C«ng nghÖ dËp nguéi

Ch­¬ng iii

Uèn

1
Ch­¬ng iii: uèn

2
 Ch­¬ng iii: uèn
3.1. Qu¸ tr×nh uèn.
- Uèn lµ nguyªn c«ng th­êng gÆp nhÊt trong
dËp nguéi.
- §Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh uèn lµ d­íi t¸c dông
cña chµy Ðp vµ cèi, ph«i bÞ biÕn d¹ng dÎo
tõng vïng ®Ó t¹o thµnh h×nh d¸ng cÇn
thiÕt.
- Phô thuéc vµo h×nh d¹ng, kÝch th­íc vËt
uèn, ®Æc tÝnh cña qu¸ tr×nh uèn trong
khu«n mµ cã thÓ tiÕn hµnh trªn m¸y Ðp trôc
khuûu, m¸y Ðp ma s¸t hay m¸y Ðp thuû lùc.
3
Ch­¬ng iii: uèn

4
 Ch­¬ng iii: uèn
3.2. Líp trung hoµ.
Líp trung hoµ ®i quÓntäng t©m cña mÆt
ph¼ng tiÕt diÖn, b¸n kÝnh uèn nhá dÇn
th× tiÕt diÖn còng thay ®æi, do ®ã trong
t©m cña tiÕt diÖn còng di chuyÓn dÇn vÒ
ph¸i t©m uèn.

5
Ch­¬ng iii: uèn

6
Ch­¬ng iii: uèn

7
 Ch­¬ng iii: uèn
VÞ trÝ cña líp trung hoµ ®­îc x¸c ®Þnh bëi
b¸n kÝnh líp trung hoµ theo c«ng thøc.

Btb r 
 .S . .(  )
B S 2

8
 Ch­¬ng iii: uèn
Trong ®ã:
Bbt - lµ bÒ réng trung b×nh Btb = (B1 + B2)/2
B – lµ bÒ réng ph«i ban ®Çu
Btb/B – lµ trÞ sè biÕn réng (tra b¶ng phô
thuéc vµo B vµ S).
S – lµ chiÒu dµy vËt liÖu.
 - lµ hÖ sè biÕn máng (tra b¶ng phô thuéc
vµo r vµ S).
 = S1/S víi S1 lµ chiÒu dµy vËt liÖu sau uèn.
r – lµ b¸n kÝnh uèn phÝa trong.
9
 Ch­¬ng iii: uèn
Trong thùc tÕ khi dËp nh÷ng chi tiÕt kh«ng
cÇn ®é chÝnh x¸c cao, cã thÓ dïng c«ng
thøc.
 = r + x. S
Víi x lµ hÖ sè thùc nghiÖm x¸c ®Þnh
khoang c¸ch líp trung hoµ ®Õn b¸n kÝnh
phÝa trong.
(tra b¶ng phô thuéc vµo r vµ S).

10
 Ch­¬ng iii: uèn
3.3. TÝnh ph«i uèn.
§Ó tÝnh to¸n chiÒu dµi ph«i uèn cÇn thùc
hiÖn nh­sau.
- X¸c ®Þnh vÞ trÝ líp trung hoµ, chiÒu dµi
líp trung hoµ ë vïng biÕn d¹ng.
- Chia kÕt cÊu cña chi tiÕt uèn thµnh nh÷ng
®o¹n th¼ng, cong ®¬n gi¶n.
- Céng tæng chiÒu dµi cña c¸c ®o¹n ®ã l¹i,
chiÒu dµi cña c¸c phÇn th¼ng kh«ng thay
®æi, chiÒu dµi ®o¹n cong tÝnh theo
chiÒu dµi cña líp trung hoµ. 11
 Ch­¬ng iii: uèn
3.3.1. Tr­êng hîp b¸n kÝnh uèn r > 0,5S.
Gi¶ sö cÇn uèn nh­sau.

KhÝ ®ã chiÒu dµi ph«i ®­îc t×nh theo c«ng

thøc:  . o
L  l1  l2  o
.(r  x.S )
180 12
 Ch­¬ng iii: uèn
Trong tr­êng hîp tæng qu¸:
o
 .i
L  li   o
.(ri  xi .S )
180

x - lµ hÖ sè x¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch gi÷a líp

trung hoµ ®Õn b¸n kÝnh uèn. (x tra b¶ng x
= 0,23 – 0,5)

13
 Ch­¬ng iii: uèn
* Víi tr­êng hîp uèn nh­h×nh vÏ.

Th× chiÒu dµi ph«i ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:

 . o
 o
L  l1  l2  o
.(r  x.S )  2tg .(r  S )
180 2 14
 Ch­¬ng iii: uèn
* Khi uèn nh­h×nh vÏ.

L  l1  l2  a

Trong ®ã a ®­îc tra b¶ng

- Khi S nhá vµ r lín th× a < 0
- Khi S lín vµ r nhá th× a > 0.
15
 Ch­¬ng iii: uèn
VD. TÝnh chiÒu dµi ph«i uèn cho chi tiÕt
nh­sau. BiÕt r = 2, S = 4 (r/S = 2 th× x =
0,45)

16
 Ch­¬ng iii: uèn

 .90o
L  li   o
.(ri  xi .S )
180

 6  8  20  28  20  8  6  6. (4  x.2)
2

 96  6. .(4  0,45.2)  412,25
2

17
 Ch­¬ng iii: uèn
3.3.2. Khi b¸n kÝnh uèn r < 0,5S.
Trong thùc tÕ khi uèn víi b¸n kÝnh uèn nhá,
chiÒu dµi ph«i bÞ kÐo dµi ra vµ chiÒu
dµy n¬i uèn bÞ máng ®i. Gãc uèn cµng
nhá vµ cã cµng nhiÒu gãc uèn th× hiÖn t­
îng kÐo dµi cµng râ rÖt.
C¸c c«ng thøc gÇn ®óng tÝnh cho c¸c tr­êng
hîp cô thÓ ®­îc tra trong b¶ng tra cña sæ tay
dËp nguéi.

