‫به نام آنکه جان را فکرت آموخت‬

‫‪1‬‬
 Earthquake Geotechnical Engineering
Professor M. H. Baziar
Email: baziar@iust.ac.ir , WebPage: baziar.iust.ac.ir

2
2nd Session

Seismic Hazard Analysis I

1 ‫تحـلیل خطر لرزه ای‬

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 3

 ‫‪Introduction‬‬

‫در بسياري از نقاط دنيا تهديد زلزله روي فعاليتهاي بشري منجر به شناخت و‬
‫تاثيردقيق آن روي طراحي سازه ها و تاسيسات شده است‪.‬‬

‫هدف از طراحي مقاومت كردن سازه يا تاسيسات تحت اثر نيروي زلزله در‬
‫حد لرزشهاي معين بدون خرابي عمده مي باشد‪.‬‬

‫ميزان لرزشها بوسيله ‪ Design Ground Motion‬تعريف مي شوند‪.‬‬

‫تعيين مشخصات پارامترهاي ‪ Design Ground Motion‬يكي از مشكلترين و‬

‫مهمترين مسائل در ژئوتكنيك لرزه اي مي باشد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪4‬‬

 ‫‪Introduction‬‬

‫مشكـل اصـلي تعييـن پارامترهاي ‪ ،Design Ground Motion‬اعتماد اجتناب ناپذير‬

‫به تصميم هايي است كه بايستي براساس اطالعات ناقص و مشكوك انجام شود‪.‬‬

‫شامل ‪:‬‬
‫‪ ‬تعريف مرز بين آسيبهاي قابل قبول و غيرقابل قبول‬
‫‪ ‬شدت‬
‫‪ ‬زمان‬
‫‪ ‬موقعيت زلزله آينده‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪5‬‬

 ‫‪Introduction‬‬

‫اگـر آسـيبهاي خيلـي كوچـك مورد پذيرش باشـد‪ ،‬بايسـتي لرزش نسـبتا قوي طراحي‬
‫شده كه مي تواند بسيار گران باشد‪ ،‬اما اگر ميزان بيشتري از آسيبها مورد پذيرش‬
‫باشـد لرزشهاي ضعيفتري براي طراحـي درنظـر گرفتـه شده و در نتيجـه هزينـه ها‬
‫كاهش مي يابند‪.‬‬

‫توجه‪:‬‬
‫هنـر‪ ،‬تعييـن زلزلـه طرح مناسـب مي باشد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪6‬‬

 ‫‪Introduction‬‬

‫آناليـز خطـر لرزه اي تخميـن كمـي خطرات ‪ Ground-Shaking‬در يـك سايت‬

‫مشخصرا تعيين مي كند‪.‬‬

‫آناليز خطر لرزه اي به دو صورت انجام مي شود‪:‬‬

‫‪ ‬قطعی (زلزله خاص)‬
‫‪ ‬احتماالتی (زلزله نامشخص)‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪7‬‬

 ‫‪Identification & Evaluation of Sources‬‬

‫براي ارزيابـي خطرات لرزه اي در يـك سـايت يـا منطقـه مشخـص تمامـي منابع فعال‬
‫لرزه اي بايسـتي شناسـايي شده و پتانسـيل هريـك در زمينـه توليد تكانهاي بعدي‬
‫ارزيابي گردند‪.‬‬
‫اين شناسايي نياز به يكسري كارهاي اكتشافي و شناخت نشانه هاي طبيعي دارد‪.‬‬
‫اسـتفاده از لرزه نگارهاي مدرن و شبكـه هاي لرزه نگاري‪ ،‬مشاهده و تفسـير زلزله‬
‫هاي فعليرا نسبتا آسان ساخته است‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪8‬‬

 ‫‪Identification & Evaluation of Sources‬‬

‫امروزه يك زمين لرزه بزرگ توسط صدها لرزه نگار در نقاط مختلف دنيا ثبت شده و‬
‫در عرض چنـد سـاعت لرزه شناسـان قادر بـه تعييـن بزرگـي‪ ،‬موقعيـت و حتي‬
‫ارزيابي پارامترهاي منبع هستند‪.‬‬

‫نكته‪:‬‬
‫نكته‪:‬‬
‫ثبتنشده‪،‬‬
‫نشده‪،‬‬ ‫منطقهثبت‬
‫دريكمنطقه‬
‫دستگاههاهادريك‬
‫توسطدستگاه‬
‫بزرگيتوسط‬‫حركتبزرگي‬
‫هيچحركت‬ ‫اينكههيچ‬
‫اينكه‬
‫نميكند‪.‬‬
‫كند‪.‬‬ ‫تضميننمي‬
‫آيندهراتضمين‬
‫گذشتهووياياآيندهرا‬
‫زلزلهدردرگذشته‬
‫وقوعزلزله‬
‫عدموقوع‬
‫عدم‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪9‬‬

 ‫‪Geologic Evidence‬‬

‫مطالع ه داده هاي زمي ن شناس ي حاص ل از فعالي ت زلزل ه هاي قبلي‬
‫‪ Paleoseismology‬ناميده مي شود (‪.)Wallace 1981‬‬
‫در بعضي از مناطق دنيا اين داده هاي زمين شناسي به آساني در دسترس بوده و‬
‫بوسيله زمين شناسان تفسير مي شوند اما در بعضي نقاط اين داده ها پيچيده بوده و‬
‫گاها ممكن است توسط اليه هاي رسوبات جوان ضخيم پوشانده شوند‪.‬‬
‫شناسايي منابع لرزه اي از روي مدارك زمين شناسي امري حياتي و غالبا مشكل در‬
‫انجام آناليز خطر لرزه اي مي باشد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪10‬‬

 ‫‪Geologic Evidence‬‬
‫‪ % 90‬زلزله هاي جهان بر اثر گسلش و در محل گسلها اتفاق مي افتد‪% 10 .‬‬
‫باق ي مانده را عوامل ي مانن د انفجارات هس ته اي و شيمياي ي و زلزله هاي‬
‫آتشفشاني و غیره تشكيل مي دهند‪.‬‬
‫بررسي شواهد زمين شناسي براي تعيين منابع زلزله روي شناسايي گسل ها‬
‫متمركز مي شوند‪.‬‬

