Nastavna sredstva

Šta je nastava?
• Nastava je pedagoški osmišljen i sistematski organizovan proces učenja
pri čemu je glavna svrha vaspitanje i obrazovanje pojedinca.
 Šta su nastavna sredstva?
• Nastavna sredstva su jedno od materijalno – tehničkih osnova nastave.
Materijalno – tehnička osnova nastave bi se odnosila na upotrebu
materijala (konkretnog) na kojem počiva proces obrazovanja, pa stoga
proces nastave mora od početka do kraja imati svoju materijalnu opremu,
ne sme se izvoditi u praznom.
 Nastavna sredstva se mogu podeliti na:

• Vizuelna nastavna sredstva

• Auditivna nastavna sredstva
• Audio – vizuelna nastavna sredstva
• Tekstualna nastavna sredstva
 Vizualna nastavna sredstva:
• Vizuelna nastavna sredstva u obrazovanju su najbrojnija nastavna sredstva i neizbežna su
u savremenim školama u postizanju njihovih ciljeva. Bognar i Matijević (2005)
pretpostavljaju da će školu budućnosti karakterisati težnja ka što većoj vizualizaciji
obrazovne komunikacije.
• U ovu grupu spadaju ona nastavna sredstva koja se koriste isključivo za vizuelni prikaz i
formiranje određenih slika u pamćenju.
 Vizuelna sredstva se mogu podeliti na:
• Dvodimenzionalna
• Trodimenzionalna
 Vizuelna sredstva se mogu podeliti na:
• Statička
• Dinamička
Trodimenzionalna i dvodimenzionalna vizualna nastavna sredstva mogu biti
statična i dinamična, te su pregledno prikazana u tablici 2.1.1.
 Auditivna nastavna sredstva
• Auditivna nastavna sredstva zasnivaju se na audio komponentama i služe
kao auditivni izvori znanja.
 Auditivna nastavna sredstva
• Ova grupa obuhvata različite audio snimke ljudskog izražavanja (vokalnog i
instrumentalnog), snimke životinjskih glasova, i druge prirodne tonove i zvukove koji se
digitalno čuvaju.
• Jedan od najvažnijih auditivnih izvora znanja jeste neposredna „živa“ reč nastavnika.
 Audio – vizualna nastavna sredstva
• Audio – vizualna nastavna sredstva su nastavna sredstva koja u sebi
sjedinjuju audio – komponentu i video – komponentu. Sam naziv nam
govori da za njihovo percipiranje treba angažovati čulo sluha i vida. Zbog
angažovanja oba čula osigurava se bogatija i efikasnija komunikacija nego
kod korišćenja samo jednog čula (vida ili sluha).
Audio – vizualna nastavna sredstva
• To bi bili razni zvučni nastavni filmovi, televizijske emisije, multimedijski
software-i i sl. Danas, sa širokopojasnim internetom, sve se više koristi
youtube i slične web stranice u održavanju nastave.
 Tekstualna nastavna sredstva
• U ovu grupu spadaju raznovrsni tekstualni materijali koji se u nastavi
upotrebljavaju kao izvor znanja. To bi bili udžbenici, priručnici, članci,
pravopisi, rečnici, leksikoni, enciklopedije, književna dela, naučna dela,
istorijski tekstovi itd. Praktično to bi bilo sve ono što se odnosi na pisanu
reč ili tekst i služi za učenje. 
 Tekstualna nastavna sredstva
• Učenik može više puta gledati ilustracije u udžbeniku, vraćati se na
prethodne stranice i proučavati sadržaje kad želi i koliko želi. Tako nije s
drugim medijima, npr. nastavnim filmom, televizijskim emisijama i sl.
Multimedijalnost
• Bognar i Matijević (2005) govore o multimedijskom pristupu vaspitanju i obrazovanju, tj.
nastojanju ka integrisanom djelovanju dva ili više medija, uz njihovo međusobno
dopunjavanje i obogaćivanje. Ta multimedijalnost je bitna odlika savremene organizacije
učenja u školi i izvan škole.
• Integracijom dva ili više nastavna sredstva, zbog njihovog međusobnog pojačavanja,
dopunjavanja ili obogaćivanja u delovanju, nastaju razni multimedijski sistemi. Vrlo je
bitno da nastavna sredstva u tom nekom multimedijskom sistemu ne ponavljaju iste
informacije, iako je to dosta često teško izbjeći. Ključ je da svako nastavno sredstvo dobije
zadatak zahvaljujući nekim prednostima tog medija. Npr. tamo gdje je bitna audio
komponenta (učenje jezika npr.) iskoristiće se prednosti auditivnih nastavnih sredstava i sl.
 Literatura
• Dr. Vladimir Poljak, „Didaktika“, Školska knjiga, Zagreb 1991
• Ladislav Bognar, Milan Matijević, „Didaktika“, Školska knjiga, Zagreb
2005
Hvala na pažnji