Transfuzija krvi

Peter McIntyre,Transfuzija krvi u poljskoj bolnici

u pustinji Severne Afrike, 1941-1943.
1. Pojam transfuzije
TRANSPLANTACIJA
IMUNOLOŠKI ASPEKT

2. Krvne grupe i Rh faktor

ABO i RhD
KOMPATIBILNOST

3. Pretransfuzioni testovi
KOMPATIBILNOST
INFEKTIVNI MARKERI

4. Komponente krvi

5. Transfuzione reakcije
IMUNSKE
NEIMUNSKE
Transfuzija
Terapijsko davanje
krvi ili derivata krvi
osobi koja je anemična
zbog bolesti, povrede
ili operacije.

Bolnica P
itie u Par
izu (1874
)
Pojam transfuzije
 Transfuzija krvi

Homologa Autologa

Krv druge osobe Sopstvena krv

Transplantacija 1. Privremenost – ograničen životni vek

tečnog tkiva
2. Imunogenost – strani proteini

3. Infektivnost – zaraženost donora

 Imunološki aspekt
Površinski markeri na svim krvnim ćelijama (Ag)*

Klinički najznačajniji
Eritrociti - Ag krv. grupa (> 400)
AB Rh
1. ABO sistem
2. Rh sistem
3. Drugi sistemi

HLA
Leukociti i trombociti HLA

Trombociti HPA

Neutrofili HNA
* genetski determinisani
Koncept transfuzije
Imunokompatibilnost – Ag krvnih grupa
u okviru ABO i Rh sistema

Davalac KG Primalac
(Donor) Rh (Recipient)
Krvne grupe i Rh faktor
Koja je Vaša
Crvena!
krvna grupa?
 Velikani medicine
Karl Landsteiner, austrijski imunolog

• Otkriće ABO krvnih grupa 1900.

 Bezbedna transfuzija
u I sv. ratu
 Razotkrivanje kriminalaca

• Nobelova nagrada 1930.

• Otkriće Rh faktora

(1868-1943)
 Krvne grupe
Antigeni A i B na površini Er*
Prirodna antiA i antiB antitela (IgM)

Krvna
grupa
A B AB O
Ag na
površini Er
(Aglutinogeni)

Prirodna At
u plazmi NE
(Aglutinini) MA

˙*Sinteza određena genima: A, B, O

 Rh faktor
Antigen D na površini Er*

RhD
Ag

Rh + Rh -
(85%)
U serumu nema prirodnih
antiD At!
(nastaju imunizacijom!)

*> 40 Ag u okviru Rh sistema

 ABO kompatibilnost
Odsustvo Ag-At reakcije u okviru ABO sistema
Univerzalni davalac

O
ABO inkompatibilnost
Burna rana imunska reakcija
već pri prvoj transfuziji zbog
A B prirodno cirkulišućih anti A, B At.

AB
Univerzalni primalac
 Rh kompatibilnost
Odsustvo Ag-At reakcije u okviru Rh sistema

Univerzalni primalac

Rh inkompatibilnost
Senzibilizacija pri prvoj
Univerzalni davalac
transfuziji, imunska reakcija
pri ponovljenoj transfuziji.
Pretransfuzioni testovi
Pretransfuzioni testovi
Bezbednost transfuzije!

Izbor krvnih produkata

koji
neće naškoditi primaocu
 Pretransfuzioni testovi
Serološki testovi*

A. Kompatibilnost krvi – testovi aglutinacije

1. Određivanje KG i Rh faktora
Davalac
2. Otkrivanje iregularnih At Primalac
3. Interakcija krvi davaoca i primaoca

B. Infektivni agensi

* Identifikuju Ag i At raznim serološkim tehnikama

 Određivanje KG i Rh
Testovi aglutinacije sa fabričkim preparatima krvi

1. Fabrički serum (At) + Er davaoca/primaoca (Ag)

Anti A, B, D A, B, D

2. Fabrički Er (Ag) + Serum davaoca/primaoca (At)

A, B Anti A, B

Poz. aglutinacija
= KG
 Iregularna At
Na Ag van ABO sistema

Senzibilizacija: 1. Prethodna transfuzija

2. Trudnoća
3. Transplantacija

AB Rh
IgG
At

Membrana eritrocita
 Kompatibilnost krvi
Test aglutinacije pri mešanju dve krvi = interakcija

