09 Ιανουαρίου 2012:

Ληστεία στην
Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα
Διάρρηξη σημειώθηκε τα ξημερώματα της 09ης Ιανουαρίου 2012 στην Εθνική
Πινακοθήκη. 
Όπως έγινε γνωστό, στις 4.52 κτύπησε ο συναγερμός της Εθνικής
Πινακοθήκης και ο φύλακας, που δεν είχε αντιληφθεί τίποτα μέχρι εκείνη τη
στιγμή, είδε ένα άτομο να απομακρύνεται τρέχοντας από το κτίριο.
Αμέσως ερεύνησε τους χώρους και διαπίστωσε ότι λείπουν 3 πίνακες
ζωγραφικής, γι' αυτό ειδοποίησε την Αστυνομία και τους υπευθύνους.
Έργο του Πικάσο είναι ο ένας από τους δύο πίνακες που εκλάπησαν.
Πρόκειται για έργο που φιλοτεχνήθηκε το 1934 και τη δεκαετία του σαράντα
την έκανε δώρο ένας Γαλλικός Σύλλογος στην Εθνική Πινακοθήκη, καθώς
ήταν επιθυμία του ίδιου του ζωγράφου να δοθεί ο πίνακας στον ελληνικό
λαό «ως φόρος τιμής για τον αγώνα του κατά του ναζισμού».
Όπως έγινε γνωστό από την Αστυνομία, οι δράστες μπήκαν από την πίσω
πλευρά του κτιρίου, παραβιάζοντας μπαλκονόπορτα στον ημιώροφο, την
οποία έριξαν μαζί με την κάσα. Στη συνέχεια, έφτασαν στον χώρο που
φυλάσσονταν τα έργα, απέσπασαν από το πλαίσιο τον καμβά 3 πινάκων.
Επιχείρησαν να κλέψουν και τέταρτο πίνακα, χωρίς όμως να τα καταφέρουν.
Πάμπλο Πικάσο
Piet Mondrian
 ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗΣ,
κ. ΜΑΡΙΝΑΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗ –ΠΛΑΚΑ

H θλιβερή υπόθεση της κλοπής των τριών έργων τέχνης από το μουσείο μας,
έχει δώσει την αφορμή να διατυπωθούν ποικίλα σχόλια για τα μέτρα
ασφαλείας και την επαρκή φύλαξη του κτηρίου και των έργων τέχνης. Για την
αποκατάσταση της αλήθειας σας γνωρίζω ότι η Εθνική Πινακοθήκη διαθέτει
σύγχρονα συστήματα ασφαλείας που εξυπηρετούνται και συντηρούνται από
μια από τις πιο φερέγγυες ιδιωτικές εταιρείες. Τα συστήματα αυτά
περιλαμβάνουν κάμερες παρακολούθησης των εξωτερικών και εσωτερικών
χώρων, συναγερμούς καθώς και πυρανίχνευση. Το σύστημα ελέγχεται
συγκεντρωτικά από ένα συγκεκριμένο χώρο όπου ευρίσκονται όλες οι
μονάδες του συναγερμού και οι οθόνες παρακολούθησης του κλειστού
κυκλώματος τηλεόρασης,
Ο φύλακας που βρισκόταν σε υπηρεσία τη συγκεκριμένη νύχτα της 8ης προς
9η Ιανουαρίου ενήργησε με αίσθημα ευθύνης και με απόλυτη
επαγγελματικότητα και βρισκόταν σε συνεχή επικοινωνία με το κέντρο
λήψης σημάτων της εταιρείας με την οποία συνεργαζόμαστε. Σε κάθε
ενεργοποίηση συναγερμού ο φύλακας έκανε αυτοψία στους εσωτερικούς
χώρους χωρίς να διαπιστώσει κάτι το ύποπτο.
Το πρωί της 9ης Ιανουαρίου στις 4:30 περίπου, όταν χτύπησε ο συναγερμός,
ο φύλακας ανέβηκε στο σημείο όπου είχε δοθεί το σήμα του συναγερμού
και βρέθηκε αντιμέτωπος με τον διαρρήκτη, που ήταν οπλισμένος με
φαλτσέτα, η οποία μάλιστα του έπεσε κατά την προσπάθεια της διαφυγής
του. Ο φύλακας τον καταδίωξε αλλά δεν μπόρεσε να τον ακινητοποιήσει και
αμέσως ειδοποίησε την εταιρεία λήψης σημάτων, οπότε και κατέφθασε σε
ελάχιστο χρόνο η αστυνομία.
Θεωρούμε ότι ο φύλακας εκτέλεσε το καθήκον του στο ακέραιο με κίνδυνο
της ζωής του. Δυστυχώς η Εθνική Πινακοθήκη διαθέτει μόνο δύο
νυχτοφύλακες οι οποίοι εναλλάσσονται στις βάρδιες.
Το κτήριο της ΕΠΜΑΣ, αντιπροσωπευτικό δείγμα του διεθνούς ρυθμού της
σχολής ΒΑUHAUS, διαθέτει πολλά ανοίγματα. Για να ενισχύσουμε την
ασφάλεια του κτηρίου έχουμε κλείσει τα περισσότερα ανοίγματα
προσπαθώντας να μην προσβάλλουμε τον αυθεντικό του χαρακτήρα,
δεδομένου ότι έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο, της νεώτερης
αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.
Η συγκεκριμένη μπαλκονόπορτα ήταν κλειδωμένη και διέθετε παγίδα
συναγερμού την οποία απενεργοποίησαν οι δράστες ή ο δράστης. Μέσα από
τα τζάμια τα οποία ήταν καλυμμένα με περσίδες, υπήρχαν ξύλινα τοιχία. 
Ο διαρρήκτης, αφού διέρρηξε την κλειδαριά και διείσδυσε στο στενό
διάδρομο μεταξύ της πόρτας και του ξύλινου τοίχου έκαψε «καλώδια»
συναγερμού και αναζήτησε πρόσφορο σημείο για να εισέλθει στον εκθεσιακό
χώρο. Μόλις εισήλθε ενεργοποιήθηκε ο συναγερμός ανίχνευσης «κίνησης»
και ακολούθησαν όσα περιέγραψα παραπάνω.
Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι σε κάθε συνεργασία με μουσεία, του
εξωτερικού είχε προηγηθεί από την υπηρεσία ασφαλείας του ξένου
μουσείου ενδελεχής έλεγχος της ασφάλειας των χώρων και πάντοτε
ενεκρίνετο η επάρκειά του.
Επειδή έγιναν διάφορα σχόλια που θίγουν το προσωπικό, επιστημονικό,
διοικητικό, φυλακτικό και συντήρησης του μουσείου μας, θα ήθελα να
διαβεβαιώσω ότι πρόκειται για υπαλλήλους με υψηλά προσόντα και
μεγάλη εμπειρία, που εργάζονται με αίσθημα ευθύνης, αφοσίωσης και
ενθουσιασμό. Η απόδοση αυτού του υψηλού έργου έχει πανελλήνια και
διεθνή αναγνώριση. Απόδειξη η εμπιστοσύνη των επισκεπτών του μουσείου
μας που έχει ξεπεράσει τα 6 εκατομμύρια τα τελευταία χρόνια αλλά και το
κύρος που χαίρει η Εθνική Πινακοθήκη στο εξωτερικό.
 ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ
σχετικά µε τα «µέτρα φύλαξης και των συνθηκών ασφαλείας που έχουν ληφθεί
στην Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου»
από την Γενική Επιθεώρηση Δημόσιας Διοίκησης

