Tiết 13-14

Văn bản:

Lão Hạc
- Nam Cao -
 Tiết 13-14 LÃO HẠC
I.Tác giả - tác phẩm (Nam Cao)

1. Tác giả: Nam Cao (1917- 1951)

- Tên thật: Trần Hữu Tri
- Quê: Hà Nam
- Là nhà văn hiện thực xuất sắc viết về
người nông dân nghèo đói bị vùi dập
và người trí thức nghèo sống mòn mỏi,
bế tắc trong xã hội cũ.
 Tiết 13-14
(Nam Cao)
2. Tác phẩm

Giăng sáng

1941 1941
1942 1942
1943
1944

Truyện ngắn Tiểu thuyết

 Tiết 13-14

(Nam Cao)
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác: “Lão Hạc” là
một truyện ngắn xuất sắc của Nam
Cao được đăng báo lần đầu năm 1943.

b. Đọc, chú thích

c. Tóm tắt.
d. Bố cục.
 Tiết 13-14 (Nam Cao)
c.Tóm tắt tác phẩm
- Lão Hạc là một nông dân già cô đơn: vợ mất, con bỏ đi đồn điền
cao su, lão ở một mình với con Vàng - kỷ niệm của con trai lão.
- Đói kém, bị ốm, phải tiêu vào tiền dành dụm cho con → lão Hạc
phải bán con Vàng.
- Nhờ ông giáo trông hộ vườn, giữ tiền ma chay cho mình → lão Hạc
tự tử bằng bả chó.
- Phần 1: “Hôm sau…cũng xong” lão Hạc kể
d. Bố cục:
chuyện bán chó và nhờ ông giáo hai việc, ông
giáo an ủi lão Hạc.
3 phần - Phần 2: “Luôn mấy hôm…đáng buồn”  cuộc
sống của lão Hạc sau đó, thái độ của Binh Tư và
ông giáo.
- Phần 3: “Không! Cuộc đời…một sào”  cái
chết của lão Hạc.
 II. Tìm hiểu văn bản Lão Hạc đối xử như
thế nào với con chó
1. Nhân vật lão Hạc Vàng? Qua đó cho
thấy điều gì?
a. Tâm trạng của lão Hạc xung
quanh việc bán “cậu Vàng”
* Tình cảm của lão Hạc đối với
“cậu Vàng”:
+ Gọi con chó là cậu Vàng như một bà hiếm
hoi gọi con cầu tự.
+ Bắt rận, đem ra ao tắm.
+ Cho ăn cơm trong cái bát như một nhà
giàu.
+ Nhắm vài miếng lại gắp cho nó một miếng.
+ Chửi yêu, nói với nó như nói một đứa cháu
“À không, ông không giết… ông nuôi”.
Lão Hạc có tình yêu
tha thiết với loài vật.
 * Sau khi bán “cậu Vàng”. Em hãy tìm ra những chi
tiết miêu tả bộ dạng, cử
chỉ của lão Hạc lúc kể với
+ Lão cố làm ra vui vẻ, cười như mếu. ông giáo chuyện bán chó?
+ Đôi mắt lão ầng ậng nước. Từ đó ta hiểu lão là người
thế nào?
+ Mặt … co rúm, vết nhăn xô lại, ép …nước mắt
chảy ra,
+ Cái đầu ….ngoẹo, miệng móm mém…mếu.
+ Lão hu hu khóc.
- Từ tượng hình, từ tượng thanh
=> Tâm trạng đau khổ tột cùng.
- “Thì ra tôi già…lừa một con chó”
=> Thái độ chua chát, ngậm ngùi, ân hận,
mặc cảm là kẻ có tội.

Lão Hạc là người sống tình nghĩa

thủy chung, yêu thương loài vật; là
người cha yêu thương con sâu sắc.
 Tiết 13-14

(Nam Cao)
b. Việc làm của lão Hạc trước khi chết

- Nhờ ông giáo:

Trước khi chết lão + giữ hộ ba sào vườn cho con trai.
Hạc đã làm những + gửi 30 đồng để lo hộ đám tang cho mình.
việc gì? Em thấy
thêm phẩm chất - Duy trì cuộc sống: ăn khoai, củ chuối,
nào đáng quý ở
lão Hạc qua những sung luộc, rau má, củ ráy, bữa trai bữa ốc.
việc làm đó?
- Từ chối mọi sự giúp đỡ gần như là hách
dịch.

Lão Hạc coi trọng bổn phận làm cha, giữ vững
phẩm giá làm người.
Em hãy cho biết nguyên nhân cái chết của
lão Hạc? Ý nghĩa của cái chết ấy?
 Tiết 13-14
(Nam Cao)
c. Cái chết của lão Hạc
* Nguyên nhân:
+ Tình cảnh đói khổ túng quẫn (đó cũng là số phận cơ cực đáng thương
của những người dân nghèo trước CMT8)
+ Muốn bảo toàn căn nhà, mảnh vườn cho con; không muốn gây phiền
hà cho hàng xóm láng giềng.
*Cái chết dữ dội, bi thảm: “lão Hạc…vật vã, đầu tóc rũ rượi, quần áo
xộc xệch, hai mắt long sòng sọc. lão tru tréo, bọt mép sùi ra…giật
mạnh…lão vật vã đến hai giờ đồng hồ rồi mới chết”.