Kompatibilna Nekompatibilna
Er Suspenzija Aglutinacija
(Ag – aglutinogeni) (Ag – At reakcija)

Serum
(At – aglutinini)
 Interakcija
Testovi aglutinacije unakrsnim mešanjem
seruma i Er davaoca i primaoca in vitro

Unakrsna proba:

1. Velika: serum primaoca + Er davaoca

2. Mala: Er primaoca + serum davaoca
 Infektivni agensi
Univerzalni skrining svih donacija u svim zemljama

1. Hepatitis B

2. Hepatitis C

3. HIV

4. Sifilis Različite serološke tehnike za otkrivanje

različitih seroloških markera infekcije:
 Ag
 At
 Virusna RNA/DNK
 Vreme testiranja
Davalac: Kompletno testiranje nakon donacije

Primalac:Uoči potrebe za transfuzijom

Unapred

Unakrsna proba: Uoči potrebe za transfuzijom

Izbor krvi za transfuziju
Optimalno: krv podudarne KG nakon što se
izvrši kompletno pretransfuziono testiranje

U stanjima životne ugroženosti

dozvoljena je transfuzija
kompatibilne KG i bez interakcije.
Komponente krvi
 Komponente krvi
Ciljana transfuziona terapija

Centrifuga Centrifuga
200
Puna Plazma Plazma
krv bogata Tr siromašna Tr

-200
Konc. Er Trombociti

-800 Centrifuga
+ 40
SSP Krioprecipitat
Smrznuti Konc. Er
Er siromašni Le
 Puna krv
Povećava kiseonični Normalizuje Povećava intravask.
kapacitet krvi hemostazu volumen

Jedina indikacija = Hemoragički šok

Plazma
(55%)
Obavezna ABO i Rh
Trombociti podudarnost!
Leukociti
Eritrociti Akutni gubitak >
(40%)
1/3 cirk. volumena
 Koncentrovani eritrociti
Deplazmatisana krv do hematokrita 0,85

Povećava kiseonični kapacitet Obavezna ABO i Rh

krvi kod anemičnog bolesnika podudarnost!

12 17
Fiziološki
7 10 Hb
DA ? NE
21 30 Hct

Smanjena tolerancija
na anemiju
• Bolesti KVS i RS u zamrzivaču
Čuvanje
• Abnormalni Hb 20 - 30 dana
 Ostale vrste eritrocita
U posebnim indikacijama

Oprani Er Ispiranjem NaCl 0,9% uklonjena plazma, Tr i Le.

Indikacija: posttransf. alergije

Er osiromašeni Leukoredukcija posebnim tehnol. postupkom

leukocitima Indikacija: posttransf. alergije

Smrznuti Er Smrznuti do -800 → čuvanje 3 – 5 god.

Indikacija: čuvanje retkih KG i autologe krvi
 Trombociti
Normalizacija hemostaze kod bolesnika
sa poremećajem koagulacije

ABO i Rh poželjna
ali nije obavezna
250000
Fiziološki

DA ? NE
50000 100000 Tr

Shodno proceni Čuvanje na sobnoj

rizika krvavljenja t0 do 5 dana
 Sveža smrznuta plazma
Proteini plazme neophodni za koagulaciju krvi

Obavezna ABO i Rh
Nadoknada faktora koagulacije podudarnost!

Hitno ukidanje dejstva

varfarinskih preparata

• Smrznuta na -300C → čuvanje 1 god.

