MOBBİNG

 Mobbıng sözcük anlamı iş yaşantısında sistematik olarak tekrarlanan

psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı verme
anlamlarını taşımaktadır.
 İngilizcede “mob” kökünden türeyen bu kelimenin eylem bicimi olan
“mobbıng” birine karşı cephe oluşturma duygusal saldırıda bulunma veya
psikolojik terör olarak da adlandırılmaktadır.
 Mobbing kavramının Türkçe karşılığı günümüze kadar resmiliğe
kavuşmamasına rağmen mobbing 2011 yılında TDK'nın aldığı karar ile
“Bezdirme” karşılığı ile literatüre geçmiştir.
 Mobbıng işveren yada diğer çalışanlar
tarafından tekrarlanan saldırılar
şeklinde uygulanan psikolojik baskılardır.
 Mobbing kavramı ilk olarak 1960’lı yıllarda Konrad Lorenz tarafından,
hayvanların bir yabancıyı veya avlanmakta olan bir düşmanı kaçırmak için
yaptıkları davranışları tanımlamak için kullanmıştır. (Davenport, vd., 2003:
3).
  1970’li yıllara gelindiğinde İsveçli Dr. Peter-Paul Heinemann, çocuklar
arasındaki kabadayılık ve zorbalık içeren davranışları incelemiş ve mobbing
sözcüğünü kullanmıştır (Davenport, vd., 2003: 3).
 1980’li yıllarda İsveç’te yaşayan Alman Çalışma Psikologu Heinz
Leymann, “mobbing” sözcüğünü bugün ki anlamı ile ifade etmiştir
Mobbing’in Uygulanma Sebepleri Nelerdir?
 Mobbing birçok sebep ile ortaya çıkabilir ancak en belirgin ve yaygın
olan sebepler şunlardır;
 Anlaşmazlık ve tartışma
 Düş kırıklığı ve kıskançlık
 Grup kurallarına uymaya zorlanma
 Sınırlı kaynaklar
 İletişim problemleri ve performans değerlendirme sistemi
 Narsist ve uzlaşmacı olmayan yönetici karakter
 Mükemmeliyetçi ve rakiplerini manipüle eden insanlar
 Sadist yönetici profili
Mobbing’in Bazı Ülkelerdeki
Yayılımı ve Kanunlardaki Yeri
 Mobbing’in Türkiye'deki hukuki yaptırımı ; İşkence suçu, TCK 94.
Maddesinde düzenlenmiştir.Anılan hükmün birinci fıkrasında “Bir kişiye karşı
insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine,
algılama veya irade yeteneğinin etkilemesine , aşağılanmasına yol açacak
davranışları gerçekleştiren kamu görevlisi hakkında 3 yıldan 12 yıla kadar
hapis cezasına hükmolunur.” Hükmü yer almaktadır.
 Fransız İş Kanununda mobbing sebebiyle gerçekleştirilen istifa dahil tüm
işlemler hükümsüz hale gelmekte ve tazimat hükümlerine gidilmektedir. Ceza
kanununda mobbing failine 1 yıla kadar hapis ve 15.000 Avro para cezası
öngörülmüştür.13 Fransa, erkekler arasında %11,2 kadınlar arasında %8,9
oranları ile mobbingin en sık görüldüğü ülkelerden biridir.
 Almanya mobbing olgusuna karşı en ciddi yaptırımların yapıldığı ülkelerden
biridir. Mobbing kurbanları erken emekliliğini isteyebilmekte, ülkede mobbing
kurbanlarının yardım ve destek isteyebilecekleri merkezler bulunmaktadır.
Mağdurun iş görmekten kaçınma borcu, tazminat, iş akdini haklı nedenle fesih
hakkı, işverenin taciz eden kişinin iş sözleşmesini feshetmesi gibi hukuki
yollar düzenlenmiştir. Almanya’da çalışan nüfusun %2,7’si mobbinge maruz
kaldığı bilinmektedir.
 İsviçre’de mobbing işçiye iş akdini haklı nedenle feshetme hakkı
vermektedir. Mobbing nedeniyle intihar oranı İsviçre’de %10 olarak
belirlenmiştir.
 Amerika Birleşik Devletlerinde mobbinge karşı özel olarak getirilen bir
düzenleme yoktur ve mobbing hakkındaki davalarda ayrımcılık hükümleri
kıyasen uygulanmaktadır. Buna rağmen her 5 Amerikalıdan birinin
işyerinde mobbing kurbanı olduğu bilinmektedir.
 Japonya’da Amerika Birleşik Devletlerinde olduğu gibi mobbinge karşı
özel olarak getirilen bir düzenleme olmamakla birlikte ve mobbing
hakkındaki uygulamalarda kişilik haklarının korunmasına dair hükümlerle
sağlanmaktadır
Mobbing’in Psikolojik Etkileri ve Genel Sonuçları

 Mobbing kavramı , cinsiyet ve hiyerarşi farkı ayırt etmeksizin tüm

toplumlarda kültür ve gelenek farkı olmaksızın görülen bir olgudur.
 Mobbing’e maruz kalma riski herkes için geçerlidir.
 İlk olarak kişilerin, iş arkadaşlarına beslediği düşmanlık biçiminde
gelişen psikolojik şiddet mağduru ilk önce kendisine ve sonrasında
çevresine karşı yabancılaşmaya başlar.
 Bu sürecin sonunda işe karşı kayıtsızlık , bıkkınlık , yılgınlık ,
performans düşüklüğü ve son olarak da kişi istifaya kadar gidebilir.
 Mobbing mağduru kişilerde; uykusuzluk , iştahsızlık , depresyon , sıkıntı , endişe ,
hareketsizlik, ağlama krizleri , unutkanlık, öfke nöbetleri,içe kapanıklık ve daha
önce keyif aldığı faaliyetlerden doyum alamama gibi sonuçlara sebep olabilir.
 Psikolojik baskının çok yoğun olduğu durumlarda mobbing mağdurlarında ağır
depresyon belirtileri görülebilir ve bu durum intihara kadar gidebilir.
 Bu bezdirme sürecine maruz kalan kişilerde yaşam ve iş kalitelerinde düşüş
gözlemlenmekte; sağlıkları bozulmakta, sosyal ilişkilerinde problem yaşamakta ve
bunların sonucunda kişiler ekonomik , fiziksel ya da psikolojik olarak
etkilenebilmektedirler.
Çalışma yaşamında insan kaynaklarının, örgütün en
değerli varlığı olduğu bilinci hala gelişmemiş,İnsanın
varlığına ve bütünlüğüne saldırı niteliği taşıyan
“zorbalık”, başka bir deyişle “yıldırma” eylemleri
artarak devam etmiş ve buna yönelik yasal süreçler
harekete geçirilmemiştir.

Yıldırma sürecini önleyebilmek için, örgütteki

belirsizliğin giderilmesi gerekmektedir. Bunun için;
1- Görev tanımları açıkça yapılmalı, sorumluluklar
belirlenmelidir. Beklenen davranışların ne olduğunu ve etik
standartları açıkça ortaya koyan, birbiriyle çelişmeyen
personel politikası oluşturulmalıdır.
2- Yönetimin söylemleri ile eylemleri arasında tutarlılık
sağlanmalıdır.
3-Özellikle yöneticiler etik düşünüş ve davranış bakımından
kendilerini geliştirmeli ve diğer çalışanlara örnek olmalıdır.
4- Yönetimde saydamlık sağlanmalı, bunu gerçekleştirmek
için kararlara katılmaya önem verilmeli ve katılma ortamı
yaratılmalıdır.