Περίληψη 1ης Διάλεξης

• Η Οργανική Χημεία μελετά τη δομή, τις ιδιότητες, τη σύνθεση & τις αντιδράσεις των
χημικών ενώσεων του άνθρακα

• Οργανικές Ενώσεις είναι όλες οι ενώσεις του άνθρακα εκτός από: μονοξείδιο του άνθρακα
- CO, διοξείδιο του άνθρακα - CO2, ανθρακικά άλατα π.χ. CaCO3

• Τα άτομα αποτελούνται από ένα θετικά φορτισμένο πυρήνα, ο οποίος περιβάλλεται από
αρνητικά φορτισμένα ηλεκτρόνια

• Ένα άτομο περιγράφεται από τον ατομικό αριθμό (Ζ) [ = αριθμός πρωτονίων στον πυρήνα]
& τον μαζικό αριθμό (Α) [= αριθμός πρωτονίων (Ζ) + αριθμός νετρονίων (Ν)]
• Εφόσον τα άτομα είναι ηλεκτρικά ουδέτερα, ο αριθμός των πρωτονίων είναι ίδιος με τον
αριθμό των ηλεκτρονίων

• Ισότοπα: Άτομα του ίδιου στοιχείου των οποίων οι πυρήνες έχουν τον ίδιο ατομικό αριθμό,
αλλά διαφορετικό μαζικό αριθμό
 Ατομικά Πρότυπα
Πως είναι κατανεμημένα τα ηλεκτρόνια σε ένα άτομο (ηλεκτρονική δομή);

Ατομικό πρότυπο Bohr:

Το άτομο αποτελείται από τον πυρήνα, που είναι θετικά φορτισμένος και τα ηλεκτρόνια, που είναι
αρνητικά φορτισμένα και κινούνται σε ορισμένες κυκλικές τροχιές, γύρω από τον πυρήνα, τις
λεγόμενες επιτρεπόμενες τροχιές και έχουν καθορισμένη ενέργεια.

n : κύριος κβαντικός αριθμός (n: 1- , στην πράξη μέχρι 7), καθορίζει την ενεργειακή στάθμη του ηλεκτρονίου
Τιμές n 1 2 3 4 5 6 7 …

Στοιβάδα 1η 2η 3η 4η 5η … 6η … 7η … …

Ονομασία K L M N O P Q …

Όσο μεγαλύτερο το n, το ηλεκτρόνιο απομακρύνεται από τον πυρήνα & μεγαλώνει η ενέργεια του.

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Ατομική δομή: τροχιακά
Πως είναι κατανεμημένα τα ηλεκτρόνια σε ένα άτομο (ηλεκτρονική δομή);
• Τα τροχιακά είναι συναρτήσεις των θέσεων του ηλεκτρονίου στο άτομο π.χ. είναι της μορφής
ψ(x,y,z), όπου x, y και z είναι οι συντεταγμένες που καθορίζουν τη θέση του ηλεκτρονίου
γύρω από τον πυρήνα.

Μορφή τροχιακών
4 διαφορετικά είδη τροχιακών:
s (sharp - οξύς)
p (principal - κύριο)
d (diffuse - διάχυτο)
f (fundamental - θεμελιώδης)

s & p τροχιακά είναι τα πιο βασικά

στην οργανική χημεία

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Ατομική δομή: τροχιακά
• Τα τροχιακά είναι κατανεμημένα σε στιβάδες
αυξανόμενου μεγέθους & ενέργειας
• Διαφορετικές στιβάδες περιέχουν
διαφορετικό αριθμό & είδος τροχιακών
• Κάθε τροχιακό μπορεί να συγκρατήσει μέχρι
2e

• Η πρώτη στιβάδα (K; n=1) περιέχει ένα

τροχιακό s (1s), (2e)

• Η δεύτερη στιβάδα (L; n=2) περιέχει ένα s

τροχιακό (2s) & τρία p τροχιακά (2p), (8e)
• Η τρίτη στιβάδα (M; n=3) περιέχει ένα s
τροχιακό (3s), τρία p τροχιακά (3p), & πέντε
d τροχιακά (3d), (18e)
Όσο περισσότερο απέχει μια στιβάδα από τον πυρήνα,
τόσα περισσότερα ηλεκτρόνια μπορεί να συγκρατήσει με
υψηλότερη ενέργεια
Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί
 Ατομική δομή: τροχιακά
• Υπάρχουν 3 είδη τροχιακών p, ισοενεργειακά με κατεύθυνση τέτοια ώστε κάθε ένα να είναι κάθετο στα
άλλα δυο