• Rizik od transmisivnih bolesti!
• Rizik od senzibilizacije na strane proteine!
 Albumini
Vodeni rastvori humanog albumina 5, 12 i 20%

Fiziološka uloga: održanje onkotskog pritiska plazme

Indikacije: Hipoproteinemija praćena interst. edemima:

• oboljenja GIT
• maligne bolesti
• opsežne opekotine

Rizik: alergijske reakcije

Čuvanje u frižideru
5 god.
Tehnike transfuzije
 Tehnike transfuzije

Homologa Autologa Nosači

transfuzija transfuzija kiseonika

Davalac ≠ Primalac Davalac = Primalac Davalac


 Autologa transfuzija
Bolesnik prima sopstvenu krv koja je prikupljena:

• Pre operacije = autologa donacija

• Na početku operacije i nadoknađena IV rastvorima =

akutna normovolemična hemodilucija

• Tokom operacije iz operativnog polja =

intraoperativno spašavanje krvi

Nema rizika od transmis.

bolesti i alerg. reakcija!
 Autologa donacija
 Nekoliko dana – nedelja pre operacije

 U intervalima od 1. nedelje, maks. 4 x 500 ml krvi

 Za velike operacije (ortopedija, kardiohirurgija, urologija)

 Preduslov: odsustvo anemije, dobro opšte stanje

Nedostaci

• Moguća anemija u vreme operacije

• Rizik od bakt. kontaminacije nepromenjen

• Skupa tehnika
 Izovolemična normodilucija

Uzimanje krvi Nadoknada krvi

na početku op. na kraju operacije
IV rastvori
1 normovolemija 3
2

Hct = 27 – 33%
 Spašavanje krvi

Fiz. Kolektor Re- Anti- Prikupljanje krvi aspirirane

rast. transf. koag.
iz op. polja i/ili drenirane
posle operacije i retransfuzija
nakon obrade na separatoru

Separator
 Nosači kiseonika
Budućnost?

 Nije potrebno testiranje krvne grupe

 Nema rizika od transmisivnih bolesti
 Čuvaju se na sobnoj t0 i ne
gube svojstva stajanjem

Modifikovani
Perfluorokarboni
hemoglobin
Transfuzione reakcije
 Transfuzione reakcije

Imunske Neimunske

 Akutna hemolitička reakcija  Infektivne

 Kasna hemolitička reakcija
 Febrilna nehemolitička
reakcija
 Trombocitna purpura
 Opterećenje volumenom
 Poremećaji koagulacije
 Metabolički poremećaji

 Alergijska reakcija  Hipotermija

 Nekardiogeni edem pluća
 Kalem protiv domaćina
Akutna hemolitička reakcija
Transf. nepodudarne KG u okviru AbO sistema

Ag ABO - Er davaoca prir. At – plazma primaoca

Rana: Simptomi odmah

1. Intravaskularna hemoliza
Dramatična klinička slika
Ljudska Najčešći uzrok smrti
greška!
2. Ekstravaskularna hemoliza
RES
 Hemoliza
Intravaskularna Ekstravaskularna

Makrofagi RES
ito za
Fagoc

. /Hb Nekonj. Aglutinirani ER

to g l Hem
Hap
bilirubin

Slobodni Hgb
Ha
p to Hiperblirubinemija
g l./
Hb

Nekonj.
Hem
bilirubin

Hemoglobinurija Hepatocit
 Akutna hemoliza
Dramatična klinička slika

Groznica, drhtavica, Okluzija mikrocirk.