Αντικείμενο Έρευνας: Ο έλεγχος των µέτρων φύλαξης και των συνθηκών

ασφαλείας που έχουν ληφθεί στην Εθνική Πινακοθήκη. Ο έλεγχος ήταν
αυτεπάγγελτος. ∆ιενεργήθηκε µε εντολή ΓΕ∆∆ στα πλαίσια των αρµοδιοτήτων
του.

Ενέργειες Κλιµακίου Ελέγχου:

Το κλιµάκιο επισκέφθηκε την Εθνική Πινακοθήκη µε σκοπό τη συλλογή
στοιχείων που αφορούν την υπόθεση και είχε συζήτηση µε τις/τους κ.κ.:
 Μαρίνα Λαµπράκη-Πλάκα, ∆ιευθύντρια Ε.Π.Μ.Α.Σ.
 Κων/νο Αρβανιτάκη, ∆ιευθυντή ∆ιοικητικού-Λογιστικού της Ε.Π.Μ.Α.Σ.
 Μαρίνα Μακρή, στέλεχος της Ε.Π.Μ.Α.Σ.
Επιπλέον, στα πλαίσια του ελέγχου ζητήθηκαν και λήφθηκαν ένορκες
καταθέσεις από τους κ.κ.:
 Τάκη Ζαριφόπούλο και Σπήλιο Αλεξόπουλο υπεύθυνους της εταιρείας
«Τάκης Ζαριφόπουλος Α.Ε.»
 Άννα Τσιάτσου, διοικητική υπάλληλο στην Εθνική Πινακοθήκη και
Πρόεδρο του Συλλόγου Εργαζοµένων της Εθνικής Πινακοθήκης
 Λαµπρινή Λάµπου, αρχιφύλακα της Εθνικής Πινακοθήκης.
 ΕΥΡΗΜΑΤΑ / ∆ΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

