II.

MEŞRUTİYET’İN İLANI
(24 TEMMUZ 1908)

Jön Türkler 1889 yılında İttihat ve Terakki Cemiyeti’ni kurdular.

İlan Sebebi:
1908 Reval görüşmeleri ve dış baskılar
İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Selanik’i kaybetme korkusu,
Makedonya’daki subayların idareye karşı olan  güvensizlikleri sonucu çıkan ayaklanmalar
*İttihat ve Terakki Cemiyetine mensup subaylar Makedonya’da isyan ederek “hürriyet”in ilan
edilmesini istediler. ( Resneli Niyazi, Enver Paşa) Selanik başta olmak üzere Makedonya’daki
birkaç şehirde “hürriyet” ilan edildi. Bu baskılar karşısında II. Abdülhamit Anayasayı
yürürlüğe koydu (2. Kanun-i Esasi) ve 2. Meşrutiyet böylelikle ilan olundu.
 31 Mart Vakası
2. Meşrutiyetin ilanından sonra bu harekete karşı olanların çıkardığı bir
ayaklanmadır. Derviş Vahdeti’nin Volkan Gazetesindeki kışkırtmaları ve
Avcı Taburlarının isyanı ile başlayan gerici bir ayaklanmadır.
Bu isyan başında Mahmut Şevket Paşa’nın Bulunduğu Selanik Hareket
Ordusu tarafından bastırılmıştır.
İsyanı bastıran bu ordunun arasında Mustafa Kemal’de bulunmuştur.
İsyanın bastırılmasından sonra 2. Abdülhamid tahttan indirilerek yerine
Mehmet Reşad padişah olarak tahta çıkarılmıştır.
 OSMANLI DEVLETİNİ
KURTARMA ÇABALARI:
FİKİR HAREKETLERİ
 A-Osmanlıcılık
Tanzimat’ın ilanıyla başlayan ve Meşrutiyetle devam eden bir süreçtir.
Amaç:
 Fransız Devriminin de etkisiyle gelişen yasalar karşısında eşitlik ve
yönetilenlere yönetimde temsil hakkının tanınmasıyla Osmanlı Devletinin
parçalanma sürecinin önlenebileceği düşüncesi, bu fikrin temel tezidir.
Gayr-i Müslimlerin Osmanlıdan ayrılmaya başlaması ile etkisini
kaybetmiştir.
 Osmanlıcı düşünürlere Namık Kemal örnek verilebilir.
 B- İslamcılık
Osmanlıcılığın etkisini yitirmesi ile ön plana çıkan bir fikir akımıdır.
Özellikle 93 Harbi yenilgisi nedeniyle Sultan II. Abdülhamit ile
Meşrutiyetçiler arasında meydana gelen çatışma sonucunda Meclis-i
Mebusan kapatıldı.
Halifelik kurumu ilk kez oldukça ön plana çıkarılarak İslam dünyasından
destek sağlanma çabasına girişildi.
II. Meşrutiyet’in ilanıyla etkisini kaybetmeye başlayan bir akımıdır.
İslamcı düşünürlere örnek olarak Mehmet Akif ERSOY verilebilir
 C- Türkçülük
İslamcılığın etkisini kaybetmeye başlaması ile sadece Türklerden müteşekkil bir
yapı kurma düşüncesidir.
1912-1913 Balkan Harbi faciasından sonra Osmanlı Devletinin Balkanlardaki
varlığı sona erdi. Bu tarihten itibaren gelişen hareketin en önemli dinamiği Ziya
Gökalp’tir. Gökalp’e göre “yeniden yapılanma” için üç hamleye gerek vardır.
1-Türk kültürüne bağlanmak
2-İslam ümmetinden olmak
3-Batı uygarlığını benimsemek
 D- Batıcılık
Çok homojen bir fikir akımı değildir.
Celal Nuri’nin temsil ettiği görüş: Batı’nın yalnızca
medeniyetini almak;
Abdullah Cevdet’in temsil ettiği görüş: Yalnızca Batı
medeniyeti vardır ve her şeyiyle onun alınması gerekir.