Bol u grudima, krstima aglutiniranim Er

Hipotenzija, tahikardija Vazoaktivne

Cirkulatorni kolaps/šok supstance

General. krvavljenje DIC

Žutica Hiperbilirubinemija

Akutna bubrežna
Hemoglobinurija
slabost
 Akutna hemoliza
Odmah prekinuti transfuziju i započeti lečenje

Lečenje Provera

1. Održanje hemodinamike 1. Ponovno određivanje

Kristaloidni rastvori krvne grupe
Vazopresori
Inotropi 2. Ponovni serološki
testovi
2. Održanje diureze
Kristaloidni rastvori
Diuretici
Alkalinizacija urina
Kasna hemolitička reakcija
Ag van ABO - Er davaoca At - senzib. primalac

Ekstravaskularno: RES
Kasna: Simptomi posle 1 - 2 nedelje
Temperatura
Blaga žutica
Neobjašnjiva anemija (umesto očekivanog popravljanja KS)

Reakcija je blaga: Spontano prolazi

Nakon što transfundovani Er budu
eliminisani iz cirkulacije
 Febrilna nehemol. reakcija
Ag HLA – Le,Tr davaoca At - senzib. primalac

Porast temperature > 10C

Unutar 4 h od transfuzije
Prestaje unutar 48 h

Terapija: antipiretici

Prevencija: krv siromašna Le

 Alergijska reakcija
Ag – proteini plazme davaoca At - senzib. primalac

Mastocit

Vazoaktivne
supstance

Od urtikarije do
Alergen anafilaktičkog šoka
 Akutno oštećenje pluća
Ag HLA,HNA - Le primaoca At - senzib. davalac

Povećana propustljivost
alv.-kap. membrane

Medijatori Nekardiogeni edem

zapaljenja pluća
 Akutno oštećenje pluća
Unutar 6 sati od transfuzije

Simptomi
• Dispneja (hipoksija)
• Hipotenzija
• Porast tel. temperature
• Rtg: bilateralni plućni infiltrati

Terapija
• Kiseonik
• Mehanička vent. pluća

Poboljšanje posle 48-96 h

kod 80% bolesnika
 Graft protiv domaćina
T limfociti davaoca lifmno tkivo primaoca
imunokompromitovan
u rodb. vezi sa davaocem
Groznica

Koža: od makulopapularnog raša

do toksične epidermolize

Jetra: hiperbilirubinemija, enzimi

GIT: bolovi, dijareja, ileus

T Gama zračenje krvnih produkata

koji sadrže limfocite
 Infektivne komplikacije
Transmisija

Virusa Bakterija Parazita

HIV Gram + Malarija

< 1/2.000.00
HVC Gram -

HVB 1/200.000 Najčešća inf. komplikacija

HVA Preparati Tr: 1/3000

CJD Sepsa: 1/20000

(Prioni) Fat. ishod: 1/60000
Transmisija bakterija
Najčešća transfuziona reakcija

Izvor zaraze:

1. Bakterijemija donora
Enterokolitis – Yersinia enterocolitica
Ekstrakcija/popravka zuba

2. Kontaminacija krvi
Tokom prikupljanja, pakovanja,
čuvanja i davanja
 Sepsa
Drugi uzrok smrti uzrokovane transfuzijom

Simptomi: Temperatura
Groznica
Prevencija Povraćanje
Septični šok

Terapija: Antibiotici
Druga potpora
 Transmisija virusa
Rizik značajno smanjen

HIV
< 1/2.000.000 Period prozora za
HVC otkrivanje patogena
NAT Serol.
HVB 1/200.000  
At
HVA Veoma retko Koncentracija

CJD Rizik nepoznat Patogen

(Prioni) Inkubacija 6 god! Infekcija Vreme
 Rizik transfuzije
1 na 1 na 1 na 1 na 1 na 1 na 1 na 1 1 na 1 na 1 na 1 na 1 na 1 na
1012 1011 1010 109 108 107 milion 105 104 103 102 10 1

Smrt posle transfuzije

jedne jedinice krvi

Akutna hemoliza

Sepsa

Oštećenje pluća
Smrt u saobraćajnoj
nesreći
Vrlo Vrlo
Potpuno bezbedno 0 Min. Mali Umer. Visok
mali visok