ОСНОВИ НА ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО

1. РА З В О Ј Н А Е КО Н О М С К АТА
МИСЛА ЗА
ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО

2.ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО ВО
С О В Р Е М Е Н АТА Е КО Н О М С К А
ТЕОРИЈА
РАЗВОЈ НА ЕКОНОМСКАТА МИСЛА ЗА ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО

П Р Е Т П Р И Е М АЧ О Т Е Ц Е Н Т РА Л Н А Ф И Г У РА ВО
УЧЕЊЕТО НА ЈОЗЕФ ШУМПЕТЕР ВО СРЕДНИОТ
ВЕК
Р И Ч А РД К А Н Т И Ј О Н Е П Р В И О Т Е К О Н О М И С Т К О Ј
Г О У П О Т Р Е Б И Л Т Е Р М И Н О Т П Р Е Т П Р И Е М АЧ О Т
А Д А М С М И Т ( 1 7 2 3 - 1 7 9 0 ) П Р И З Н А ВА П О С Т О Е Њ Е Н А
ТРИ Ф А К Т О РА НА ПРОИЗВОДСТВО,
З Е М Ј А , Т Р УД , К А П И Т А Л И ГО И З Е Д Н АЧ У В А
О Б И Ч Н И О Т К А П И Т А Л И С Т С О П Р Е Т П Р И Е М АЧ
- П Р И В Р З А Н И К Н А С Л О Б ОД Н АТА К О Н К У Р Е Н Ц И Ј А
И П О РА Д И ТОА ИМА ПРИДОНЕС ВО
О П И Ш У ВА Њ Е ТО НА ОНА ШТО ДЕНЕС
П Р Е Т С ТА ВУ ВА П Р Е Т П Р И Е М Н И Ч К И А М Б И Е Н Т
ЖАН Б АТ И С Т СЕЈ( 1 7 6 7 - 1 8 3 2 ) - Ф РА Н . Е К О Н . ГО
РА З Г Р А Н И Ч У В А К А П И Т А Л И И С Т О Т О Д
П Р Е Т П Р И Е М АЧ О Т .
И Д Е Ф И Н И РА П Р Е Т П Р И Е М АЧ О Т К А К О Ч О В Е К К О Ј
ВРШИ КОМБИНАЦИЈА НА ФА К Т О Р И Т Е НА
ПРОИЗВОДСТВО .
РАЗВОЈ НА ЕКОНОМСКАТА МИСЛА ЗА ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО

Џ О Н С Т У Ј А РД МИЛ (1 8 06 -18 7 3) ПРВ ГО ВОВЕД УВА

ТЕРМИНОТ ПРЕТПРИЕМНИШТВО ПОМЕЃУ
А Н ГЛ И С К И Т Е ЕКОНОМИСТИ. СПОРЕД МИЛ
П Р О Ф И Т О Т Е Н А Г РА Д А Н А
К А П И ТА Л И С Т О Т З А Р И З И К О Т, К О Н Т Р О Л АТ А И
У П РА В У В А Њ Е Т О
К А РЛ М А Р К С ( 1 8 1 8 - 1 8 8 3 ) - Ф И Л О З О Ф Н А Л И Б Е Р А Л Н И О Т
КАПИТАЛИЗАМ, О СТАР КРИТИЧАР НА
КАПИТАЛИЗМО Т И П Р И ВАТ Н АТА
С О П С Т В Е Н О С Т. С П О Р Е Д М А Р К С С Е РА З Л И К У В А А Т
ПАРИЧНИ КАПИТАЛИСТИ И Д Е Ј С Т В У В АЧ К И -
АК ТИВН И КАПИТАЛИСТИ. Д Е Ј С Т В У В АЧ К И Т Е
КАПИТАЛИСТИ ОД БРУТО ПРОФИТОТ П Л А Ќ А АТ
К А М АТА Н А П А Р И Ч Н И Т Е К А П И ТА Л И С Т И А Н Е Т О
ПРОФИТОТ ШТО ИМ О СТАНУВА Е
ПРЕТПРИЕМНИЧКА ДОБИВКА.
- Е К С Т РА П Р О Ф И Т И М П Р И П А Ѓ А Н А О Н И Е
КАПИТАЛИСТИ КОИ ПРВИ ЌЕ ЈА З Г ОЛ Е М АТ
И Н Д И В И Д УА Л Н А Т А ПРОД УК ТИ ВНО СТ ИЛИ
П Р И М Е Н АТ Н О В ФА К Т О Р Н А П Р О И З В ОД С Т В О Т О - В О
СУШТИНА ТОЕ Е ПРЕТП РИЕМНИЧКО ОД НЕСУВАЊЕ.
 РАЗВОЈ НА ЕКОНОМСКАТА МИСЛА ЗА ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО

АЛФРЕД МАРШАЛ (1842-1924) ОСНОВОПОЛОЖНИК НА

КЕМБРИЧКА НЕОКЛАСИЧНА ШКОЛА.
СПОРЕД МАРШАЛ,ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО Е ПОСЕБЕН
П Р О И З В О Д С Т В Е Н Ф А К Т О Р А П Р Е Т П Р И Е М АЧ И Т Е С Е
МОЌНИ ЛИЧНОСТИ, СПОСОБНИ И К Р Е АТ И В Н И КОИ
С Е К О ГА Ш ГИ ГЛ Е Д А А Т ДОБРИТЕ С Т РА Н И НА
К О Н К У Р Е Н Ц И Ј АТА . М АР ША Л УК А ЖУВА Н А ТОА Д ЕК А
П Р Е Т П Р И Е М АЧ И Т Е ВО П О Т РА ГА ПО ПОВИСОКИ
ПРОФИТИ В Р Ш АТ ПЕРМАНЕНТНА КОМБИНАЦИЈА И
СУ П С Т И Т У Ц И Ј А Н А ФА К ТО Р И Т Е З А П РО И З В ОД С Т В О С О
ЦЕЛ ПОСКАПИТЕ ФАКТОРИ ДА ГИ З А М Е Н АТ СО
ПОЕФТИНИ И НА ТОЈ Н АЧ И Н ДА ГИ С М А Л АТ
ПРОИЗВОДСТВЕНИТЕ ТРОШОЦИ. НЕГОВОТО ДЕЛО
П Р И Н Ц И П И Н А Е К О Н О М И Ј АТА Е ОСНОВНО ДЕЛО ЗА
М И К Р О Е К О Н О М И Ј А Т А И Ј А О З Н АЧ У В А П Р О М Е Н А Т А Н А
ТЕРМИНОТ ПОЛИТИЧКА ЕКОНОМИЈА СО ЕКОНОМИЈА.
ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО ВО УЧЕЊЕТО НА ЈОЗЕФ
ШУМПЕТЕР

ЈОЗЕФ ШУМПЕТЕР (1818-1883)-ПРЕТПРИЕМАЧОТ Е

СТОЖЕР ОКОЛКУ КОЈ СЕ ВРТАТ СИТЕ
НАСТАНИ.ИНОВАЦИИТЕ КОИ ГИ ВОВЕДУВААТ
ПРЕТПРИЕМАЧИТЕ МОЖЕ ДА БИДАТ РАЗЛИЧНИ-
ВОВЕДУВАЊЕ НА НОВ ПРОИЗВОД, НОВА ТЕХНОЛОШКА
ПОСТАПКА, НОВИ СУРОВИНИ, НОВ ПАЗАР.
ИНОВАЦИИТЕ ГИ РЕАЛИЗИРААТ НАЈХРАБРИТЕ И
НАЈЕНЕРГИЧНИ ПРЕТПРИЕМАЧИ. ПРОФИТОТ КОЈ ТИЕ
ГО ОСТВАРУВААТ ГИ ОХРАБРУВА ОСТАНАТИТЕ . ЗАТОА
ТИЕ КОРИСТАТ КРЕДИТИ. СО АКТИВНОСТА КОЈА ЈА
ИЗВРШУВАААТ ЗА СЕБЕ ОБЕЗБЕДУВААТ ВИСОКИ-
НАТПРОСЕЧНИ ЕКСТРА ПРОФИТИ-ЕКОНОМСКИ
ПРОФИТ.
ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО ВО УЧЕЊЕТО НА ЈОЗЕФ ШУМПЕТЕР

