BÀI 6: CHIẾN TRANH

VÀ XUNG ĐỘT
TRONG QHQT
Wars and Conflicts in IR
1
 Chiến tranh và Xung đột trong QHQT

1. KHÁI NIỆM
1.1. Khái niệm Xung đột quốc tế
1.2. Khái niệm Chiến tranh
1.3. Sự khác nhau giữa Xung đột và Chiến tranh
1.4. Nguyên nhân của xung đột trong QHQT

2. PHÂN LOẠI XUNG ĐỘT VÀ CHIẾN TRANH

3. VAI TRÒ CỦA XUNG ĐỘT VÀ CHIẾN
TRANH TRONG QHQT 2
1. KHÁI NIỆM
1.1. Khái niệm Xung đột quốc tế
“Xung đột quốc tế là tình trạng xã hội nảy sinh
khi hai hay nhiều chủ thể QHQT có mục đích mâu
thuẫn với nhau trong cùng một vấn đề liên quan”

Mục đích mâu thuẫn có thể nằm trong toàn bộ

quá trình QHQT:
– Động cơ: Cùng muốn sở hữu một vùng lãnh thổ

– Hành vi: Đấu tranh chiếm giữ vùng lãnh thổ đó

– Kết quả: Một bên được, một bên không
3
1. KHÁI NIỆM
1.2. Khái niệm Chiến tranh
“Chiến tranh là cuộc đấu tranh vũ trang có tổ
chức giữa các đơn vị chính trị đối kháng và gây
ra hậu quả đáng kể”

Điểm chung của Chiến tranh và Xung đột

– Cùng tồn tại phổ biến trong QHQT
– Cùng có bản chất là Mâu thuẫn

Chiến tranh là hình thức xung đột

cao nhất?
4
1. KHÁI NIỆM
â n sự
Đ qu
X c C T?
1.3. Sự khác nhau giữa Xung đột khá
và Chiến tranh

XUNG ĐỘT CHIẾN TRANH

Tính chất & mức Nhiều mức độ và Đối kháng gay
độ mâu thuẫn tính chất gắt
Sự liên quan đến Có thể có, có thể Luôn sử dụng
bạo lực không bạo lực
Quy mộ bạo lực
Hạn chế Lớn
q/sự & hậu quả
Chủ thể Đa dạng Đơn vị chính trị
5
1. KHÁI NIỆM
1.4. Nguyên nhân Xung đột quốc tế
Bản chất mâu thuẫn của thế giới
Sự đa dạng của con người và thế giới
Quá trình phát triển
Môi trường Vô chính phủ

Mâu
Mâuthuẫn
thuẫn Đa
Đadạng
dạng
XĐQT
XĐQT
tất
tấtyếu?
yếu?
Phát
Pháttriển
triển Vô
Vôchính
chínhphủ
phủ6
1.4. Nguyên nhân Xung đột quốc tế
Bản chất mâu thuẫn của thế giới
– Mâu thuẫn là bản chất, động lực của con người
và xã hội quy định xung đột quốc tế
– Mâu thuẫn tất yếu Xung đột quốc tế tất yếu
Sự đa dạng của con người và thế giới
– Sự đa dạng là đặc tính bản chất của con người
và thế giới khác biệt không tránh khỏi
quy định xung đột quốc tế
– Con người và Thế giới càng phát triển Đa
dạng càng tăng Xung đột quốc tế là tất yếu
7
1.4. Nguyên nhân Xung đột quốc tế

Quá trình phát triển

– Động lực phát triển là mâu thuẫn quy
định xung đột quốc tế
– Phát triển là quy luật Xung đột quốc tế
là tất yếu

Tình trạng vô chính phủ

– Lý thuyết của Hobbes tình trạng Vô
chính phủ quy định Xung đột quốc tế
– Vô chính phủ tồn tại Xung đột quốc tế
vẫn tiếp diễn 8
Chiến tranh và Xung đột trong QHQT
1. KHÁI NIỆM
2. PHÂN LOẠI XUNG ĐỘT VÀ CHIẾN TRANH
2.1. Phân loại Xung đột
Xung đột quyền lực
Xung đột lãnh thổ Vật chất
Xung đột kinh tế
Xung đột sắc tộc
Xung đột tôn giáo Tinh thần
Xung đột tư tưởng
2.2. Phân loại Chiến tranh 9
2. PHÂN LOẠI

2.1. Phân loại Xung đột

Hai cuộc Thế chiến
Xung đột quyền lực Chạy đua hạt nhân
– Giành ưu thế quyền lực

– Tranh giành khu vực ảnh hưởng Chiến tranh

uỷ nhiệm

– Phổ biến trong lịch sử

– Nằm trong nguyên nhân của hầu hết các cuộc
chiến tranh lớn 10
2.1. Phân loại Xung đột
Xung đột lãnh thổ
Khắp mọi châu lục
– Phổ biến trong lịch sử Điển hình ở Đông Á
và trong QHQT hiện nay
– Đối tượng mở rộng: trên bộ, thuỷ phận,
không phận và vùng biển
– Khó giải quyết bởi cả
giá trị vật chất lẫn - Arab-Israel
giá trị tinh thần - Trường Sa

