CALCULUS

TEMELLERİ

GAZİ UNİVERSİTESİ
BİLİŞİM ENSTİTÜSÜ
5441314 -   SAYISAL ÇÖZÜMLEME  DERSİ

HAZIRLAYAN: VEYSEL ALCAN

ÖĞRETİM ÜYESİ: YRD. DOÇ. DR. NURETTİN DOĞAN
 CALCULUS TEMELLERİ

“Calculate” [hesaplamak] sözcüğünü türettiğimiz

“calculus” [hesap] kelimesi Latince’de, bir abaküs
üzerindeki taş boncukları sayma yöntemiyle bağlantılı
olarak “çakıl taşı” anlamına gelir. Bu ve bunun gibi
sayısız diğer örnekler matematiğin insan aklının özgür
işleyişinden doğmadığını, tersine uzunca bir toplumsal
evrim, deneme yanılma, gözlem ve deney sürecinin
ürünü olduğunu ve görünüşte soyut karakterli bir bilgi
bütünü olarak tedricen ayrışmış olduğunu gösterir.
 CALCULUS TEMELLERİ
Calculus ; limit ve süreklilik, integral, diferansiyal, diziler ve
seriler başlıklarını içerir.

1- LİMİT VE SÜREKLİLİK
Bir kısım fiziksel ve kimyasal nicelikler birbirlerine
fonksiyonel  bağlantılar yardımı ile bağlı olabilir. Eğer
değişik nicelikler arasındaki fonksiyonel bağlantı belli
ise,birbirine bağımlı büyüklüklerden birinin belli bir değere
yaklaşması halinde diğerinin hangi değere yaklaşacağının
bilinmesi önemlidir. Bu bizi limit kavramına götürür.
 CALCULUS TEMELLERİ
f(x) = 2 x + 2 ve f(x) hesaplanmasında x, 1’e yakın değer alır.

İlk olarak sol x f(x) Şimdi sağ x f(x)

1.5 5
taraftan
0.5
0.8
3
3.6
taraftan 1.2 4.4

x’in 1’e 0.9 3.8 x’in 1’e 1.1 4.2

1.05 4.1
yaklaştığını
0.95 3.9
yaklaştığını 1.01 4.02
0.99 3.98
farz edelim 0.999 3.998 farz edelim. 1.001 4.002
1.0001 4.0002
(x < 1). 0.9999 3.9998 (x > 1). 1.00001 4.00002
0.99999 3.99998

Her iki durumda da x , 1’e yaklaşırken f(x) 4’e yaklaşır. Biz

bunu;

f(x) = 4 şeklinde ifade edebiliriz.

 CALCULUS TEMELLERİ
Grafikte, x 1’e soldan yaklaşırken
y = f(x) 2’ye yaklaşır.İfade biçimi:
limx ->1- f(x) = 2 şeklindedir.
x 1’e sağdan yaklaşırken
y = f(x) 4’e yaklaşır.İfade biçimi:
limx ->1+ f(x) = 4 şeklindedir.
*Sol ve sağ taraftan limit ve f(1)=3,
tamamen faklıdır.
Şekildeki grafik
limx ->1- f(x) = 2 olduğunu gösterir.
x , 1’e sağdan yaklaşırken
y = f(x) 4’e yaklaşır. İfade biçimi:
limx ->1+ f(x) = 4 şeklindedir.
*Sol taraftan limit ve f(1)=2’ye eşittir.
 CALCULUS’A GENEL BAKIŞ
Bu grafik , limx ->0 f(x) = 1 ve
-
limx ->0+ f(x) = 1 olduğunu gösterir.
*Sol ve sağ taraftan limitler eşittir ve
biz
limx ->0 f(x) = 1 olarak ifade edebiliriz.
Bu örnekte x, 0’a yaklaştığı zaman limit
f(0)=1’e eşittir.
Bu grafik x’in -2’ye soldan
yanaştığında f(x) sınır olmaksızın
küçülür ve limiti yoktur.
limx ->2- f(x) = -x’in -2’ye sağdan
yanaştığında f(x) sınır olmaksızın büyür
ve limiti yoktur.
limx ->2+ f(x) =+
* - ve + sembol olup numara değildir.
Bu semboller limit değerinin olmadığını
tanımlar.
 CALCULUS TEMELLERİ

