Уушигны үрэвсэл

АУС-321 хэсэг З.Дөлгөөнтамир

 • 1. Эмнэлгээс гадуур үүссэн (Community-acquired
pneumonia) Гол үүсгэгч: стрептококк, микоплазм,
пневмококк, haemophilus influenzae
• 2. Эмнэлэгт үүссэн (Hospital-acquired (nosocomial)
pneumonia, эмнэлэгт хэвтээд 72 цагаас дээш хугацаа
өнгөрснөөс хойш үүссэн) Гол үүсгэгч: алтлаг
стафилококк, грам сөрөг нянгууд псевдомонас
Уушигны үрэвсэл гэдэг нь уушигны пневмоцист, Escherichia coli, 
паренхим болон завсрын эдийг
• 3. Уушигны хэв шинжит бус үрэвсэл.
хамарсан халдварын шалтгаант
цочмог үрэвсэл юм. Гол үүсгэгч : микоплазм, хламид, хантавирус гэх мэт
эсийн дотор байрладаг үүсгэгчээр үүсгэгддэг байна.
Завсрын эдийн үрэвсэлд их хүргэдэг.
• 4. Дархлаа дарангуйлагдсан хүмүүст үүссэн (Acute
(subacute) pulmonary infiltrates in immunkcompromised
patients) Гол үүсгэгч: пневмоцист ба мегаловирус
(60%), мөөгөнцөр, шимэгчийн халдвар байдаг. Гормон
болон цитостатик эмчилгээний суурин дээр их үүсдэг.
 Хордлогын шинж
• Халуурах
• Толгой өвдөх
• Ядрах
• Артерийн даралт багасах
 Үрэвслийн шинж
 Хүндрэл илэрнэ

Эмнэл зүйд илрэх шинж

Уушигны үрэвсэл

Уушгийг чагнах, тогшиж үзэх

нь үрэвслийн оношлогоонд
Цэр, гуурсан хоолойг
заавал ашиглагддаг. Үүнээс
дурандах үед авсан салст
Оношлогоо гадна рентген зураг,
зэргийг шинжлэн үрэвсэл
флюрографи заавал хийхээс
үүсгэгчийг тогтооно.
гадна шаардлагатай үед
гуурсан хоолойг дурандана.
 Стафилококкоор
үүсгэгдсэн хатгаа
 Ихэвчлэн амьсгалын эрхтэний хамгаалах тогтолцоог эвддэг
томуугийн А вирусын халдварын дараагаар үүсдэг.
Стафилококк нь рецитиназа, фосфотаза,гемолизин, коагулаза
зэрэг фермент ялгаруулдаг бөгөөд эдгээр нь уушигны эдийг
задалж диструкци үүсгэнэ.
• Өвчний эхлэл хурц
• Чичрүүлсэн
• Өндөр халуурна
• Ханиана
• Амьсгаадах үед цээжээр өвдөнө идээт цустай цэр гарна
Рентгенд
• Голомтот болон том хэмжээний сүүдэр
• Ганц ба олон тооны хөндийнүүд гардаг.
 Лабораторийн шинжилгээнд
• Лейкоцитоз
• Лейкограммын зүүний хазайлт
• Цус багадалт
• ЭТХ өндөр
• Нейтрофилли
Стрептококкоор
үүсгэгдсэн хатгаа
Гол төлөв вирусын халдварын
дараагаар үүсдэг.
 Өвчний эрт үед
• халуурна
• бие сульдах
• толгой өвдөх
• цээжээр хатгуулах
• ханиах бага хэмжээний цэр гарах
• амьсгаадах
 Үрэвслийн голомтууд
Үрэвслийн голомт уушигны
хоорондоо нийлэх үед
эдийн гүнд байрласан хамарсан
тогшилтийн дуу бүдгэрч
талбайн хэмжээ бага
гуурсан хоолойн амьсгал
тохиолдолд үзлэгээр шинж
сонсогдоно зарим тохиолдолд
тэмдэг багатай байна. Өвчний 2-
нойтон хэржигнүүр гялтангын
3 хоногт шүүдэст плевритын
шүргэлцэх чимээ
шинж илэрнэ.
тодорхойлогдоно.
 • Хатиг, ясны идээт өвчин, хоолой шүдний
идээт голомт зээргийн үед цусаар дамжин
бага эргэлтэнд орсон нян уушигинд
үсэрхийлж олон газар судасны капиляр
Септический бөглөж цудсанд тромбоз үүсгэж судасны
ханыг үрэвслүүлж зэргэлдээх уушигны эдэд
пневмони нэвчдэст өөрчлөлт өгнө.
• Гэнэт цочмог эхэлж өндөр халуурч, урт
(үжлийн богино хугацаанд хэвтэрт орно.
хатгаа)
• Уушигны 2 талыг хамарсан нийлж задрал
өгсөн,буглаа хэлбэрийн хөндий үүсгэх
хандлагатай олон тооны нэвчдэсүүд
тодорно. Динамик өөрчлөлт хурдан, удаан
хугацаанд киста хэлбэрийн сүүдэр
хадгалагдана.
 Өвчний илрэл нь үрэвслийн үе шатаас хамаарч өөр өөр
байдаг учир анамез, динамик өөрчлөлтүүдийг харах
хэрэгтэй. 1-3 төрлийн пневмококкын шалтгаант.
Өвчин огцом гэнэт эхэлнэ