– Vẫn là nguồn xung đột tiềm tàng

11
 Dokdo/
Takeshima

Senkakus/
Daioyus

Kuril

Xung đột lãnh thổ ở Đông Bắc Á 12

2.1. Phân loại Xung đột
Xung đột kinh tế
– Nằm trong giao dịch kinh tế
– Nảy sinh cùng quá trình phát triển kinh tế quốc
tế
– Phổ biến nhất hiện nay bởi nhu cầu phát triển,
số lượng chủ thể và giao dịch kinh tế tăng
– Xu hướng ít khả năng dẫn đến sử dụng bạo
lực

13
2.1. Phân loại Xung đột
Xung đột sắc tộc
– Phổ biến xuyên lịch sử và khắp nơi trên thế giới
– Chủ nghĩa Sắc tộc/Dân tộc là động cơ chính
– Các biểu hiện chính:
Chủ nghĩa lập quốc
Chủ nghĩa ly khai
Thù hằn lịch sử
…

14
 Xung đột sắc tộc
Rwanda

Sudan

Yugoslavia
15
2.1. Phân loại Xung đột

Xung đột tôn giáo

– Tồn tại nhiều trong lịch sử
– Mâu thuẫn về giá trị tinh thần & niềm tin tuyệt
đối
– Các biểu hiện chính
Mâu thuẫn tôn giáo
Mâu thuẫn giáo phái
Mâu thuẫn tôn giáo-thế tục
– Hiện nay giảm nhưng vẫn còn
16
2.1. Phân loại Xung đột

Xung đột tư tưởng

– Quan điểm khác nhau hoặc
đối lập của các hệ tư tưởng
– Trái ngược tư tưởng chính
trị dễ gây xung đột nhiều
nhất trong QHQT
– Vấn đề dân chủ và nhân quyền
hiện nay

17
2. PHÂN LOẠI

2.2. Phân loại Chiến tranh

4 cách phân loại chính
Chiến tranh thông thường & Chiến tranh huỷ diệt
hàng loạt
Chiến tranh tổng lực & Chiến tranh hạn chế
Chiến tranh quốc tế & Nội chiến
Chiến tranh chính nghĩa & Chiến tranh phi nghĩa

18
 2.2. Phân loại Chiến tranh
Chiến tranh thông thường & Chiến tranh huỷ
diệt hàng loạt
Chiến tranh Thông thường/Quy ước
(Convention War)
Tất cả chiến
– Lực lượng tham gia là lính
tranh đã xảy ra
Vũ khí

chính quy và bán chính quy

– Vũ khí sử dụng thuốc nổ thông thường
Chiến tranh Huỷ diệt hàng loạt Chưa từng
(Mass Destruction War) xảy ra
– Vũ khí sử dụng là huỷ diệt hàng loạt (NBC) 19
 2.2. Phân loại Chiến tranh
Chiến tranh tổng lực & Chiến tranh hạn chế
Chiến tranh Tổng lực/Toàn diện (Total War)
– Mục đích: xâm lược hoặc chinh phục nước khác
Quy mô

– Lực lượng tham gia: toàn bộ sức mạnh quốc gia

– Mục tiêu: không hạn chế (quân sự, dân sự)
– Hậu quả: thường là lớn

Chiến tranh Napoleon

Hai cuộc Thế chiến
20
2.2. Phân loại Chiến tranh

Chiến tranh Hạn chế/Cục bộ (Limited War)

– Mục đích: ngăn chặn hoặc ép buộc đối
phương trong vấn đề cụ thể nào đó
– Lực lượng tham gia: một bộ phận quân đội
– Mục tiêu: có giới hạn và thường là quân sự
– Hậu quả: hạn chế hơn
Malvinas 1982
IRA
Israel-Iraq 1982
21
 2.2. Phân loại Chiến tranh
Chiến tranh quốc tế & Nội chiến
Chiến tranh Quốc tế (International/Outward
War)
– Là cuộc chiến tranh giữa CT Vùng Vịnh
Chủ thể

1991, 2003
các chủ thể QHQT mà
Afganistan 2001
thường là quốc gia
Nội chiến (Civil/Inward War)
– Là cuộc chiến tranh giữa Mỹ 1861-1865
các phe nhóm trong một Sri Lanka
Sudan
quốc gia 22
 2.2. Phân loại Chiến tranh
Chiến tranh chính nghĩa & Chiến tranh phi
nghĩa
Chiến tranh chính nghĩa (Just War)
– Là chiến tranh có mục đích Chiến tranh
Mục đích

phù hợp với đạo đức nhân GPDT, phòng

loại và luật pháp quốc tế vệ

Chiến tranh phi nghĩa (Unjust War)

– Là chiến tranh có mục đích Chiến tranh đế
không phù hợp với đạo đức quốc, xâm lược
nhân loại và luật pháp quốc tế
23
3. VAI TRÒ CỦA XUNG ĐỘT VÀ CHIẾN
TRANH TRONG QHQT

Làm thay đổi, xuất hiện hoặc biến mất Quốc gia
Làm tăng hoặc giảm quyền lực Quốc gia
Thường dẫn đến sự thay đổi cán cân quyền lực
Có thể dẫn đến sự thay đổi Hệ thống quốc tế
Làm thay đổi tính chất quan hệ giữa các chủ thể

Chiến tranh là vấn đề trung tâm trong

QHQT
24
 Các vấn đề chính
Khái niệm Xung đột
Khái niệm Chiến tranh
Sự khác nhau giữa Xung đột và Chiến tranh
Xung đột là tất yếu trong QHQT?
Phân loại xung đột
Phân loại chiến tranh
Vai trò Xung đột và Chiến tranh trong QHQT

25
Chiến tranh và Xung đột trong QHQT

26