Tanım 1.1 f (x ) in x = x0’ı kapsayan bir açık aralıkta tanımlı

olduğu varsayılırsa,
x = x0 ın dışında kendi ise ardından f’in x = x0’da limiti olduğu L
söylenebilir ve buradan aşağıdaki ifade yazılabilir.
(1)

Eğer belirlenen herhangi bir Є > 0 ise buradan δ > 0 bulunur,

her zaman | f (x) − L| < 0 < |x − x0| < δ da olduğu gibi. H’ın artan
gösteriminde x = x0 + h kullanılır, eşitlik (1) gelir.
(2)
 CALCULUS TEMELLERİ

Tanım 1.2 f (x)’in bir açık aralık içeren x = x0’da tanımlı

olduğu kabul edilirse, ardından f ‘in x = x0 da sürekli olduğu
söylenebilir.
(3)

x ∈ S için her noktada sürekli ise f fonksiyonu süreklidir. S bir

aralıktır, [a, b] denebilir ve Cn[a, b] gösterimi kullanılır.
Örneğin f (x) = x4/3 fonksiyonu [−1,1] aralığındadır. Açıkca
görüldüğü gibi, f (x) ve f ‘(x) = (4/3)x1/3 [−1, 1] aralığında
süreklidir ama f “(x) = (4/9)x−2/3 x = 0 da sürekli değildir.
 CALCULUS TEMELLERİ

Tanım 1.3 {xn}∞n=1 ‘ın sınırsız bir dizi olduğu varsayılır. Ardından
bu dizinin limiti L olduğu söylenebilir ve aşağıdaki gibi yazılabilir
(4)

Bir dizinin limiti varsa, onun convergent dizi olduğu söylenebilir.

Diğer
genel bir gösterim ise “xn → L ve n→∞ gibi” Eşitlik (4) aşağıdaki
ifadeye eşdeğer olur,
(5)
Sonuç olarak bir hata dizisi görülebilir.
Aşağıdaki teoremler süreklilik ve convergent (yakınsak) dizi
kavramlarına ilişkindir.
 CALCULUS TEMELLERİ

Teorem 1.1. f (x)’in S üzerinde tanımlı olduğu ve x0 ∈ S

olduğu kabul edilirse. Takip eden durum aşağıdaki gibi
olduğu farz edilirse .
(6) (a) f fonksiyonu x0 da sürekli ise
(b) Eğer ve olur.

Teorem 1.2 (Ara Değer Teoremi)

L’nin f (a) ve f (b) aralığında bir sayı olduğu ve f ∈ C[a, b]
olduğu kabul
Edilirse buradan c ∈ (a, b) ve f (c) = L olur.
 CALCULUS TEMELLERİ
Örnek 1.1 Fonksiyon f (x) = cos(x −1) sürekli [0, 1] üzerinde ve L = 0.8 ∈ (cos(0), cos(1)) sabittir.
f (x) = 0.8 çözümü [0, 1] üzerinde ise c1 = 0.356499 dır. Benzer şekilde f (x) , [1, 2.5] üzerinde sürekli ve L=
0.8
∈ (cos(2.5), cos(1)). f (x) = 0.8 de çözüm [1, 2.5] üzerinde c2 = 1.643502 dır. Bu iki durum Şekil 1.1.’de
görülmektedir.