Чичрүүлэн халуурна

Хүчтэй ханиалгана хуурай маш зовиуртай цэр гарахын

хэрээр ханиалган намдана.

Цэр нь өвчний эхний үед маш бага хэмжээтэй, салсархаг

Пневмококкоор цусны судалтай байж болно.Цаашид цэрний хэмжээ ихэсч
салсархаг эсвэл идээт шинжтэй болно.
үүсгэгдсэн Амьсгалд оролцох уушигны талбайн хэмжээ багасч
гуурсан хоолойн агаар дамжилт саатсанаас өвчтөн их
хатгаа амьсгаадна.
 Лабораторын шинжилгээнд
• Лейкоцитоз
• Фибриногены хэмжээ ихэссэн
• ЭТХ ихэссэн
• Гиперкоагуляци
 Рентгенд
• Ууушигний зураглал олширно уг
өргөснө нэг төрлийн бус
сүүдэржилт
 • Klebsiella pneumonia нь гол
төлөв архаг архичдад
аспираци (хоёрдогч) болох
замаар үрэвсэл үүсгэнэ.

Klebsiella pneumonia
 Дархлаа дарангуйлагдсан хүмүүст үүссэн уушгины үрэвслийн
шалтгаан нь ихэвчлэн пневмоцист ба мегаловирус (60%), мөөгөнцөр,
шимэгчийн халдвар байдаг. Аспирацийн улмаас үүссэн уушгины
үрэвсэл гол төлөв анаэроб халдвартай холбоотой үүсдэг. Өвчний
үүсгэгч уушгинд гуурсан хоолой, лимфийн шингэн, цусаар дамжин
орж болно. Ихэнхи тохиолдолд халдвар гуурсан хоолойгоор дамжин
ордог. 

Эмгэг үүсгэгч эхлээд хамар, амны хөндий, залгиур хоолойн сал ст

дээр сууж, өсөн үржиж, хэсэг хугацааны дараа уушгины эдийг
аспирацийн замаар халдварлуулна. Өвчин үүсгэгч нян болон түүний
ялгаруулсан хорын нөлөөгөөр гуурсан хоолойн шүүрлийн хэмжээ
болон зууралдамхай ч анар ихэсдэг. Өтгөрсөн, и хэмжээний шүүрэл
Дархлаа сормууст эсийн жигд хөдөлгөөнийг саатуулж, гуурсан хоолойг бөглөн,
хөндийд нь хуримтлагдаж, нян өсөж, үржих таатай нөхцөлийг
бүрдүүлдэг.
дарангуйлагдса Бие организмын ерөнхий болоод хэсэг газрын хамгаалах чадвар
суларсантай холбоотой амьсгалын дээд замын нөхцөлт эмгэг төрөгч
н хүмүүст нянидэвхижин уушгины үрэвсэл үүсдэг.

үүссэн уушгины
үрэвсэл
Эмнэлзүй-багажийн шинжилгээнд илрэх Лабораторын шинжилгээнд илрэх

Амьсгалын хурц дутагдал Лейкопени <4x109/l

• АТ>30 удаа/ мин
• SaO2 < 90%
Гипотензи
• Систолын А/Д <90 мм.муб
• Диастолын А/Д <60 мм.муб
Хоёр эсвэл олон дэлбэнг гэмтээсэн
Ухаан санааны байдал өөрчлөгдсөн
Уушгинй бус халдварын голомт ( менингит,
перикардит болон бусад) илэрсэн
Анури
Гипоксеми PO2<60 мм.муб
Гемоглобин <100 Г/л
Гематокрит <30%
Бөөрний хурц дутагдал
• Цусны креатинин >176,7мкмоль/л
• Мочевины азот > 7,0 ммоль/л