‫مناطق لرزه خيز دنيا عبارتند از‪:‬‬

‫‪ -۱‬كمربن‪6‬د آلپ هيمالي‪6‬ا (‪ 15‬درصد زلزله هاي دنيا و متوسط زلزله هاي مهيب با‬
‫بزرگايي حدود ‪ ۷‬ريشتر)‪.‬‬
‫‪ -۲‬كمربن‪6‬د حاشي‪6‬ه اقيانوس آرام (‪ ۸۰‬درصد زلزله هاي دنيا و متوسط زلزله هاي‬
‫مهيب با بزرگايي حدود ‪ ۸‬ريشتر)‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪11‬‬

 ‫‪Geologic Evidence‬‬

‫وسايل و روشهاي شناسايي گسلها‪:‬‬

‫‪ ‬مطالعه ادبيات موجود‬

‫‪ ‬تفسير عكسهاي هوايي‬
‫‪ ‬شناسايي محلي (مشاهده ترنچها)‬
‫‪ Test Pits ‬ي ا ‪Boring‬‬
‫‪ ‬تكنيكهاي ژئوفيزيكي‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪12‬‬

 ‫‪Geologic Evidence‬‬

‫عاليم گسلها براساس نظرات )‪:Reiter (1990‬‬

‫‪ ‬سطوح شكست قابل مشاهده‪ .‬اين عاليم شامل شكست سطح زمين و حركت و خرد‬
‫شدن دو طرف گسل مي باشد‪.‬‬
‫‪ ‬عاليم زمين شناسي‪ .‬مجاورت مصالح غير مشابه‪ ،‬از دست رفتن تكرار اليه ها و‬
‫ناقص بودن اليه ها‪.‬‬
‫‪ ‬توپوگرافي‪( .‬زهکشها – دریاچه – رودخانه ها – شیب های ناشی از کوهزایی –‬
‫دره های خطی)‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪13‬‬

 Geologic Evidence
Showing topographic and geomorphic indicators of faulting (Wesson)- [1]

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 14

 ‫‪Geologic Evidence‬‬

‫‪ ‬مشخصات زمين شناسي ثانويه‪ .‬تغييرات ناگهاني سطح آب‪ ،‬و تركيبات شيمايي‪،‬‬
‫قرار گرفتن چشمه ها و خروجي هاي آتشفشاني در يك راستا‪.‬‬
‫‪.Remote‬‬ ‫‪ ‬سيماي ظاهري‪ .‬قابل مشاهده در تصاوير شبيه سازي شده ‪Sensing‬‬
‫پوشش گياهي و يا تمايز رنگي در تصوير‪.‬‬
‫‪ ‬عاليم ژئوفيزيكي‪ .‬زيرسطحي گسلها‪ .‬تغييرات در سرعت امواج لرزه اي‪.‬‬
‫‪ ‬عاليم ژئودزي‪ .‬تشخيص با كمك نقشه برداري‪ ،‬همانند تغيير در فاصله ميان دو‬
‫نقطه ثابت‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪15‬‬

 ‫‪Fault Activity‬‬

‫گسلها به سه دسته زير تقسيم مي شوند‪:‬‬

‫‪ -۱‬گسلهاي فرعي با طولي كمتر از ‪ ۲‬كيلومتر‬

‫‪ -۲‬گسلهاي متوسط با طولي بين ‪ ۲‬تا ‪ ۱۰‬كيلومتر‬
‫‪ -۳‬گسلهاي اصلي بزرگتر از ‪ ۱۰‬كيلومتر‪.‬‬

‫در بررس يهاي لرزه شناس ي‪ ،‬گس لهاي اص لي حتم ا در نظرگرفت ه ميشون د‪ ،‬گسلهاي‬
‫متوسط در فواصل دور در نظر گرفته نميشوند و گسلهاي فرعي اصوال در نظر گرفته‬
‫نمي شوند زيرا گسل فرعي باعث زلزله قابل احساس بزرگتر از ‪ ۴‬ريشتر نمي شود‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪16‬‬

 ‫‪Fault Activity‬‬

‫وجود تنها يك گسل نشان دهنده احتمال وقوع زلزله در آينده نمي باشد‪.‬‬

‫نظريه فعاليت گسل‬

‫گسل فعال‪:‬‬
‫گسلي است كه امكان وقوع زلزله براي آن وجود دارد‪.‬‬
‫گسل غيرفعال‪:‬‬
‫گسلي است كه احتمال تكرار وقوع زلزله رخ داده قبلي براي آن نمي رود‪.‬‬

‫اجماع كلي در زمينه چگونگي ارزيابي فعاليت گسل وجود ندارد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪17‬‬

 ‫‪Fault Activity‬‬

‫تعريف ساده فعاليت گسل از اين جهت مهم مي باشد كه هرچند متغيرهاي زيادي در‬
‫تعريف اين معيار وجود دارد اما نياز به تحقيقات و تهيه طرح خاص نمي باشد‪.‬‬

‫براي مثال ‪ Slemmons & McKinncy (1977) 31‬تعري ف مختلف براي بيان‬
‫فعال بودن گسل يافتند‪ .‬بيشتر اين تعاريف برمبناي بيان مدت زماني كه از آخرين‬
‫حركت گسل گذشته مي باشد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪18‬‬

 Fault Activity

: Geology California Division of Mines & 

)‫ سال اخير‬10000( ‫تغييرمكان سطحي در دوره زماني هولوسن‬

:U.S. Army Corps of Engineers 

‫ سال‬35000 ‫براي سدها دوره زماني‬

:U.S. Bureau of Reclamation : (Idriss-1985) 

‫ سال‬100000 ‫براي سدها دوره زماني‬

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 19

 ‫‪Fault Activity‬‬

‫)‪U.S. Nuclear Regulatory Commission: (Code-1978‬‬ ‫‪‬‬

‫عبارت گسل مستعد را بجاي گسل فعال بكار بردند‪.‬‬

‫الف ‪ -‬حركت در سطح زمين حداقل يكبار در ‪ 35000‬اخير يا حركت تكرا شونده‬
‫در ‪ 500000‬سال گذشته‪.‬‬
‫ب‪ -‬لرزشهاي بزرگ ثبت شده با داده هاي دقيق براي امكان ارتباط مستقيم با‬
‫گسل‪.‬‬
‫ج‪ -‬برقراري ارتباط منطقي بين گسلهاي مستعد (با در نظرگيري موارد باال)‪ ،‬در‬
‫ص ورت مشاهده حرك ت روي ي ك گس ل منطق ا م ي تواني م انتظار داشت ه باشيم‬
‫حركت در گسلهاي اطراف هم وجود دارد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪20‬‬