Bộc lộ rõ số phận, nhân phẩm của người nông dân nghèo

trước CMT8: nghèo khổ, bế tắc, cùng đường, giàu tình
thương và lòng tự trọng. Qua đó, tố cáo mạnh mẽ sự tàn ác
bất nhân của chế độ phong kiến.
2. Nhân vật ông Giáo
a.Tình cảm đối với lão Hạc
- “Tôi muốn ôm choàng lấy
lão mà khóc”.
- Giữ hộ lão Hạc mảnh vườn
Em thấy thái độ, và ba mươi đồng bạc.
tình cảm của - “Tôi giấu giếm vợ tôi, thỉnh
nhân vật “tôi” thoảng giúp ngấm ngầm lão”.
đối với lão Hạc
như thế nào? -Đồng cảm, xót thương cho
hoàn cảnh lão Hạc.
- Luôn tìm cách giúp đỡ, an
ủi và tỏ lòng quý trọng nhân
cách lão Hạc.
- “ Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn…”.
-“ Không! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn, hay vẫn đáng buồn
nhưng lại đáng buồn theo một nghĩa khác”
Tại sao ông giáo lại có những suy nghĩ trái ngược như thế? Em
hiểu những ý nghĩ đó của ông giáo như thế nào?
b. Suy ngẫm của ông giáo về cuộc đời
- Sau khi nói chuyện với Binh Tư: “Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một
thêm đáng buồn”.
+ Buồn vì: đói nghèo có thể đổi trắng thay đen, biến người lương thiện
như lão Hạc trở thành kẻ trộm cắp như Binh Tư.
+ Buồn vì: một con người như lão Hạc đành phải biến chất vì không còn
tìm đâu ra miếng ăn tối thiểu hàng ngày.

- Khi chứng kiến lão Hạc chết: “Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn”.
+ Vì không có gì hủy hoại được nhân phẩm của người lương thiện như
LH để ta có quyền hy vọng và tin tưởng ở con người.

- Khi ngẫm về cuộc đời: “Hay vẫn đáng buồn theo một nghĩa khác”
+ Vì người tốt như LH mà hoàn toàn vô vọng, phải tìm đến cái chết như
một sự giải thoát tự nguyện và bất đắc dĩ.
- Khi nói chuyện với vợ:
“ Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ…..…
không bao giờ ta thương”

+ Đây là lời triết lý lẫn cảm xúc trữ tình xót xa.
+ Khẳng định 1 thái độ sống, một cách ứng xử
mang tinh thần nhân đạo : Cần phải quan sát,
suy nghĩ, nhìn nhận con người sống quanh mình
bằng lòng đồng cảm, bằng đôi mắt của tình
thương.
+ Nêu một phương pháp đúng đắn, sâu sắc khi
đánh giá con người: phải biết đặt mình vào cảnh
ngộ cụ thể của người khác thì mới hiểu và cảm
thông đúng.

Ông giáo là người hiểu đời, hiểu

người, có lòng nhân ái sâu sắc;
đồng thời trọng nhân cách, không
mất niềm tin vào những điều tốt
đẹp của con người.
III.Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất,
người kể là nhân vật hiểu,
chứng kiến toàn bộ câu chuyện
và cảm thông với LH.
- Nghệ thuật phân tích tâm lí
già dặn, kể chuyện chân
thực, màu sắc trữ tình đan
xen triết lí sâu sắc.
- Xây dựng được nhân vật có
tính cá thể hóa cao
2. Nội dung
- Tác phẩm phản ánh hiện thực số
phận người nông dân trước CMT8
qua tình cảnh của LH: nghèo túng,
không có lối thoát, phải chọn cái
chết để bảo toàn tài sản cho con
và không phiền hà hàng xóm.
- Cảm thông, trân trọng, ngợi ca
vẻ đẹp tiềm ẩn của người nông dân
trong cảnh khốn cùng vẫn giàu
lòng tự trọng.
 Luyện tập

1. Trong tác phẩm “Lão Hạc”, đâu là chi tiết

nghệ thuật quan trọng nhất?
a. Chi tiết lão Hạc bán chó
b. Chi tiết lão Hạc xin bả chó
c. Chi tiết lão Hạc tự tử bằng bả chó
d. Tất cả đáp án trên đều đúng
2. Điều gì lớn nhất ở người nông dân đã khiến NC bày tỏ
thái độ trân trọng sâu sắc, qua nhân vật lão Hạc?
a. Tình cảnh khốn cùng của họ
b. Lòng yêu thương đối với con cái và với cả con vật
nuôi.
c. Ý thức tự trọng và nhân cách cao đẹp

3. Nam Cao là nhà văn hiện thực xuất sắc viết về đề tài:
a. Người nông dân nghèo bị áp bức
b. Người trí thức nghèo sống mòn mỏi trong xã hội cũ.
c. Cả hai đề tài trên.
 Hướng dẫn về nhà

1. Tóm tắt truyện ngắn “Lão Hạc” bằng đoạn văn

8 câu.
2. Trả lời câu hỏi 6 và 7 sgk (trang 48) bằng các
đoạn văn 10-12 câu.
3. Soạn VB “Cô bé bán diêm”.