Şekil 1.1 Ortalama değer teoremi uygulanmış fonksiyon f (x) = cos(x − 1) [0, 1] üzerinde ve aralık [1, 2.5].
 CALCULUS TEMELLERİ
Teorem 1.3 (Bir Sürekli Fonksiyon için Aşırı Değer Teoremi) .

f ∈ C[a, b] olduğu kabul edilir. Ardından alt sınır M1 ve üst sınır M2 olur. Bu iki sayı x1,
x2 ∈ [a, b]
(7) her ne zaman
Bu durum aşağıdaki şekilde de ifade edilebilir.
(8) ve

Şekil 1.2 fonksiyonuna [0, 3] aralığı üzerinde aşırı değer teoremi uygulanmış hali.
 CALCULUS TEMELLERİ
Diferansiyel Fonksiyonlar
Tanım 1.4. x0 içeren bir açık aralıkta f (x)’in tanımlı
olduğu kabul edilirse, f fonksiyonu x0 da farksal olduğu
söylenebilir.
(9)

Limit bulunduğu zaman f’ (x0) ile gösterilir ve x0 da f ‘in

türevi olarak adlandırılır.
Limiti ifade etmek için h artan gösterimi kullanılır
(10)
 CALCULUS TEMELLERİ
Diferansiyel Fonksiyonlar
Teorem 1.4 Eğer x = x0 da f (x) diferansiyel ise, o zaman f (x) fonksiyonu
x = x0 da süreklidir. Burada teorem 1.3. takip edilir eğer f
fonksiyonu [a,b] kapalı aralığında diferansiyel ise o zaman aralığın max.
ve min. değerleri bulunabilir.
 Örnek 1.2. fonksiyon f (x) = 15x3−66.5x2+59.5x+35dir. [0, 3] aralığı
üzerinde diferansiyeldir.
Fonksiyonun çözümü f (x) = 45x2 − 123x + 59.5 = 0 x1 = 0.54955 ve
x2 = 2.40601.
f fonksiyonunun [0, 3] aralığı üzerinde maksimum ve minimum değerleri:
min{ f (0), f (3), f (x1), f (x2)} = min{35, 20, 50.10438, 2.11850} = 2.11850
max{ f (0), f (3), f (x1), f (x2)} = max{35, 20, 50.10438, 2.11850} = 50.10438
Bu değerler Şekil 1.2’de görülmektedir.
 CALCULUS TEMELLERİ
Türevlenebilir Fonksiyonlar
Teorem 1.5 (Rolle Teoremi) f ∈ C[a, b] ve f ‘(x) tüm x ∈ (a, b)
ler için bulunduğu kabul edilir. Eğer f (a) = f (b) = 0, o zaman c
sayısı bulunur with c ∈ (a, b) ile ki f ‘(c) = 0 dır.
Teorem 1.6 (Orta Değer Teoremi) f ∈ C[a, b] ve f’ (x) in tüm
x ∈ (a, b) ler için bulunduğu varsayılırsa, o zaman c sayısı
bulunur.
(11)

Teorem 1.7 (Genelleştirilmiş Rolle Teoremi) f ∈ C[a, b] olduğu

kabul edilirse ve f ‘(x), f “(x), . . . , f ( n)(x) üzerinde bulunur (a, b)
ve x0, x1, . . . , xn ∈ [a, b]. Eğer f (x j) = 0 ise j = 0, 1, . . . , n için,
o zamna c sayısı, c ∈ (a, b) ile bulunur. f (n)(c) = 0 gibi.
 CALCULUS TEMELLERİ
Integraller
Teorem 1.8 (İlk Temel Teorem). Eğer f, [a, b]
üzerinde sürekli ve F, [a, b] f’in antitürevidir, o zaman
(12) ki orada dir.

Teorem 1.9 (İkinci Temel Teorem). Eğer f, [a,

b]üzerinde sürekli ve x ∈ (a, b) ise o zaman
(13)
 CALCULUS TEMELLERİ
Integraller
Örnek 1.3. Fonksiyon f (x) = cos(x)’a Teorem 1.9 aralık
[0, π/2] üzerinde uygulanırsa; sonuç olarak zincir kuralı
ile

Teorem 1.10 (Integraller için Orta Değer Teoremi).

f ∈ C[a, b] farz edilirse o zaman c sayısı c ∈ (a, b) ile
bulunur

f (c) değeri f’in [a, b] aralığında ortalama değeridir.