• Συμβολίζονται με 2px, 2py, και 2pz υποδηλώνοντας τον άξονα που βρίσκεται

κομβικό επίπεδο

x΄

• Κομβικό επίπεδο: επίπεδο μεταξύ των δύο λοβών, μηδενική ηλεκτρονική πυκνότητα (παίζει σημαντικό ρόλο
στη χημική δραστικότητα, στο σχηματισμό & την ισχύ των ομοιοπολικών δεσμών)
Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί
 Ατομική δομή: τροχιακά

Σχήμα τροχιακών στο χώρο

• Το s τροχιακό, σφαιρική συμμετρία, ανεξάρτητο από την κατεύθυνση

• Το μέγεθος τους εξαρτάται από τον κύριο κβαντικό αριθμό (n)
• Όσο μεγαλύτερος ο κβαντικός αριθμός n, στον οποίο ανήκει το τροχιακό s, τόσο
μεγαλύτερη είναι η ακτίνα της σφαίρας και τόσο περισσότερο απέχει από τον θετικά
φορτισμένο πυρήνα

3s
2s
1s

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Ατομική δομή: ηλεκτρονικές διατάξεις
Ηλεκτρονική διάταξη βασικής κατάστασης: μια περιγραφή των τροχιακών τα οποία
καταλαμβάνονται από ηλεκτρόνια

• Πρώτα καταλαμβάνονται τα χαμηλότερης ενέργειας τροχιακά, 1s  2s  2p  3s  3p

κλπ... (αρχή ελάχιστης ενέργειας)

• Μόνο δυο ηλεκτρόνια μπορούν να καταλάβουν ένα τροχιακό και πρέπει να είναι αντίθετου
σπιν (↑↓) (απαγορευτική αρχή του Pauli)

• Εάν υπάρχουν διαθέσιμα 2 ή περισσότερα κενά τροχιακά ίσης ενέργειας, το καθένα

καταλαμβάνεται από ένα ηλεκτρόνιο έως ότου ημιπληρωθούν όλα τα τροχιακά, τα
ηλεκτρόνια έχουν κατά προτίμηση παράλληλα σπιν (↑) (κανόνας του Hund)

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Ατομική δομή: ηλεκτρονικές διατάξεις
Εφαρμογή Συμβολισμός
_________________________________
1s 2s 2p 3s

3Li = 1s 2s
2 1
2p 4
αριθμός
ηλεκτρονίων
5 B = 1s2 2s2 2p1 στιβάδα
ατομικό τροχιακό
6 C = 1s2 2s2 2p2

7 N = 1s2 2s2 2p3

10 Ne = 1s2 2s2 2p6

11 Na = 1s2 2s2 2p6 3s1

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

Ατομική δομή: ηλεκτρονικές διατάξεις

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Ατομική δομή: ηλεκτρονικές διατάξεις
Ηλεκτρονική δομή ιόντων
• Κατανομή των ηλεκτρονίων στο άτομο
• Για κατιόν, αφαιρούμε τόσα ηλεκτρόνια όσα και το φορτίο του από τροχιακά με την υψηλότερη
ενέργεια
• Για ανιόν, προσθέτουμε τόσα ηλεκτρόνια όσα και το φορτίο του

Εφαρμογή
16S 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4
16S 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6
2-

17Cl 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5

17Cl 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6
+

1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p6 … κλπ.

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί
 Ατομική δομή: Περιοδικός Πίνακας

• Η εξωτερική στιβάδα κάθε στοιχείου καλείται στιβάδα σθένους του στοιχείου

• Όλα τα στοιχεία της ίδιας ομάδας (στήλης) του περιοδικού πίνακα έχουν ίδια ηλεκτρονική
διαμόρφωση της στιβάδας σθένους

• Λόγω του ότι τα ηλεκτρόνια της στιβάδας σθένους συγκρατούνται με τους πιο ασθενείς
δεσμούς, είναι τα πιο σημαντικά στον προσδιορισμό των ιδιοτήτων των στοιχείων. Αυτό
εξηγεί γιατί τα στοιχεία της ίδιας ομάδας του περιοδικού πίνακα εμφανίζουν παρόμοια
χημική συμπεριφορά.

