SİMULİNK

Temel Seviye Semineri®

Yrd.Doç.Dr. Aslan İNAN

(Elektrik Mühendisliği Bölümü)
E-posta: inan@yildiz.edu.tr
Web: www.yildiz.edu.tr/~inan
 SEMİNER AKIŞI

• Simulink Temel Kullanımı (Aslan İNAN)

- Statik Simulasyon Örneği
- Dinamik Simulasyon Örneği
- Makina Kütle-Yay Örneği
- Elektrik Devresi Örneği
5 dk ara
• Uygulamalar (Bülent VURAL)
- Real Time Windows Target (DC Motor Kontrolu)
- xPC Target (Step Motor Kontrolu)
- State Flow+Real Time Windows Target (Kayan LED
Uygulaması)

Matlab/Simulink Seminer 2
i-2006
 SİMULİNK EĞİTİMİ

MATLAB ve SİMULİNK KURSU

YTÜ
İnsan Kaynakları Geliştirme Merkezi

Web adresi: http://www.ikgm.yildiz.edu.tr

Tel: (212) 236 4178 - 236 85 70

(212) 259 7070 - 2788 veya 2681

Matlab/Simulink Seminer 3
i-2006
 SİMÜLASYON NEDİR?

• Bir bilgisayar modeli, bir kişi, bina, araç, ağaç gibi

herhangi bir nesnenin matematiksel gösterimidir.
Model, rüzgar hareketleri, trafik akışı, yaylanma gibi bir
işlemin gösterimi de olabilir.
• En geniş kapsamı ile simulation (benzetim), gerçek
veya teorik fiziksel bir sistemin bilgisayar üzerinde
tasarlanma disiplini ve analiz işlemidir.
• Benzetim tekniği, bir model aracılığı ile gerçek bir
sistemin temsil edilmesini sağlar.

Matlab/Simulink Seminer 4
i-2006
 SİMÜLASYON TÜRLERİ

 Ayrık ve Sürekli Olay Modelleri

 Statik ve Dinamik Modeller

 Açık Döngülü ve Kapalı Döngülü Modeller

 Stokastik ve Deterministik Modeller

Matlab/Simulink Seminer 5
i-2006
 Kesikli ve Sürekli Modeller

 Ayrık bir olay (discrete), zamanın tek bir noktasında

oluşan ani bir harekettir. Hava alanına inen bir uçak,
bankaya giren bir müşteri ya da bir döngüyü bitiren bir
hareket ayrık (kesikli) olaylara örneklerdir.

 Sürekli olaylar ise (continuous), Zamana bağlı olarak

kesilmeden devam eden (arası olmayan) hareketlerdir.
Gün içindeki bir gölün suyunun sıcaklığının düşmesi ve
yükselmesi, benzinin tankere boşaltılması ve kimyasal
dönüşümler örnek olarak verebilir. Matematiksel olarak
modellenirken çoğu kez diferansiyel denklemlerden
yaralanılır.

Matlab/Simulink Seminer 6
i-2006
 Statik ve Dinamik Modeller

 Statik model, zamandan etkilenmeyen modellerdir.

Modelin durumu zamana göre değişiklik göstermez.

 Dinamik model, zamandan etkilenen modellerdir. Bir

simülasyon süresi söz konusudur.

Matlab/Simulink Seminer 7
i-2006
 Açık/Kapalı Döngülü Modeller

 Açık Döngü (çevrim): Sisteme bir geri besleme

sağlamadan sistemin çıktılarının varolduğu yani girişin
çıkış işaretinden etkilenmediği sistemlerdir.

 Kapalı Döngü (çevrim): Sistem işlemlerinin sonuçları,

benzetim modeline bir sonraki işlemin değişikliği için
geri döndüğü benzetimdir.

Matlab/Simulink Seminer 8
i-2006
 Stokastik/Deterministik Modeller

 Stokastik modeller, bir veya daha fazla rasgele

değişkene dayanan modellerdir. Bu yüzden gerçek
sistem davranışını, yalnızca tahmini olarak ortaya
koyabilir.

 Deterministlik modeller ise rasgele olmayan girdi

değişkenine sahip olan modellerdir. Deterministlik
modellerdeki hareketler her zaman aynıdır ve aynı
çıktıları üretir.

Matlab/Simulink Seminer 9
i-2006
 MATLAB/SİMULİNK GİRİŞ

Simulink (Simulation_and_Link), dinamik sistemlerin

modellenmesi, simülasyonu ve analizi için kullanılan bir yazılım
paketidir. Son yıllarda akademik ve endüstriyel ortamlarda yaygın
biçimde kullanılmaktadır. Simulink,
İş akış kontrolü
Isı, soğutma, süsbansiyon ve fren sistemleri
Sayısal İşaret İşleme ve haberleşme
Diferansiyel denklem çözümü
Durum-uzay modelleri
Transfer fonksiyonları
Neuro-Fuzzy sistem modelleme
Elektrik devre çözümü
Kontrol sistemleri (Uçuş kontrol, PID kontrolü)
Dış ortam ile veri alışverişi
Uzaktan ve Web temelli kontrol
gibi birçok elektrik, elektronik, finans, mekanik ve termodinamik
gerçek dünya sistemini simüle edebilir.
Matlab/Simulink Seminer 10
i-2006
 MATLAB/SİMULİNK GİRİŞ

Bir MATLAB arayüzü olan Simulink’te bir modelleme

işlemi için:
• Simge sürekleme-bırak mantığı ile taşınan bloklar
kullanılır.