 CALCULUS TEMELLERİ
Integraller

Şekil 1.3. e [0,2.5] aralığında Integraller için Ortalama Değer

Teoreminin uygulanması
Örnek 1.4 fonksiyon ‘a Teorem 1.10 [0,2.5] aralığında
uygulanırsa. f (x)’in anitürevi
f (x) fonksiyonunun [0, 2.5] aralığındaki ortalama değeri
 CALCULUS TEMELLERİ
Integraller
Teorem 1.11 (Ağırlıklı Integral Ortalama Değer Teoremi).
f’in , g ∈ C[a, b] ve g(x) ≥ 0 için x ∈ [a, b] olduğu kabul
edilirse o zaman c sayısı c ∈ (a, b) ile bulunur. Buradan,
(14)

Örnek 1.5. f (x) = sin(x) ve g(x) = x2 fonksiyonlarına Teorem

1.11 [0, π/2] aralığı üzerinde uygulanırsa sonuç olarak bir c
sayısı elde edilir ki,

yada
 CALCULUS TEMELLERİ
Seriler
bir dizi olabilir. O zaman bir sonsuz seridir. n.ci
kısmın toplamı dır. Sonsuz seriler yakınsarlar, eğer
sadece diziler bir S limitine yakınsarlarsa, yani

(15)

Eğer bir seri yakınsamıyorsa, ıraksadığı söylenebilir.

Örnek 1.6 sonsuz dizi ve n.kısmın toplamı

 CALCULUS TEMELLERİ
Seriler
Sonuç olarak sonsuz serinin toplamı
Teorem 1.12 (Taylor Teoremi)
ve x0 ∈ [a, b] olduğu kabul edilirse o zaman her bir
x ∈ [a, b] için c = c(x) sayısı ortaya çıkar (c’nin değeri x’in değerine
bağlıdır.) x0 ve x aralığında uzanır ki,
(16)

(17)

(18)
 CALCULUS TEMELLERİ
Seriler

Örnek
 1.7 fonksiyon f (x) = sin(x)’e Teorem 1.12 Taylor polinomu Pn(x)
n= 9.dereceden genişletilirse x0 = 0 değerlendirilerek elde edilir.
x = 0 da takip eden türevler ve sayısal değerler fomülde yerine konulursa
 CALCULUS TEMELLERİ
Seriler
[0, 2π] aralığı üzerinde f ve P9 fonksiyonlarına ait grafikler şekil
1.4’de görülmektedir.
 CALCULUS TEMELLERİ
Seriler

Eğer
 Pn(x) Taylor polinomunun derecesi n verilirse Teorem 1.12, o zaman

(19)

Bir
 polinomun değerlendirilmesi
P(x) Polinomunun derecesi n olsun
(20)
Horner metodu yada sentetik bölme polinomun değerlendirilmesi için kullanılan bir tekniktir. Örneğin 5.dereceden
polinom aşağıdaki gibi yazılabilir.
 CALCULUS TEMELLERİ

Seriler

Theorem
 1.13 ( Polinom Değerlendirmesi için Horner Metodu) P(x) polinomunun eşitlik (20)’deki
formda olduğu farz edilir ve x = c , P(c) olarak değerlendirilir. bn = an alınıp hesaplanırsa

O zaman b0 = P(c) olur ve

Ardından
 CALCULUS TEMELLERİ
Seriler

Eşitlik (22)’nin sağ tarafındaki R0 için Q0(x) ve b0 değerleri eşitlik (23) de yerine
yazılırsa

bk sayıları eşitlik (20) ve (24) de xk katsayılarının karşılaştırılması ile elde edilir ve

bunlar tablo 1.1’de görülmektedir.
 CALCULUS TEMELLERİ

Seriler

Tablo 1.1 Horner Metodu için bk katsayıları
 CALCULUS TEMELLERİ

Seriler

Tablo 1.2 Sentetik Bölme İşlemi İçin Horner Tablosu
 CALCULUS TEMELLERİ

Seriler

Örnek
 : Sentetik bölme yöntemini kullanarak (Horner metodu) polinom için P(3)’ü bulunuz

Buradan P(3)=17 olarak bulunur.

