TAMADUN MELAYU:

TERAS TAMADUN
MALAYSIA
PENGENALAN
 TM merujuk sebuah tamadun yang dibentuk oleh
sekumpulan manusia sebagai kumpulan Melayu.
 Tertumpu kepada suatu wilayah di Asia Tenggara yang
merangkumi;
 Kepulauan Melayu
 Gugusan kepulauan Melayu-Indonesia
 Alam Melayu
 DLL
 Dua perkara penting yang dibicarakan iaitu;
 Bahasa Melayu (lingua franca),dan;
 Agama Islam
KONSEP MELAYU
 Istilah Melayu merujuk kepada tiga pengertian,
iaitu;
 Ras(genetik atau biologi), iaitu sekumpulan
manusia yang mempunyai ciri-ciri yang sama
 Kebudayaan, iaitu pegangan dan amalan yang
didasarkan kepada Islam dan adat m’kat Melayu
 Bahasa, dituturkan diseluruh Kepulauan Melayu,
spt, Jawa, Sunda, Madura, Acheh, Minangkabau,
Sasak, Melanau, Iban, Bajau, Murut, bugis dan
Sulu
i. Alam Melayu

 Ia merangkumi kepulauan yang merentasi

seluruh Asia Tenggara sehingga sempadan
Australia
 Merantau adalah ciri orang Melayu
 Mereka yang merantau keluar di gelar
Melayu Diaspora
ii. Melayu dalam Perlembagaan Malaysia

 Perkara 160, orang Melayu ditakrifkan

sebagai;
 Secara lazimnya berbahasa Melayu
 Secara lazimnya mengamalkan adat istiadat
Melayu, dan;
 Beragama Islam
ASAS-ASAS TAMADUN MELAYU
1. Asas Pembentukan
 Bertapak di kaw Asia Tenggara sekitar 5,000 tahun
dahulu
 Susunan masyarakat yang kompleks dengan
penguasaan teknologi pertanian
 Menekankan amalan bermesyuarah dan nilai2
kesaksamaan
 Seterusnya terbentuk nilai2 baru hasil interaksi dengan
tamadun2 luar (Hindu Buddha dan penjajahan Barat)
 Keistimewaan orang Melayu ialah boleh menyesuaikan
diri dengan nilai2 luar dengan nilai2 tempatan
2. Kemunculan Tamadun Melayu
 Bukti arkeologi, kerajaan Melayu wujud
seawal 2,500 dahulu seperti;
 Lembah Bujang di Kedah, dan;
 Kuala Selinsing di Perak
 Telah wujud pelabuhan dan berlakunya
aktiviti perdagangan
 Berlakunya interaksi dengan masyarakat
luar, bersifat terbuka dan sebagainya.
3. Pembentukan Empayar Melayu
 Telah wujud tamadun2 awal di rantau Asia
Tenggara melalui penguasaan teknologi
maritim
 Banyak dipengaruhi Hindu Buddha seperti
candi Lembah Bujang, Borobodur dan
Angkor Watt.
 Empayar Funan dan Sriwijaya, Langkasuka
dan Beruas di Malaysia.
4. Tamadun Melayu Selepas Kedatangan Islam
 Islam di bawa ke tanah Melayu melalui perdagangan laut dan
darat
 Kedatangan Islam membentuk tamadun Melayu baru
 Negeri2 Melayu menjadi pusat keintelektualan dan persuratan
Melayu, banyak karya2 dihasilkan spt Hikayat Raja-Raja Pasai,
Hikayat Amir Hamzah, Hikayat Hang Tuah dll
 Lahinrya tokoh alim ulama spt, Hamzah Fansuri, Arshad al-
Banjari, Walai Songo, Raja Ali Haji dll.
 Istana dan masjid sebagai pusat pengembangan ilmu
 Tamadun Melayu Islam ialah zaman kegemilangan dan Empayar
Melaka adalah dianggap kemuncak (Hukum Kanun Melaka dan
Undang-Undang Laut Melaka)
PANDANGAN SEMESTA TAMADUN
MELAYU
 Islam telah mengubah pandangan semesta
tamadun Melayu yang berteras unsur2 akidah
disamping unsur2 lama masih diwarisi
Akidah
 Berpaksikan keada keimanan dan ketakwaan
kepada Allah
 Mentaati apa yang disuruh dan meninggalkan apa
yang dilarang
 Unsur2 tradisi disesuaikan dengan akidah Islam
 Antaranya;
 Ketaatan kepada Sultan dan Menghormati Pemimpin
 Berpegang Teguh kepada Adat Resam
 Memuliakan Orang tua
 Mengutamkan Ikatan Kekeluargaan
 Saling Menghormati
 Meraikan Tetamu
 Bertimbang Rasa
 Bersopan Santun, Berbudi Bahasa
 Bermesyuarat/Bermuafakat
 Bergotong Royong
PENCAPAIAN TAMADUN MELAYU
PERSURATAN
 Sebelum Islam, terdiri sastera lisan(mitos, lagenda dan ungkapan2 )
dan sastera hikayat
 Selepas Islam, terdiri daripada
 Sastera kitab, spt Sharabul Ashiqin (Hamzah Fansuri)
 Sastera Ketatanegaraan, spt Tajul Salatin (Bukhari al-Jauhari Tun Sri
Lanang)
 Sastera Historiografi, spt, Sulalatul Salatin (Tun Sri Lanang)
 Sastera Kitab2 Perubatan, spt al-Ihsan fi Tibbil Insan (Wan Ahmad
Muhamamd Zain al-Fatani)
 Sastera Astronomi, spt Ilmu Falak (Syeikh Ahmad al-Fatani)
 Sastera Matematik, spt Raudat al-Hussab fi A’mal al-Hisab (Syeikh
Ahmad Abdul Latif al-Katib)
KESENIAN
 Seni Tari (zapin, mak yong, inang)
 Seni Muzik(gamelan, cak Lempong ,kompang)
 Seni Ukir dan Khat( mimbar, kayu tembaga)
 Seni Bela Diri/Persilatan(gayong, cekak, lincah)
 Seni Pertukangan(rumah, senjata, perahu)
 Seni Tenun, Sulam dan Anyaman (songket,
tekat, pua kumbu/selendang, terendek)
 Seni Kulinari (acar buah, rendang, gulai, nasi
dagang, ulam, ambang, kerabu)
SAINS DAN TEKNOLOGI
 Sebahagian sains dan teknologi bukannya rekaan
orang Melayu semata2 tetapi telah diubahsuai
emngikut citarasa kebudayaa Melayu.
 Teknologi Pertanian(bajak, saliran)
 Teknologi Alam Bina (rumah panjang, kubah, masjid)
 Teknologi Tekstil dan Warna (mencanting batik, tenun)
 Sians Ukuran, Timbangan dan Sukatan ( jengkal, hasta,
depa, relong bagi ukuran, mayam, saga, cupak,
gantang, koyan bagi sukatan dan pekan, purnama,
musim bagi masa)