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Ατομική δομή: Περιοδικός Πίνακας

• Ο αριθμός των στιβάδων που έχει χρησιμοποιηθεί για την ηλεκτρονική δόμηση του ατόμου ενός
στοιχείου καθορίζει τον αριθμό της περιόδου στην οποία ανήκει το άτομο.
• Ο αριθμός των ηλεκτρονίων της εξωτερικής στιβάδας (ηλεκτρόνια σθένους) καθορίζει τον αριθμό της
ομάδας που ανήκει το στοιχείο. – Αυτό ισχύει μόνο για τα στοιχεία που ανήκουν στις ομάδες Α
(πρωτεύουσες ομάδες) του περιοδικού πίνακα.

Εφαρμογή
Άζωτο 7Ν: 1s2, 2s2, 2p3 (K2L5)

Το άζωτο ανήκει στην 2η περίοδο (οριζόντια σειρά) επειδή έχει τα ηλεκτρόνια του δομημένα σε δύο
στιβάδες.
Επίσης ανήκει στην VΑ ομάδα (κάθετη στήλη) επειδή έχει 5 ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα.
Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί
 Ατομική δομή: Περιοδικός Πίνακας

Άσκηση
Πόσα ηλεκτρόνια
διαθέτει στην
εξωτερική του
στιβάδα κάθε ένα
από τα παρακάτω
στοιχεία:

(α) Κάλιο
(β) Αργίλιο
(γ) Κρυπτό

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Ατομική δομή: Περιοδικός Πίνακας

Li
Li λίθιο
λίθιο
Ομάδα 1A: 1 ηλεκτρόνιο σθένους
Περίοδος 2: n = 2

3p Ατομικός αριθμός = 3
3s K2L1
1s2 2s1 ---> 3 e (συνολικά ηλεκτρόνια)
2p
2s

1s Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Ατομική δομή: Περιοδικός Πίνακας

C
C άνθρακας
άνθρακας

Ομάδα IVA: 4 ηλεκτρόνια σθένους

3p Περίοδος 2: n = 2
3s
Ατομικός αριθμός = 6
2p K2L4
2s 1s2 2s2 2p2 ---> 6 e (συνολικά ηλεκτρόνια)

1s
Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί
 Ατομική δομή: Περιοδικός Πίνακας
Άσκηση
Γράψτε τον ολικό αριθμό ηλεκτρονίων, τον αριθμό ηλεκτρονίων σθένους και την ηλεκτρονική δομή
του πυριτίου (Si).

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί*

 Ατομική δομή: Περιοδικός Πίνακας
Τομέας περιοδικού
πίνακα είναι το σύνολο
στοιχείων των οποίων
τα άτομα έχουν τα
τελευταία τους
ηλεκτρόνια στον ίδιο
τύπο τροχιακού π.χ. s,
p, d, f

Ο περιοδικός πίνακας
χωρίζεται σε 4 τομείς η
καθεμιά των οποίων
αποτελείται από 2, 6,
10 και 14 στήλες =
όσος και ο αριθμός των
ηλεκτρονίων που
χωρούν αντίστοιχα στα
τροχιακά s, p, d και f
Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί
 Θεωρία Χημικού Δεσμού
Ανεξάρτητη έρευνα από τους Α. Kekulé & A. Couper μεταξύ 1858 - 1865 οδήγησε στη βάση της θεωρίας των
χημικών δεσμών στην οργανική χημεία που ακολουθείται σε μεγάλο βαθμό μέχρι & σήμερα. Διατύπωσαν:

1. C είναι τετρασθενής → σχηματίζει πάντοτε 4 δεσμούς όταν συνδέεται με άλλα στοιχεία → σταθερές ενώσεις
2. Εκτεταμένες αλυσίδες μεταξύ ατόμων C μπορούν να σχηματίσουν
3. Πολλαπλοί δεσμοί μεταξύ δύο ατόμων C είναι πιθανόν να συμβούν

4. Δακτύλιοι ατόμων C μπορούν να σχηματιστούν εάν αναδιπλωθούν μεταξύ τους

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Χημικοί δεσμοί

Ε: Γιατί συνδέονται τα άτομα μεταξύ τους;

Α: Γιατί η ένωση που προκύπτει είναι σταθερότερη από τα ξεχωριστά άτομα.