 BÜYÜK “O” KESME HATASI
Dizi tahmini
Açıkçası, ve dizilerinin her ikisi sıfıra yakınsar. Ayrıca, bu ilk
dizinin ikinci diziye göre sıfıra daha hızlı yakınsadığı görülmüştür.
Tanım 1 fonksiyonu ın büyük “0” ı olduğu söylenebilir,  eğer ve
sabit çıkarsa belirtilir. Öyle ki
olduğunda
dır.

Büyük “O”h gösterimi iyi bilinen temel fonksiyonların

dizilerinin yakınsaklık vb.) büyüme oranını tanımlarken çok kullanışlıdır. Dizilerin
yakınsama oranı benzer bir şekilde tanımlanabilir.

Tanım 2. ve in büyük “0” h dizisi olduğu söylenebilir.

şeklinde belirtilir.Eğer olursa ve N öyle ki
her zaman . . iki dizi olduğunu kabul edelim.

Genellikle bir fonksiyon , fonksiyonu tarafından yaklaşandır ve hata sınırı

ile bilinmektedir. Bu aşağıdaki tanıma yol açar.
 BÜYÜK “O” KESME HATASI
Tanım 3. Varsayalım ki fonksiyonuna ile yaklaşılsın ve gerçek
sabit
olur olur. ve bir pozitif tamsayı n böylece

küçük h için yeterlidir. Dizinin tahmini ile aşağıdaki ifadeyi

yazabiliriz

Bu ilişki biçiminde yeniden yazılabilir.

notasyonunu görebiliriz hata sınırı kısmında durur.   Aşağıdaki
sonuçlar,iki fonksiyonun basit kombinasyonlarını tanımlamak için nasıl
uygulanacağını gösterir.
ve ve
varsayılır ki sonra

(i)

(ii)
 BÜYÜK “O” KESME HATASI
Büyük ‘O’ Kesme Hatasının Sağlaması , Büyük ‘O’ Kesme
Hatasının İncelenmesi
Taylor polinomu yaklaşımının derecesi , ile
belirlenebilir. O zaman artan terimler kolayca gösterilebilir.
in kuvveti ile terimlerin kısaltılmasına başlanır. Artan terimler
Sıfıra aynı hız ile yakınsar, h sıfıra yaklaşır. aynı hız ile yakınsar,
h
sıfıra yaklaşır . Bu ilişki aşağıdaki şekilde ifade edilir.
küçük h için yeterlidir.Bu nedenle gösterimi

ın yerinin miktarını verir. Burada M bir sabit gibi davranır.

 BÜYÜK “O” KESME HATASI
Teorem (Taylor Polinomu)
Varsayalım ki fonksiyonu ve onun türevleri
üzerinde sürekli olsun. Ve fonksiyonlarının her
ikisi
aralığında uzanırsa ve olursa o zaman

n-inci derece Taylor polinomunun genişlemesi ile ilgilidir. Taylor

polinomunun derecesi n dir

ve
 BÜYÜK “O” KESME HATASI
artanın integral formu aşağıdaki gibidir.

ve artan için Lagrange formülü

burada c x‘e bağlıdır ve x 0-x arasında bir yerlerde bulunur.

Bir dizinin yakınsamasının düzeni

Nümerik yaklaşımlarda arzu edilen cevaba çok daha fazla yaklaşmak

için sıklıkla dizinin yaklaşımı hesaplanır. Büyük “0” ın tanımlaması için
diziler tanım 2’de verildi ve bir dizi için yakınsama düzeninin
tanımlaması tanım 3’de verilen fonksiyonlar için benzerdir
 BÜYÜK “O” KESME HATASI
Tanım 4 ve in ile bir dizi
olduğu