ЭБНҮ уушгины хүнд үрэвслийн

шалгуур:
• Өвчтөн 60-аас дээш настай байх
• Хавсарсан өвчин, эмгэг архаг бронхит, УАБӨ, гуурсан хоолоын тэлэгдэл, хорт хавдар, чихрийн
шижин, бөөрний архаг дутагдал, зүгхний зогсонгшилын дутагдал, тархины судасны эмгэгүүд, хар
тамхинд донтох.
• Эхний ээлжинд сонгосон нянгийн эсрэг эмчилгээ үр дүнгүй байх.
• Жирэмслэлт
• Үзлэгт: АД >30/мин, диастолын артерийн даралт <60 мм.муб,систолын даралт<90 мм.муб,
Зүрхний агшилтын тоо >125/мин, биеийн хэм < 35,5 эсвэл 39,9 байх, ухаан санаа самуурах
шинжүүд илрэх.
• Лаборатори болон рентген шинжилгээнд дараах шинжүүд илрэх:
• Захын цусанд лейкоцит < 4x109/l эсвэл >20x109/l, SaO2 <92%
• Өрөөний агаараар амьсгалах үед PaCO2>50 мм.муб, цусны сийвэнгийн креатин > 176,7 мкмоль/l

Эмнэлэгт хэвтүүлэн эмчлэх

эсвэл мочевины азот > 7,0 ммоль/l8 нэгээс илүү дэлбэнд байрласан уушгины үрэвслийн нэвчдэс,
задралын хөндий, уушгин дахь голомтот-нэвчдэс өөрчлөлт хурдан хугацаанд нэмэгдэх, гялтангийн
хөндийд шингэн хурах,

заалт:
• Гэрийн нөхцөлд шаардлагатай асаргаа сувилгаа хийх болон эмчилгээний бүхий л заалтыг
биелүүлэх боломжгүй байх
 Нийтлэг шинжүүд:
• Халууралт > 38,8 гипотерми < 36
• Пульс >90 удаа/ мин
• Тахипноэ
• Ухаан алдах, самуурах шингэн хийх шаардлагатай байх
• Гипергликеми (чихрийн шижин байхгүй үед 7,7 ммоль/л)
Үрэвслийн шинжүүд:
• Лейкоцитоз > 12x109/л
• Лейкопени < 4x109 /л
• Савхан бөөмт лейкоцит >10%
• С- урвалт уураг >2 нормоос стандарт хазайлт
• Цусны прокальцитонин >2 нормоос стандарт хазайлт

Үжлийн оношлогооны шалгуур:

А.Шинжүүд болон шинж тэмдэг:
• Confusion-Ухаан самуурах
• Respiratory rate- Амьсгалын тоо 30 мин
• Blood pressure-Систолын АД <90 эсвэл диастолын АД <60 мммуб
• 65 Нас >65 нас
Б. Шинжүүд болон шинж тэмдэг:
• Confusion-Ухаан самуурах
• Urea- Мочевин >7 ммоль/л
• Respiratory rate- Амьсгалын тоо 30 мин
• Blood pressure-Систолын АД <90 эсвэл диастолын АД <60 мммуб
• 65 Нас >65 нас

CRB-65 шалгуур:
• 0 оноо I бүлэг ( үхэл 1,5%) Амбулаторын эмчилгээ
• 1-2 оноо II бүлэг ( үхэл 9,2%) Эмнэлэгт хэвтүүлнэ
• 3-4 оноо III бүлэг ( үхэл 22%) Яаралтай эмнэлэгт хэвтүүлнэ

CRB-65 шалгуур:
Уушгины үрэвслийн үед дараах хүндрэл гарч болно:
 Гялтангийн шүүдэст үрэвсэл
 Гялтангийн эмпием
 Уушгийн эдийн буглаа
 Амьсгалын хурц дутагдал
 Үжлийн шок
 Хоердогч бактереми, үжил
 Перикардит, миокардит
 Нефрит ба бусад

Уушгины үрэвслийн хүндрэлүүд:

• Цусны шинжилгээнд 10-12x109/л-ээс өндөр лейкоцитоз нь нянгийн
халдварын шинж байж болно. 3x109/л-ээс бага лейкопени эсвэл
25x109/л-ээс өндөр лейкоцитоз байх нь тавилангийн хувьд
тааламжгүй шинж болдог.

Цусны шинжилгээ
• Энэхүү шинжилгээгээр ямар нэгэн өвөрмөц мэдээлэл өгөхгүй боловч
илэрч буй өөрчлөлтүүд нь олон эрхтэн тогтолцооны гэмтлийг зааж
болно.Энэ нь тавиланг тодорхойлох ач холбогдолтой.

Цусны биохимийн шинжилгээ