Risk Assessment

INDT0415: Feasibility Study

 ปี หน้ าดอกเบี ้ยเงินกู้จะเป็ นยังไงน้ า?

ถ้ าค่าเงินบาทอ่อนค่าลง
รัฐบาลจะเปลี่ยนนโยบายรึเปล่า? วัตถุดิบที่ต้องสัง่ เข้ ามาจะทำไงดี?

พรุ่งนี ้น้ำมันจะขึ ้นหรื อจะลง?

INDT0415: Risk Assessment 2

 Risk & Uncertainty
ความเสี่ยง (Risk)
“สถานการณ์ในอนาคต ทีอ ่ าจทำให ้ผลลัพธ์ (Outcome) ที่
เกิดขึน ้ จริงเบีย
่ งเบนไปจากผลลัพธ์ทค ี่ าดหวัง (Expectation)
ไม่วา่ จะเป็ นการเบีย ่ งเบนไปในทิศทางทีด ่ ก
ี ว่าหรือเลว
ร ้ายกว่าทีค
่ าดหวังก็ตาม”
ความไม่แน่นอน (Uncertainty)

“สถาการณ์ในอนาคตทีไ่ ม่สามารถคาดการณ์ได ”้

INDT0415: Risk Assessment 3

 ความเสี่ยงจากการลงทุน
• ตามปกติแล้ ว เราจะไม่ทราบผลตอบแทนจากการลงทุนอย่าง
แน่นอน
• ความเสี่ยงจากการลงทุน (Investment risk) เกิดจากการที่มี
ความน่าจะเป็ นที่การลงทุนจะได้ รับผลตอบแทนน้ อยกว่าที่ได้
คาดเอาไว้
• ยิ่งโอกาสที่ผลตอบแทนจะต่ำกว่าผลตอบแทนที่คาดไว้ มากขึ ้น
เท่าไรความเสี่ยงก็ยิ่งมากขึ ้นเท่านัน้

INDT0415: Risk Assessment 4

 การวัดอัตราผลตอบแทนจากการลงทุน
• อัตราผลตอบแทนการลงทุนวัดตัวเงินที่ได้ จากการลงทุน
• อัตราผลตอบแทนอาจวัดในรูปของผลตอบแทนในอดีตหรื อผล
ตอบแทนที่คาดหวัง
• ผลตอบแทนสามารถแสดงได้ ในรูปของ:
– จำนวนเงิน เช่น 10,000 บาท
– เปอร์ เซ็นต์ เช่น 15%

INDT0415: Risk Assessment 5

 การวัดความเสี่ยงโดยการกระจายความน่ าจะเป็ น
 การหาค่าความน่าจะเป็ นของสถาการณ์ตา่ ง ๆ ที่อาจเกิดขึ ้น แล้ วนำมาคาดคะเนถึงอัตราผล
ตอบแทนคาดหวัง (Expected Value) ที่จะได้ รับจากโครงการ
n
E ( X )   X i P( X i )
i 1

ตัวอย่ าง บริ ษัทแห่งหนึง่ ได้ ทำการวิเคราะห์วา่ สภาพเศรษฐกิจและการเมืองที่เปลี่ยนแปลงมีผล

ต่อผลตอบแทนที่จะได้ รับ บริ ษัทจึงได้ ทำการประเมินความน่าจะเป็ นของสถาณการณ์
ต่าง ๆ ไว้ ดงั นี ้
สถาณการณ์ โอกาสที่จะเกิด อัตราผลตอบแทนที่ E(Xi)
คาดการณ์
ดีมาก 0.3 100% (100%)(0.3) = 30%
ปกติ 0.4 20% (20%)(0.4) = 8%
ถดถอย 0.3 -70% (-70%)(0.3) = -21%
1.0 17%
INDT0415: Risk Assessment 6
 การเปรียบเทียบโครงการโดยใช้ผลตอบแทนคาดหวัง
 การเปรี ยบเทียบโครงการโดยใช้ ผลตอบแทนคาดหวังเป็ นเกณฑ์ และเลือกลงทุนในโครงการที่ให้
ผลตอบแทนคาดหวังสูงที่สดุ

