Gọi P là công suất tiêu thụ và S là công suất biểu kiến mà nguồn cấp cho tải, hệ số công suất được tính:
 MỘT SỐ KHÁI NIỆM
• Nếu
  nguồn áp có dạng sin và tải tuyến tính chứa các phần tử R, L, C có giá trị không đổi thì dòng
điện qua tải cũng có dạng sin và lệch pha vối điện áp một góc là .
• U, I là áp và dòng hiệu dụng, m là tổng số pha (điện 1 pha: m=1, điện 3 pha: m=3).
• Hệ số công suất được tính như sau:
 MỘT SỐ KHÁI NIỆM
•  Hệ số méo dạng:
• (Distortion Factor - DF): tỷ số của trị hiệu dụng hài cơ bản và trị hiệu dụng của đại lượng đo dòng
điện:

• Hệ số méo dạng tổng do sóng hài (Total Harmonic Distortion –THD):

• Đại lượng dùng đánh giá tác dụng của các sóng hài bậc cao (2, 3, …) xuất hiện trong nguồn điện.
 BÀI TẬP 1
•  Thiết lập công thức tính công suất trung bình của tín hiệu chu kỳ T, có:
 BÀI TẬP
• Giải
 BÀI TẬP 2
•  Thiết lập biểu thức tính điện áp hiệu dụng của tín hiệu sóng sin có:
 BÀI TẬP 2
• Giải
 BÀI TẬP 3
• Thiết
  lập biểu thức tính điện áp hiệu dụng của tín hiệu xung có chu kỳ như hình vẽ. Trong đó, D
được gọi là tỷ lệ xung (duty cycle),
 BÀI TẬP 3
• Giải