 ‫‪Fault Activity‬‬

‫واقعا تعريف فعاليت گسل براساس بازه زماني مشخص خيلي واقع گرايانه‬
‫نمي‌باشد (‪ .)Cluff- 1984‬گسلها بصورت ناگهاني و دقيقا در سال ‪10000‬‬
‫ام يا ‪ 35000‬ام غيرفعال نمي شوند‪.‬‬

‫‪ Cluff‬درس ا ل‪ 1984‬ش ش دس ته ب نديرا ب رايف ع ا لي تگ س ل ب راساس‬

‫ي ب زرگ ي‬
‫مشخصاتين ظير سرعتل غ زش‪ ،‬ل غ زشدر گ ذشته‪ ،‬طولگ سيختگ ‪،‬‬
‫زلزله‪ ،‬دوره ب ازگ شتب يانك رد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪21‬‬

 ‫‪Magnitude Indicators‬‬

‫شواهد زمين شناسي (طول و ناحيه گسيختگي‪ ،‬و تغييرمكان گسل) مي توانند براي‬
‫ارزيابي بزرگي زلزله هاي قبلي بوسيله ايجاد رابطه همبستگي بين مشخصات‬
‫تغيير شكلهاي مشاهده شده و بزرگي زلزله هاي ثبت شده شناخته شده بكار روند‪.‬‬

‫براساس مطالعات طي زلزله خاص‪ ،‬گسلها در سراسر طول خود دچار گسيختگي‬
‫نشده بلك ه بخشهاي ي از ي ك گس ل ب ا مرزهاي فيزيك ي مشخ ص بطور پ ي درپي‬
‫گسيخته مي شوند (‪.)Schwartz – 1988‬‬
‫‪ :Slemmonz-1992‬گسلهاي با طول ‪ ۳۰۰‬تا ‪ ۱۳۰۰‬كيلومتر طول گسيخته شده بين‬
‫‪ ۱۷‬تا ‪ ۳۷‬درصد طول گسل مي باشد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪22‬‬

 Magnitude Indicators

‫طول گسيختگي گسل غالبا براي تخمين بزرگي زلزله مورد استفاده قرار مي‬
.‫گيرد‬

Tocher-1957
Bonilla & Buchana-1970
‫رابطــه خوبي ميان طول‬ Mark & Bonilla-1977
‫گسـيختگي گسـل و بزرگي‬ Acharaya-1979
.‫زلزله وجود دارد‬ Slemmons-1982
Chen-1984
Wells & CopperSmith-1994

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 23

 ‫‪Magnitude Indicators‬‬

‫تخمين بزرگي از روي طول گسيختگي گسل‪ ،‬تاثير عرض سطح گسيختگي را در‬
‫نظر نمي گيرد‪ .‬اين روش براي حالتي كه سطح گسيختگي نسبتا باريك است‪ ،‬كمتر‬
‫از ‪ ،20km‬مناسب مي باشد (‪ .)Bonilla 1984‬اين روش براي حالتي كه گسيختگي‬
‫به سطح زمين راه نمي يابد مناسب نمي باشند‪.‬‬

‫سطح گسيختگي گسل‪ ،‬بدليل ارتباطش با ميزان لرزش‪ ،‬رابطه اي مناسبتر جهت‬
‫تخمين بزرگي مي باشند‪ .‬براي گسلهاي با عرض بيش از ‪ 20km‬بزرگي زلزله به‬
‫بزرگ ي حاص ل از رواب ط س طح گس يختگي نزديكت ر م ي باشد (& ‪Wells‬‬
‫‪.)Coppersmith‬‬ ‫‪1994‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪24‬‬

 ‫‪Magnitude Indicators‬‬

‫گرچه متوسط تغييرمكان گسل براي ارزيابي حركت لرزه اي بكار ميرود اما‬
‫بدليل مشكالت اندازه گيري تغييرمكان درطول گسيختگي‪ ،‬از تغييرمكان ماكزيمم‬
‫س طحي براي تخمي ن بزرگ ي استفاده ميشود (& ‪Slemmons-1982, wells‬‬
‫‪.)Coppersmith-1994‬‬
‫روابط تجربي براساس آناليز آماري داده هاي زلزله هاي تاريخي از سراسر دنيا‬

‫‪FIG. Next Page‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪25‬‬

 Magnitude Indicators

Reference
Geotechnical Earthquake Engineering [1]H. Baziar
By: Proff. M. 26
 ‫‪Magnitude Indicators‬‬

‫مثال‪ :‬احتمال اينكه زلزله اي با بزرگي ‪ 7.0‬روي گسل ‪ San Andreas‬سبب ايجاد‬
‫گسيختگي با طول بيش از ‪ 100km‬گردد چقدر است؟‬

‫گسل ‪ San Andreas‬داراي حركت ‪ Strike-Slip‬مي باشد با استفاده از جدول‪ ،‬طول‬

‫متوسط گسيختگي سطحي براي ‪ Mw=7.0‬برابر مي شود با ‪:‬‬
‫‪L=42.7km‬‬ ‫‪Log L=0.74Mw-3.55=1.63‬‬
‫متغير استاندارد براي گسيختگي سطحي با طول ‪ 100km‬برابر است ‪:‬‬
‫‪Z=(Log 100- Log 42.7)/0.28 = 1.32‬‬
‫با كمك جدول احتمال گسيختگي با طول بيش از ‪ 100km‬برابر ‪ %9.34‬است‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪27‬‬

 ‫‪Tectonic Evidence‬‬
‫تئوري واكنش االستيك و تكتونيك صفحه اي مي گويند كه زلزله ها براي رهاسازي‬
‫انرژي كرنشي جمع شده در محل حركت صفحه ها بوجود مي آيند‪ .‬بنابراين سرعت‬
‫حركت بايستي به سرعت ذخيره شدن انرژي كرنشي و همچنين سرعت رهاسازي‬
‫انرژي كرنشي وابسته باشد (‪.)Smith-1976, Idriss-1985‬‬

