ECZACILIK HİZMETLERİ

İlaç sunmanın yanında, sağlığın

geliştirilmesi, hastalığın rehabilite
edilmesi noktasındaki tüm görev, yetki,
sorumluluk ve işlevlerdir.
 Dünya Sağlık Örgütü eczacılık hizmetleri
için dört ayrı işlev tanımlamaktadır:
 1. İlaçların hazırlanması, üretimi, kalite kontrolü,
 2.İlaçların temin edilmesi, depolanması ve
dağıtımı(hastaya ulaştırılması),
 3. İlaçların akılcı kullanımının sağlanması,
 4. İlaçların epidemiyolojisi ve istenmeyen
etkilerinin izlenmesi.
 Günümüzde serbest eczanelerde verilebilecek
eczacılık hizmetleri şu şekilde tanımlanabilir:

 Sağlık ve hastalık kavramlarının, gerek tanımlanması ve

gerekse algılanmasında önemli bir dönüşümün
yaşanmakta olduğu kabul edilmektedir. Yaklaşık 20-30
yıl öncesine kadar sağlık ve hastalık kavramları,
hastaneler, hekimler, hemşireler, ilaçlar ve ilk yardım
çantaları ile akla gelirken, günümüzde artık sağlıklı
yiyecekler, vitaminler, sağlık kulüpleri, aerobik, spa
terapi, yıllık olağan sağlık kontrolleri de dahil olmak
üzere daha geniş bir alanla beraber gündeme
gelmektedir. Bu yüzden batılı toplumlarda sağlık, bir
yandan tıbbileştirilirken kültürün de bir parçası haline
getirilmiştir.
 Genel olarak hastalıkların nitelikleri ve doğasının 20.
yüzyılın ikinci yarısından itibaren değişmekte olduğu kabul
edilmektedir. Önceleri daha sıkça görülen akut, yaşamı
tehdit eden kolera, veba gibi bulaşıcı hastalıklardan,
kanser, beyin, kalp ve damar sistemi hastalıkları gibi,
yaşam kalitesini belirgin biçimde etkileyen kronik
hastalıklara doğru bir gidiş olmuştur. Ayrıca doğumda
beklenen yaşam süresi de giderek uzamakta olup,
yaşlanan nüfusun içinde kronik hastalıkların görülme sıklığı
daha da artmaktadır. Örneğin mortalite oranlarındaki hızlı
düşüş ve sağlıktaki genel düzelmelerin, dünya genelinde
1960 ve 1990 yılları arasındaki 30 yılda yaşam
beklentisini, yüzyılın başına göre ortalama 6.3 yıl artırdığı
saptanmıştır.
 Bu nedenlerle tıpta “müdahalecilik”ten
“gözetmenlik” ve “izlem”e;
 “tedavi”den, “bakım”a doğru dönüşüm
yaygınlaşmıştır.
 Tıp ve sağlık alanındaki dönüşümler sonucunda,

 “hastalık” yerine “sağlık”;

 “hastane” yerine “toplum içinde bakım”;
 “akut” yerine “kronik”; ve
 doğal olarak “hasta” yerine “kişi” kavramları bilinçli
tercihlerle kullanılmaya başlanmıştır.
 Bu değişim geleneksel hekim-hasta ilişkisini de
etkilemiştir.
 Eczacılık Eğitiminin Temel Amacı

Eczacılık sektörünün gereksinim duyduğu nitelikli insan

gücünü yetiştirmektir.
Bu amaca yönelik olarak lisans ve lisansüstü düzeyde
yapılan eğitimler ile öğrencilere;
-doğal, yarı-sentetik ve sentetik ilaç kaynaklarından ilaç
hammaddelerinin elde edilmesi,
-bunların fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkilerinin
incelenmesi,
-ilaçların formülasyonu ve üretimi,

-ilaç analizleri,

-müstahzar bilgileri,

-ilaçların tedavi edici ve toksik etkileri ile

-sosyal eczacılık gibi

konularda temel ve mesleki bilgiler verilir.

