pharmacology

Prepared and presented by:

Abubakr Mustafa Mahmood
College nurse
 ‫هەفتەی یەکەم—ڕۆژی دووەم‬

‫گروپی یەکەمی دەرمان‬

Analgesic drug or (NSAID)

or non opioid analgesic.
 ‫‪:-‬ئەوەی گرینگە ئێمە لە کۆتایدا بیزانین ئەویش‬
‫‪.‬ئازار شکێنەکان چین‬
‫چۆن کاردەکەن ‪.‬‬
‫‪ .‬چکاتێک پێویستە بەکاربێن‬
‫زاراوە گرینگەکانی ئەم کۆمەڵەیە‬
‫)‪NSAIDs:(non steroid anti inflammatory drugs‬‬
‫‪Arachinoid acid‬‬
‫‪COX: cyclooxygenase‬‬
‫‪Prostaglandin‬‬
‫ئەنزیمەکە کە پڕۆستاگالندین بەرھەم دێنێی کە ‪COX:-‬‬
‫‪.‬پڕۆستاگالندین وادەکات ئێمە ھەست بە ئازار بکەین‬
 ‫‪:-‬نیشانەکانی ھەوکردنی چین‬
‫‪Pain‬‬
‫‪Swelling‬‬
‫‪Tenderness‬‬
‫‪Redness‬‬
‫‪Loss of function‬‬

‫بۆ ئەوەی ئێمە ھەست بە ئازار نەکەین دەبێ ئەم ئەنزیمانە بلۆک‬
‫بکەین ئەویش لە ڕێگای پێدانی دەرمانی‬
‫‪NSAID.‬‬
 ‫جۆرەکانی ئەنزیمی ‪COX‬‬
‫‪COX1‬‬
‫بەشێوەیەکی سەرەکی لە ڕۆپۆشی مەعیدەی‪ GIT‬پاراستنی ئیشیان تۆ دا ھەن‬
‫‪.‬تۆیە‪،‬ناھێڵت بڕوشێت‬
‫‪.‬وە یارمەتی خوێن مەینیش ئەدات‬
‫‪COX2‬‬
‫‪.‬یارمەتی گورچیلە ئەدات کە ئیشی فلتەرەیشن بکات‬
‫وە ھەر کاتێک ‪ Inflammatory factor‬ئێک بێتە جەستەت‬
‫(بەکتری‪،‬ڤایرۆس‪ )....‬ئەو وەاڵمدامەوەی بۆ دەبێت و دەست ھەر وەکو دەکات‬
‫بە ‪inflammation‬‬
‫‪Cox3‬‬
‫‪primary function regulate pain response and fiver‬‬
 ‫کاتێ‪stimulus‬‬
‫ئێک دێتە ناو جەستەی تۆ ئەم ئەنزیمانە دەست دەکەن بە بەرھەم ھێنانی‬
‫‪.‬پڕۆست گالندین وە دەبنە ھۆی ئازار‬
‫‪ :-‬تێبینی‬
‫ئەم دەرمانانەی ئێمە بەکاریان دێنین‪ NSAIDs‬ئەم ئەنزیمانە بلۆک دەکەن‬
‫‪.‬ئەوجار ئازارەکە دەشکێت‪ ،‬چونکە پرۆستا گالندین بەرھەم نایەت‬

‫‪1-analgesic‬‬
‫‪2-antipyretic‬‬
‫‪3- anti inflammatory‬‬
‫)‪4-Antithrombotic action(asprin‬‬
 Cox inhibitors