โครงการ A โครงการ B
สถาณการณ์ โอกาส อัตราผลตอบแทนที่ E(Xi) สถาณการณ์ โอกาส อัตราผลตอบแทนที่ E(Xi)
คาดการณ์ คาดการณ์
ดีมาก 0.3 100% 30% ดีมาก 0.2 100% 20%
ปกติ 0.4 20% 8% ปกติ 0.5 50% 25%
ถดถอย 0.3 -70% -21% ถดถอย 0.3 -100% -30%
1.0 17% 1.0 15%

เลือกโครงการ A เนื่องจากให้ ผลตอบแทนคาดหวังสูงกว่ า

INDT0415: Risk Assessment 7

 การเปรียบเทียบโครงการโดยการวัดผลความเสี่ยง
 การเปรี ยบเทียบโครงการโดยใช้ ความเสี่ยงเป็ นเกณฑ์
- กลุม่ คนชอบเสี่ยง (Risk Seeker)  เลือกโครงการที่มีความเสี่ยงมาก หรื อ องค์การหรื อ
บุคคลที่ชอบทำในสิง่ ที่ให้ ผลตอบแทนสูง ถึงแม้ วา่ ความเสี่ยงจะสูงก็ตาม และพร้ อมที่จะ
จ่ายค่าความเสี่ยงนัน้
- กลุม่ คนที่หลีกเลี่ยงความเสี่ยง (Risk Averter)  เลือกโครงการที่มีความเสี่ยงน้ อย
องค์การหรื อบุคคลที่ไม่ชอบความเสี่ยง เมื่อองค์การหรื อบุคคลต้ องเผชิญความเสี่ยงที่ให้
ผลตอบแทนไม่เท่ากัน องค์การหรื อบุคคลจะเลือกทำสิง่ ที่มีความเสี่ยงน้ อยที่สดุ ถึงแม้ วา่
ผลตอบแทนจะน้ อยกว่าการทำอีกสิง่ หนึง่ องค์การหรื อบุคคลจะทำประกันเพื่อไม่ต้องแบก
รับความเสี่ยง C  ค่าสัมประสิทธิ์ความแปรผัน
 วัดจากค่าสัมประสิทธิ์ความแปรผัน X  ค่าคาดหวังผลตอบแทนที่จะได้ รับ
  E( X )
C
X  ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
X 
n 2

  X Pi
8
i
i 1
INDT0415: Risk Assessment
 การเปรียบเทียบโครงการโดยการวัดผลความเสี่ยง (ต่อ)
โครงการ A โครงการ B
สถาณการณ์ โอกาส อัตราผลตอบแทนที่ E(Xi) สถาณการณ์ โอกาส อัตราผลตอบแทนที่ E(Xi)
(Pi) คาดการณ์ (Xi) คาดการณ์
ดีมาก 0.3 100% 30% ดีมาก 0.2 100% 20%
ปกติ 0.4 20% 8% ปกติ 0.5 50% 25%
ถดถอย 0.3 -70% -21% ถดถอย 0.3 -100% -30%
1.0 17% 1.0 15%

X  X 
n 2 n 2

i  X Pi i  X Pi
i 1 i 1
CA  CB 
X X
 3.87  5.17

Risk Seekers  โครงการ B

Risk Averters  โครงการ A
INDT0415: Risk Assessment 9
 Decision Tree
 การเปรี ยบเทียบโครงการโดยใช้ ต้นไม้ แห่งการตัดสินใจ (Decision Tree)
 ใช้ การแตกแขนงของกิ่งก้ านต่าง ๆ แทน ทางเลือกที่เป็ นไปได้ รวมถึงผลที่จะตามมา แล้ ว
คำนวณหาผลตอบแทนที่จะได้ รับจากแต่ละทางเลือก
 ผลตอบแทนคาดหวังในแต่ละทางเลือกจะเท่ากับผลตอบแทนคาดหวังของแต่ละสถานการณ์ที่
จะเกิดตามมารวมกัน