‫)‪ Ruff & Kanamori (1980‬ماكزيمم ب زرگ يرا ب ا درنظرگ يريس رعتهمگراييو‬
‫س نص فحاتب صورتزير ب يانك ردند‪:‬‬

‫‪ :T‬س نب ه ميليونس ا ل‬
‫‪ :V‬س رعتهمگرايي‪cm/yr‬‬
‫‪Mw=-0.0089T+0.134V+7.96‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪28‬‬

 ‫‪Tectonic Evidence‬‬

‫)‪ Heaton & Kanamori (1984‬اي ن رواب ط را ب رايب يان اينكه زونهاي‪Cascadia ,‬‬
‫‪ Washington‬و ‪ Columbia‬ت واناييت وليد زلزله هاييب ا ب زرگ يب يش از ‪ 8‬را‬
‫دارند ب كار ب ردند‪.‬‬
‫‪FIG. Next Page‬‬

‫اي ن موضوع قبال توس ط شواه د زمي ن شناس ي زلزل ه هاي پيشي ن در ساحل‬
‫‪ Washington‬بدست آمده است (‪.)Atwater-1987‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪29‬‬

 Tectonic Evidence
Reference [1]

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 30

 Historical Seismicity
‫منابع زلزله ممكن است از روي داده هاي لرزه اي تاريخي ثبت شده نيز شناسايي‬
.‫گردند‬

‫ثبت داده هاي زلزله‬

‫چند ص د س ا لاخير‬ United States

‫ س ا ل‬Japan & Middle East 2000
‫ س ا ل‬3000 ‫ ت ا‬China 2000

Bolt-1988 ‫ و‬Ambraseys-1978 : ‫منبع‬

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 31

 ‫‪Historical Seismicity‬‬

‫شناسايي اثرات ‪ Ground-Shaking‬تاريخي مي توانند براي تاييد وقوع زمين لرزه‬

‫هاي پيشين و تخمين توزيع جغرافيايي شدت آنها مورد استفاده قرار بگيرند‪.‬‬

‫با داشتن داده هاي مناسب مي توان ماكزيمم شدت‪ ،‬موقعيت ‪ epicenter‬و بزرگي‬
‫زلزله را تعيين كرد‪.‬‬

‫از آنجاي ي ك ه زلزل ه هاي تاريخ ي‪ ،‬تاري خ گذاري شده ان د از آنه ا‬

‫مي توان جهت تخمين دوره بازگشت زلزله ها نيز استفاده نمود‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪32‬‬

 ‫‪Historical Seismicity‬‬

‫‪ Kanamori‬در س ا ل‪ :1988‬در ‪ 90‬س ا لاخير حدود ‪ 10‬زلزله ب ا ب زرگ ي‬

‫ب يشاز ‪ Ms>7.0‬هر س ا له در ب خشهايياز جهاناتفاقافتاده اند‪.‬‬

‫ابزارهاي اندازه گيري با توانايي ثبت زلزله ها از سال ‪ 1900‬دردسترس بوده‬

‫اند‪ ،‬هرچند تعداد زيادي از ابزارهاي قبل از ‪ 1960‬كامل نبوده و داده هاي قابل‬
‫استنادي ثبت نكرده اند‪.‬‬

‫با اينحال داده هاي بدست آمده از اين ابزارها بهترين مرجع اطالعاتي براي‬
‫شناسايي و ارزيابي منابع زلزله بشمار مي روند‪ .‬تنها محدوديت آنها كم بودن‬
‫دوره زماني اطالعات دردسترس مي باشد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪33‬‬

 A Historical Review

J. Needham
‫ سال‬136 ‫ قديمي ترين ابزار ثبت زلزله‬o [2]
.)‫قبل از ميالد (چين‬
.1731 ‫استفاده از پاندول‬ o
.)Geosismometro( ‫ پاندول و جوهر‬1783 o
‫ ابزار اندازه گيري جهت‬Palmieri 1856 o
.‫و شدت و مدت زمان‬
.)‫ (ايتاليا‬Seismograph ‫ اولين‬1875 o

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 34

 A Historical Review
ACCELEROGRAM

Reference 2
Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 35
 A Historical Review
ACCELEROGRAM Reference 2

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 36

 ‫‪A Historical Review‬‬

‫مهندسي لرزه اي به شكل مدرن از ‪ 77‬سال پيش ‪ 1932‬آغاز شده است‪ .‬اين امر‬
‫با معرفي طيف پاسخ و استفاده از شتاب نگار براي تحريكات قوي در زلزله‬
‫كاليفرنيا (‪ )Ml=6.3‬آغاز گرديد‪.‬‬

‫گسترش اين علم قبل از اختراع كامپيوتر امري بسيار مشكل بود و در اين ميان‬
‫دو دانشمند به نام هاي ‪ Suyehiro & Freeman‬نقش بسزايي داشتند‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪37‬‬

 John Ripley Freeman
)1932–1855(
M.I.T ‫مهندس عمران فارغ التحصيل‬
‫گسترش شتاب نگارها براي ثبت حركات‬
‫زمين‬

Reference 2

Kyoji Suyehiro
)1932–1877(
‫عضو آكادمي امپريال ژاپن‬

Reference 2
Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 38
 ‫‪A Historical Review‬‬

‫عبارت ” “ ‪Engineering Seismology‬براي اولين بار در سخنراني ‪ Suyehiro‬در‬

‫رابطه با ”ارتعاش ساختمانها طي زلزله“ در ‪ M.I.T‬مطرح گرديد‪.‬‬

‫خالصه سخنراني‪:‬‬
‫‪o‬تاكيد روي ثبت حركات زلزله روي هردوي سطح زمين و ساختمان‬
‫‪o‬پيشنهاد لرزه سنج ‪.Wood-Anderson‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪39‬‬

 ‫‪Seismic hazard maps‬‬

‫تهیه نقشه خطر لرزه ای ایتالیا با در نظر گیری تاثیرات سایت‬

‫‪R. Romeo, A. Paciello, D. Rinaldis‬‬

‫نقشه خطر لرزه اي ايتاليا با توجه به منابع لرزه‪ ،‬دوره بازگشت و بررسي تاثير ‪Site‬‬
‫‪ Effect‬روي خطر لرزه اي‪.‬‬