1. ∆εν κατέστη δυνατόν να ευρεθεί επαρκές νοµοθετικό υλικό µε το

οποίο να περιγράφονται αναλυτικά όλα τα µέτρα που απαιτούνται για
την ασφάλεια και τη φύλαξη των Μουσείων και να προσδιορίζονται οι
υποχρεώσεις των εµπλεκοµένων φορέων.
2. 2. Παρότι ζητήθηκαν τόσο από την Ε.Π.Μ.Α.Σ. όσο και από την
αρµόδια, για τη φύλαξη των Μουσείων Γενική ∆ιεύθυνση
Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων να µας γνωρίσουν εάν
έχουν θεσπιστεί προδιαγραφές (διεθνείς ή ελληνικές) που αφορούν
στα µέτρα που πρέπει να λαµβάνονται για την ασφάλεια και τη
φύλαξη µουσείων, επιπέδου Εθνικής Πινακοθήκης, µέχρι σήµερα δεν
µας έχουν παρασχεθεί στοιχεία. Το µόνο σχετικό κείµενο που µας
χορηγήθηκε είναι «Ο Κώδικας ∆εοντολογίας του ICOM για τα
Μουσεία» ο οποίος καθορίζει τους βασικούς κανόνες για τη λειτουργία
των Μουσείων και τον επαγγελματισμό των εργαζοµένων σ΄αυτά.
Στον ανωτέρω Κώδικα ∆εοντολογίας, η µόνη αναφορά στην ασφάλεια
των Μουσείων γίνεται στο κεφάλαιο 1 παρ. 7 (1.7) «Ασφάλεια» όπου
αναφέρεται ότι
«Οι αρµόδιες διοικητικές αρχές θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι υφίστανται
τα απαραίτητα µέτρα ασφαλείας για τη προστασία των συλλογών από
κλοπή ή από φθορές που είναι δυνατόν να προκληθούν σε προθήκες,
εκθεσιακούς, αποθηκευτικούς και εργασιακούς χώρους, καθώς και κατά τη
µεταφορά των αντικειµένων» καθώς και στο κεφάλαιο 8 παρ. 7 (8.7
Ασφάλεια Μουσείων και συλλογών) όπου συγκεκριµένα αναφέρεται ότι «Το
προσωπικό του Μουσείου θα πρέπει να τηρεί απόλυτη εχεμύθεια για
πληροφορίες που αφορούν την ασφάλεια του Μουσείου ή των ιδιωτικών
συλλογών, καθώς και των χώρων στους οποίους εισέρχεται στο πλαίσιο των
υπηρεσιακών καθηκόντων του.
3. Σύµφωνα µε το έγγραφο αρ. πρ. 106/20-1-12 της Ε.Π.Μ.Α.Σ. ο
σχεδιασµός και η µελέτη των συστηµάτων ασφαλείας έχει εκπονηθεί
από τις αρµόδιες τεχνικές υπηρεσίες του Υπουργείο Πολιτισµού ενώ η
Εθνική Πινακοθήκη είναι συνδεδεµένη, από το 1992, µε το Κέντρο
Λήψης Σηµάτων της εταιρείας Ελληνικός Κεντρικός Σταθµός Α.Ε.
Η υφιστάµενη, µέχρι τον Ιανουάριο 2012 (έναρξη ελέγχου) κατάσταση των
συστηµάτων ασφαλείας που ήσαν εγκατεστηµένα στην Εθνική Πινακοθήκη,
περιγράφεται στο έγγραφο της επιχείρησης µε την ονοµασία « Τάκης
Ζαριφόπουλος Α.Ε.¨ Επιχείρηση Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας και
Συστηµάτων Ελέγχου» η οποία είναι υπεύθυνη για την εγκατάσταση και
συντήρηση των συστηµάτων ασφαλείας της Εθνικής Πινακοθήκης.

Σύµφωνα µε τα αναφερόµενα σ’αυτό το έγγραφο, η εγκατάσταση των

συστηµάτων ασφαλείας και επιτήρησης της Εθνικής Πινακοθήκης άρχισε το
έτος 1992 στα πλαίσια της περιοδικής έκθεσης µε θέµα "ΑΠΟ ΤΟΝ
ΘEOTOKOΠOYΛO ΣΤΟΝ ΣΕΖΑΝ", µε εκθέµατα από την Εθνική Πινακοθήκη
της Ουάσιγκτον και το Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν. Υόρκης.

Η εταιρεία, σε συνεργασία µε τους υπεύθυνους Ασφαλείας των παραπάνω

Μουσείων και φορείς του Υπουργείου Πολιτισµού, προέβη στην προµήθεια
και εγκατάσταση των παρακάτω συστηµάτων:
(α). Σύστηµα Ασφαλείας του Οίκου ADEMCO των ΗΠΑ, για τη προστασία
των εσωτερικών χώρων της Πινακοθήκης έναντι διάρρηξης που
περιλάµβανε τα εξής:

 Ασύρµατους ανιχνευτές θραύσης υάλων σε όλα τα υαλοστάσια των

κτιρίων Α και Β.
 Ασύρµατους ανιχνευτές κίνησης στους χώρους που δεν υπήρχαν ήδη
εγκατεστηµένοι ενσύρµατοι ανιχνευτές κίνησης.
 Ενσύρµατους ανιχνευτές δέσµης σε επιλεγµένους εσωτερικούς χώρους.
 Ενσύρµατες εξωτερικές σειρήνες µε φλάς.
 Ενσωµάτωση των ήδη υπαρχόντων ενσύρµατων ανιχνευτών κίνησης
στους νέους πίνακες Ασφαλείας.
 Πίνακες Ασφαλείας µε πληκτρολόγια χειρισµών και ενδείξεων για την
υποστήριξη των περιφερειακών αισθητηρίων.
 Κεντρικό Η/Υ µε λογισµικό διαχείρισης της λειτουργίας του συστήµατος
 Σύνδεση µε Κέντρο Λήψης Σηµάτων (ΚΛΣ).
(β). Πυρανίχνευσης για τη προστασία των εσωτερικών χώρων της
Πινακοθήκης σε περίπτωση πυρκαγιάς που περιλάµβανε τα εξής:

 Αντικατάσταση όλων των υπαρχόντων πυρανιχνευτών της

Πινακοθήκης.
 Αντικατάσταση του υπάρχοντος Πίνακα Πυρανίχνευσης.
 Σύνδεση µε ΚΛΣ.

(γ). Κλειστού κυκλώµατος Τηλεόρασης (CCTV) του οίκου VIKON

των ΗΠΑ, για την επιτήρηση των εσωτερικών και εξωτερικών
χώρων της Πινακοθήκης που περιελάµβανε τα εξής :
 Εσωτερικούς σταθερούς εικονολήπτες στο κτίριο Α και τις
αποθήκες στο ισόγειο του Κτιρίου Β.
 Εξωτερικούς σταθερούς εικονολήπτες και στα 2 κτίρια.
 Κέντρο ελέγχου στο κτίριο Β, αποτελούµενο από πολυπλέκτες
σηµάτων VIDEO µε αντίστοιχες οθόνες CRT και µαγνητοσκόπια
τύπου tιme lapse για τη καταγραφή των σηµάτων video των
εικονοληπτών.
Το έτος 2000 στα πλαίσια της περιοδικής έκθεσης µε θέµα "Ο ΑΙΩΝΑΣ ΤΟΥ
ΠlIΚAΣO, IΣΠANΙKH ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ¨, η εταιρεία, σε συνεργασία µε
φορείς του Υπουργείου Πολιτισµού, προέβη στην αναβάθµιση-βελτίωση του
συστήµατος ως ακολούθως:

(α). Σύστηµα Ασφαλείας:.

 Αντικατάσταση των ανιχνευτών δέσµης του 1ου και 2ου ορόφου του
κτιρίου Β, µε ενσύρµατους ανιχνευτές κίνησης οροφής.
 Αντικατάσταση των ασύρµατων ανιχνευτών κίνησης του κτιρίου Β, µε
ενσύρµατους ανιχνευτές.
 Εγκατάσταση ασύρµατων, "κρεµαστών" ανιχνευτών κίνησης για τη
προστασία των εκθεµάτων στο κτίριο Β.
 Εγκατάσταση ανιχνευτών κίνησης οροφής στους χώρους του κτιρίου Α.
 Εγκατάσταση ανιχνευτών δέσµης, εσωτερικά των εισόδων / εξόδων και
των περιµετρικών κλιµακοστασίων του κτιρίου Α.
 Εγκατάσταση ενσύρµατου ανιχνευτή κίνησης στην εξωτερική αποθήκη
έργων.
 Ενσωµάτωση των σταθερών αγκίστρων εκθεµάτων του κτιρίου Β στο
κεντρικό σύστηµα Ασφαλείας.
 Εγκατάσταση νέων, επιπλέον πινάκων Ασφαλείας, για την υποστήριξη
των νέων περιφερειακών αισθητηρίων, µε τα απαραίτητα τροφοδοτικά.
 Αλλαγή του λογισµικού διαχείρισης του συστήµατος Ασφαλείας.
 Αναβάθµιση του τρόπου επικοινωνίας των πινάκων Ασφαλείας µε τα
ΚΛΣ.

(β). Σύστηµα Πυρανίχνευσης

 Αντικατάσταση των πυρανιχνευτών του συστήµατος µε νέας τεχνολογίας,

µικρότερων διαστάσεων και χωρίς ραδιενεργό στοιχείο ανιχνευτές.
 Αντικατάσταση του κεντρικού πίνακα Πυρανίχνευσης.

