არისტოტელე

პოლიტიკა
 წიგნი
IV
თავი I .

. საეუკეთესო სახელმწიფოს განხილვა .

. როგორი სახელმწიფოებრივი წყობის შემოღებაა
საჭირო.

. რა ევალებათ პოლიტიკოსებს
. რატომ არის საჭირო კანონების , სახელმწიფოთა
შორის არსებული განსვავებების ან სახელმწიფოთა
ფორმების რაოდენობის ცოდნა .
 წიგნი
IV
თავი 1.

. პოლიტიკოსებს უნდა
. საჭიროა არა მხოლოდ შეეძლოთ დაეხმარონ
საუკეთესო სახელმწიფოს არსებულ
განხილვა , არამედ სახელმწიფოებს და
შესაძლებელისაც , რომელიც ისინი ვალდებულნი
ადვილად არიან იცოდნენ თუ
განსახორციელებელია და რამდენი სახის
შეესაბამება ყცელა სახელმწიფოებრივი
საზოგადოებრივ ურთიერთობას სისტემა არსებობს ,
რადგან დახმარება
. კანონები უნდა შეესაბამებოდნენ ამის გარეშე
სახელმწიფოს და არა პირიქით ,
შეუძლებელი იქნება
სახელმწიფო - კანონებს .
 წიგნი
IV
თავი 2.

ტირანია ოლიგარქია დემოკრატია

• მონარქიის • არისტოკრატიის • პოლიტეას
დამახინჯება დამახინჯება დამახინჯება
• გადახრილია • კონსტიტუციური • პოლიტეასგან
კონსტიტუციური სახელმწიფოდან ზომიერად არის
სახელმწიფოდან კიდევ უფრო დაშორებული
გადახრილია

.უარესად ის სახელმწიფო შეიძლება ჩაითვალოს , რომელიც წარმოადგენს გადახრას

პირველი და ღვთაებრივი სახელმწიფოდან. ასეთი არ შეიძლება იყოს - მონარქია .
ყველაზე უარესი არის - ტირანია - რომელიც დიდად არის გადახრილი კონსტიტუციური
სახელმწიფოდან.
 წიგნი
IV
თავი 3.

. არისტოტელეს აზრით , სახელმწიფო წყობის

მრავალფეროვნებას განაპირობებს სახელმწიფოს
შემადგენელ კომპონეტთა მრავალრიცხოვნობა.

მდიდარი
სახელმწიფ
ო ოჯახი საშუალო

ღარიბი
 წიგნი
IV
თავი 3.
საკვების მომპოვებელნი ხელოსნები
(მიწათმოქმედები) ვაჭრები

კანონის სახელმწიფო დღიური

მუშებუ
მსახურნი

მეომრები
მდიდრები
ქურუმები

სახელმწიფო - ეს არის ხელმძღვანელობის მოწესრიგება , ეს კი

ხდება ან იმ უნარის მიხედვით , რომელიც აქვთ მმართველობაში
მონაწილეებს , ანდა მათთვის დამახასიათებელი საერთო
თანასწორობის თვისებით
 წიგნი
IV
პირველი დემოკრატიის თავი 4 .
პრინციპი -
მეოთხე დემოკრატიის სახე - მშობელთაგან
ძირითადი პრინციპებია
ერთერთია მოქალაქეა , ერთერთი თავისუფალი
თანასწორიბისა და თავისუფლების .
ადამიანია და შვილს შეუძლია თანამდებობის მიღება ,
აქ , არც მდიდრებსა და არც ღარიბებს
თანაც კანონი ბატონობს .
არ აქვთ რაიმე უპირატესობა , ორივე
მხარე თანასწორია . აქ ყველაზე
მეტად მონაწილეობს მოსახლეობა მეხუთე
მმართველობაში და მათ დემოკრატიის სახე -
დადგენილებას გადამწყვეტი
აქ გადამწყვეტი
მნიშვნელობა აქვს.
მნიშვნელობა ენიჭება
არა კანონს , არამედ
მეორე დემოკრატიის სახე - თანამდებობის დაკავება სახალხო კრებას ,
განპირობებულია შეზღუდული , მაინც ქონებრივი ცენზით . რომელსაც
განაპირობებენ
მესამე დემოკრატიის სახე - წარმოშობით ყველა მოქალაქეს დემაგოგები.
თანამდებობის დაკავების უფლება აქვს და კანონი ბატონობს.
 წიგნი
IV
თავი 5.