• Όταν σχηματίζεται ένας δεσμός απελευθερώνεται ενέργεια από το σύστημα

• Όταν διασπάται ένας δεσμός απορροφάται ενέργεια και προστίθεται στο σύστημα

• Σταθερά στοιχεία είναι εκείνα με 8 ηλεκτρόνια (μια οκτάδα) στην στιβάδα σθένους
(εξωτερική στιβάδα) π.χ. ευγενή αέρια, ομάδα 8Α

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Κανόνας Οκτάδας

• Όλα τα στοιχεία θέλουν να αποκτήσουν την ηλεκτρονική διάταξη των ευγενών αερίων, τα οποία
είναι ιδιαίτερα σταθερά. Αυτό το πετυχαίνουν χάνοντας ή αποκτώντας ηλεκτρόνια από/στην
εξωτερική τους στιβάδα (στιβάδα σθένους). Κανόνας της οκτάδας
• Τα στοιχεία των μετάλλων (αριστερά Περιοδικού Πίνακα) τείνουν να σχηματίζουν κατιόντα
(θετικά φορτία) χάνοντας ηλεκτρόνια. Τα στοιχεία των αμετάλλων (δεξιά Περιοδικού Πίνακα)
σχηματίζουν ανιόντα κερδίζοντας ηλεκτρόνια.

Εξαιρέσεις
• Τα άτομα Η (2e) & He (2e)
• Τα στοιχεία που βρίσκονται στην 4η, 5η, 6η & 7η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα μπορούν να έχουν
περισσότερα από οκτώ ηλεκτρόνια σθένους λόγω των d ατομικών τροχιακών
• Τα άτομα όπως το βόριο (B) και το βηρύλλιο (Be) που έχουν λιγότερα από τέσσερα ηλεκτρόνια στη
στιβάδα σθένους τους ακόμα και αν χρησιμοποιούν όλα τα ηλεκτρόνια τους δεν είναι δυνατόν να
ικανοποιήσουν τον κανόνα της οκτάδας (π.χ. BeCl2, BF3)
Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί
 Ενέργεια ιοντισμού

• Ενέργεια ιοντισμού (ή Ε1) = η ελάχιστη ενέργεια που απαιτείται για την αφαίρεση ενός
ηλεκτρονίου με την υψηλότερη ενέργεια (εξωτερικό e-) από το ουδέτερο άτομο

• Τα αλκάλια (ομάδα 1Α) μπορούν εύκολα να παραχωρήσουν το ένα ηλεκτρόνιο σθένους

και έχουν χαμηλή ενέργεια ιοντισμού

• Τα στοιχεία στο μέσο και δεξιά του περιοδικού πίνακα συγκρατούν καλύτερα τα
ηλεκτρόνια σθένους και έχουν υψηλότερη ενέργεια ιοντισμού

Na + ενέργεια ιοντισμού Na+ + e-

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Ενέργεια ιοντισμού

ατομική ακτίνα:
↑ ακτίνα → ↓ ενέργεια ιοντισμού
(χαλαρότερη συγκράτηση λόγω
απόστασης)

Όσο αυξάνεται ο ατομικός αριθμός (Ζ) του στοιχείου, τόσο

μεγαλύτερο το φορτίο του πυρήνα με συνέπεια η έλξη πυρήνα-
ηλεκτρονίου εξωτερική στιβάδας να γίνεται ισχυρότερη, οπότε η
ενέργεια ιοντισμού αυξάνεται.
Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί
Ενέργεια ιοντισμού

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Ηλεκτρονική συγγένεια
• Ηλεκτρονική Συγγένεια (ή Εea) = Η τάση ενός ουδέτερου ατόμου να αποκτήσει ένα ηλεκτρόνιο και να
σχηματισθεί ένα αρνητικό ιόν
• Παίρνει αρνητική τιμή όταν το σχηματιζόμενο αρνητικό ιόν είναι σταθερό
• Τα μέταλλα στην αριστερή πλευρά του περιοδικού πίνακα τείνουν να σχηματίζουν θετικά ιόντα
παραχωρώντας ένα ηλεκτρόνιο, τα αλογόνα και άλλα αμέταλλα στην δεξιά πλευρά του περιοδικού
πίνακα τείνουν να σχηματίζουν αρνητικά ιόντα αποκτώντας ένα ή περισσότερα ηλεκτρόνια