farzedilir. x’e yakınsar, bu in yakınsama düzeni

ile
gerçekleşir. Eğer K sabiti oluşursa öyle ki

n için yeterince büyüktür . Bu yazılarak belirtilir

veya
 KARMAŞIK SAYILAR

KARMAŞIK SAYILARA GENEL BAKIŞ

Hiçbir gerçel (reel) sayı kendisiyle çarpıldığında –1 sonucunu
veremeyeceğinden –çünkü iki eksinin çarpımı artı yapar– matematikçiler –1
sayısının karekökünü “imajiner (hayali) sayı” olarak anarlar.
 Artı ve eksinin bu çelişkili bileşimi, kuantum mekaniğinde kesinlikle çok önemli
bir rol oynar, modern bilimin temeli olan bir sürü denklem bu sayıyı içerir.
 Bu matematiğin şaşırtıcı çelişkiler barındırdığı tartışma götürmez. Hoffman bu
hususta şunları söylemek zorunda kalmıştır:
Böylesi bir formülün, katı deneyler dünyasıyla, yani fizik dünyasıyla herhangi
bir bağlantısının olması gerektiğine inanmak güçtür. Yeni fiziğin en derin
temelini oluşturacağı ve kendisinden öncekilere göre bilim ve metafiziğin
bağrına çok daha derin biçimde uzanacağı, bir zamanlar dünyanın yuvarlak
olduğu doktrini ne kadar inanılmaz göründüyse o kadar inanılmazdır.
 KARMAŞIK SAYILAR
KARMAŞIK SAYILARIN CEBİRİ
Karmaşık sayılar, gerçel sayıların bir genişlemesidir ve ile gösterilir. Karmaşık sayılar
kümesi, gerçel sayılar kümesini kapsar. Karmaşık sayılar biri gerçel biri sanal olmak üzere
iki kısımdan oluşur. Bütün karmaşık sayılar a ve b birer gerçel sayı olmak üzere, a + bi
biçimde yazılabilir. Burada i, x2 = - 1 denkleminin köklerinden biri, başka bir deyişle -1′in
kareköküdür. Kimi zaman özellikle elektrik mühendisliğinde i yerine, j kullanılır.

Toplama ve Çıkarma

Çarpma

Bölme

Toplama ve çarpma işlemi ise şu şekilde tanımlanır: z1 = (a,b),z2 = (c,d) olmak üzere;

Üstel ifade
 KARMAŞIK SAYILAR
 Euler formülünden bir karmaşık sayı

 "Fazör" formunda aşağıdaki gibi yazılmış olabilir

 Burada, karmaşık katsayısı olarak (veya bazen karmaşık normu)

bilinir ve karmaşık argümanı veya faz olarak bilinir.

Mutlak kare ile tanımlanır , Karmaşık eşlenik ve

argüman hesaplaması olarak tanımlanır.
 KARMAŞIK SAYILAR
KARMAŞIK SAYILARIN GEOMETRİSİ
Karmaşık sayılar xy düzleminde vektör ile temsil edilirler. Bu karmaşık
düzlemde ile temsil edilir.

Grafikte de görüldüğü gibi çeşitli karmaşık sayı denklemleri xy ekseninde

vektörel olarak yerleştirilmiştir.
Karmaşık sayılar ve düzlemde de
gösterilebilir.
noktarı xy düzlemine yerleştirildiğinde aşağıdaki gibi bir düzlem
elde eilebilir. Burada elde edilen eşitlikte vektörü
elde edilmiştir.
 KARMAŞIK SAYILAR
KARMAŞIK DİZİLER VE SERİLER
Karmaşık bir dizi karmaşık sayıların bir alt kümesi olan pozitif tamsayı ve
sonsuz aralığındaki bir fonksiyondur. Aşağıdaki dizi örneklerine bakacak
olursak:
 KARMAŞIK FONKSİYONLAR
KARMAŞIK GEOMETRİ SERİSİ
, Bir geometrik dizi olarak adlandırılır ve matematik
alanında en önemli serilerden biridir.
Geometrik Seri: Eğer ise serisi için yakınsar.
Eğer ise ıraksar.

serisi için de tanımlanıyorsa fonksiyonunda

yakınsar. Veya eşdeğeri olan
serisi elde edilir.

