Biologija

pojam biološke nauke,

biološke discipline i značaj
osobine živog sveta
Šta je biologija?

• Biologija (od grčkog bios=život i

logos=nauka, učenje)
• Biologija je, najšire rečeno,
kompleks nauka o životu
• Biologija je prirodna nauka koja
izučava živi svet, a donekle i
neživu prirodu
 Definicija
Biologija je prirodna nauka koja
proučava karakteristike spoljašnje i
unutrašnje građe živih sistema. To
podrazumeva proučavanje njihovog
funkcionisanja, ponovljivosti i
promenljivosti, razvoja, ponašanja,
međusobne uticaje živih sistema kao
i međuzavisnosti živih sistema i
njihove sredine.
 Šta izučava?
Strukturu (molekularna biologija,
ćelijska biologija, genetika, struktura
organa..)
Fiziologiju (sistemi i procesi u
organizmima)
 Šta izučava?
Evoluciju (poreklo života)

Čarls Darvin
Sistematiku (izučava odnose između
vrsta i na osnovu sličnosti i razlika
raspoređuje u sistemu)

Kingdom:Animalia
Phylum:Chordata
Class:Mammalia
Order:Primates
Family:Hominidae
Subfamily:Homininae
Genus:Homo
Species:H. sapiens
Ekologiju (interakcije organizama
i sredine)
 Biološke discipline
Genetika proučava nasleđivanje osobina
Molekularna biologija proučava odnose
nukleinskih kiselina, proteina i nasleđivanja
Mikrobiologija proučava mikroorganizme
Citologija ili biologija ćelije, proučava ćeliju
Histologija proučava tkiva
Morfologija proučava građu organizama
Anatomija proučava unutrašnju građu
organizama
Fiziologija proučava procese u telu metabolizam
i homeostazu organizama
 Biološke discipline
Biologija razvića-ontogenetski razvoj
(embriologija je grana)
Populaciona biologija-karakteristike
populacija
Biocenologija-karakteristike biocenoza
Teorija evolucije proučava nastanak i
promenljivost života
Sistematika i taksonomija se bave
opisivanjem hijerarhijske strukture
biodiverziteta
Ekologija proučava odnose između
organizama i životne sredine
Genetika
Molekularna biologija
Citologija
Histologija
Anatomija
Morfologija
Populaciona biologija
Ekologija
Teorija evolucije
Sistematika I
taksonomija
 Biološke discipline
Botanika proučava biljke
Zoologija proučava životinje
Algologija proučava alge
Mikologija proučava gljive
Protistologija proučava protiste
Astrobiologija proučava
mogućnosti postojanja života van
Zemlje i poreklo života u kosmosu
Neke grane biologije imaju interdisciplinaran
karakter:
Biohemija proučava „molekule života" i
metaboličke procese
Biogeografija proučava oblike i pravila
geografske rasprostranjenosti organizama
 Osobine živog sveta
Stalan spoljašnji izgled
Stabilna unutrašnja struktura
Stalan hemijski sastav
Ishrana
Disanje
 Osobine živog sveta
Rast i razvoj
Kretanje
Nadražljivost
Razmnožavanje
Nasleđivanje
Promenljivost
Autoregulacija
Starenje i smrt
 Život
Život predstavlja najvišu formu
kretanja materije, najsloženiju i
najznačajniju pojavu prirode. Priroda
života je još nedovoljno poznata da
bi se mogla dati jedna
zadovoljavajuća i nesporna definicija
Živo biće je svaka jedinka koju
odlikuju životni procesi
 Osnovne teorije biologije
U osnovi savremene biologije leži pet
osnovnih aksiomatskih principa, koji
opisuju univerzalnost života: ćelijska
teorija, evolucija, teorija gena,
protok energije i homeostaza
 Osnovne teorije biologije
-Ćelija je osnovna jedinica svih živih sistema
-Evolucija-promene i razvoj
prirodna selekcija
filogenija i kladistika
-Geni su osnovne jedinice
nasledjivanja
-Homeostaza je sposbnost sistema da održi
ravnotežu
-Organizmi zavise od konstantnog ulaska
energije
 Istorijat
Stari Grci i Rimljani u klasičnom periodu
civilizacije, najznačajniji „biolozi“ su bili
Galen (u polju medicine) i Aristotel i
Teofan
u Srednjem veku prvenstveno na
teritoriji islamskih država
Tradicionalnu medicinu čine anatomija i
fiziologija; dok su iz prirodnjaštva izrasle
brojne specifične oblasti mikrobiologije,
botanike i zoologije, ekologija i
evoluciona biologija
 Naučnici kroz istoriju
1676 Antoni van Levenhuk otkriva
mikroskop
Robert Huk (1635-1703), je prvi
koristeći mikroskop otkrio ćeliju

Robert Huk Struktura ćelije pod mikroskopom

 Naučnici kroz istoriju
1838 i 1839, Šlajden i Švan
=►ćelijska teorija
Pravu revoluciju u biološkoj misli
donosi XVIII vek u liku Linea i
Bufona
Sve biljke i
životinje je
svrstao u
kategorije
po
sličnostima
Karl Line
 Početkom XIX veka najvažnija imena
ovog doba su Lamark, Aleksandar
fon Humbolt, Ernst Hekel, Čarls
Darvin, Luj Paster.
Početkom XX veka, biolozi otkrivaju
dela Gregora Mendela i začinje se
genetika

Johan Gregor Mendel

 Naučnici kroz istoriju
Razvoj genetike i
biohemije
omogućio je
Votsonu i Kriku da
utvrde građu
naslednog
materijala (1953.) i
započnu eru
molekularne
biologije
U XXI veku donose
nova objedinjena polja
istraživanja. Neke od
aktuelnih novih oblasti
su evo-devo,
bioinformatika,
genomika,
proteomika,
molekularna
ekologija,
konzervaciona
biologija.

Sekvencijalna analiza DNK:

Mapa humanog X hromozoma
 Značaj
Usko povezana sa
drugim naukama:
Hemijom
Fizikom
Geografijom
Kao egzaktna, bazična
nauka je izuzetno
važna za primenjene
nauke kao što su
medicina, veterina,
stomatologija,
farmacija i
poljoprivreda