КАКО РЕЗУЛТАТ НА АКТИВНОСТА ДОАЃА ДО РАЗВОЈ И

ЗАВИЖУВАЊЕ НА ЕКОНОМИЈАТА И ПРОМЕНА НА
СОСТОЈБАТА НА РАМНОТЕЖА.
ОСТАНАТИТЕ ПРЕТПРИЕМАЧИ ГО СЛЕДАТ ПРВИТЕ .
ЕКОНОМИЈА ЗАЖИВУВА НО ЗГОЛЕМЕНИТЕ ПАРИ ВО
ОПТЕК ЌЕ ПРЕДИЗВИКААТ ИНФЛАЦИЈА.
ЕКОНОМИЈАТА ЌЕ ПРЕМИНЕ ВО ФАЗА НА ДЕПРЕСИЈА А
ПРОФИТОТ ЌЕ ИСЧЕЗНЕ. ОВАА СОСТОЈБА ТРАЕ СЕ
ДОДЕКА ГРУПА ПРЕТПРИЕМАЧИ НЕ ЗАПОЧНАТ НОВА
АКТИВНОСТ.ПРЕДХОДНО,(ВО ПРВАТА ФАЗА) ЕКСТРА ПРОФИТ ИМ
ПРИПАЃА НА ОНИЕ КАПИТАЛИСТИ КОИ ПРВИ ЌЕ ЈА
ЗГОЛЕМАТ ИНДИВИДУАЛНАТА ПРОДУКТИВНОСТ ИЛИ
ПРИМЕНАТ НОВ ФАКТОР НА ПРОИЗВОДСТВОТО-ВО
СУШТИНА ТОЕ Е ПРЕТПРИЕМНИЧКО ОДНЕСУВАЊЕ.
ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО ВО УЧЕЊЕТО НА ЈОЗЕФ ШУМПЕТЕР

СО РАЗДВОЈУВАЊЕ НА ФУНКЦИЈАТА НА СОПСТВЕНОСТ

ОД ФУНКЦИЈАТА НА УПРАВУВАЊЕ И ПОЈАВА НА
МЕНАЏЕРИТЕ,СЕ МЕНУВААТ РАБОТИТЕ.МЕНАЏЕРИТЕ
НЕ СЕ НАСОЧЕНИ КОН РИЗИК И ПРЕЗЗЕМАЊЕ НА
АКТИВНОСТИ-ИНОВАЦИИ.СО ИСЧЕЗНУВАЊЕ НА
КЛАСИЧНИОТ ПРЕТПРИЕМАЧ,ИНОВАЦИИТЕ СЕ
НАМАЛУВААТ А ТОА СПОРЕД ШУМПЕТЕР Е ОСНОВЕН
ФАКТОР ЗА ПРОПАЃАЊЕ НА КАПИТАЛИЗМОТ КАКО
СИСТЕМ.
НЕ УСПЕАЛ ДА ЈА ПРЕДВИДИ МОЖНОСТА ЗА
РЕАФИРМАЦИЈА НА ИНДИВИДУАЛНОТО
ПРЕТПРИЕМНИШТВО И РАЗВОЈОТ НА
КОРПОРАТИВНОТО ПРЕТПРИЕМНИШТВО.
ПРЕТПРИЕМНИШТВО ВО СОВРЕМЕНА ЕКОНОМСКА ТЕОРИЈА