ตัวอย่ าง โครงการศึกษาความเป็ นไปได้ โครงการหนึง่ ได้ ทำการศึกษาถึงความเสี่ยงและ

สถานการณ์ตา่ ง ๆ ที่อาจเกิดขึ ้นหลังจากดำเนินการโครงการ เพื่อทำการตัดสินใจว่าควรลงทุนดี
หรื อไม่ โดยทำการเปรี ยบเทียบ 3 ทางเลือก คือ ลงทุนทังโครงการ
้ ลงทุนบางส่วน และไม่ลงทุน
โดยมีสถานการณ์ตา่ ง ๆ ที่อาจเกิดขึ ้นภายหลังการตัดสินใจ และความน่าจะเป็ นของเหตุการณ์
ต่าง ๆ ดังแสดงในแผนภาพ

INDT0415: Risk Assessment 10

 การตัดสินใจ การตอบรับ เศรษฐกิจ กำไร กำไรคาดหวัง กำไรคาดหวังรวม
ดี 0.3 100 MB 0.8 x 0.3 x 100 = 24
ชอบ 0.8 ปานกลาง 0.5 70 MB 0.8 x 0.5 x 70 = 28
แย่ 0.2 -80 MB 0.8 x 0.2 x (-80) = -12.8
49 MB
ดี 0.3 100 MB 0.2 x 0.3 x 100 = 6
ไม่ชอบ 0.2 ปานกลาง 0.5 70 MB 0.2 x 0.5 x 70 = 7
ทังหมด
้ เลือกลงทุน
แย่ 0.2 -80 MB 0.2 x 0.2 x (-80) = -3.2 ทัง้ โครงการ
ดี 0.3 60 MB 0.8 x 0.3 x 60 = 14.4
ลงทุน ปานกลาง 0.5 0.8 x 0.5 x 50 = 20
บางส่วน 50 MB
ชอบ 0.8 แย่ 0.2 -10 MB 0.8 x 0.2 x (-10) = -1.6 40.7 MB
ดี 0.3 60 MB 0.2 x 0.3 x 60 = 3.6
ไม่ชอบ 0.2 ปานกลาง 0.5 50 MB 0.2 x 0.5 x 50 = 5
ไม่ลงทุน แย่ 0.2 -10 MB 0.2 x 0.2 x (-10) = -0.4

0 MB
 Maximax Criteria
 เป็ นการเปรี ยบเทียบโครงการโดยใช้ หลักเกณฑ์มองโลกในแง่ดี (Optimism)
 สถานการณ์ตา่ ง ๆ จะเป็ นไปในทางที่ดี ซึง่ จะทำให้ แต่ละโครงการทางเลือกได้ รับผลตอบแทน
สูงสุด

โครงการ สถานการณ์ที่อาจเกิดขึ ้น Max

ก ข ค
A 100 70 -40 100
B 70 -50 30 70
C 40 -20 50 50

เลือกลงทุนโครงการ A เนื่องจากให้ ผลตอบแทนสำหรับสถานการณ์ ท่ ดี ีท่ สี ุด สูงที่สุด

INDT0415: Risk Assessment 12

 Maximin Criteria
 เป็ นการเปรี ยบเทียบโครงการโดยใช้ หลักเกณฑ์มองโลกในแง่ร้าย (Pessimism)
 สถานการณ์ตา่ ง ๆ จะเป็ นไปในทางแย่ ซึง่ จะทำให้ แต่ละโครงการทางเลือกได้ รับผลตอบแทนต่ำ
สุด

โครงการ สถานการณ์ที่อาจเกิดขึ ้น Min

ก ข ค
A 100 70 -40 -40
B 70 -50 30 -50
C 40 -20 50 -20

เลือกลงทุนโครงการ C เนื่องจากขาดทุนน้ อยที่สุด สำหรับสถานการณ์ ท่ แี ย่ ท่ สี ุด

INDT0415: Risk Assessment 13

 Sensitivity Analysis

การวิเคราะห์ความไว คือ การวิเคราะห์ว่าค่า NPV (หรือ

IRR) ของโครงการจะเปลี่ยนไปขนาดไหน ถ้าตัวแปรใด
ตัวแปรหนึ่งในการคำนวณค่า NPV เปลี่ยนไป โดยที่
ตัวแปรอื่น ถูกกำหนดให้คงที่
ถ้า NPV ไวต่อการเปลี่ยนแปลงของตัวแปรใดที่สุด เราต้อง
ใช้ความระมัดระวังอย่างมากในการ ประมาณค่าตัวแปรนัน ้