‫چندين پارامتر همانند شتاب پيك زمين (‪ ،PGV، PGD ،)PGA‬و شتاب طيفي محاسبه‬
‫شدند‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪40‬‬

Logic tree formalism adopted in seismic hazard analyses of Italy

Reference 3
Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 41
 ‫‪Seismic hazard maps‬‬

‫مدلسازی منبع زلزله‬

‫‪ -1‬مدل تکتونیک لرزه ای (‪)Seismotectonic‬‬

‫‪ 81‬زون‬
‫‪ -2‬مدل لرزه ای ‪Spatially clustered‬‬
‫لرزه ها در سطح کوچکی متمرکز شده اند‪.‬‬
‫‪Wells and‬‬ ‫* برای ایـن حالـت رابطـه میان بزرگـی و طول گسـیختگی از رابطه‬
‫‪ Coppersmith‬استفاده شده است‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪42‬‬

 ‫‪Seismic hazard maps‬‬
‫شکـل چـپ‪ :‬مقایسـه رابطـه طول گسـیختگی و بزرگـی براسـاس رابطه ‪Wells and‬‬
‫‪ Coppersmith‬و بکار رفته در این مطالعه ‪.‬‬
‫شکـل راسـت‪ :‬نحوه ترسـیم زونهای مربوط بـه تمرکـز لرزه – سطح اول (‪ :)R1‬شعاع‬
‫(در نقشـه اسـالید ‪ )45‬و سـطح ثانویه (‪:)R2‬‬ ‫معادل بـا نصـف طول گسـیختگی‬
‫(در نقشه اسالید ‪)45‬‬ ‫شعاع معادل با طول گسیختگی‬

‫‪Reference‬‬
‫‪3‬‬

‫‪43‬‬
 Seismic hazard maps

‫ مدل منبع نقطه ای‬-3

.‫مراکز زلزله های تاریخی مشخص می شوند‬
FIG. Next Page
)Camassi & Stucchi(.

Background (BG) ‫مدل‬-4

.‫ زون بزرگ انتشار لرزه مشخص شدند‬9

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 44

seismic catalog: events above magnitude 4.7 since 1000 AD

Boschi et al
Reference
[3]

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 45

 ‫مدلهاي منبع لرزه ‪:‬‬
‫‪Small-Size‬‬ ‫•‬

‫تمركز ارتعاش‬
‫(‪)SCS‬‬
‫• ‪Medium-Size‬‬

‫ارتعاش مشابه (‪)SM‬‬

‫• ‪Large-Size‬‬

‫انتشار ارتعاش‬
‫‪Reference‬‬ ‫(‪)BG‬‬
‫]‪[3‬‬
‫‪46‬‬
 ‫‪Seismic hazard maps‬‬

‫مدلهای دوره بازگشت‬

‫‪ -1‬روش ‪Albarello‬‬
‫دوره بازگشت براساس مشاهدات تاریخی مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬

‫‪ -2‬روشـ گوتنبرگ‪ -‬ریشتر‬

‫‪Log N (m)= a - bm‬‬
‫با مقدار ‪ b‬تعیین شده برای هر زون‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪47‬‬

 ‫‪Seismic hazard maps‬‬

‫‪ -3‬رابطـه ‪ frequency-magnitude‬بـا مقدار ‪ b‬بدسـت آمده برای ‪ 3‬زون تکتونیکی‬

‫بزرگ (آلپ – آپنینس– سیسیل)‬

‫بــــگـی‬
‫زرـ‬ ‫‪ Mmax‬مـاکزیـمم‬
‫ردد‪.‬‬
‫عثخرـابـی گـــ‬
‫کـــ ممکناست اـبــــ‬
‫بــــگـی هـ‬
‫کـــچـکتریـنمقـدار زرـ‬
‫وـ‬ ‫‪M0‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪48‬‬

 ‫‪Seismic hazard maps‬‬

‫مدلهای کاهندگی‬

‫‪ -1‬روابط کاهندگی مخصوص ایتالیا (‪)1996‬‬

‫‪ -2‬روابط کاهندگی اروپا (‪)1996‬‬

‫‪ -3‬روابط کاهندگی ایتالیا‪-‬یونان (‪)1998‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪49‬‬

 Seismic hazard maps
‫ پیش بینی شده براساس سه مدل فرض شده‬PGA ‫مقایسه‬

[8]- 1996
[9] 1996
[10] 1998

Reference
Geotechnical Earthquake Engineering [3]
By: Proff. M. H. Baziar 50
 ‫‪Seismic hazard maps‬‬

‫وضعیت ژئولوژیک سایت‬

‫وضعیت ژئولوژیک سایت در ‪ 8100‬منطقه شهری مورد بررسی قرار گرفت‪.‬‬
‫سنگ یا خاک سخت (دسته ‪)A‬‬
‫با سرعت موج برشی بزرگتر از ‪ 800‬متر بر ثانیه‬
‫رسوبات سست (دسته ‪)B1‬‬
‫با سرعت موج برشی کمتر از ‪ 400‬متر بر ثانیه‬
‫رسوبات متراکم (دسته ‪)B2‬‬
‫با سرعت موج برشی بین ‪ 400‬تا ‪ 800‬متر بر ثانیه‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪51‬‬

 ‫‪Seismic hazard maps‬‬

‫نقشه خطر لرزه ای ایتالیا برای ‪ PGD ، PGV ، PGA‬و طیفهای طراحی‬
‫برای ‪ 5 ،10 ،40‬و ‪ 2‬درصد احتمال افزایش در دوره زمانی ‪ 50‬ساله و برای‬
‫همه مراحل مختلف نشان داده در دیاگرام (اسالید ‪ )39‬تهیه شدند‪.‬‬

‫‪FIG. Next Page‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪52‬‬

 Reference [3]

A very high-hazard level, with PGA greater than 0.35 g.

