Društvena

otpornost
Prezentuju:
Marijana Jakobac
Sanja Kosović
Miliš Krstić
Pojam otpornosti

– Društvena primena koncepta otpornosti je različita ovaj pojam

odnosi se na druge teorijske discipline koje koriste ovaj pojam
– Kritičko razmatranje koncepta otpornosti
Pojam otpornosti

– Pojam otpornosti ima dugu istoriju koja obiluje različitim značenjima

– Prva ozbiljnija upotreba termina otpornosti upotrebljena je u mehanici
– U literaturi se prvi put koristi 1918. godine
– Nakon mnogo godina produktivnog korišćenja ovog pojma u fizici i inženjeringu, on
je prihvaćen u ekologiji i nauci o razvoju
– Moderno korišćenje termina otpornosti, odnosi se na snagu i sposobnost ljudskog
društva izloženog stresu da osmislili sredstvo za otpor katastrofi uz održavanje
integriteta
Šta je to otpornost u sociološkom smislu i šta se
njom prevazilazi?
Kapacitet grupa uključuje delove
otpornosti, kreativnosti i oporavka
Šokovi i pritisci su promene životne
sredine
– Klimatski ekstremi,
– Štetočine,
– Epidemije,
– Ekonomske krize,
– Krize koje nepovoljno utiču na zdravlje građana,
– Itd.
Ko su akteri otpornosti?
U čemu se ogleda otpornost?

– Postojanje svesti o opasnosti koja ugrožava zajednicu,

– Razumevanje strukture zajednice,
– Poznavanje potreba svih članova zajednice i sredstava koje im stoje na raspolaganju,
– Sagledavanje raspoloživih resursa i kako će oni biti obezbeđeni,
– Poznavanje geografskog područja,
– Sagledavanje potencijalnih rešenja za spasavanje zajednice,
– Primena programa oporavka,
– Procena štete i
– Informisanje članova zajednice.
Društveni kapital
Tri dimenzije društvene
odgovornosti

– Vreme pre problematičnih događaja – Ex ante

– Ponovna aktivacija ili apsorpcija – Ex post
– Participativni kapacitet ili transformacioni kapacitet
Koncept otpornosti u društvenoj
teoriji sistema
– Prve teorije društvenog sistema u sociologiji preuzete su iz biologije i fizike.
– Teorija društvene otpornosti je nastala u okviru istraživanja socioloških i
antropoloških funkcionalista.
– Sistem kao skup komponenti:
• Institucije Otpornost sagledana
kao međusobno
• Norme uklapanje ovih
• Kultura komponenti
• Ekonomija
• Obrazovanje
Kako da se sistem odupre?

– Stvaranje sopstvenih elemenata

– Sistem određuje svoje granice
– Iritacije pokreću unutrašnje procese,
ali ih ne određuju
– Socijalni sistem nema direktne veze
sa okruženjem
Kako da se sistem odupre?

– Promene funkcije i strukture sistema su od velikog

značaja nakon narušavanja ravnoteže unutar nekog sistema
– Promene strukture, institucija, društvenih odnosa
Nepoznate nepoznanice

– Kompleksnost i brojnost elemenata okruženja ga čine

nepredvidivim
– Nepoznate nepoznanice za rezultat imaju promenu i adaptaciju
sistema
– Težnja ka stabilnosti se ispoljava u okolnostima potpune
neravnoteže
– Otpornost kao sposobnost sistema da očekuje neočekivano, gde
nema preciznih predviđanja
Samorganizovanje i samoreglacija

– Odnos individualno ispoljenih namera na nivou celine

– Građanska udruženja kao primer
– Rastom, akumulacijom, restrukturiranjem i obnavljanjem do spontane i
stabilne ravnoteže
– Izgradnja otpornosti da bi opstali u nepredvidivim situacijama putem
prilagođavanja
– Intervencija države može da naruši prirodnu mogućnost adaptacije
– Samorefleksijom do spremnosti na nepoznanice
Kritika primene koncepta
otpornosti u sociologiji
– Iz perspektive društvenih nauka kritika koncepta otpornosti se zasniva na
njegovoj slabosti, pa čak i lažnosti u slučaju nekritičke primene na socijalne
fenomene
– Takav koncept vodi ka depolitizaciji društvene strukture i nesvesno jača status
quo društva, postavljajući mehanizme koji stavljaju ljude u riziku na prvo
mesto
Kritika primene koncepta
otpornosti u sociologiji
– Neoliberalni uticaj na koncipiranje subjektivnosti formira novi ideal ličnosti
koji se meri preko ljudskog kapitala. Pojedinac se sagledava kao preduzeće za
sebe, postajući odgovoran za pitanja, aktivnosti i rezultate koji su nekada bili u
domenu državne uprave.
– Međutim, sociološki pristup koji društvenu otpornost povezuje sa uspešnim
društvom, suprotstavlja se razumevanju otpornosti kao individualnog svojstva
pojedinaca da se na uspešan način suprotstave i savladaju različite tipove
šoka.