Br + e- Br- + ενέργεια
(ηλεκτρονική συγγένεια)
ατομική ακτίνα:
↑ ακτίνα → ↓ ηλεκτρονική συγγένεια
(κατά απόλυτη τιμή)

(λευκά = θετική ηλεκτρονική συγγένεια, πιο ασταθή ιόντα)

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί
 Ιοντικός δεσμός

• Το απλούστερο είδος χημικού δεσμού είναι αυτό μεταξύ ενός μετάλλου με χαμηλή ενέργεια ιοντισμού
και ενός αμετάλλου με υψηλή ηλεκτρονική συγγένεια

• Π.χ: μεταλλικό Na με αέριο Cl, το νάτριο παραχωρεί ένα ηλεκτρόνιο, σχηματίζοντας θετικά
φορτισμένα ιόντα Na+ και αρνητικά φορτισμένα ιόντα Cl- => Το NaCl είναι στερεό και έχει ιοντικό
δεσμό (τα ιόντα συγκρατούνται μεταξύ τους με ηλεκτροστατική έλξη μεταξύ των αντίθετων φορτίων)
(επίσης: K+F-, Li+Br-, κλπ…)

• Ιοντικός δεσμός σχηματίζεται με τη μεταφορά ενός ηλεκτρονίου σθένους από το ένα άτομο στο άλλο

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Ομοιοπολικός δεσμός

• Για ορισμένα στοιχεία όπως ο άνθρακας (1s2 2s2 2p2) είναι δύσκολο είτε να αποκτήσουν
είτε να παραχωρήσουν 4 ηλεκτρόνια, ώστε να επιτύχει δομή ευγενούς αερίου, οπότε δεν
παραχωρούν αλλά συνεισφέρουν ηλεκτρόνια => ομοιοπολικός δεσμός
• Το σύνολο των ατόμων που συγκρατούνται μεταξύ τους με ομοιοπολικούς δεσμούς
ονομάζεται μόριο
• Η δομή Lewis καθιστά εύκολη την απεικόνιση των ομοιοπολικών δεσμών (τελείες)

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Ομοιοπολικός δεσμός
• Ο αριθμός των ομοιοπολικών δεσμών εξαρτάται από τον αριθμό ηλεκτρονίων σθένους που
διαθέτει
• Άτομα με 1, 2 ή 3 ηλεκτρόνια σθένους σχηματίζουν 1, 2 ή 3 δεσμούς. Άτομα με 4 ή περισσότερα
ηλεκτρόνια σθένους σχηματίζουν τόσους δεσμούς όσα και τα ηλεκτρόνια που απαιτούνται για να
φτάσει η στιβάδα σθένους τους την οκτάδα

• Ηλεκτρόνια σθένους που δεν χρησιμοποιούνται για το σχηματισμό δεσμών ονομάζονται αδεσμικά
ηλεκτρόνια ή μονήρη ζεύγη ηλεκτρονίων
Δεσμικό ζεύγος 
Μοιράζεται 6 e- σθένους σε 3
ομοιοπολικούς δεσμούς, τα
H : Cl : Μονήρη ζεύγη

υπόλοιπα 2 είναι αδεσμικά ή

μονήρη Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί
 Ομοιοπολικός δεσμός
Εφαρμογή
Με πόσα άτομα υδρογόνου συνδέεται ο φώσφορος για το σχηματισμό της
φωσφίνης, PH; ;

Λύση:
Ο Φώσφορος ανήκει 5η ομάδα (5Α) του Περιοδικού Πίνακα
5η ομάδα του Περιοδικού Πίνακα = 5 ηλεκτρόνια στην εξωτερική στιβάδα (ηλεκτρόνια
σθένους)

Επομένως χρειάζεται 3 ακόμη ηλεκτρόνια για να αποκτήσει συμπληρωμένη στιβάδα και

επομένως συνδέεται με 3 άτομα υδρογόνου, σχηματίζοντας PH3
ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΕΛ.16

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Ομοιοπολικός δεσμός

Τα άτομα που συμμετέχουν σε ομοιοπολικούς δεσμούς πρέπει:

1. να είναι αμέταλλα και να διαθέτουν 4, 5, 6 ή 7 ηλεκτρόνια σθένους. Επίσης, το υδρογόνο,
Η, με 1 ηλεκτρόνιο σθένους συμμετέχει σε ομοιοπολικούς δεσμούς
2. να διαθέτουν τουλάχιστον ένα μονήρες ηλεκτρόνιο στην εξωτερική τους στιβάδα