A high-hazard level, PGA between 0.25 and 0.35 g;
An intermediate-hazard level, PGA between 0.15 and 0.25g;
A low-hazard level, PGA between 0.05 and 0.15 g;

53
 ‫‪Seismic hazard maps‬‬

‫براساس نقشه های قبل داریم‪:‬‬

‫انتخاب مناسب مدل دوره بازگشت تاثیر عمده ای روی پاسخ لرزه ای دارد‪.‬‬
‫مدل دوره بازگشت تاریخی بیشترین مقدار ‪ ground motion‬را بدنبال دارند‪.‬‬
‫‪ ground motion‬بدست آمده از روابط کاهندگی اروپا کمتر از روابط کاهندگی‬
‫ایتالیا می باشند‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪54‬‬

 ‫? ‪PGV‬‬

‫‪ ‬خرابیه ا عمدت ا وابس ته ب ه انرژ ی رس یده ب ه س اختمانها م ی باشن د و انرژی‬

‫وابستگی بهتری با ‪ PGV‬دارد‪.‬‬
‫‪ PGV ‬ت اثیر ش رایط ژئولوژیکرا ب هتر منظور میک ند‪.‬‬
‫‪ PGV ‬ب ه عمقرسوباتحساسن میب اشد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪55‬‬

PGV, in cm/s with a 10% chance of being exceeded in 50 years,
predicted without (A) and including (B) site effects

Reference
[3]

‫ درصد افزایش می دهد‬30 ‫ را‬PGV ‫تاـثیر سـایت‬

.‫و نتیجتا انرژی افزایش می یابد‬
56
 ‫‪Effects of Surface Topography‬‬

‫تاثير توپوگرافي سطحي‪:‬‬

‫بررسي تاثير توپوگرافي روي پاسخ لرزه اي زمين از دهه هفتاد آغاز شده است‪.‬‬
‫اين مطالعات اغلب روي برآمدگي ها و دره ها و بصورت دوبعدي و تعدادي محدود‬
‫سه بعدي انجام شده اند (‪.)Sanchez & Sesma‬‬
‫‪ Pioneering‬روشعدديرا ب رايمحاسبه ت اثير ت وپوگرافيارائه ك رد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪57‬‬

 ‫‪Effects of Surface Topography‬‬

‫]‪Aki-[11‬‬
‫‪ Aki‬س اختار گ وه اي ش كل را ب راي‬
‫ي افتنت اثير ت وپوگرافيب كار ب رد‪.‬‬

‫براي امواج ‪ SH‬انتشار يافت ه بصورت‬

‫عمود بر خ ط الراس بزرگنماي ي تغيير‬
‫مكان در نوك معادل ب ا ‪ υ/2‬ميباشد‬
‫(زاويه شيب ‪.)υπ‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪58‬‬

 ‫‪Effects of Surface Topography‬‬

‫‪ Faccioli‬مدلزير را ب رايت اثير ت قريبيتوپوگرافيدره ‪ -‬ق له ب كار ب رد‪.‬‬

‫بزرگنمايي در تاج نسبت به خط القعر معادل با ‪ υ1/υ2‬مي باشد‪.‬‬
‫در اينص ورت بزرگنماي ي در تاج قل ه و كوچ ك نماي ي در قع ر دره خواهيم‬
‫داشت‪.‬‬

‫]‪Faccioli-[12‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪59‬‬

 ‫‪Effects of Surface Topography‬‬

‫روشهاي المان محدود قابليت مدلسازي شكلهاي نامنظم دلخواه را دارا مي باشند‪.‬‬

‫‪ Castellani‬و همكاران‪Ohtsuki ،‬و ‪ Yamahara، Athanasopoulos‬بيانك ردند‬

‫بزرگ نمايي پ يشب ينيش ده ب رايت وپوگرافيهايت ند ب ه ميزانن امنظم ب ودن‬
‫وپوگرافي زاويه انتشار و ن وع موج (‪ SV‬ي ا ‪ )SH‬ب ستگيدارد‪.‬‬
‫‪،‬‬ ‫ت‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪60‬‬

 ‫‪Effects of Surface Topography‬‬
‫توزيع نسبي شتاب افقي پيك در طول شيب (‪Matsuzaki in‬‬
‫‪)Japan‬‬

‫تغغيرات شتاب افق ي پيك ‪5‬‬

‫زلزله در ژاپن بعنوان تابعي‬
‫از ارتفاع شيب‪.‬‬
‫نرمااليز با حركت تاج‪.‬‬
‫بزرگنمايي تاج از ‪ 1.8‬تا ‪5.5‬‬
‫با متوسط ‪ 2.5‬تغيير مي كند‪.‬‬

‫]‪Jibson R, -[13‬‬

‫‪61‬‬
 Effects of Surface Topography
: )‫ (ايتاليا‬1980 ‫ در سال‬Irpinia ‫زلزله‬
‫ در حاليكه دور از قله خرابي ها بسيار‬،‫خرابي كامل روستاي قرار گرفته در باالي تپه‬
.‫ناچيز بود‬

Castellani-[6]

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 62

 ‫‪Effects of Surface Topography‬‬

‫الزم بذكر است متاسفانه معموال مقادير واقعي از مقادير پيش بيني شده براي‬
‫بزرگنمايي بيشتر مي باشد (‪ 3‬تا ‪ 4‬پيش بيني ‪ 2‬تا ‪ 20‬واقعي)‪.‬‬

‫دليل ‪:‬‬
‫‪‬تاثير حالت سه بعدي‬
‫‪‬ممكن است مقادير واقعي بزرگنمايي اندازه گيري شده‪ ،‬بين نقاط با حركات‬
‫بزرگنمایی و کوچک نمایی شده باشد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪63‬‬

 ‫‪Effects of Surface Topography‬‬

‫تاثیر توپوگرافی سطحی روی پاسخ لرزه ای زمین در زلزله ‪ Egion‬یونان‬

‫‪1995-‬‬
‫‪G.A. Athanasopoulos*, P.C. Pelekis, E.A. Leonidou‬‬

‫زلزله ‪ 15‬ژوئن ‪ 1995‬در شهر ساحلي اگيون در يونان باعث خرابي سنگين‬
‫و مرگ چندين نفر گرديد‪ .‬خرابي ها عمدتا در نقطه مرتفع شهر متمركز شده‬
‫بود و مناط ق مس طح س احلي دس ت نخورده باق ي مانده بود‪ .‬اي ن تاثير‬
‫غيريكنواخت خرابي ها بصورت تاثير توپوگرافي سطح در پاسخ لرزه اي‬
‫بررسي گرديد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪64‬‬