INDT0415: Risk Assessment 14

 Sensitivity Analysis
 การวิเคราะห์ความเสี่ยงอย่างง่าย
 เป็ นการวิเคราะห์ถงึ ผลกระทบของตัวแปรที่ทำให้ ผลลัพธ์ของโครงการเปลี่ยนแปลงไป
 ความทำการวิเคราะห์ตวั แปรที่ผลกระทบต่อโครงการในระดับสูง
 การวิเคราะห์ความไว สามารถศึกษาความไวของปั จจัยต่าง ๆ ดังนี ้
- รายได้ / ราคาขายต่อหน่วย / กำไร
- ต้ นทุนในการดำเนินการ / ค่าใช้ จ่าย
- กำลังการผลิต
- มูลค่าซาก
- อัตราผลตอบแทนขันต่ำ
้
- อายุโครงการ
- ฯลฯ
INDT0415: Risk Assessment 15
 Sensitivity Analysis (con.)
ตัวอย่ าง โครงการสร้ างโรงงานผลิตสินค้ าชนิดหนึง่ มีอายุโครงการ 15 ปี ใช้ เงินลงทุนทังสิ ้ ้น 10
ล้ านบาท เมื่อสิ ้นสุดอายุโครงการ คาดว่าจะมีมลู ค่าซาก 2 ล้ านบาท ต้ นทุนในการผลิตสินค้ าต่อ
หน่วย เท่ากับ 10 บาท ราคาขายสินค้ าต่อหน่วย 12 บาท ประมาณการกำลังการผลิตเท่ากับ
700,000 หน่วยต่อปี กำหนดให้ อตั ราผลตอบแทนขันต่ำที ้ ่ต้องการจากโครงการนี ้ เท่ากับ 10% จงหา
(1) NPV ที่กำลังการผลิตเท่ากับ 700,000 หน่วยต่อปี
(2) จงวิเคราะห์ความไว หากกำลังการผลิตมีการเปลี่ยนแปลงตังแต่ ้ 600,000 ถึง
750,000 หน่วยต่อปี
(3) หากต้ นทุนการผลิตมากกว่าที่คาดการณ์ไว้ ที่ต้นทุนการผลิตเท่าไหร่ นักลงทุนจึงจะ
2้
เปลี่ยนใจไม่ลงทุนในโครงการนี
1.4 1.4 1.4 1.4 1.4
0 1 2 3 4 …………………..15

Cash Flow Diagram สำหร ับกำล ัง

การผลิต 700,000 หน่ วยต่ อปี
10
INDT0415: Risk Assessment 16
 Sensitivity Analysis (con.)
(1) NPV ทีกำ
่ ล ังการผลิตเท่าก ับ 700,000 หน่ วยต่ อปี
2
1.4 1.4 1.4 1.4 1.4
0 1 2 3 4 …………………..15

NPV  1.4( P / A,10%,15)  2( P / F ,10%,15)  10

10
(2) จงวิเคราะห์ ความไว หากกำลังการผลิตมีการเปลี่ยนแปลงตัง้ แต่ 600,000 - 750,000
หน่ วยต่ อปี
ที่กำลังการผลิต 600,000 NPV  1.2( P / A,10%,15)  2( P / F ,10%,15)  10

ที่กำลังการผลิต 750,000 NPV  1.5( P / A,10%,15)  2( P / F ,10%,15)  10

INDT0415: Risk Assessment 17

 Sensitivity Analysis (con.)
Q NPV
0 -9.52
600,000 -0.39
700,000 1.13
7500,000 1.89

NPV ทีร่ ะด ับการผลิต 600,000 ถึง 750,000 หน่วยต่อปี เท่าก ับ -394,000 ถึง
1,888,780 บาท   
แสดงว่าชว ่ งการผลิตด ังกล่าวมีความไวต่อโครงการ

INDT0415: Risk Assessment 18