Συνεπώς, τα στοιχεία που σχηματίζουν ομοιοπολικούς δεσμούς θα ανήκουν στις ομάδες ΙΑ

(μόνο το υδρογόνο), IVA, VA, VIA και VIIA

Ο ομοιοπολικός δεσμός διακρίνεται ως προς τον αριθμό των κοινών ζευγών ηλεκτρονίων σε:
3. απλό ομοιοπολικό = 1 κοινό ζεύγος ηλεκτρονίων
4. διπλό ομοιοπολικό = όπου έχουμε 2 κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων
5. τριπλό ομοιοπολικό = όπου έχουμε 3 κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων
Η Η
C=C H-C ≡ C-H
H Η

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Δομές Lewis και Kekulé
Δομές Lewis Δομές Kekulé
Τα e- σθένους ενός ατόμου παρίσταται Ομοιοπολικός δεσμών παρίσταται με μία
με τελείες γραμμή που ενώνει δύο άτομα
(παραλείπονται τα μονήρη ζεύγη
αδεσμικών ηλεκτρονίων σθένους)

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Δομές Lewis
Κανόνες για τη γραφή των τύπων κατά Lewis:
• Προσθέτουμε τα ηλεκτρόνια σθένους των ατόμων που περιέχονται στο μόριο
• Αν έχουμε ανιόν προσθέτουμε τόσα ηλεκτρόνια επί πλέον όσο είναι το φορτίο του ανιόντος
• Αν έχουμε κατιόν αφαιρούμε τόσα ηλεκτρόνια, όσο είναι το φορτίο του κατιόντος
• Βρίσκουμε το κεντρικό άτομο της ένωσης
• Κεντρικό άτομο είναι αυτό που έχει δείκτη 1 στο μοριακό τύπο της ένωσης
• Αν υπάρχουν κι άλλα τέτοια άτομα, διαλέγουμε το λιγότερο ηλεκτραρνητικό = ικανότητα ενός ατόμου
να έλκει ηλεκτρόνια σε έναν ομοιοπολικό δεσμό
• Συνδέουμε το κεντρικό άτομο με τα περιφερειακά άτομα με απλούς δεσμούς (δεσμικά ζεύγη
ηλεκτρονίων)
• Τα υπόλοιπα ηλεκτρόνια τοποθετούνται ανά ζεύγη (αδεσμικά ζεύγη ηλεκτρονίων) στα
περιφερειακά άτομα, ώστε να συμπληρώσουν τη στιβάδα σθένους με 8 ηλεκτρόνια (Εξαίρεση το Η: 2e)
• Αν το κεντρικό άτομο έχει λιγότερο από 8e, δοκιμάζουμε με διπλούς ή τριπλούς δεσμούς να
καλύψουμε το ηλεκτρονιακό του έλλειμα

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί

 Δομές Lewis
Εφαρμογή
Φθορομεθάνιο (CH3F)
• Η δομή Lewis για το C H και F είναι:
• Κεντρικό άτομο είναι ο C
• Ο συνολικός αριθμός των ηλεκτρονίων σθένους είναι: 4 + 7 + (1x3) = 14 ηλεκτρόνια
• Σχηματίζουμε απλούς δεσμούς μεταξύ των ατόμων 14 - 8 = 6 (περισσεύουν 3 ζεύγη
ηλεκτρονίων)
• Τα υπόλοιπα έξι ηλεκτρόνια είναι αδεσμικά ηλεκτρόνια γύρω από το F

Ο κανόνας της οκτάδας ικανοποιείται τόσο στον C όσο και στο F

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί
 Ομοιοπολικός δεσμός

Ασκήσεις
Ποιοι είναι οι τύποι των παρακάτω ουσιών;
(α) CCl; (β) AlH; (γ) CH;Cl2 (δ) SiF; (ε) CH3NH;
ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΕΛ.17

Ποιες από τις παρακάτω ουσίες θα περιμένατε να έχουν ομοιοπολικούς δεσμούς και
ποιες ιοντικούς; Εξηγήστε
(α) CH4 (β) CH2Cl2 (γ) LiI (δ) KBr (ε) MgCl2 (στ) Cl2
ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΕΛ.17

Οργανική Χημεία Διάλεξη 2: Δομή και Δεσμοί