 Egion ‫نقشه موقعيت شهر‬
‫ گسل عمده اطراف شهر‬5
1995 ‫ ژوئن‬15 ‫مركز زلزله در زلزله‬

Reference
[6]

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 65

 ‫‪Effects of Surface Topography‬‬

‫‪:Seismological Data‬‬

‫‪ ‬بزرگي زلزله ‪Ms= 6.1‬‬

‫‪ ‬مركز زلزله در خليج كورين (‪ 20‬كيلومتر)‬
‫‪ ‬طول گسل ‪ 13.4‬كيلومتر‬
‫‪ ‬شتاب نگار در كف زمين ساختمان ‪ 2‬طبقه بتني در مركز شهر‬
‫‪ ‬شتاب پيك ‪ T=0.54g‬و ‪ L=0.49g‬و ‪V=0.2g‬‬
‫‪ ‬براساس طيف پاسخ شتاب‪ ،‬شتاب طيفي پيك از مولفه ‪ T‬براي پريود ‪0.5s‬‬
‫برابر با ‪ 1.5g‬مي باشد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪66‬‬

Acceleration time histories (Transverse, Longitudinal and Vertical components), the
calculated time histories of velocity and displacement

Reference
Geotechnical Earthquake Engineering [6] By: Proff. M. H. Baziar 67
Acceleration response spectra (for 5% damping) and the orientation of the
horizontal components of the accelerograph.

Reference
[6]
68
Effects of Surface Topography
‫ پروفيل زمين شناسي‬:

Holocene(( ‫رسوبات شن و ماسه و سيلت و رس‬

‫كنگلومرا‬
)Quaternary(

‫ و‬Upper-Pliocene( ‫ماـرل‬
)Lower-Pleistocene

)‫كربناـت مزوزوئيك (سنگ آهك‬

Reference [6] Geologic profile of the Egion area

69
 Effects of Surface Topography
‫ شكل منحني گسلها‬
10km ‫ عمق تقريبي‬

Egoin ‫ از گسلهاي شهر‬N-S ‫مقطع عرضي‬

Reference [6]

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 70

 Effects of Surface Topography

.SPT ‫پروفيل خاك براساس آزمايش‬

Geotechnical soil profile and

corresponding values of NSPT

Reference
[6]
Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar 71
‫‪Effects of Surface Topography‬‬
‫تاثير توپوگرافي ‪:‬‬
‫شكل دو بعدي براي بررسي توپوگرافي روي پاسخ لرزه اي‬

‫‪Reference‬‬
‫]‪[6‬‬

‫‪140 m‬‬
‫‪70 m‬‬
‫‪500 m‬‬

‫‪72‬‬
 ‫‪Effects of Surface Topography‬‬

‫آناليز پاسخ لرزه اي‪:‬‬

‫آناليز پاسخ لرزه اي دو بعدي توسط ‪( FLUSHPLUS‬المان محدود ديناميكي)‪.‬‬
‫خاك ماده اي ب ا خاص يت ويس كواالستيك خطي فرض شده و رفتار غيرخط ي با‬
‫روش خطي تكرار شونده معادل شبيه سازي ميشود‪.‬‬

‫مزيت برنامه‪ :‬مرزهاي جانبي بصورت دمپرهاي ويسكوز در نظر گرفته مي شود‬
‫(مش بندي كوچك)‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪73‬‬

 Effects of Surface Topography

Finite element discretization of the 2-D soil profile

Reference
[6]

Pro. M. H. Baziar Geotechnical Earthquake-Session4

74
 ‫پاسخ در سايت ‪:DESP‬‬

‫بزرگنماي ي قاب ل توجهي مشاهده‬ ‫‪‬‬

‫ميشود‪.‬‬
‫شتاب پي ك افق ي برابر ‪ 0.79g‬مي‬ ‫‪‬‬
‫باشد‪.‬‬
‫شتاب طيف ي در پريود ‪ 0.5s‬به ‪5g‬‬ ‫‪‬‬
‫مي رسد‪.‬‬
‫اي ن نتاي ج ب ا مشاهدات خرابي هاي‬ ‫‪‬‬
‫سنگين منطقه همخواني دارد‪.‬‬

‫]‪Reference [6‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪75‬‬

 ‫پاسخ در سايت ‪: PORT‬‬

‫حركت افقي كوچكي مشاهده ميشود‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫شتاب پيك افقي برابر ‪ 0.25g‬مي باشد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫شتاب طيفي در پريود ‪ 0.5s‬به ‪0.7g‬‬ ‫‪‬‬
‫مي رسد‪.‬‬
‫اي ن نتاي ج ب ا مشاهدات عدم خرابي‬ ‫‪‬‬
‫منطقه همخواني دارد‪.‬‬

‫]‪Reference [6‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪76‬‬

 ‫تاثير توپوگرافي زمين روي شتاب افقي پيك‬

(a) amplification
relatively to
the base motion

(b) amplification and

deamplification
relatively to the
OTEsite motion

Reference [6] 77
 ‫‪Effects of Surface Topography‬‬

‫مقايسه تحليل دوبعدي و يك بعدي ‪:SHAKE91‬‬

‫• شتاب افقي پيك در سايت ‪ OTE‬برابر ‪ 0.69g‬تقريبا معادل تحليل دو بعدي‪.‬‬

‫• شتاب افقي پيك در سايت ‪ PORT‬برابر ‪ ،0.53g‬دو برابر تحليل دوبعدي‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪78‬‬

 ‫‪Ground motion in Tehran‬‬

‫مدلسازی اتفاقی زلزله های ایران و تخمین حرکات زمین برای زلزله های آینده در‬
‫تهران‬

‫‪Hamid Zafarani, Assadollah Noorzad, Ansari, Khosro Bargi‬‬

‫از لحاظ تکتونیکی صفحه ایران در کمربند کوهزایی آلپ – هیمالیا قرار گرفته‬
‫است بنابراین ایران یکی از مهمترین مناطق لرزه خیز دنیا بشمار می رود‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪79‬‬

 ‫‪Ground motion in Tehran‬‬

‫توزیع نامناس ب ایس تگاههای لرزه نگاری در ایران گردآوری مجموع ه ای قابل‬
‫اعتماد از داده های لرزه ای و نتیجتا رگرسیون این داده ها را حداقل در حال حاضر‬
‫مشکل می سازد‪.‬‬