(γ). Σύστηµα CCTV

 Αντικατάσταση των εσωτερικών σταθµών εικονοληπτών του κτιρίου Α µε
κινητούς εικονολήπτες.
 Ενσωµάτωση 12 εσωτερικών κινητών εικονοληπτών, που είχαν ενδιάµεσα
τοποθετηθεί (έτος 2000), στο Κέντρο Ελέγχου.
 Εγκατάσταση νέων πολυπλεκτών µε δυνατότητα τηλεχειρισµού των
κινητών εικονοληπτών.
ΕΚΤΟΤΕ ΟΥΔΕΜΙΑ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ-ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΧΕΙ ΕΠΕΛΘΕΙ.
Κατά την ένορκη κατάθεση τους, οι υπεύθυνοι της εταιρείας κ.κ.
Ζαριφόπουλος και Αλεξόπουλος απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις των
διενεργούντων τον έλεγχο συµπλήρωσαν, όσον αφορά στο εγκατεστηµένο
σύστηµα ασφαλείας, ότι:
 Το σύστηµα που εγκατέστησαν δεν προήλθε από δική τους µελέτη σχετικά
µε τις ανάγκες της Πινακοθήκης, αλλά ικανοποίησαν τις απαιτήσεις της
µελέτης του Υπουργείο Πολιτισµού
 Στο ηλεκτρονικό σύστηµα που είναι εγκατεστηµένο από το 1992, γίνεται
επαρκής και αξιόπιστη συντήρησή του από την εταιρεία ανελλιπώς και τα
συστήµατα ευρίσκονται σε εξαιρετική κατάσταση και απόλυτα εντός των
πλαισίων των τεχνικών δυνατοτήτων τους.
 Τα ήδη εγκατεστηµένα συστήµατα καλύπτουν τις ανάγκες για τις οποίες
εγκαταστάθηκαν. Υπάρχουν όµως τυφλά σηµεία στον εξωτερικό χώρο που
δεν καλύπτονται από το ηλεκτρονικό σύστηµα ασφαλείας (κάµερες) που
είναι εγκατεστηµένο. Αντίθετα στον εσωτερικό χώρο µε τη χρήση και των
κινητών καµερών κατά το πλείστον καλύπτονται όλα τα σηµεία.
 Το σήµα συναγερµού µεταδίδεται αυτόµατα τηλεφωνικά στο κέντρο
λήψης σηµάτων συναγερµών της εταιρείας. Μόλις το σήµα ληφθεί στο
κέντρο ο χειριστής του κέντρου λήψης ειδοποιεί τηλεφωνικά τον φύλακα
στο control room. Αν δεν απαντήσει ο φύλακας, ο χειριστής του κέντρου
λήψης σηµάτων ειδοποιεί το εκατό (100). Αν απαντήσει ο φύλακας και πει
όλα ok σταµατούν οι ενέργειες του χειριστή του κέντρου εκτός αν ο
φύλακας ενηµερώσει ο ίδιος ή δώσει ρητή εντολή στο κέντρο να
ειδοποιήσει το εκατό (100).
 Πέραν των οδηγιών η εταιρεία εκπαιδεύει συνεχώς τους ανθρώπους
που χειρίζονται το σύστηµα ασφαλείας (control room).

