BAB 2: POTRET

HUBUNGAN ETNIK CTU553

Akademi Pengajian Islam Kontemporari (ACIS)
UiTM Cawangan Negeri Sembilan
Kampus Seremban
 Isi Kandungan

• 2.1 KESULTANAN MELAYU MELAKA- LAMBANG PERTEMUAN MASYARAKAT PELBAGAI

ETNIK
• 2.2 PEMBENTUKAN MASYARAKAT MAJMUK ERA KOLONIALISME BRITISH
• 2.3 FOKUS HUBUNGAN ETNIK
• 2.4 KERANGKA TEORI
• 2.5 KERANGKA KONSEPTUAL
• 2.6 MENELITI KONSEP RAS DAN ETNIK DI MALAYSIA
• 2.7 BUDAYA
• 2.8 KONSEP PREJUDIS, STEREOTAIP DAN DISKRIMINASI
• 2.9 KERANGKA TEORETIS
• 2.10 KONSEP-KONSEP TAHAP HUBUNGAN ETNIK
 Hasil Pembelajaran

• Memahami Kesultanan Melayu Melaka sebagai lambang kemuncak

pluraliti di Alam Melayu.
• Mengetahui kesan penjajah barat kepada pelbagai etnik di
Malaysia.
• Menguasai kemahiran menganalisis fenomena sosial dan masalah
hubungan etnik di Malaysia.
 PENGENALAN

• Masyarakat pelbagai etnik, budaya dan agama merupakan ciri-ciri

utama kebanyakan negara sekarang. Oleh itu kefahaman terhadap
budaya yang menyokong masyarakat pelbagai etnik sangat
diperlukan untuk pembinaan masyarakat yang stabil, aman dan
harmoni.
• Masyarakat juga mempunyai kebiasaan untuk menilai perbezaan
antara masyarakat melalui perspektif budaya majoriti atau budaya
tersendiri
 2.1 Kesultanan Melayu Melaka- Lambang
Pertemuan Masyarakat Pelbagai Etnik

• Era empayar Melaka ialah kemuncak keagungan kerajaan Melayu

sehingga dianggap sebagai ‘The Venice Of The East’.
• Keagungan empayar Melaka dapat dilihat daripada 4 aspek utama:

PEMERINTAHAN PERDAGANGAN KEPENDUDUKAN KEBUDAYAAN

2.1 KESULTANAN MELAYU MELAKA- LAMBANG PERTEMUAN MASYARAKAT
PELBAGAI ETNIK

• Masyarakat plural yang wujud dalam hidup dengan

aman dan damai hasil daripada sistem
Pemerintaha pemerintahan yang adil
• Pelaksanaan ‘Hukum Kanun Melaka’ dan ‘Undang-
n Undang Laut Melaka’ yang berteraskan Islam
menjadi tunjang keadilan dalam masyarakat

• Aktiviti perdagangan antarabangsa juga berjalan

dengan lancar dan terbuka hasil daripada sistem
urus tadbir yang berteraskan Islam
Perdagangan
2.1 KESULTANAN MELAYU MELAKA- LAMBANG PERTEMUAN MASYARAKAT
PELBAGAI ETNIK

• Masyarakat Melaka pada waktu tersebut terdiri daripada

pelbagai etnik antarabangsa yang hidup secara bebas
dalam suasana aman dan damai
Kependudukan • Penghijrahan berlaku secara semula jadi tanpa paksaan
• Proses asimilasi dan amalgamasi antara pedagang Arab,
India dan Nusantara dengan penduduk tempatan

• Kebudayaan para pedaganag antarabangsa ke Melaka

juga telah menyumbang kepada kemunculan
kepelbagaian budaya yang tersendiri
Kebudayaan • Zaman empayar Melaka ialah kemuncak prulariti alam
Melayu
2.2 Pembentukan Masyarakat Majmuk
Era Kolonialisme British

Masyarakat Eropah terbahagi kepada dua kelompok iaitu:

i) ‘Penyokong Agama’ & ii) ‘Penyokong Sains Moden’.

Sains moden lebih diterima oleh masyarakat Eropah. Sains dianggap penyumbang
kepada kemajuan dan dapat menyatukan manusia.