18
 Ch­¬ng iii: uèn
3.4. b¸n kÝnh uèn.
B¸n kÝnh uèn cña vËt uèn ph¶i ®ñ nhá sao
cho vËt uèn gi÷ ®­îc h×nh d¸ng khi lÊy ra
khái khu«n, vµ ®ñ lín ®Ó kh«ng bÞ ®øt
tiÕt diÖn ë vÞ trÝ uèn.
 .S S 1
rmax  rmin  (  1)
2 T 2 
Trong ®ã:  - lµ m«®un ®µn håi kÐo
Kg/mm2
T – lµ giíi h¹n ch¶y Kg/mm2
 - lµ ®é d·n dµi t­¬ng ®èi % 19
 Ch­¬ng iii: uèn
* Nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn b¸n kÝnh
uèn.
- ¶nh h­ëng c¬ tÝnh cña vËt liÖu: VËt liÖu
dÎo th× cã b¸n kÝnh uèn nhá h¬n vËt liÖu
dßn.
- ¶nh h­ëng cña gãc uèn: Khi  nhá th× vïng
biÕn d¹ng lín, ph¶i t¨ng b¸n kinh uèn nhá
nhÊt cho phÐp.
- ¶nh h­ëng cña thí kim lo¹i.
- ¶nh h­ëng t×nh tr¹ng mÆt c¾t vËt liÖu.
20
 Ch­¬ng iii: uèn
3.5. tÝnh ®µn håi khi uèn.
- Khi biÕn d¹ng kim lo¹i lu«n tån t¹i biÕn
d¹ng ®µn håi vµ biÕn d¹ng dÎo.
- TÝnh ®µn håi ®­îc biÓu hiÖn khi uèn víi
b¸n kÝnh nhá (r<10S) b»ng gãc , khi uèn
víi b¸n kÝnh lín (r>10S) th× ph¶i tÝnh
®Õn c¶ sù thay ®æi b¸n kÝnh cong cña
vËt uèn.
- Khi r < 10S th× gãc uèn ®­îc x¸c ®Þnh trªn
c¬ së thùc nghiÖm (sö dông c¸c lo¹i gi¶n
®å) 21
 Ch­¬ng iii: uèn

  o  

22
 Ch­¬ng iii: uèn
3.6. Lùc uèn.
Lùc uèn trong khu«n dËp bao gåm Lùc uèn tù
do vµ lùc lµ ph¼ng vËt liÖu.

23
 Ch­¬ng iii: uèn
- Lùc uèn ®­îc x¸c ®Þnh theo h×nh d¸ng vµ
tr¹ng th¸i uèn.
- Khi uèn h×nh ch÷ V.

S
Pc  k . .B. b  q.F
l
(kG )
l – lµ chiÒu réng miÖng cèi. mm
B – lµ chiÒu réng vËt uèn. Mm
Q - ¸p suÊt ®Ó lµ ph¼ng kG/mm2.
F – lµ diÖn tÝch lµ ph¼ng d­íi chµy mm2,
phô thuéc vµo gãc  24
 Ch­¬ng iii: uèn
- Khi uèn ch÷ U, vËt ®­îc ®Èy qua cèi th×.
Pc  0,4 B.S . b (kG )

- Khi uèn ch÷ U, kh«ng ®Èy qua cèi, cã lµ

ph¼ng cuèi cïng th×:
B.S . b
2
Pc  0,7  q.F (kG )
rS
B – lµ chiÒu réng vËt uèn, mm
F = (L – 2r).B – lµ diÖn tÝch lµ ph¼ng d­íi
chµy, mm2
25
 Ch­¬ng iii: uèn
3.5. kÕt cÊu khu«n uèn.
KÕt cÊu khu«n uèn cã lo¹i ®¬n gi¶n vµ phøc
t¹p.
* Khu«n uèn ch÷ V ®¬n gi¶n kh«ng cã dÉn
h­íng.

26
Ch­¬ng iii: uèn

27
 Ch­¬ng iii: uèn
* Khu«n uèn 1 gãc cã trô dÉn h­íng

28
 Ch­¬ng iii: uèn
* Khu«n uèn ch÷ U víi gãc uèn nhá h¬n 90o

29
 Ch­¬ng iii: uèn
* Uèn vßng trßn.

30
 Ch­¬ng iii: uèn

KÝch th­íc ®­îc tÝnh nh­sau:

 180o 
R2    1.R1
  

l  2 sin ( R2  R1 )
2

a  sin ( R2  R 2 )
2

Khi  = 90o th× R2 = R1 khi ®ã 3 cung cã

b¸n kÝnh uèn b»ng nhau. 31
Ch­¬ng iii: uèn

32
 Ch­¬ng iii: uèn
* Khu«n uèn vßng ë 2 ®Çu thanh.

33
 Ch­¬ng iii: uèn
* Khu«n uèn phøc t¹p cã m¸ quay.

34
Ch­¬ng iii: uèn

35
 Ch­¬ng iii: uèn
* Uèn èng.

36
 Ch­¬ng iii: uèn
* Uèn vËt liÖu tÊm trªn m¸y 3 trôc.

37
 Ch­¬ng iii: uèn
M¸y uèn tÊm

38
 Ch­¬ng iii: uèn
M¸y uèn èng

39
 Ch­¬ng iii: uèn
Uèn èng, thanh

40
Ch­¬ng iii: uèn

41
Ch­¬ng iii: uèn

42