VIRUS HUMANE

IMUNODEFICIJENCIJ
E
HIV / AIDS
 Klasifikacija HIV-a

• Porodica Retroviridae
• Potporodica Lentivirinae
• Rod Lentivirus
 Istorijat
•Prvobitni oblik virusa pojavio se u Africi u
periodu između 1884. i 1924. u jugoistočnom
dijelu države Kamerun.
Analizirajući izmet šimpanzi,
zaključeno je da je virus sa njih prešao na čovjeka.
Virus se zatim širio među lokalnim stanovništvom.
Iz grada Kinšase potiču i dva najstarija uzorka HIV-a.
Jedan izolovan iz krve plazme muškarca 1959.
i drugi koji je izolovan iz limfnih čvorova žene 1960.
godine.
Istorija HIV-a i AIDS-a izvan Afrike počinje 1981. godine, s
prvim znakovima nove ''bolesti''.
U nekoliko velikih gradova prijavljeno je veći broj neobičnih
infekcija kod muškaraca homoseksualaca.
Do kraja 1981. godine ove su neobične infekcije uništavale
imuni sistem inficiranih.
Pošto su ove infekcije primećene uglavnom kod muškaraca
homoseksualaca, nazvane su GRID (Gay Releted Immune
Deficiency) tj. deficiencija imunog sistema kod muškaraca
homoseksualaca.

Broj infekcija se povećao kao i broj prijavljenih infekcija izvan

homoseksualnog društva.1982.g. je u SAD-u zvanično objavljena
epidemija.
HIV nije bio identifikovan do 1983. godine i bio je
nazivan LAV ili HTLV-III.
Od 1986. godine virus je poznat kao virus humane
imuno deficijencije (HIV).
 Osobine virusa
•100-140 nm
•Jednolančana RNK
•Enzim reverzna transkriptaza
•Omotač koji se sastoji od
dva proteina i dva glikoproteina,
zapravo predstavlja izmjenjenu membranu inficirane ćelije
POSTOJE DVA TIPA HIV-A: HIV 1 I HIV 2
KOJI SU PRISUTNI

HIV 1, koji je
prisutan u cijelom
svijetu HIV 2, uglavnom u Africi
Umnožavanje – Reprodukcijski proces HIV-a

GLIKOPROTEIN VIRUSA (GP.

120) VEŽE SE ZA RECEPTORE
NA STANIČNOJ MEMBRANI
ZARAŽENE STANICE.
VIRUS I STANICA SE
SPAJAJU, POTOM VIRUSNA
RNK I REVERZNA
TRANSKRIPTAZA (RT)
OSLOBAĐAJU SE U
ZARAŽENOJ STANICI.
VIRUSNA RNK KATALIZIRA
SINTEZU
KOMPLEMENTARNE
DVOČLANE PREPISANE DNK
IZ VIRUSNE RNK.
NOVONASTALA VIRUSNA DNK INTEGRIRA SE SA
DNK ZARAŽENE STANICE.
MEHANIZMI STANICE INTEGRIRANU VIRUSNU DNK
POTIČU NA PROIZVODNJU NOVE VIRUSNE RNK I
PROTEINA.
NOVONASTALA RNK I PROTEINI SPAJAJU SE U NOVE
VIRIONE KOJI TADA IZBIJAJU KROZ STANIČNU
MEMBRANU I INFICIRAJU NOVE STANICE.
U inficiranim ćelijama :
-utiče na njihovu destrukciju
-utiče na stvaranje multinukleinskih sincicijuma
Destruisane ćelije su indikatori virusne
infekcije i njegove replikacije.

Svi virusni proteini su njegovi antigeni.

Antigeni sastav je podložan promjenama.
HIV je veoma osjetljiv na etar, zagrijavanje,
aceton...
Patogenost
HIV INFICIRA RAZLIČITE TIPOVE STANICA:
STANICE MOZGA
MAKROFAGE,
LANGERHANSOVE STANICE (KOŽA),
T-LIMFOCITE (NAROČITO T4)

INFICIRANE STANICE MOGU SE NAĆI U MNOGIM ORGANIMA:

limfni čvorovi
mozak pluća
 Timus žlijezda koja ima
Tanko i debelo značajnu funkciju u obrani
crijevo organizma

Koštana srž
KAKO SE HIV PRENOSI
 Nezaštićeni seksualni kontakt sa HIV pozitivnom osobom (analni,
vaginalni i oralni seksualni kontakt bez upotrebe kondoma). HIV se
nalazi u presjemenoj tečnosti, sjemenoj tečnosti, vaginalnom sekretu i u
maloj koncentraciji u pljuvačci, mokraći) i pravilna upotreba kondoma je
najefikasniji način smanjenja rizika prenosa HIV infekcije.