Eğer ise dizi ıraksar.

 KARMAŞIK FONKSİYONLAR

Eğer olduğunda ise o zaman bütün n ler için

elde edilir.
 2. Series.

MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
1. Onluk Çarpanlar

10 1 deka (da) 10 -1 desi (d)

10 2 hekto (h) 10 -2 santi (c)

10 3 kilo (k) 10 -3 mili (m)

10 6 mega (M) 10 -6 mikro (u)

10 9 giga (G) 10 -9 nano (n)

10 12 tera (T) 10 -12 piko (p)

10 15 peta (P) 10 -15 femto (f)

10 18 exa (E) 10 -18 atto (a)

 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
2. SERİLER
a. Maclaurin Serileri
1.      e x = 1 + x + x 2 / 2! + ... + x n / n! + ... tüm x için

2.       sin x = x - x 3 / 3! + x 5 / 5! - x 7 / 7! + ... tüm x için

3.       cos x = 1 - x 2 / 2! + x 4 / 4! - x 6 / 6! + ... tüm x için

4.       ln(1 + x) = x - x 2 / 2 + x 3 / 3 -... + (-1) n+1 x n / n + ...

(-1 < x <= 1) için

5.       tan x = x + (1/3) x 3 + (2/15) x 5 + (17/315) x 7 + …

(-Pi/2 < x < Pi/2) için

6.       arcsin x = x + (1/2) x 3 / 3 + (1.3/2.4) x 5 / 5 + (1.3.5/2.4.6) x 7 / 7 + … (-1 < x <

1) için
 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
a. Maclaurin Serileri

7.       arctan x = x - x 3 / 3 + x 5 / 5 - ... (-1 < x < 1) için

8.       sinh x = x + x 3 / 3! + x 5 / 5! + x 7 / 7! + ... tüm x için

9.       cosh x = x + x 2 / 2! + x 4 / 4! + x 6 / 6! + ... tüm x için

10.       arcsinh x = x - (1/2) x 3 / 3 + (1.3/2.4) x 5 / 5 -

(1.3.5/2.4.6) x 7 / 7 + ... (-1 < x < 1) için

11.       1 / (1 - x) = 1 + x + x 2 + x 3 + ... (-1 < x < 1) için

 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
b. Aritmetik Seriler
12.       Sn = a + (a + d) + (a + 2d)+...+(a + [n-1]d)

= (n/2)[ilk terim+ son terim]

= (n/2)[a + (a+[n - 1]d)

= n(a + [n - 1]d)

c. Geometrik Seriler
13.       Sn = a + a r + a r 2 + a r 3 +...+ a r n-1 = a (1 - r n)/(1 - r)
d. Tamsayı Seriler
14.       1 + 2 + 3 + ... + n = (1 / 2) n (n + 1)
15.       1 2 + 2 2 + 3 2 + ... + n 2 = (1 / 6) n (n + 1)(2n + 1)
16.       1 3 + 2 3 + 3 3 + ... + n 3 = [ (1 / 2) n (n + 1) ] 2
 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
3. FAKTORYEL, PERMUTASYON, KOMBİNASYON
1. n faktoryel = n ! = n.(n-1).(n-2)...2.1
2.     n nesnesinin r Permutasyonu : n P r = n ! / [ (n - r) ! ]
3.     n nesnesinin r kombinasyonu : n C r = n ! / [ r ! (n - r) ! ]

4. BINOM AÇILIM
. Eğer n pozitif bir tamsayı ise, (x + y) n ifadesini aşağıdaki gibi açabiliriz

(x + y) n = n C 0 x n + n C 1 x n - 1 y + n C 2 x n - 2 y 2 + ... + n C n y n
Genel ifade ise n C r için: n C r = n ! / [ r ! (n - r) ! ]
 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
5. TRİGONOMETRİK FORMÜLLER.