‫این موضوع در تهران جاییکه آخرین زلزله مخرب قبل از بکارگیری دستگاه های‬
‫لرزه نگار اتفاق افتاده بحرانی تر نیز می باشد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪80‬‬

 ‫‪Ground motion in Tehran‬‬

‫روش فیزیکی‪ ،‬زلزله را براساس مشاهدات صورت گرفته بمنظور توصیف فیزیکی‬
‫گسلش اتفاق افتاده در زلزله مدلسازی می کند‪.‬‬
‫در این روش مشاهدات محدودی جهت کالیبره کردن مدل صورت می پذیرد‪.‬‬
‫این مدل تحت عنوان مدل اتفاقی ‘‘‪ ’’stochastic method‬شناخته می شود‪.‬‬
‫در این مقال ه روش ‪ stochastic finite-fault‬پیشنهادی توسط ‪ Beresnev‬و‬
‫‪ Atkinson‬مورد استفاده قرار گرفته است‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪81‬‬

 ‫‪Ground motion in Tehran‬‬
‫‪:Database‬‬
‫شبکه لرزه نگاری در ایران توسط مرکز تحقیقات مسکن و ساختمان گسترش یافته‬
‫است‪ .‬تا سال ‪ 2006‬بیش از ‪ 1000‬مرکز لرزه نگاری در سراسر ایران نصب شده‬
‫بودند‪.‬‬

‫داده های مورد استفاده در این تحقیق‪:‬‬

‫‪Event and finite-fault modeling parameters‬‬ ‫]‪Reference [4‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪82‬‬

Mirzaei N, Gao MT, Chen YT. Delineation of potential seismic
sources for seismic zoning of Iran. 1999.

Distribution of the study earthquakes (circles) (BHRC),

Strong-motion stations (plus symbols).
Five different tectonic zones of Iran (Mirzaei et al. ).
83
 ‫‪Ground motion in Tehran‬‬

‫شکل بزرگی پیش بینی شده برای شرایط سنگ و خاک را براساس فاصله از منبع‬
‫زلزله برای زلزله ای با بزرگی ‪ 6‬نشان می دهد‪.‬‬

‫همچنین این رابطه با روابط کاهندگی پیشنهادی توسط زعفرانی‪ ،‬سیناییان‪ ،‬نوروزی‬
‫و امبرسیز مقایسه شده است‪.‬‬
‫‪FIG. Next Page‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪84‬‬

PHA of finite-fault model with distance to the fault:
Attenuation laws derived by
Zafarani: Ambraseys:
Nowroozi: Sinaiean:

Reference
[4]

10km 10km 100km

85
 ‫‪Ground motion in Tehran‬‬

‫به منظور مقایسه پارامترها در حوزه فرکانس‪ ،‬طیف پاسخ بصورت شتاب طیفی‬
‫برای چک کردن نتایج شبیه سازی بدست آمده در این تحقیق و نتایج اقتباس شده از‬
‫روابط شتابهای طیفی پیشنهاد شده توسط مدلهای زعفرانی و امبرسیز نیز محاسبه شده‬
‫است‪.‬‬

‫‪FIG. Next Page‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪86‬‬

Stochastic model results (this study) :
Comparison of attenuation relations
Zafarani: Ambraseys:

Reference
[4]

10km 100km

87
 ‫‪Ground motion in Tehran‬‬

‫مدل کالیبره شده بدست آمده در این جا برای پیش بینی حرکات زمین در تهران و‬
‫در طول ‪ 3‬گسل واقع در زون لرزه ای البرز مورد استفاده قرار گرفت‪.‬‬

‫احتمال وقوع زلزله در ‪ 150‬کیلومتر اطراف تهران در ‪ 100‬سال آینده حدود ‪0.65‬‬
‫پیش بینی می شود‪.‬‬
‫برای محدوده شهری تهران شتاب افقی پیک ‪ 0.7g‬پیش بینی گردید‪.‬‬
‫بزرگترین شتاب افقی پیک در شمال غربی تهران پیش بینی میگردد‪.‬‬

‫‪Geotechnical Earthquake Engineering‬‬ ‫‪By: Proff. M. H. Baziar‬‬ ‫‪88‬‬

Reference:

1. Geotechnical Earthquake Engineering, Steven L. Kramer, University of

Washington-1996.
2. 75th anniversary of strong motion observation—A historical review,
Mihailo D.Trifunac, Soil Dynamics and Earthquake Engineering 29
(2009) 591– 606.
3. Seismic hazard maps of Italy including site effects, R. Romeo, A. Paciello,
D. Rinaldis, Soil Dynamics and Earthquake Engineering 20 (2000) 85-92.
4. Stochastic modeling of Iranian earthquakes and estimation of ground
motion for future earthquakes in Greater Tehran, Hamid Zafarani,
Assadollah Noorzad, Anooshirvan Ansari,Khosro Bargi, Soil Dynamics
and Earthquake Engineering 29 (2009) 722–741.
5. EERI, Committee on Seismic Risk. Earthquake Spectra, vol. 5, No.
4,1990
6. Effects of surface topography on seismic ground response in the Egion
(Greece) 15 June 1995 earthquake, G.A. Athanasopoulos, P.C. Pelekis,
E.A. Leonidou, Soil Dynamics and Earthquake Engineering 18 (1999)
135-149.
7. 2005-‫ عليرضا فاروقي‬-‫ احنمال وقوع و بزرگاي محتمل‬-‫زلزله در تهران‬
89
 ‫پایان جلسه دوم‬

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar

 Next Session
 Session 1: Introducing Course Outline

 Session 2: Seismology and Earthquake + Seismic Hazard Analysis I

 Session 3: Seismic Hazard Analysis II

 Session 4: Site Effect I

 Session 5: Site Effect II

 Session 6: Dynamic Soil Behavior Models

 Session 7: Slope Stability (Newmark Rigid Block, Decoupled and Coupled Models)

 Session 8: Seismic Design of Retaining Walls

 Session 9: Liquefaction 1

 Session 10: Liquefaction 2

Geotechnical Earthquake Engineering By: Proff. M. H. Baziar

Kramer
DSHA‫ مثا لیاز روش‬:Page 116 •

92