 Prenos HIV-a sa majke na plod, dete. Oko 30% dece HIV pozitivnih majki se
zarazi prije, tokom i ubrzo nakon rođenja. Dojenjem se zarazi oko 50% djece. HIV
pozitivna trudnica može roditi zdravu bebu ako se:
a) tokom trudnoće primenjuje propisana ARV terapija
b) porođaj obavi Carskim rezom
c) bebi daje ARV terapija prvih meseci po porođaju
d) beba ne doji.
 Kontakt sa zaraženom krvlju – da bi se HIV prenio putem krvi
potrebno je da se direktno unese ubrizgavanjem ili da osoba koja
dolazi u kontakt sa zaraženom krvlju ima otvorenu ranu na tijelu
(“krv na krv”). Prenosi se korišćenjem nesterilisanog pribora za
ubrizgavanje psihoaktivnih i drugih supstanci, tetoviranje nesterilnim
priborom... HIV pozitivne osobe ne mogu biti dobrovoljni davaoci
krvi.
KAKO SE HIV NE PRENOSI
 HIV se ne može prenjeti uobičajenim kontaktima: ljubljenjem u obraz,
grljenjem, rukovanjem, dodirom odjeće, kijanjem, kašljanjem, kontaktom
sa pljuvačkom, suzama, znojem.

 Ne može se prenjeti upotrebom predmeta: razmjena peškira, pijenje iz iste

čaše, korišćenje telefona, novca, kvaka...

 Ne može se prenjeti korišćenjem raznih usluga: transportnih, javnih

kupatila, toaleta (ne prenosi se stolicom niti mokraćom), sauna, bazena,
frizerskih salona…

 Ne može se prenjeti korišćenjem usluga lekara i stomatologa, ukoliko se

ispoštuju uobičajene mjere i procedure predostrožnosti (korišćenje
sterilisanog pribora, rukavica itd) tokom medicinskih intervencija i
procedura (primena različitih dijagnostičkih i terapijskih mjera, pa ni
davanje veštačkog disanja “usta na usta”, “usta na nos”).

 Ne može se prenjeti primanjem transfuzije krvi, dobrovoljnog davanja

krvi i organa, ukoliko se poštuju uobičajene mere i procedure
predostrožnosti (testiranje).
SIDA (eng. AIDS) je polno prenosiva bolest,
i predstavlja posljednji stadijum infekcije
organizma virusom humane
imunodeficijencije.
• H - Human
• I - Immuno-deficiency
• V - Virus

izaziva

• A - Acquired
• I - Immune
• D - Deficiency
• S – Syndrome
Postoji razlika između HIV pozitivne osobe i osobe
oboljele od SIDE.

Hiv pozitivna osoba je zaražena virusom, ali ne znači

da ima sidu.

Prosečan period vremena između HIV infekcije i

pojave znakova koji ukazuju na SIDU su 8 do 11
godina.

Hiv pozitivna osoba može da izgleda potpuno zdravo,

da je sposobna za rad i da nema nikakve simptome
bolesti.

Danas postoje mnogi medicinski tretmani koji mogu

produžiti vrijeme za koje HIV oslabljuje imuni sistem.
 HIV
Osoba oboljela
pozitivna
od side osoba
Napredovanje bolesti se generalno može podeliti na
četiri faze:
 
• primarna infekcija,
• klinički asimptomatska faza,
• simptomatska HIV infekcija i
• progresija iz HIV pozitivnosti u sidu.
Primarna HIV infekcija je prvi stadijum u razvoju HIV bolesti, kada je
virus unet u telo.

Neki istraživači koriste izraz akutna HIV infekcija da bi opisali period

vremena od trenutka kada je osoba zaražena HIV-om do trenutka kada
antitela koja se bore protiv virusa počnu da se proizvode u telu
(uobičajen je period od 6 do 12 nedelja).

Neki ljudi inficirani HIV-om osećaju simptome gripa. Ovi simptomi,

koji obično traju nekoliko dana uključuju temperaturu, groznicu,
noćno znojenje i osip.

Drugi ljudi nemaju iskustvo ''akutne infekcije'', ili osećaju toliko blage
simptome da je moguće da ih ni ne primjete.
Klinički asimptomatska faza u proseku traje oko 10 godina, mada
individualno može trajati kraće ili duže.
Kako joj i samo ime govori, karakteriše je potpuno odsustvo bilo
kakvih simptoma bolesti, mada se ponekad mogu javiti otečeni limfni
čvorovi po telu.

Virus u ovoj fazi ne miruje, već je izuzetno aktivan u limfnim

čvorovima.
Velika količina T-limfocita se inficira i umire, a produkuju se velike
količine virusa.
Kod simptomatske HIV infekcije imuni sistem postaje sve
slabiji i više nije u stanju da obuzda i zadrži virus.
 Limfni čvorovi i tkivo postaju oštećeni i iscrpljeni usled dugogodišnje
intenzivne aktivnosti;

 HIV mutira i postaje više patogen, odnosno postaje jači i raznovrsniji

što dalje vodi do povećane destrukcije T-pomoćničkih limfocita;

 Telo više nije u stanju da održava tempo zamene T-ćelija koje su

uništene i njihov broj sve brže opada.
 