Manakala agama dianggap penyumbang kepada perselisihan. Membawa kepada

agama menjadi anutan kepada individu sahaja.

Kedatangan British ke Alam Melayu dengan memperkenalkan konsep pemikiran

pemisahan negara dan agama.
 2.2 Pembentukan Masyarakat Majmuk Era
Kolonialisme British

Pihak penjajah Inggeris menguasai pentadbiran negara, manakala hal ehwal agama Islam
dan adat istiadat Melayu diletakkan dibawah kuasa sultan.

●
Inggeris memperkenalkan sistem pentadbiran berasaskan tiga unsur penting: i)
KEHAKIMAN ii) EKSEKUTIF dan iii) PERUNDANGAN.

Kemasukan tenaga buruh dari China dan India dalam memenuhi peluang pekerjaan dalam
pelbagai sektor (pertanian & perlombongan)

●
Kolonisme British memberi impak besar kepada masyarakat di Malaysia sama ada
dalam bentuk material mahupun non-material
 2.3 Fokus Hubungan Etnik
• Manusia berasa selesa dengan amalan adat resam dan cara hidup
etnik masing-masing.
• Adalah biasa bagi manusia untuk menyokong etnik sendiri sehingga
wujud sikap stereotaip dan prejudis terhadap masyarakat etnik
yang lain.
• Terdapat empat bentuk perhubungan antara etnik yang dapat
dikenal pasti iaitu:

Kerjasama Penyesuaian Persaingan Konflik

 2.4 Kerangka Teori

Teori Teori Teori

Fungsionalism
Ekologi Freudian e

Teori Teori
Teori Pasaran
Masyarakat
Buruh Terpisah
Kelas Majmuk

Teori Teori Sistem

Teori Pilihan
Pertukaran Ekologikal
 Teori Ekologi

Teori Ekologi (1950)

Pengelasan ras Ciri-ciri status Manusia berstatus tinggi Wujud sikap

tidak mahu bersaing prejudis yang
mengikut warna yang atas dasar sama rata mempertahankan
kulit (Caucasiod, membezakan dengan mereka yang kepentingan status
Negroid dll) manusia memiliki status rendah
manusia

Robert E. Park
 Teori Freudian

Usul Dollard (1937)

Kehidupan sosial mengakibatkan kekecewaan Kekecewaan dapat dikurangkan melalui

Teori psikologi
ini merujuk dalam konsep
kepada diri individu kekerasan

prejudis sebagai satu sikap

mempertahankan hak sesuatu
etnik
 Teori Kelas

Teori Kelas (1948)

Kapitalisme Struktur masyarakat Kategori ras

menyebabkan golongan kapitalis menyebabkan menguntungkan kelas
buruh tertindas ketidaksamarataan pemerintah

Oliver Cromwell Cox

 Makrosistem
Ekosistem
Mesosistem

Teori Sistem Ekologikan Bronfenbrenner

Mirosistem

Merupakan perubahan keadaan

dalam satu tempoh masa cth:
Kemajuan internet Melibatkan perkembangan individu
Yang dipengaruhi oleh norma-norma,
Merupakan pengalaman dengan nilai dan amalan masyarakat cth:
Persekitaran yang tidak Sesetengah negara peranan jantina
melibatkan kanak-kanak secara dititikberatkan
langsung tetapi mempengaruhi
Kronosistem
dalam keputusan cth: Merupakan perhubungan antara
Sistem pengurusan di sekolah Mikrosistem dengan mikrosistem
yang lain cth: Suasana di rumah

Melibatkan persekitaran yang

terdekat cth: ibubapa, adik beradik Teori ini berpendapat perkembangan
Manusia dipengaruhi oleh sistem atau
Budaya di sekeliling (1986, 1997)
 2.5 Kerangka Konseptual

• Konsep ras dan etnisiti

biasa digunakan untuk
merujuk kepada ahli-
ahli yang berkongsi
keturunan yang sama.
2.6 Meneliti Konsep Ras Dan Etnik Di Malaysia

●
Berdasarkan ciri kolektif seperti
Ras fizikal/biologi seperti warna kulit,
mata, rambut dan rupa bentuk