• Matlab kodu yazmak yerine, işlem blokları birbirine

bağlanarak model diyagramları oluşturulur.

• Blok simgeleri, sistemin girişlerini, sistemin parçalarını

veya sistemin çıkışlarını gösterir.

Matlab/Simulink Seminer 11
i-2006
 MATLAB/SİMULİNK GİRİŞ

• Simulink’in bir diğer önemli özelliği de Matlab ortamı ile

etkileşimli işlem görmesidir:

 Simulink çıkış sonuçları, Matlab çalışma ortamına

gönderilebilir ya da bu ortamdan veri kullanılabilir.

 Simulink modelleri, setparam ve getparam komutları

kullanılarak programlama (.m) dosyalarıyla kontrol
edilebilir.

 Simulink, GUI yapısı ile interaktif bir ortam

oluşturarak kullanılabilir.

Matlab/Simulink Seminer 12
i-2006
 MATLAB/SİMULİNK GİRİŞ

Bir dinamik sistemin simülasyonu, iki adımlık bir Simulink

işlemidir:

• İlk önce Simulink model editörü kullanılarak dinamik

sistemin girişi, durumu ve çıkışı arasında zaman
bağımlı matematiksel ilişkisini (nümerik, türev,
diferansiyel denklemler vb) grafiksel olarak gösteren bir
blok diyagramı oluşturulur.

• İkinci adımda belirlenen bir zaman aralığı içerisinde

modellenen sistem çalıştırılır yani simüle edilir.

Matlab/Simulink Seminer 13
i-2006
 SİMULİNK’i ÇALIŞTIRMAK

•Simulink’i çalıştırmak için:

- Komut satırına >> simulink yazınız
ya da
- Matlab araç çubuğundan Simulink simgesini
tıklayınız.

•Simulink model dosyalarının uzantısı .mdl (model)

şeklindedir.
•Matlab komut (>>…) ekranından simulink dosya adını
yazarak direkt olarak model penceresine geçebilirsiniz ya
da klasik dosya açma yöntemlerinden biri ile dosyayı
bulup üzerine çift tıklayabilirsiniz

Matlab/Simulink Seminer 14
i-2006
 SİMULİNK EKRANI

Blockset kütüphaneleri
özelleştirilmiş konu bazlı
bloklar içerir.
•SimMechanics
•SimPowerSystems
Matlab/Simulink Seminer 15
i-2006
 Statik Model Örneği
Statik Modelleme: Santigrat
dereceden fahrenhayta dönüşüm
yapan bir denklemin
modellenmesi

Aşağıdaki bloklar, model penceresine taşınarak şekildeki model

kurulur.
1.Sources  Ramp
2.Math  Gain ve Sum
3.Sinks  Display

Matlab/Simulink Seminer 16
i-2006
dx
dt

1. Derece Dif. Denklem Çözümü

Sürekli Sistem Modellemesi
dx
 3 sin( 2t ) Başlangıç şartı x(0)=-1
dt
Simülasyon diyagramı aşağıdaki blokları
içerir:
•Giriş --> Fonksiyon, 3 sin(2t)
•Çıkış --> Çözüm, dx/dt
•Parametre --> Başlangıç şartı, x(0) = -1
•Operatör --> Integrator bloğu

Matlab/Simulink Seminer 17
i-2006
dx
dt

1. Derece Dif. Denklem Çözümü

dx
 3 sin( 2t ) Başlangıç şartı x(0)=-1
dt
SinWave Bloğu:
Amplitude = -3
Frequency = 2

Integrator Bloğu:
Initial Condition= -1

Matlab/Simulink Seminer 18
i-2006
 Fiziksel bir sistemin dinamik
modellemesi

Kütle-Yay-Damper Modeli

f(t) - Başlangıç şartları: x(0) = 0 ve dx/dt(0) = 0

c - Giriş: f(t), t=0’da genliği 3 olan adım

m1 fonksiyonu
k1,L01 - Kütle, m = 0.25
- Sönüm katsayısı, c = 0.5
- Yay sabiti, k = 1
x1 Model Denklemi:

Matlab/Simulink Seminer 19
i-2006
 Fiziksel bir sistemin dinamik
modellemesi

Matlab/Simulink Seminer 20
i-2006
 Ayrık bir sistemin modellemesi

Fark Denklemi: x(n+2)=1.5*x(n+1)-0.5*x(n)

y(n)=x(n)
x(0)=0.5 ve x(1)=2.0
t=10.0

Matlab/Simulink Seminer 21
i-2006
 Transfer Fonksiyon Örneği

2
s+2
Step Transfer Fcn Scope

Matlab/Simulink Seminer 22
i-2006
 Transfer Fonksiyon Örneği

1
2s2 +0.7s+1
Step Transfer Fcn Scope

Matlab/Simulink Seminer 23
i-2006
 Elektrik Devresi Örneği
Şekildeki elektrik devresinde 1 Ohm’luk direçten
geçen akımı bulunuz.
8 ohm
4 Ohm

2A

64 V
1 Ohm

Matlab/Simulink Seminer 24
i-2006
 MATLAB GUI+SİMULİNK

Matlab/Simulink Seminer 25
i-2006
 KATILDIĞINIZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER

Matlab/Simulink Seminer 26
i-2006