Narativi dominacije i narativi

otpora
Značaj autobiografskog diskursa u
storytellingu
 Šta se promenilo?
• Ekspanzija Intereneta poremetila je ekonomiju
diskursa (njegovu produkciju, akumulaciju i
cirkulaciju) i narušila mesto i status
verodostojnosti narativa (političkog,
ekonomskog, naučnog, religioznog),
ugrožavajući podelu na instinito i lažno, na
stvarnost i fikciju o čemu smo već govorili kada
smo govorili o postmodernističkim
predsednicima i političariama
 Antagonizam sveta savremene naracije
• U ovom svetu poremećene narativne ekonomije i hijerarhije
dolazi do plasiranja sve većeg i većeg i sve raznovrsnijeg i
raznovrsnijeg broja narativa koji se medjusobno sukobljavaju
i, ponekad, osporavaju
• Jedan broj narativa plasiran je od strane vodećih, hegemonih
elita u cilju potvrde i učvršćivanja njihove dominacije
• Narativi dominacije ne mogu se uvek prepoznati kao narativi
vladajućih društvenih slojeva, ponekad je potrebno pažljivo
razmotriti njihove pripovedne strategije i ciljeve da bi se
utvrdilo da li su to narativi dominacije ili narativi otpora
 Narativi otpora
• Sve vreme, uporedo sa proizvodnjom narativa dominacije, u pripovednoj areni
proizvode se i lansiraju naraativi otpora koji imaju za cilj ne samo da ospore
dominantne narative već da zaauzmu njihovo mesto, da i sami postanu dominantni
• Otuda nisu svi narativi otpora narativi kritičke društvene i narativne promene: neki
su samo novi oblici i forme naraativne borbe za moć
• Istina je da većina narativa otpora vremenom, pretvarajući se u dominaantne
narative, gubi kritičku oštricu i postaje deo savremene narativne mašinerije
• Ipak, u trenutku svog nastanka, narativi otpora unose dinamiku u dominantne
forme i žanrove naracije, menjajući je i suočavajući nas sa činjenicom da priča
digitalnog doba sve manje liči na tradiconalnu holivudsku priču koja ima standardan
početak, sredinu i kraj
• Brzina pripovedanja postaje sve veća kao i broj žanrova i sloboda forme, a teme se
menjaju sve brže: slušalac mora da se navikne na činjenicu da je neoliberalni
pripovedač nepouzdani pripovedač kome se može verovati samo izvesno vreme, što
je drevna ali zaboravljena odlika naracije
 4 nivoa promene
Ova promena može se pratiti i analizirati na 4 nivoa:
• Makroekonomski nivo kroz neomenadžment i
neomarketing
• Pravno-politički nivo koji stvara nove tehnike
moći
• Makropolitički nivo koji angažuje mase
• Individualni nivo kroz upotrebu autobiografskih
narativa
 Prvi nivo: makroekonomski nivo
• Kroz storiteling menadžment i marketing
obuhvataju se različiti mehanizmi kontrole koji bi
trebalo da odgovore na opštu krizu učešća i
neophodnost permanentne mobilizacije pojedinca
• To su metode konkretne konfiguracije ponašanja
pojedinca: učenje, prilagodjavanje, obuka kao i
upravljanje tokom emocija, emotivnim
ulaganjima, organizacijom čulnih doživljaja
 Drugi nivo: nove pravno-političke tehnike
moći
• Stavaraju se nove tehnike moći koje odredjuju ponašanje
pojedinca i zadaju mu odredjene ciljeve poput podele
teritorija, nadzora na daljinu, stvaranja i profilisanja te
ukrštanja datoteka
• Fuko je ove moći nazivao moćima pisanja koja su se u 18.
veku pojavila sa disciplinarnim društvom u kome se vlada
putem datoteka i registara
• Ovu moć u digitalnom dobu nasledila bi „moć naracije“ koja
ne bi samo beležila kretanje i ponašanje pojedinca već bi
predvidela i njegove reakcije i ponašanja u budućnosti,
anticipirajući ih
 Treći nivo: makropolitički nivo
• Sve češće korišćenje narativa u onim diskursima
kroz koje se legitimišu društvene prakse i
društveni poredak u kojima te prakse postoje
• Cilj ove vrste storitelinga je da ponudi opravdanje
za političke akcije i da angažuje mase, kao i da
pokrene pojedinca i izaazove emocije
• Koriste ga političari u svojim govorima a delo je
storispinera ili agencija za političko lobiranje i
naraciju
 Četvrti nivo: individualni nivo storitelinga
• Ispoljava se u novim tehnikama pisanja i video igara, kao digitalni
storiteling koji se koristi i ispoljava u uvek novim aplikacijama i
digitalnim modusima (blog, čet, interaktivne onlajn igre...)
• Salmon ne pominje FB post, twitter nalog ni Instragam jer je
knjiga objavljena pre nego što su ovi modeli pisanja doživeli svoju
punu popularnost
• Zahvaljujući ovim modelim pisanja pojedinac kroz samoispitivanje
i samokontrolu produžava i obnavlja regulatornu moć naracije
• Ovo je novi način individuacije: samoprikazivanje koje je u isto
vreme i pisanje i egzibicija
Autobiografski narativ i autobiografski ugovor

• Autobiografski narativ je u fokusu individualnog nivoa

storitelinga i novih, digitalnih oblika naracije
• Autobiografski narativ uvek podrazumeva dve stvari:
• a) ne istinu i ispovest već mogućnost da pojedinac putem
autobiografske naracije uobliči i predstavi svoj identitet na
onaj način na koji želi da ga predstavi kako sebi tako i drugima
• b)autobiografski ugovor na kome počiva ovakvo pripovedanje
u okviru koga će čitalac-slušalac prihvatititi autobiografsku
naraciju kao „istinitu“ uprkos svesti o tome da se radi o
jednom performativnom činu u kome pojedinac kroz pisanje-
pripovedanje izvodi predstavu svog sopstvenog identiteta
 Autobiografski narativ u 21. veku
• Autobiografski narativ je jedan od ključnih narativa
savremenog storitelinga što smo videli već pri analizi
saavremenog političkog storitelinga i Ešline priče kao
narativa koji je doprineo da Buš obedi u drugoj izbornoj
kampanji
• Danas ćemo analizirati jedan drugi autobiografski naraativ,
pokušavajući da utvrdimo šta ga čini tako privlačnim i zašto
on ostavlja takav utisak na publiku kojoj je upućen
• Reč je o pristupnom govoru Stiv Džobsa koji je održao
diplomiranim studentima Stenford univerziteta kada je
dobio titulu počasnog profesora na tom univerzitetu
 Pristupni govor Stiv Džobsa
• https://www.youtube.com/watch?v=gxGC52T
PNnY
 ODLIKE
• Tri priče koje imaju istu strukturu
• Koje tri priče su u pitanju? Kako bi ste ih
nazvali obzirom na centralnu temu koju
pripovedaju?
 Struktura
• Kakva je strukturna sličnost izmedju tri priče
koje konstituišu Džobsov govor?

• Zašto je ta strukturna sličnost važna?

 Pitanja
• Da li ovaj govor predstavlja narativ dominacije
ili govor otpora?
• Šta mislite kom nivou od četiri nivoa koja
Salmon pominje kada analizira savremeni
storiteling pripada Džobsov govor?