●
Pandangan, pemikiran atau kepercayaan negatif oleh

Rasisme
sesuatu kelompok sosial terhadap kelompok lain
berdasarkan perbezaan fizikal/biologi
●
Rasisme wujud dalam dua tahap: i)Tahap individu ii)
Tahap institusi
2.6 Meneliti Konsep Ras Dan Etnik Di Malaysia

Sekelompok manusia yang mengamalkan

●

Etnik budaya seperti adat resam, bahasa dan

agama yang seragam serta berasal dari
negara nenek moyang yang sama

Etnosent ●
Melihat kelompok etnik lain
menerusi kaca mata etnik
risme sendiri
 2.7 Budaya

• Budaya ialah satu sistem pemahaman dan kelakuan yang

diwarisi daripada satu generasi kepada generasi yang lain
(Carter & Qureshi 1995).
• Budaya meliputi semua adat, nilai dan tradisi yang dipelajari
oleh manusia daripada persekitarannya dan sentiasa berubah
melalui proses migrasi, konversi, asimilasi atau melalui agen-
agen perubahan yang lain.
• Budaya dapat memberikan identiti kepada sesuatu kelompok
dalam aspek cara pengendalian hidup.
 2.7 Ciri-ciri Budaya

• Dipelajari daripada ibu bapa

Pandan • Berkongsi budaya dengan etnik lain cth:
Sambutan perayaan
gan • Pemahaman kepercayaan dan agama

Berubah-
Bersifat
semesta
merupakan budaya pemikiran sejagat yang
diterima cth: Sembahyang / Solat

Dikongsi
Diwarisi
Simbolik
Dipel
• Diwarisi dari satu keturunan generasi

sejagat
ubah
seterusnya cth: Adat Perkahwinan / Kematian
• Berubah mengikut pemikiran dan kesesuaian

ajari
generasi baharu cth: Kemajuan teknologi
• Warna merah = Cina , Warna Hijau = Islam
• Reaksi masyarakat dunia terhadap sesuatu
budaya
 2.8 Konsep Prejudis, Stereotaip
dan Diskriminasi

Prejudis
●
Pandangan negatif mengenai ahli kumpulan etnik lain
●
Tidak diluahkan secara terbuka
●
Tidak berasaskan fakta yang jelas, tepat dan mencukupi
●
Prejudis yang kuat, sukar diubah walaupun dengan fakta yang kukuh

Stereotaip
●
Kenyataan umum tentang sesuatu kumpulan etnik
●
Gambaran berlebihan tentang sesuatu perlakuan baik dan buruk yang
ditujukan kepada sesuatu kumpulan etnik

Diskriminasi
●
Pandangan, pemikiran dan kepercayaan negative oleh seseorang atau sekelompok etnik terhadap kelompok
etnik yang lain
●
Membanding beza berdasarkan ciri-ciri etnik
●
Bentuk diskriminasi : serangan fizikal, pembuangan kerja, pembersihan etnik
 2.9 Kerangka Teoretis

• Pengalaman hubungan etnik di Malaysia membuktikan bahawa perbezaan

etnik bukan merupakan penyebab berlakunya konflik antara etnik tetapi
melibatkan soal masalah kemunduran, ketidaksamarataan, kemiskinan yang
melanda rakyat.
• Amalan tadbir urus pihak kerajaan serta swasta perlu telus dan adil untuk
memastikan tiada individu atau kumpulan yang terpinggir.
• Mata pelajaran yang merangkumi kehidupan pelbagai budaya di Malaysia
perlu diajar di sekolah.
• Kemahiran hubungan interpersonal yang merentasi batas budaya dan agama
perlu diperkenalkan kepada ibubapa, komuniti, media dan ahli politik.
2.10 Konsep-konsep Tahap Hubungan Etnik

Segregasi
A|B|C

Akomodasi
Amalgamasi
A+B+C=A+B+
A+B+C=D C

Akulturasi
Asimilasi
Abc + Bac +
A+B+C=A Cab
 Kesimpulan

• Pemahaman konsep asas hubungan antara manusia seperti

streotaip, prejudis, etnosentrisme dan diskriminasi penting untuk
menyedarkan individu bagi membetukan kelakuan diri supaya
pandangan dan pemikiran sempit dan tertutup tidak diwarisi
kepada generasi muda.