პირველი ოლიგარქიის მეორე

სახე - მდიდრებს ენიჭებათ ოლიგარქიის
უპირატესობა იმდენად , რომ სახე - დიდი
ღარიბები , რომლებიც ქონების
უმრავლესობას პატრონები
წარმოადგენენ არ ექცევიან სათავეში
მონაწილეობენ და შემდეგ ისინი
სახელმწიფოს ირჩევენ
მმართველობაში.სახელმწი თანამდებობის
ფოს მმართველობაში პირებს ,
დაიშვებიან მხოლოდ ისინი , რომლებიც
რომლებმაც შეაგროვეს აკლიათ.
 წიგნი
IV
თავი 5 .

მესამე ოლიგარქიის სახე - შვილი

იკავებს მამის თანამდებობას.

მეოთხე ოლიგარქიის
სახე - საზოგადოებას
მართავს არა კანონი ,
არამედ თანამდებობის
პირი. ასეთი ოლიგარქია
დინასტიად იწოდება .
 წიგნი
IV
თავი VI
პოლიტეა - ოლიგარქიისა და
დემოკრატიის ნარევი. ხალხი
პოლიტეას უწოდებს იმ
სახელმწიფოებს , რომლებიც
იხრებიან დემოკრატიისაკენ.
სწორედ პოლიტეა არის
სახელმწოფოთა
უმრავლესობის ნიმუში , რაც
გულისხმობს მდიდრებისა და
ღარიბების , თავისუფლების
ნარევს.
არისტოკრატია -
უპირატესობა საუკეთესო
მოქალაქეებს ენიჭებათ. ეს
არის ისეთი სახელმწიფო
სადაც პირველ რიგშ პატივს
სცემენ ზნეობრივ
ადამიანებს და მასში
საზომია ზნეობა.
არისტოკრატია ეს არის
თავისუფლების ,
სიმდიდრისა და ზნეობის
ნარევი
 წიგნი
IV
თავი VII.

1 გზა
ოლიგარქია- მდიდრებს აჯარიმებენ
სასამართლოს საქმიანობაში
მონაწილეობისთვის, ღარიბებს
პირიქით - მონაწილეობისთვის
ხელფასს უხდიან.

დემოკრატია- ღარიბებს აძლევენ

ხელფასს სასამართლოშ
მონაწილეობისთვის , მდიდრებს კი
აჯარიმებენ
 წიგნი
IV
თავი VII.

2 გზა 3 გზა

• ოლიგარქია - დიდ ცენზს • ოლიგარქია - თანამდებობის

მოითხოვს სახალხო კრებაში პირებს ნიშნავენ არჩევნებით.
მონაწილეობისათვის . ასევე საჭიროა ქონებრივი ცენზი
თანამდებობის დაკავებისთვის.

• დემოკრატია - არ მოითხოვს • დემოკრატია - თანამდებობის

არავითარ ცენზს პირებს ნიშნავენ კენჭისყრით და
ასევე ამ ადგილის
დაკავებისთვის ქონებრივი ცენზი
არაა საჭირო.
 წიგნი
IV
თავი VIII .

არისტოტელეს აზრით, ტირანია არ ღირს ბევრ მსჯელობად,

რადგან სახელმწიფო წყობაა, იძულებული ვართ განვიხილოთ.

ტირანიის სამი სახეობაა: ზოგ რამეში მათი ნიშნები ემთხვევა

სამეფო ხელისუფლებას, სამეფო ხელისუფლების სახეობანია,
რადგან ემყარება კანონის და ქვეშევრდომთაგან ნებაყოფლობით
აღიარებას, მეორე მხრივ, ესენი ტირანიის სახეებია, რადგან
ძალაუფლება ხორციელდება დესპოტურად, თვითნებობის
ვითარებაში. ტირანიას თავისუფალი ადამიანები ნებაყოფლობით
ვერ აიტანენ. ტირანიის მესამე სახე შეუზღუდავ მონარქიას
შეესაბამება .
 წიგნი
IV
თავი IX .

