‫به نام او که هستی و نیستی ما از اوست‬

‫‪1‬‬
DESALTER
Desalination plant

2
 ‫مقدمه‬
‫نمک زدایی _ اولین مرحله در پاالیش نفت خام‬
‫نمک و آب زدایی نفت خام فرایند مهمی است که بدین وسیله ترکیب های نا مطلوب نفت‬
‫قبل از اینکه به واحد اصلی برسند جدا می شوند‪.‬‬
‫شایان ذکر است که بوجود آوردن تغییر در عمل یک سیستم نمک زدا دشوار می باشد‬
‫و بهتر این است که ما یک حالت توازن و حد و وسط را به وجود آوریم‪.‬‬
‫یک تعادل(توازن) مطلوب باید در تمام مدتی که پارامتر های بهینه سازی انتقال نمک همچون‬
‫شدت مخلوط شدن ‪،‬خصوصیات آب شتشو و خوراک امولسین کننده شیمیایی‬
‫کنترل می شوند‪،‬حفظ شود‪.‬‬
‫برای بهینه کردن فرایند نمک زدایی ما باید پیوسته شرایط متفاوتی را اعمال کنیم که این‬
‫عامل مهمی برای عمل پاالیش کامل به شمار می رود‪.‬‬
‫عمل اصلی یک دستگاه نمک زدا (‪)desalter‬جدا کردن نمک و آب از نفت خام می باشد‪.‬‬
‫عالوه بر نمک و آب مااحتیاج داریم که دیگر مواد زائد موجود در نفت همچون گل و الی‬
‫‪،‬زنگ و… را نیز جدا کنیم‪.‬‬
‫‪3‬‬
 ‫مبانی نظری دستگاه نمک زدا‪:‬‬

‫دستگاه نمک زدا به وسیله امولسیون کردن نفت خام با مواد شیمیایی و تزریق آب‬
‫برای به وجود آوردن تماس بین نفت و آب ‪،‬مواد زائد(آلودگی ها)را از نفت خام جدا می‬
‫کند‪.‬‬

‫بعد^ از تزریق آب و ایجاد شدن مخلوط امولسیون نفت و آب‪ ،‬غیر امولوسیون کننده‬
‫اضافه میشود‪ .‬و یک میدان الکتروستاتیکی به کار برده می شودبرای اینکه امولسیون‬
‫نفت و اب را بشکند‪...‬‬

‫دستگاه نمک زدا به نفت وآب اجازه می دهد طبق قانون استوک(‪ )stoke law‬ساکن و‬
‫جدا بشوند‪.‬‬
‫عالوه بر این‪ ،‬مواد جامد موجود در نفت در ته محفظه دستگاه (‪)desalter‬ته نشین‬
‫می شوند‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫دستگاه باید بطور پیوسته این مواد جامد را شسته و به جای دیگری انتقال دهد برای‬
‫همین منظور یک سیستم شستشوی گل والی ‪ ))mud    washing‬در پایین محفظه‬
‫نصب می شود‪.‬‬
‫دستگاه گل شوی دارای قسمتی است که مواد جامدی را که در فاضالب وجود دارند و‬
‫این امکان وجود دارد که به سیستم فاضالب ضربه بزنند‪،‬را بازیافت می کند‪.‬‬

‫در یک مرحله در محفظه تحت فشار دستگاه‪ ،‬نمک و مواد زائد^ دیگر با آب شستشو‬
‫ساکن می شوند و متمایل می شوند به سمت تشکیل یک امو لسیون و در مرحله بعد‬
‫آب شستشو به وسیله ته نشین کردن الکترو ستاتیکی با به بکار بردن غیر امو‬
‫لسیون کننده ها و اسید جدا می شود و نمک باقی می ماند‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫نمک زدایی به روش الکتریکی عبارت است از بکار گیری یک ولتاژ الکتریکی بسیار باال‬
‫برای اینکه قطره های معلق آب را که در پایین مخزن ته نشست وجود دارد‪،‬را جمع بکند‪.‬‬
‫وهنگامی که میزان جامد های معلق موجود در نفت زیاد باشد مواد کم کننده فشار سطحی نیز‬
‫اضافه می شوند‪.‬‬
‫از دیگر فرایند هایی که دیگر رایج نمی باشد این است که نفت خام گرم شده را با به بکار‬
‫گیری خاک دیاتومه و رفتار شیمیایی‬
‫و ته نشین کردن (رسوب کردن) تصفیه می کنند و اغلب آمو نیاک را نیز برای کاهش‬
‫خوردگی به کار می برند‪ .‬و همچنین ممکن است باز یا اسیدی برای تنظیم ‪ PH‬آب شستشو‬
‫اضافه بشود‪.‬‬
‫فا ضالب ها و دیگر مواد زائد از مخزن ته نشینی تخلیه می شوند و نفت خام نمک گیری‬
‫شده که در باالی مخزن وجود دارد به سمت واحد تقطیر می رود‪.‬‬