 
Kako imuni sistem zakazuje, javljaju se i prvi simptomi
bolesti.

U početku su simptomi slabi, ali se vremenom pogoršavaju i

postaju sve teži.
Sida je poslednja faza napada HIV virusa i ujedno je i
najteža faza.
 
Faza I: HIV virus se ne može identifikovati i nije kategorisan kao
uzročnik side;

Faza II: Pojavljuju se minimalne manifestacije infekcija

respiratornog trakta;

Faza III: Dolazi do pojave naprasnih i neobjašnjivih simptoma poput

dijareje, (koja obično traje duže od mjesec dana, što dovodi do naglog
gubitka tjelesne težine), teške bakterijske infekcije i/ili plućne
tuberkuloze;

Faza IV: Javlja se toksoplazma mozga, gljivične infekcije

respiratornog trakta i jednjaka (kandidijaza), Kapošijev sarkom itd.
Liječenje
Do skoro, bolest se vrlo brzo završavala fatalnim ishodom. Međutim
zahvaljujući programu koji je počeo prvi put da se primenjuje u Kanadi, od
1996 bolesnici oboleli od AIDS-a (side) imaće mnogo bolju prognozu.

HAART - visoko aktivna antiretroviralna terapija (highly active

antiretroviral therapy) podrazumeva primenu tri leka koji zaustavljaju
širenje virusa HIV. Terapija utiče na infekciju HIV, tako da bolest ne
dovodi do brzog smrtnog ishoda, već se pretvara u hronično kontrolisano
oboljenje.
 
Antiretrovirusna terapija (ART) ne leči HIV infekciju, ali kontroliše
razmnožavanje virusa u telu čoveka i omogućava imuni sistem pojedinca da
ojača i povrati snagu da se bori protiv infekcija. Sa ART, ljudi koji žive sa
HIV-om mogu da žive zdrav i produktivan život.
 
U Srbiji od 1997. godine nije promenjena terapija u lečenju SIDE i
zahvaljujući takvoj terapiji 15 godina može živeti s tom bolešću. Međutim,
10 odsto obolelih je rezistentno na terapiju.
HIV test detektuje prisustvo ili odsustvo antitela na HIV u krvi. Antitela
se proizvode od strane imunog sistema pojedinaca u borbi protiv stranih
patogena. Većina ljudi ima "prozor period" od 3 do 12 nedelja tokom kojih
su antitela na HIV i dalje proizvode i nisu još uvek detektovana.

Rani period infekcije predstavlja vreme najveće infektivnosti.

Retestiranje treba uraditi posle tri meseca da se potvrdi rezultat testa nakon
dovoljno vremena koje je prošlo za pojavu antitela kod inficiranih osoba.

Ukoliko postoji bilo kakva sumnja treba da se testira na HIV virus, rezultat
testa je poverljiv, i u slučaju pozitivnog testa svako dobija post-test
savetovanje i praćenje, liječenje i prevenciju mjera na odgovarajući način.
Premа podаcimа Institutа zа jаvno zdrаvlje Srbije „Dr Milаn Jovаnović
Bаtut” od početkа epidemije, 1985. godine, do 20. novembrа 2014. godine
u Republici Srbiji su registrovаne 2962 osobe inficirаne HIV-om, od
kojih je 1678 osoba obolelo od AIDS-а, а 1154 HIV pozitivnih osobа je
umrlo (1058 od AIDS-а, а 96 od bolesti ili stаnjа kojа nisu povezаnа sа
HIV infekcijom).
 

Beogrаd je nаjteže pogođen HIV epidemijom, аli i nаjveći broj osobа se

testirа u Beogrаdu.
 
Nekoliko dobrih savjeta koje bi se trebalo pridržavati:

UVIJEK KORISTI KONDOM

NE DOZVOLI DODIR TUĐE KRVI, SPERME ILI VAGINALNOG

SEKRETA SA SVOJOM KOŽOM ILI SLUZOKOŽOM!

PAŽLJIVO BIRAJ PARTNERA/PARTNERKU!

KORISTI SAMO SVOJ PRIBOR ZA BRIJANJE!

IZBEGAVAJ SEKS U PIJANOM STANJU, TADA NISI SPOSOBAN DA

ZDRAVO RASUĐUJEŠ!

NE USTRUČAVAJ SE DA KAŽEŠ NE, KADA JE TVOJE ZDRAVLJE U

PITANJU!

MISLI SVOJOM GLAVOM!

HVALA NA PAŽNJI!