საშუალო კლასს - არც სხვების ავლა-

დიდება სურს, როგორც ღარიბებს, არც
სხვებს სურთ მათგან რაიმე, როგორც
მდიდრებისაგან ღარიბებს და რადგან არც
მათ სურთ სხვებისა და არც სხვებს სურთ
მათი. ამიტომ ისინი მშვიდად ცხოვრობენ.

ფოკულიდე - : „საშუალო ფენას მრავალი უპირატესობა აქვს. მე

მინდა, რომ სახელმწიფოში საშუალო ფენას ვეკუთვნოდე”
 წიგნი
IV
თავი X .

არისტოტელეს აზრით ყოველი სახელმწიფო უნდა

განვიხილოთ რაოდენობის და თვისობრიობის კუთხით.
თვისობრიობაში მას ესმის თავისუფლება, სიმდიდრე,
განათლება, წარჩინებულობა. რაოდენობაში _ ხალხის
მოსახლეობის რიცხობრივი უპირატესობა. შეიძლება
სახელმწიფოს ერთი ნაწილი გამოირჩეოდეს თვისობრივი,
მეორე რაოდენობრივი უპირატესობით. ღარიბები
უფრო მეტი იქნება, ვიდრე მდიდრები, უგვარონი მეტი,
ვიდრე წარჩინებულნი, მაგრამ რაოდენობრივი
უპირატესობა არაა ისეთი დიდი მნიშვნელობის როგორც
 წიგნი
IV
• თავი XI .

სახელმწიფოს განსხვავება სხვა სახელმწიფოებისაგან

შემდეგი ნაწილების განსხვავებაზეა დამოკიდებული.

პირველი ნაწილია ის, -სადაც წარმოებს თათბირი სახელმწიფოს

საერთო ინტერესების შესახებ.
მეორე ნაწილი -ეხება სახელმწიფოს მმართველობის, რაც გულისხმობს მაღალი
თანამდებობების ხასიათის, საკითხებს, რასაც ისინი წყვეტენ და მათი არჩევნების
ფორმას, თუ ვინ და ვისგან აწარმოებს მათ არჩევნებს.
მესამე ნაწილი - შეეხება სასამართლო საქმეების წარმოებას.
 წიგნი
IV
• თავი XII .

რა უმაღლესი თანამდებობები, რა რაოდენობით არსებობს

სახელმწიფოში? რომელია აუცილებელი სახელმწიფოსათვის,
რომელია აუცილებელი, მაგრამ უსარგებლო? ამ კითხვებს
მნიშვნელობა აქვს ყველა სახელმწიფოსათვის, მათ შორის
პატარა სახელმწიფოსათვისაც. დიდ სახელმწიფოში
მიზანშეწონილი იქნება ერთი თანამდებობის პირზე ერთი საქმის
გაპიროვნება. მოქალაქეთა დიდი რაოდენობა იძლევა იმის
საშუალებას, რომ სახელმწიფოს მართვაში მონაწილეობდეს
მოსახლეობის უმრავლესობა, მაგრამ ერთ თანამდებობაზე ერთი
და იგივე კაცი შეიძლება დაინიშნოს მხოლოდ ერთხელ. ანდა
დიდი პერიოდის შემდეგ.
 წიგნი
IV
• თავი XIII. სახელმწიფოს მესამე ნაწილი _
სასამართლო ხელისუფლება.

სასამართლოების არისტოტელეს აზრით, სასამართლოს რვა სახეა:

მოქმედება
ერთმანეთისაგან 1 -პირველი ისმენს თანამდებობის პირთა ანგარიშგებას.
განსხვავდება სამი 2-მეორე განიხილავს საზოგადოების ინტერესების
ნიშნით: ვისგან ხელყოფის საკითხებს .
არის დანიშნული 3-მესამე განიხილავს ანტისახელმწიფოებრივ
მოსამართლე, რა მოქმედებას.
უფლებები აქვს მას 4-მეოთხე არჩევს ხელმძღვანელობასა და კერძო პირთა
და როგორ შორის დავას ჯარიმის შესახებ, აგრეთვე მკვლელობისა
ასრულებს ის თავის და უცხოელების საკითხებს.
მოვალეობებს? 5 – მეხუთე ეხება გაძევებიდან დაბრუნებულთ,
რომელთაც ბრალად ედებოდათ მკვლელობა.
 მადლობა
ყურადღებისთვის