Τα ανωτέρω έρχονται σε διάσταση µε τις λοιπές ένορκες καταθέσεις όσον

αφορά, στην ετοιµότητα των συστηµάτων ασφαλείας, στην
λειτουργικότητα των monitors στο control room, και γενικότερα στην
εκπαίδευση των φυλάκων και στο τρόπο αντίδρασης τους σε περίπτωση
ενεργοποίησης του συναγερµού.
Σύµφωνα µε τις ένορκες καταθέσεις:
 δεν υπάρχει εγχειρίδιο/οδηγίες που ν΄αναφέρεται στις ενέργειες των φυλάκων σε
περίπτωση συµβάντος (ληστείας, κλοπής, ενεργοποίησης συναγερµού).
 Η διαδικασία που ακολουθούν οι φύλακες σε περίπτωση ενεργοποίησης του
συναγερµού, κατά τη νυχτερινή βάρδια, περιγράφεται από την ένορκη κατάθεση της
αρχιφύλακος της Ε.Π.Μ.Α.Σ. όπου, σύµφωνα µε αυτή:
 Εάν υπάρχουν 2 νυχτερινοί φύλακες, ο ένας είναι στην αίθουσα µε τα monitors
(control room) και ο άλλος φυλάσσει την είσοδο της Πινακοθήκης επί της οδού
Μιχαλακοπούλου. Εάν ενεργοποιηθεί ο συναγερµός ο ένας κάθεται στο control room
και ο άλλος ελέγχει τη ζώνη που ενεργοποίησε το συναγερµό.
 Εάν υπάρχει µόνο ένας φύλακας (λόγω νόµιµης απουσίας του δευτέρου - άδεια,
ασθένεια κ.λ.π.) και ενεργοποιηθεί ο συναγερµός, ο µοναδικός φύλακας ελέγχει τη
ζώνη που ενεργοποίησε το συναγερµό και παίρνει τηλέφωνο την εταιρεία «ΕΡΜΗΣ»
(ΖΑΡΙΦΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.) που έχει εγκαταστήσει και συντηρεί το ηλεκτρονικό σύστηµα
και την ενηµερώνει ότι χτυπάει ο συναγερµός για τη συγκεκριµένη ζώνη. Στη συνέχεια
αφού κλείσει το συναγερµό, αποµακρύνεται από το control room, πηγαίνει στη ζώνη
στην οποία ενεργοποιήθηκε ο συναγερµός που πιθανώς να είναι στην αντίθετη από το
control room πλευρά του κτιρίου. Ελέγχει το χώρο και εφόσον διαπιστώσει ότι δε
συµβαίνει διάρρηξη, επιστρέφει στο control room και ενεργοποιεί πάλι το συναγερµό.
Εάν διαπιστώσει ότι υπάρχει διάρρηξη επιστρέφει στο control room, και ενηµερώνει
όποιους αυτός θεωρήσει σωστό (δεν υπάρχουν συγκεκριµένες οδηγίες για τα άτοµα
που πρέπει να ενηµερώσει)
Επιπλέον, σύµφωνα µε τις ένορκες καταθέσεις:
 ∆εν υπάρχει πρόβλεψη ενδοεπικοινωνίας. Αν και παλαιότερα υπήρχε, στην
παρούσα περίοδο δεν έχει διατεθεί τηλέφωνο ενδοεπικοινωνίας η δε επικοινωνία
µεταξύ των φυλάκων γίνεται µέσω των προσωπικών κινητών τηλεφώνων τους.
 ∆εν υπάρχει on line σύνδεση µε άλλο φορέα όπως το Υπουργείο Πολιτισµού,
την Αστυνοµία, την Εταιρεία security. Η αστυνοµία ειδοποιείται από την εταιρεία
ΕΡΜΗΣ και όχι από το φύλακα.
 Οι φύλακες δεν έχουν περάσει ποτέ από κάποια ειδική εκπαίδευση που αφορά
στον τρόπο µε τον οποίο θα γίνεται η φύλαξη και στις ενέργειες που θα πρέπει να
προβούν σε περίπτωση συµβάντος (κλοπή, ληστεία κ.λ.π.). Τα δύο τελευταία
χρόνια µόνο δύο ή τρεις φορές έγινε επίδειξη λειτουργίας από τον υπεύθυνο
συντήρησης και αυτές µόνο για τα συστήµατα πυρασφάλειας. Επιπλέον, όσον
αφορά στη χρήση και στη λειτουργία των ηλεκτρονικών συστηµάτων ασφαλείας
που έχουν εγκατασταθεί, έχει γίνει εκπαίδευση σε τουλάχιστον δέκα (10) άτοµα µε
επίδειξη των ζωνών συναγερµού και αναφορά στις ενέργειες που πρέπει να γίνουν
σε περίπτωση ενεργοποίησης του συναγερµού.
 Πολλές φορές χτυπάει ο συναγερµός χωρίς να υπάρχει πραγµατικό πρόβληµα
επειδή έχουν λήξει οι µπαταρίες και δεν έχουν αντικατασταθεί.
 Οι κασέτες που γράφουν τα συµβάντα, επειδή χρησιµοποιούνται χωρίς να
αντικαθίστανται (λόγω έλλειψης χρηµάτων), πολλές φορές δε γράφουν, και ως εκ
τούτου δεν λαµβάνεται εικόνα ή λαµβάνεται µη ευκρινής εικόνα από τις κάµερες
που είναι εγκατεστηµένες στην Πινακοθήκη.
 Μέτρα Φύλαξης
Τον Ιανουάριο 2012, στην Πινακοθήκη υπηρετούσαν 14 ηµερήσιοι
φύλακες και 1 νυχτοφύλακας. Σε αυτούς είχε προστεθεί και προσωπικό (4
ηµερήσιοι φύλακες και 1 10 νυχτερινός) που παρέχει το Ίδρυµα Ευρ.
Κουτλίδη το οποίο συστεγάζεται µε την Εθνική Πινακοθήκη στης οποίας
τους χώρους, φυλάσσονται και εκτίθενται περίπου 1300 έργα τέχνης, της
συλλογής του.
Αν και σύµφωνα µε τα ανωτέρω στοιχεία ο αριθµός των ατόµων µε
καθήκοντα φύλακα ανέρχεται σε 18 ηµερήσιους και 2 νυχτερινούς, από τα
στοιχεία (ένορκες καταθέσεις) ο αριθµός των φυλάκων που ασχολούνται
µε αµιγώς φυλακτικά καθήκοντα είναι αρκετά µικρότερος.
Συγκεκριµένα, την ηµέρα πραγµατική φύλαξη κάνουν µόνο έντεκα (11)
άτοµα µε δεδοµένο ότι:
-κατά κανόνα, από τους ηµερήσιους φύλακες, ένας θα λείπει για
οποιονδήποτε λόγο,
-- δύο (2) απασχολούνται στο πωλητήριο,
-- ένας (1) απασχολείται στα εισιτήρια,
-- ένας (1) έχει το συντονισµό και
-- ένας (1) είναι στη γκαρνταρόµπα.
Αντίστοιχα, το βράδυ απασχολούνται στην καλύτερη περίπτωση 2
νυχτοφύλακες, αφού αν κάποιος απουσιάζει (άδεια, ασθένεια κ.λ.π.), στη
Πινακοθήκη παραµένει µόνο ένας φύλακας.