1. cos(A + B) = cos A cos B - sin A sin B

2. cos(A - B) = cos A cos B + sin A sin B

3. sin(A + B) = sin A cos B + cos A sin B

4. sin(A - B) = sin A cos B - cos A sin B

5.  tan(A + B) = [ tan A + tan B ] / [ 1 - tan A tan B]

6. tan(A - B) = [ tan A - tan B ] / [ 1 + tan A tan B]

 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
5. TRİGONOMETRİK FORMÜLLER.

7. sin A + sin B = 2 sin [ (A + B) / 2 ] cos [ (A - B) / 2 ]

8. sin A - sin B = 2 cos [ (A + B) / 2 ] sin [ (A - B) / 2 ]

9. cos A + cos B = 2 cos [ (A + B) / 2 ] cos [ (A - B) / 2 ]

10. cos A - cos B = - 2 sin [ (A + B) / 2 ] sin [ (A - B) / 2 ]

 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
5. 1 Trigonometrik Fonksiyonların formüllerinin
çıkarılması

11. 2 sin A cos B = sin (A + B) + sin (A - B)

12.  2 cos A sin B = sin (A + B) - sin (A - B)

13. 2 cos A cos B = cos (A + B) + cos (A - B)

14.   2 sin A sin B = - cos (A + B) + cos (A - B)

 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
15.       sin 2A = 2 sin A cos A

16.       cos 2A = cos 2 A - sin 2 A = 2 cos 2 A - 1 = 1 - 2 sin 2 A

17.       sin 3A = 3 sin A - 4 sin 3 A

18.       cos 3A = 4 cos 3 A - 3 cos A

19.       sin 2 A = (1/2) [ 1 - cos 2A ]

20.       cos 2 A = (1/2) [ 1 + cos 2A ]

 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
6. TÜREV FORMULLERİ
sec x sec x tan x
f (x) d [f(x)] / dx
csc x - csc x cot x

xn nx n - 1 arcsin x 1 / sqrt (1 - x 2)
arccos x - 1 / sqrt (1 - x 2)
ex ex arctan x 1 / (1 + x 2)
sinh x cosh x
ln (x) 1/x
cosh x sinh x
tanh x sech 2 x
sin x cos x
coth x - csch 2 x

cos x - sin x sech x - sech x tanh x

csch x - csch x coth x
tan x sec 2 x arcsinh x 1 / sqrt [x 2 + 1 ]
arccosh x 1 / sqrt [x 2 - 1 ]
cot x - csc 2 x arctanh x 1 / [ 1 - x2 ]
 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
7. İNTEGRAL
FORMULLERİ
1 - Temel fonksiyonların 2 - Temel Trigonometrik
integrali fonksiyonların integralleri
 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
3– Birden fazla TABLOLARI
trigonometrik fonksiyon 4 - Temel trigonometrik
içeren integraller fonksiyonların integralleri
 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
5 - Ters trigonometrik 4 - Temel trigonometrik
fonksiyonların İntegrali fonksiyonların integralleri
 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
6 - Üstlü sinüs ve kosinüs 7 - Hiperbolik fonksiyonları
fonksiyonların İntegralleri içeren integraller
 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
8. LAPLACE DÖNÜŞÜMLERİNİN TABLOSU
Laplace Dönüşümleri Tanımı : f (t) gerçek zaman
değişkeninde bir
fonksiyon ve t> = 0 için f’in F(s) Laplace dönüşümü

“s ” karmaşık bir değişkendir. t orijinal olarak ve F (s) hayali

fonksiyonu olarak çağırılır.
Laplace Dönüşümlerinin Tablosu
 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
Laplace Dönüşümlerinin Tablosu
 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
9. FOURİER DÖNÜŞÜMLERİ TABLOSU
Fourier Dönüşümleri Tanımı : Eğer f(t) gerçek t zaman
değişkeninde bir fonksiyon ise F (w) Fourier dönüşümü

t> = 0 için u (t) = 1 ve t <0 için u (t) = 0 (bkz. şekil)

i = sqrt (-1), sanal birim.

 MATEMATİK FORMÜLLERİNİN
TABLOLARI
9. FOURİER DÖNÜŞÜMLERİ TABLOSU
İlginize Teşekkürler