ИНТЕРЕС ЗА ПРОУЧУВАЊЕ НА ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО

СЕ ЗГОЛЕМУВА ПОРАДИ
1.РАЗВОЈ НА ВИСОКАТА ТЕХНОЛОГИЈА И
МИКРОЕЛЕКТРОНИКА,ВИСОКА ФЛЕКСИБИЛНОСТ, И
ГОЛЕМ БРОЈ МОЖНОСТИ ЗА КОМБИНАЦИЈА И
СУПСТИТУЦИЈА НА ФАКТОРИТЕ НА ПРОИЗВОДСТВО.
2.ПРОМЕНА ВО ЕКОНОМСКТА НАУКА И АФИРМАЦИЈА
НА НЕОЛИБЕРАЛНАТА ЕКОНОМСКА ШКОЛА КОЈА ЈА
ИСТАКНУВА УЛОГАТА НА ПАЗАРОТ ВО АЛОКАЦИЈА
НА РЕСУРСИТЕ.
РАЗЛИЧНИ ПРИСТАПИ ВО ДЕФИНИРАЊЕ НА ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО

1.ПИТЕР ДРАКЕР(1964) -ЛИЧНОСТ КОЈА ГИ

МАКСИМИЗИРА МОЖНОСТИТЕ.
2.АЛБЕРТ ШЕПИРО(1975)-ЛИЧНОСТ КОЈА
ПРЕЗЕМА ИНИЦИЈАТИВИ,ОРГАНИЗИРА
ОДРЕДЕНИ СОЦИЈАЛНИ И ЕКОНОМСКИ
МЕХАНИЗМИ И ПРИФАЌА РИЗИК ИЛИ
НЕУСПЕХ.
3.КАРЛ ВИСПЕР( 1980)-АГРЕСИВЕН
КОНКУРЕНТ КОЈ ПРОНАОЃА ПАТИШТА
ЗА ПОДОБРО КОРИСТЕЊЕ НА
РЕСУРСИТЕ И КРЕИРА РАБОТНИ МЕСТА.
РАЗЛИЧНИ ПРИСТАПИ ВО ДЕФИНИРАЊЕ НА ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО

4.РОБЕРТ ХИРИШ(1985)
-ЛИЧНОСТ КОЈА КРЕИРА
ПРОЦЕС,ВРЕДНОСТ, ИЛИ НЕШТО НОВО,
ВЛОЖУВА И ЖРТВУВА ВРЕМЕ И
НАПОРИ,
ПРИФАЌА СЕКАКОВ РИЗИК,
(ФИНАНСИСКИ,ПСИХИЧКИ И
ОПШТЕСТВЕН) И
ДОБИВА ПАРИЧНА И ЛИЧНА
САТИСФАКЦИЈА
РАЗЛИЧНИ ПРИСТАПИ ВО ДЕФИНИРАЊЕ НА ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО

5.ТОМАС ЦИМЕРЕР И НОРМАН

СКЕРБОРУГ
ЛИЧНОСТ КОЈА КРЕИРА НОВИ
БИЗНИСИ И ПОКРАЈ РИЗИКОТ И
НЕИЗВЕСНОСТА ЗА ДА ОСТВАРИ
ПРОФИТ И РАСТ А НИЗ УТВРДУВАЊЕ
НА ЗНАЧАЈНИ МОЖНОСТИ И ПРЕКУ
КОМБИНАЦИЈА И КАПИТАЛИЗИРАЊЕ
НА РЕСУРСИТЕ.
КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО

1.ИНОВАЦИЈА-КОЈА СОЗДАВА
КОНКУРЕНТСКА ПРЕДНОСТ И ОД
КОЈА ПРОИЗЛЕГУВА МОЌТА И
СИЛАТА НА ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО,
2.РИЗИК-ПРЕСМЕТАН Е НО НЕ ИСТ
КАКО РИЗИКОТ ВО КОЦКАЊЕТО,
3.КОМБИНАЦИЈА И ЗАЕМНА
СУТСТИТУЦИЈА НА РАЗВОЈНИТЕ
ФАКТОРИ-ВКЛУЧЕН И Т.Н.
МАРКЕТИНГ МИКС
4.РАЦИОНАЛНО КОРИСТЕЊЕ НА
РЕСУРСИТЕ-НИВНА АЛОКАЦИЈА КОН
ТРЕТ БРАН ПРЕТПРИЕМНИЧКО ОДНЕСУВАЊЕ