Από τις ανωτέρω διαπιστώσεις προκύπτει ότι η ∆ιοίκηση της Ε.Π.Μ.Α.Σ. και
οι αρµόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισµού και Τουρισµού δεν είχαν
επαρκώς αξιολογήσει τον κίνδυνο πιθανής διάρρηξης ή κλοπής και δεν είχαν
λάβει τα ενδεικνυόµενα µέτρα για την αποτροπή του. Το θέµα της
ανεπαρκούς φύλαξης της Ε.Π.Μ.Α.Σ. ήταν σε γνώση της ∆ιοίκησης της, η
οποία, σύµφωνα µε τα έγγραφα που µας χορηγήθηκαν, επανειληµµένα δια
της Προέδρου της, είχε θέσει το ζήτηµα στις αρµόδιες υπηρεσίες του
Υπουργείου Πολιτισµού και Τουρισµού, επισηµαίνοντας την ανάγκη
ενίσχυσης του προσωπικού φύλαξης.
 Συνέντευξη με την διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης
Θυμάμαι την έκπληξή μου όταν τον περασμένο Απρίλιο δήλωνε στο «Βήμα»:
«Η ληστεία ήταν στοχευμένη, διότι έληγε η θητεία μου».
Αναρωτήθηκα αν η συνωμοσιολογία αυτή ήταν λόγια εν βρασμώ. Ακούγεται
αμέσως κάθετη: «Το πιστεύω απόλυτα ότι η ληστεία ήταν στημένη! Το
τάιμινγκ δεν ήταν καθόλου τυχαίο». « Έχετε κάποιους ανθρώπους υπόψη
σας που μπορεί να κρύβονται από πίσω;», Έχει, αλλά, όπως τονίζει, «φυσικά
και δεν πρόκειται να σου πω ονόματα. Κάποιοι δεν ήθελαν να συνεχίσω.
Άνθρωποι με προσωπικές φιλοδοξίες. Κοίταξε, εγώ τη βρήκα έτσι αυτή την
κατασκευή όταν ήρθα στο μουσείο και πίστευα κι εγώ ότι ήταν ασφαλής, δεν
ήξερα ότι ήταν τρωτό το σημείο, αλλά αυτό ακριβώς είναι που με βάζει σε
υποψία: ήταν κάποιος που ήξερε την Πινακοθήκη – και, βέβαια, τα έργα που
εκλάπησαν δεν μπορούν να πωληθούν πουθενά. Και αυτό με κάνει να
υποπτεύομαι ανθρώπους που είναι στον χώρο μας. Μπορώ να καταλάβω
γιατί να κλέψουν τον Πικάσο, αλλά τον μικρό Μοντριάν; Ποιος τον έβαλε στο
μάτι; Ο ληστής ήταν φιλότεχνος και ήξερε τι να κλέψει; Επιμένω, λοιπόν, σε
εκείνη τη δήλωση. Έληγε η θητεία μου σε πέντε μέρες. Δεν είναι κοινοί
κλέφτες –αυτοί, τουλάχιστον, που συνέλαβαν το σχέδιο». Οk, αλλά υπάρχει
κι ένα θέμα ασφάλειας του κτιρίου. Το πόρισμα Ρακιντζή ήταν καταδικαστικό
για τα μέτρα ασφαλείας της Εθνικής Πινακοθήκης.
«Το πόρισμα του Ρακιντζή ήταν άδικο και επιπόλαιο», λέει αμέσως,
προσθέτοντας: «Συγγνώμη που το λέω έτσι. ταν, όμως, επιπόλαια
διατυπωμένο, για τον απλούστατο λόγο ότι ήρθαν οι άνθρωποι του Ρακιντζή
εδώ και δεν εξήτασαν καθόλου τους πραγματικούς υπευθύνους, εμένα, τον
κύριο Αρβανιτάκη, που είναι υπεύθυνος ασφαλείας, δεν περίμεναν το
πόρισμα του υπουργείου, που κράτησε έναν μήνα και ήταν εξονυχιστικό, τις
ένορκες καταθέσεις όλων των εμπλεκομένων, ήταν υπόθεση δύο ημερών και
αν περίμεναν θα είχαν κάτι συγκεκριμένο στα χέρια τους. Βιάστηκαν και το
πόρισμα ήταν άδικο, για να μη χρησιμοποιήσω κάποια χειρότερη έκφραση.
Βιαστικό και άδικο».
Ένα από τα πράγματα που μάθαμε για τη φύλαξη της Πινακοθήκης εξαιτίας
της ληστείας ήταν ότι τη νύχτα όλο το κτίριο φρουρούνταν από έναν
νυχτοφύλακα. Δύο συνολικά νυχτοφύλακες εργάζονται στην Πινακοθήκη και,