‫بدین ترتیب یک مقداری از نفت در سیستم فاضالب از بین می رود‪ .‬اگر میزان این ذرات معلق‬
‫نفت کاهش پیدا کند نه تنها باعث کاهش بارگیری فاضالب می شودبلکه با این کار می توان‬
‫مواد خام با ارزشی را که احتمال از بین رفتن آن ها وجود دارد را بازیافت کرد‪.‬‬
‫‪6‬‬
 ‫‪‬در واحد نمک گیری نمک هایی که از نفت خام جدا می شوند عبارتند از‪:‬‬

‫‪Mgcl2 15%‬‬
‫غلظت های رو به رو همگی جرمی بوده و‬
‫بیانگر مقدار هریک در نفت خام می‬
‫‪Cacl2 10%‬‬
‫باشند‪..‬‬
‫‪Nacl‬‬ ‫‪75%‬‬
‫یک سری نمک که از نفت خام گرفته نمیشوند و از یک سری منابع فلزی بدست امده و‬
‫باعث الوده کردن کاتالیست ها در یک فرایند شیمیایی خواهند شد و همچنین در رسوب نفت‬
‫خام خاک رس – زنگار – سولفات اهن و همچنین اسفالتن و یک سری مواد نامحلول‬
‫در اب نیز وجود دارد‪.‬‬

‫جرا نمک های فوق از نفت خام گرفته می شوند؟ این نمک ها تحت واکنش هیدرولیز منجر به‬
‫تولید ‪ Hcl‬می شوند و باعث فرسایش و ایجاد اختالل در تجهیزات خواهند شد‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫عوامل موثر^ بر بازده‬ ‫دشواریهای نمک گیری‬
‫‪PH.1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪.1‬تهیه مخلوط موثر آب و نفت‬ ‫‪‬‬

‫‪.2‬چگالی و گرانروی نفت خام‬ ‫‪‬‬

‫‪.2‬مرطوب سازی ذرات جامد‬ ‫‪‬‬

‫‪.3‬نسبت حجمی اب به نفت‬ ‫‪‬‬

‫‪.3‬جداسازی آب شستشو از نفت‬ ‫‪‬‬

‫‪8‬‬
DESALTER

9
FIGURE 1

10
‫‪BRIEF ABOUT DESALTER‬‬
‫در شکل ‪ 1‬که مالحضه می کنید یک واحد تقطیر نفت خام است که نمک زدا با رنگ قرمز نمایان شده است‪.‬این‬
‫دستگاه در زنجیر مبدل های حرارتی قرار گرفته است‪.‬این دستگاه در جایی قرارمی گیرد که در ان نقطه دمای مواد‬
‫به ‪ 100‬تا ‪ 150‬درجه سانتی گراد رسیده باشد به منظور اینکه به سطح ویسکوزیته مطلوب که در حالت عادی در‬
‫حدود‪15-5‬سانتی استوک ‪)) centi _ stoke‬برسد وبعد درجه حرارت به وسیله فشار بخار ماده خام مصرفی محدود‬
‫میشود‪).‬‬
‫‪.‬سپس در ان نقطه اب شستشو نیز به جریان پیوسته ی نفت خام اضافه می شود و امولوسیون تشکیل شده وارد‬
‫دستگاه و جدا کننده الکترواستاتیک می شود‪ .‬شدت جریان اب شستشو بسته به ‪API‬نفت خام و دمای نمک زدا‬
‫بستگی دارد که به صورت زیر است‪:‬‬

‫‪Temperature‬‬ ‫‪Washing water‬‬ ‫‪API‬‬

‫)‪(centigrade‬‬ ‫‪% wolume‬‬
‫‪115-125‬‬ ‫‪3-4‬‬ ‫‪API>40‬‬
‫‪125-140‬‬ ‫‪4-7‬‬ ‫‪API<40<30‬‬
‫‪140-150‬‬ ‫‪7-10‬‬ ‫‪API<30‬‬

‫در شکل ‪ 2‬که یک تصویربرش داده شده از نمک زدای الکتروستاتیک است نکات زیر قابل توجه است‪:‬‬