NSAIDs

COX2 COX3
Non selective Inhibitors
COX1/COX2 Inhibitors
.selective .antipyretic
Inhibitors .analgesic
.preferential
 Cox inhibitors
1-non selective (cox1 and cox2 ) inhibitors
‫ئەم جۆرش دەرمانانە ھەم ئازار شکێنن‬
analgesic
anti inflammatory.
Asprin
Ibuprofen
Ketoprfen
Mephenamic acid
Piroxicam
Tenoxicam
Indomethacin
Ketorolac …..
 ‫‪ Mefenamic acid‬ناوی زانستی‬
‫‪ ponstan -finamic -painex‬ناوی بازرگانی‬
‫شێوەی دەرمان‪..‬؟‬
‫بۆ کێ بەکار نایات‪..‬؟‬ ‫حەپ‪،‬کپسول ‪،‬شروب‬
‫کەسێک حەساسیەتی هەبێت بەپۆنستان‬
‫بەکاردێت بۆ‪..‬؟‬
‫کەسێک ڕەبۆی هەبێت باش نیە بەکاری‬
‫بهێنیت‬ ‫ٔيازار کەم و مام ناوەند‬
‫ٔيافرەتی دوو گیان نابێت بەکاری‬ ‫بۆ ٔيازاریددانزۆر باشە‪-‬‬
‫بهێنێت‬
‫بۆ ٔيازاریماسولکەککان‪-‬‬
‫بۆ کەسێک برینی گەدەی هەبیت یان‬
‫کەسێک گورچیلەی سست بیت‬ ‫شت‬
‫بۆ ٔيازاری پ ‪-‬‬
‫‪:‬ژەمەکان‬ ‫بۆ تەشەنوجی کەم ‪-‬‬
‫‪٢*١‬‬
‫‪٣*١‬‬ ‫بۆ ٔيازاری سوڕیمانگانە‪-‬‬
‫بۆ ٔيازاری گورچیلە‪-‬‬
‫اوت‬
‫بۆ نەخۆشی گ ‪-‬‬
 ‫‪ ibuprofen‬ناوی زانستی‬
‫‪brofen -profenal -pedfin –Ibro‬ناوی بازرگانی‬
‫شێوەکانی‪ -:‬حەپ‪-‬شروب‬
‫بەکاردێت بۆ‪..‬؟‬
‫ٔيازاری ماسەلکە‪،‬ددان ٔيێشە‪،‬پشت ٔيێشە‪،‬تا‪ٔ،‬يازاری سوڕی‬
‫مانگانە‪ٔ،‬يازاری پەلەکان‬
‫بۆ کێ بەکار نایات‪...‬؟‬
‫یت‬
‫فین هەبـ ‪.‬‬
‫ەسێک حـەساسیەـتـی ەبــ ورـبــ‬ ‫کـ‬
‫کەسیک برینی گەدەی هەبێت‬
‫کەسێک ڕەبۆی هەبێت‬
‫بۆ ٔيافرەتی دوو گیان بەکار نایات‬
‫‪ :‬ژەمه كان‬
‫‪۱*۲‬‬
‫‪۱*٣‬‬
 ‫‪ piroxicam‬ناوی زانستی‬
‫‪ Feldene‬ناوی بازرگانی‬
‫بۆ کێ بەکار نایات‪...‬؟‬ ‫شێوازەکانی‪..‬؟ کەپسول ‪،‬شاف ‪،‬دەرزی‪،‬جیل‬
‫کەسێک حەساسیەتی پێی هەبێت‬ ‫بەکاردێت بۆ‪..‬؟‬
‫کەسێک‬ ‫چارەسەری هەوکردنی ڕۆماتیزم و جومگە‬
‫برینی گەدەی هەبێت‬ ‫ٔيازاری مام ناوەند‬
‫دووگیانبێت‬
‫ٔيازاری پەیکەرە ماسولکە‬
‫گورچیلەی سستبێت ڕەبۆی ھەبێت‬
‫جگەری نەخۆشبێت‬ ‫ٔيازاری بڕبرەی پشت‬
‫واباشە لەگەل پاراستول‪ ،‬اسپرین‪ ،‬دەرمانی‬ ‫ٔيازاری مل و ٔيێسک داخورانی‬
‫دابەزاندنی زەخت بەکار نەهێنرێت‬ ‫ٔيێسک فەقەرات ٔيینزیالق‬
‫ژەمەکان‬ ‫بۆ نەخۆشی پاشا گاوت‬
‫‪۱*١‬‬
 ‫‪asetyl salicylic acid‬ناوی زانستی‬
‫‪aspirin,antrphen‬ناوی بازرگاننی‬
‫شێوازی‪..‬؟ حەپ‪،‬شاف ‪ ،‬فەوار‬
‫بەکار دێت بۆ‪...‬؟‬
‫بۆ ٔيازار‬
‫بۆ کێ بەکار نایات‪...‬؟‬
‫بۆ تا‬
‫کەسێک حەساسیەتی بە اسپرین هەبێت‬
‫کەسێ توشی خوێن بەربون ببێت‬ ‫بۆ ددان ٔيێشە‬
‫نابیت لەگەل ڤولتارتن و پروفین و پاراسیتول‬ ‫بۆ سەر ٔيێشە‬
‫بەکار بهێنرێت‬ ‫بۆ ٔيازاری ماسولکە‬
‫بۆ ٔيافرەتی دوگیان دەبێت دکتۆر دای بنێت‬ ‫بۆ ڕۆماتیزم‬
‫چونکە ٔيەم دەرمانە پۆڵێن دەکرێت لە گروپی‬ ‫بۆ خوێن ڕوون کردنەوە‬
‫سی‬
‫زۆر باشەدژی خوێن مەین و‬
‫بۆٔيافرەتی شیردەر نابێت‬
‫تۆپەڵ بونی خوێنە‬
‫تێبینی ‪:‬لە خوار ‪ ۱٦‬ساڵ نابێت وەک خوێن‬
‫ڕونکەرەوە بەکار بهێنرێت لەخوار ‪ ۱٠‬ساڵ‬
‫نابێت وەکو ٔيازار شکێن بەکار بهێنرێت‬
‫ژەمەکان ‪١*۱‬‬