φυσικά, οι άνθρωποι δουλεύουν με βάρδιες. Δεν αντέχω και της το λέω:
«Συγγνώμη, αλλά αν ήξερα ότι η Εθνική Πινακοθήκη φυλάσσεται τις νύχτες
από έναν άνθρωπο μόνο, κι εγώ θα ερχόμουν να κλέψω». Και ρωτώ: «Γιατί δεν
κλείσατε την Πινακοθήκη σε μια προσπάθεια πίεσης προς τους υπευθύνους να
σας ενισχύσουν με προσωπικό;». «Και λοιπόν; Να το έκανα, αλλά και πάλι δεν
θα υπήρχε θέμα φύλαξης; Δηλαδή, να κλείσω την Πινακοθήκη και να μην
έχουμε κανέναν να τη φυλάει;».
Μια άλλη δήλωση της κ. Λαμπράκη-Πλάκα, λίγες ημέρες μετά τη ληστεία, αυτήν
τη φορά στο « Έθνος», που είχε προκαλέσει συζητήσεις, ήταν αυτή: «Δεν
φαντάστηκα ποτέ ότι θα αποτελούσε στόχο η Εθνική Πινακοθήκη». Εμμένει και
σε αυτήν τη στάση. «Φυσικά και δεν την περίμενα τη ληστεία. Έχει γίνει ποτέ
στην Ελλάδα τέτοια ληστεία; Και να σου πω κάτι;
Μουσεία σαν κι αυτό δεν είχαν κατασκευαστεί ως οχυρά. Είναι ανοιχτά προς τον
έξω κόσμο, είναι γεμάτα τζαμαρίες. Άλλες εποχές ήταν όταν σχεδιάστηκε η
Πινακοθήκη. Κοίταξε γύρω σου», κάνει και μου δείχνει την ωραία τζαμαρία του
γραφείου της. «Τι άλλο να κάνω; Βεβαίως, τώρα πια έχουμε λάβει επιπρόσθετα
μέτρα και σαφώς, τώρα που σχεδιάζουμε το νέο μουσείο, θα είναι σαν οχυρό».
Όταν, πάντως, πληροφορήθηκε το συμβάν, λέει ότι παραλίγο να πάθει
εγκεφαλικό. « Ίσως είναι ύβρις, αλλά θα το πω: νομίζω ότι ανάλογα αισθήματα
δοκίμασα όταν μου είπαν ότι ο άνδρας μου έχει καρκίνο. Η ληστεία ήταν ένας
θάνατος. Πέρασα είκοσι χρόνια εδώ μέσα, έζησα μεγάλες στιγμές, αλλά ήταν
διάρκεια όλο αυτό, σε αντίθεση με τη ληστεία, που ήταν μια τομή στον χρόνο.
Δεν θα ησυχάσω παρά μόνον όταν βρεθούν τα έργα». Το θέμα της ληστείας
έγινε ακόμα πιο δυσάρεστο όταν συνδέθηκε με τη λήξη της θητείας της κ.
Λαμπράκη-Πλάκα. «Πρέπει να πω ότι θα ήταν πιο στενόχωρο αν με
κατηγορούσαν ότι είμαι αδρανής, ότι καταχράστηκα κ.λπ. Αλλά αυτό δεν μπορεί
κανείς να το πει, οπότε απλώς άρχισαν να λένε “η Λαμπράκη πολύ καιρό κάθισε,
να έρθει άλλος, κάποιος νέος”».
Να μην έρθει κάποιος νέος και ικανός, λοιπόν; Είκοσι χρόνια δεν είναι αρκετά;
«Δεν πιστεύω ότι είμαστε μοναδικοί ή αναντικατάστατοι», απαντά. «Πιστεύω,
επίσης, ότι πρέπει να υπάρχει συνέχεια στο έργο ενός ανθρώπου. Αλλά
επειδή αυτό ήταν δικό μου όραμα και δικός μου αγώνας, είναι δίκαιο να το
τελειώσω εγώ. Βεβαίως και θα αποχωρούσα από μόνη μου αν δεν υπήρχε η
επέκταση του κτιρίου της Πινακοθήκης, αυτό το τεράστιο έργο, και φυσικά, αν
δεν είχε γίνει η κλοπή, διότι δεν είναι ωραίο να φεύγεις με μια κλοπή.
Δηλαδή, το επιστέγασμα μιας θριαμβευτικής πορείας –διότι ήταν
θριαμβευτική η πορεία μου εδώ μέσα–, που ξεκίνησε με μια έκθεση που είχε
600.000 επισκέπτες και που τελειώνει με τις επεκτάσεις, με το Μουσείο
Καπράλου στην Αίγινα, με το άνοιγμα στο εξωτερικό, τελικά να
ολοκληρώνεται με ένα στίγμα; Η παραμονή μου στην Πινακοθήκη ήταν και
είναι ένα στοίχημα για μένα, λοιπόν. Δεν είχα αγωνία αϋπνίας, όμως. Η
ληστεία μονάχα με αρρώστησε.