‫‪.1‬الکترودها معادل ‪ 20000 – 6000‬ولت برق ایجاد می کنند که باعث ایجاد نیروی جاذبه دو قطبی دراطراف‬
‫قطرات اب ایجاد می کند‪.‬که برای افزایش کارایی می توان از برق مستقیم و یا متناوب تواما استفاده کرد‪.‬‬
‫‪11‬‬
An electrical system connected to the electrodes within the
desalter (see Figure 2) generates an electrostatic field at
potentials ranging from about 6,000 volts to about 20,000
volts that induce dipole attractive forces between neighboring
droplets of water. In other words, the electrostatic field results
in each droplet having a positive charge on one side and a
negative charge on the other which cause the droplets to
coalesce because of the attractive force generated by the
opposite charges on neighboring droplets. The resulting
larger water droplets (globules), along with water-insoluble
solids, then settle to the bottom of the desalter. The settled
water is continuously withdrawn from the desalter from a
point somewhat above the desalter bottom (see Figure 2) and
is referred to as a brine because it contains the inorganic salts
that originally entered the desalter with the water in the crude
oil. The settled sediment at the bottom of desalter is
withdrawn as a sludge at intermittent intervals as needed to
prevent solids from entering the settled water withdrawal
.outlet

FIGURE 2

12
 ‫‪.2‬میدان الکتروستاتیکی باعث می شود که قطرات اب در یک طرف خود قطب مثبت و در طرف‬
‫دیگر قطب منفی داشته باشند‪ .‬که این عامل سبب می شود هر قطره توسط قطب جاذب قطره ی‬
‫کنارش در گیر شود و به صورت یک پارچه در بیایند‪.‬‬

‫‪.3‬قطرات بزرگتر اب تشکیل شده یا همان گلبول های اب که همراه انها جامدات نامحلول در اب‬
‫نیز هستند در کف نمک زدا ته نشین می شوند و از ان خارج می شود‪.‬‬

‫‪.4‬در قسمت پایین خروجی تحت عنوان اب شور وجود دارد‪ .‬زیرا شامل نمک های غیر الی است که‬
‫همراه اب موجود در نفت خام وارد شده است‪.‬‬

‫‪.5‬رسوب موجود تحت عنوان گل و الی پایین دستگاه در سطح مشترک نفت و اب را به منظور‬
‫جلوگیری از ورود به داخل اب ته نشین شده در پایین دستگاه از ان به طور مجزا بیرون می کشند‪.‬‬

‫در فرایند های پاالیشگاهی و یا پتروشیمی ابی تحت عنوان اب ترش که از حل شدن موادی مثل ‪NH3‬‬
‫و ‪ NH4SH‬و ‪ H2S‬در ان ایجاد شده است وجود دارد‪ .‬که همگی اب ترش در یک مجتمع جمع اوری‬
‫شده و در ‪ SOUR WATER STRIPPER‬همگی ناخالصی های ان جدا شده و برای استفاده‬
‫مجدد در نمک زدا به چرخه فرایند باز خواهد گشت‪.‬‬

‫‪13‬‬
DESALTER

14
 ‫آب شستشوی دیسالتر‪h‬‬

‫در بسیاری از فرایند های پتروشیمی جریانی تحت عنوان اب دور ریز یا اب ترش که در‬
‫بردارنده ی هیدروزن سولفید‪ -‬آمونیاک – و امونیوم هیدروسولفید محلول در اب است ایجاد‬
‫می شود‪.‬‬

‫در این حالت این اب ها جمع اوری شده و به داخل ‪ stripper‬های اب ترش فرستاده شده و‬
‫درانجا بعد از تقطیر و جدا کردن مواد فوق از ان دوباره ان را به چرخه باز می گردانند‪.‬‬

‫خیلی از اب های ترش در بردارنده ی فنول هستند و به راحتی از ان جدا نمی شود‪.‬بنابرین‬
‫ابی که دوباره به چرخه بر می گردد حاوی فنول است که ترجیحا همراه نفت خام جذب شده‬
‫و در تقطیر جزئی از ‪ Kerosene‬و ‪ Naphtha‬خواهد بود‪.‬‬

‫اگر طراحی به خوبی صورت گرفته باشد نمک زدا بازده ایی معادل با ‪ 85‬الی ‪ 95‬درصد‬
‫‪15‬خواهد داشت و مقدار اب موجود در نفت از ‪ 2‬درصد حجمی کمتر خواهد بود‪.‬‬
 ‫عملکرد سیستم نمک زدا‬

‫اگر دستگاه خوب طر‪h‬احی شده باشد باز‪h‬ده ایی نزدیک به ‪ 95‬در صد‬
‫به صورت تک مرحله ایی و ‪ 99‬در صد به صورت چند مرحله ایی‬
‫‪.‬خواهد داشت‬

‫‪16‬‬
 Schematicfunction
Schematic functionofofdesalination
desalination

17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
 :‫منابع‬

Wikipedia-the free encyclopedia.1

Water & wastewater.com.2

Petroleum refining basis book by the author: Giti Abolhamd.3

27