ТРЕТ БРАН ПРЕТПРИЕМНИЧКО

ПРЕСТРУКТУИРАЊЕ Е ПЕРИОДОТ НА
80-ТЕ ГОДИНИ ОД МИНАТИОТ ВЕК
КОГА ДОАЃА ДО ПРЕСТРУКТУИРАЊЕ
НА ЕКОНОМИЈАТА ПО ПАТ НА
СОЗДАВАЊЕ НА НОВИ МАЛИ И
СРЕДНИ ПРЕТПРИЈАТИЈА.
ТЕРМИНОТ ПРЕТПРИЕМНИЧКО
ПРЕСТРУКТУИРАЊЕ ГО ВОВЕДУВА
ТОФЛЕР.
ТОФЛЕР-ТРУД ШОК НА ИДНИНАТА
ВО ПОСТ ИНДУСТРИСКОТО
ИНФОРМАТИЧКО ОПШТЕСТВО
НОСИТЕЛИ НА ПРЕСТРУКТУИРАЊЕТО СЕ
МАЛИТЕ,ФЛЕКСИБИЛНИ ФИРМИ КОИ
СВОЈАТА РАЗВОЈНА ЕНЕРГИЈА ЈА ЦРПАТ
ОД ЛУЃЕТО,НИВНИТЕ ЗНАЕЊА И
СПОСОБНОСТИ А НЕ ОД ГОЛЕМИНАТА НА
ПРЕТПРИЈАТИЕТО И АНГАЖИРАНИОТ
КАПИТАЛ.
ТРЕТ БРАН ПРЕТПРИЕМНИЧКО ОДНЕСУВАЊЕ

ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО СЕ
ТРЕТИРА КАКО НОВ,ЧЕТВРТ
РАЗВОЕН
ФАКТОР(ТРУД,КАПИТАЛ,ЗЕМЈА И
ПРЕТПРИЕМНИШТВО). ПРЕКУ
ПРТЕПРИЕМНИШТВОТО СЕ
КРЕИРААТ ГОЛЕМ БРОЈ НОВИ
РАБОТНИ МЕСТА. ЗА ПРИМЕР, САД
ВО ШЕЕСЕТИТЕ И
СЕДУМДЕСЕТИТТЕ ГОДИНИ
КРЕИРАА ГОЛЕМ БРОЈ НОВИ
РАБОТНИ МЕСТА КАКО РЕЗУЛТАТ
НА БРЗИОТ РАЗВОЈ НА МАЛИ И
МАЛИ ПРЕТПРИЈАТИЈА-НОСИТЕЛИ НА РАЗВОЈОТ

ГОЛЕМ БРОЈ НА АВТОРИ И

ТЕОРЕТИЧАРИ ОД ОБЛАСТА НА
ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО
(ТОФЛЕР,ДРАКЕР,ЛИБЕРТ ), ТВРДАТ
ДЕКА НОСИТЕЛИ НА РАЗВОЈОТ ВО
ПОСТ ИНДУСТРИСКОТО
ИНФОРМАТИЧКО ОПШТЕСТВО СЕ
МАЛИТЕ ПРЕТПРИЈАТИЈА И
НИВНИТЕ ВРАБОТЕНИ.
СУШТИНСКИ КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО

ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО СЕ НАБЉУДУВА ЗАЕДНО СО

ПОЕДИНЦИТЕ КОИ УЧЕСТВУВААТ ВО ПРОЦЕСОТ-
ПРЕТПРИЕМЧИТЕ И НИВНИТЕ ОСНОВНИ
КАРАКТЕРИСТИКИ.
-ПРЕТПРИЕМАЧОТ Е ЛИЧНОСТ НАСОЧЕНА КОН РИЗИК,
-САМОУВЕРЕН, ПРОБЛЕМИТЕ ГИ ГЛЕДА КАКО
МОЖНОСТИ,
-НАСОЧЕН КОН РЕЗУЛТАТОТ,КОН ОСТВАРУВАЊА И УСПЕХ,
-ИНДИВИДУАЛИСТ,ЕНЕРГИЧЕН,ВИСОКО МОТИВИРАН
-ВИСОКО ИНОВАТИВЕН
ЛИЧНИ КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПРЕТПРИЕМАЧОТ СПОРЕД ЏОН БЕРЧ

1.ЖЕЛБА ЗА ДОСТИГНУВАЊЕ-МНОГУ Е
ЗАДОВОЛЕН КОГА ГИ РЕШАВА
ПРОБЛЕМИТЕ,
2.ПОСЕДУВА КАПАЦИТЕТ ЗА ОБЕМНА
РАБОТА-МОЖЕ ДА РАБОТИ НАПОРНО
И ДОЛГО,
3.РАБОТИТЕ ГИ ЗАВРШУВА ДО КРАЈ-
ИМА ЧУВСТВО НА ОДГОВОРНОСТ З
АТОА ШТО ЗАПОЧНУВА ДА ГО
РАБОТИ,
ЛИЧНИ КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПРЕТПРИЕМАЧОТ СПОРЕД ЏОН БЕРЧ

4.САКААТ ДА ОСТВАРАТ ПРОФИТ-НО НЕ

КАКО ПРОФИТ ТУКУ КАКО МЕРКА ЗА
ОСТВАРЕН УСПЕХ
5.ЗА СВОИТЕ КВАЛИТЕТИ САКААТ ДА
БИДАТ ДОБРО НАГРАДЕНИ-
ПАРИЧНАТА НАГРАДА ИМ Е ВАЖНА ,
НО САКАТ ДА БИДАТ ПОЧИТУВАНИ ВО
СРЕДИНАТА
6.НЕПОПРАВЛИВИ ОПТИМИСТИ-
ТЕШКОТИИТЕ ГИ СМЕТАТ ЗА
ПРИВРЕМЕНИ И НИВ ГИ ГЛЕДАТ КАКО
МОЖНОСТИ
РАЗЛИКИ МЕЃУ ПРЕТПРИЕМАЧ И МЕНАЏЕР

1.МЕНАЏЕРИТЕ СЕ ПРОФЕСИОНАЛНИ
ДИРЕКТОРИ, ПРЕТПРИЕМАЧИТЕ
ВООБИЧАЕНО СЕ СОПСТВЕНИЦИ.
2.МЕНАЏЕРИТЕ НЕ СЕ СОПСТВЕНИЦИ
ИЛИ ПОСЕДУВААТ МАЛ БРОЈ АКЦИИ,
ПРЕТПРИЕМАЧИТЕ СЕ
СОПСТВЕНИЦИ И НЕ САКААТ ДА ЈА
ДЕЛАТ СОПСТВЕНОСТА СО ДРУГ
РАЗЛИКИ МЕЃУ ПРЕТПРИЕМАЧ И МЕНАЏЕР
3.МЕНАЏЕРИТЕ СЕ СОЛИДНО ЕДУЦИРАНИ
ПРЕТПРИЕМАЧИТЕ НЕ СЕ ВИСОКО
ЕДУЦИРАНИ
4.МЕНАЏЕРИТЕ ВНИМАВААТ ПРИ
ОДЛУЧУВАЊЕТО,
ПРЕТПРИЕМАЧИТЕ СЕ КРЕАТИВНИ И
ИНОВАТИВНИ И СЕ ОДНЕСУВААТ ВРЗ
ОСНОВА НА БАРАЊАТА НА ПАЗАРОТ