 Eczacılık fakültelerinden mezun olan eczacılar,
 Serbest eczacı,
 Ecza depoları,
 Sağlık Bakanlığına bağlı hastane eczaneleri,
 Üniversite hastaneleri ve diğer kurumlara bağlı olan ya da özel
hastane eczaneleri,
 Sağlık Bakanlığı ve Belediye veya İl Sağlık Müdürlüklerii
 Bakanlıkların sağlıkla ilgili birimleri,
 Sağlık Bakanlığı bünyesinde bulunan Hıfzıssıhha Enstitülerinin çeşitli
bölümleri,
 Sağlık Bakanlığındaki İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü ile bu
bakanlığa bağlı diğer genel müdürlüklerde,
 Teftiş Kurulları'nda, Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı'nda, TBMM
Başhekimliğinde,
 İlaç Sanayii sektörü,
 Eczacılık Fakültelerinde veya çeşitli üniversitelerin farklı fakültele-
rinde uygun alanlarda, akademik alanda yetişmek üzere çalışma
olanaklarına sahiptirler.
 Tablo 1. Türkiye’de bulunan Eczacılık Fakülteleri

 Anadolu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Eskişehir   www.ecz.anadolu.edu.tr

 Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Ankara  www.pharmacy.ankara.edu.tr
 Atatürk Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Erzurum  www.atauni.edu.tr/fakulteler
 Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi İzmir  www.pharm.ege.edu.tr
 Erciyes Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kayseri pharmacy.erciyes.edu.tr
 Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Ankara www.pharmacy.gazi.edu.tr
 Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Ankara www.farma.hacettepe.edu.tr
 Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi İstanbul pharmacy.marmara.edu.tr
 Mersin Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Mersin eczf.mersin.edu.tr
 İnönü Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Malatya pharmacy.inonu.edu.tr
 İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi İstanbul www.istanbul.edu.tr/eczacilik
 Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi(*) İstanbul www.yeditepe.edu.tr/7tepe/egitim
(*) Vakıf Üniversitesi bünyesindedir.
 ECZANELERDE PERSONEL YÖNETİMİ

 Personel işlevi, işletme işlevleri içinde yer alan

kolaylaştırıcı bir işlevdir. Nasıl ki, bir işletmede üretim
yönetiminin konusu mal ve hizmet, finansal yönetimin
konusu para ise, personel yönetiminin konusu da
insandır.
 Personel yönetiminin kapsamına giren insan elbette ki iş
ortamındaki insan olacaktır. Bir örgütte yönetime bağlı
olarak çalışan tüm elemanlara “personel” denir.

 Personel Yönetimi, örgüt için gerekli olan insan

kaynağının sağlanması ve bu kaynaktan etkin ve verimli
biçimde yararlanmanın yol ve yöntemlerini gösterir.
 Eczane Personeli
 Eczane ortamında çalışan insan yada insanlar
eczane personelidir. Eczanelerde, hasta yada
hasta yakınına eczacılık hizmetinin eczacı
tarafından sunulması gereklidir. Eczanenin diğer
hizmetlerinin eczacı tarafından yönlendirilen bir
yardımcı personelce yürütülmesi mümkündür.
 Eczane Teknisyeni
 Sorumlu bir eczacının gözetim, denetim ve
sorumluluğunda, eczanenin işleyişinde önemli
role sahip nitelikli personeldir. Bir diğer deyimle,
eczanenin destek personelidir (1).
 Eczane Teknisyeninin Görev ve Yetkileri:

 Eczacılıkla ilgili mevzuatta eczacı teknisyeninin yapması gereken işler

Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin 139. maddesinde şu
şekilde tanımlanır (3).

 Eczacının denetimi altında çeşitli ilaçları hazırlar ve şişeleri etiketler.

İlaç ve tıbbi malzemeyi ambalajlarından çıkarır, ayniyatla
karşılaştırır. Depoya koyar, depo memuru yoksa depo defterine gelir
kaydeder. Eczaneden ve servislerden usulüne uygun olarak istenilen
ilaçlar verir.

 Eczanenin temiz, düzenli olmasını ve kullanılan malzemenin

temizlenmesini, bunların kullanılmaya hazır halde bulunmasını
sağlar.

 Eczanedeki yardımcı hizmetler sınıfı personelin hizmet içi

eğitimlerine yardım eder.

 Günlük gelir - gider defterlerini işler ve tevhit cetvellerini hazırlar.

 Eczane Teknisyeninin Görev Yeri
 Bir eczane teknisyeninin görev yeri serbest
eczane,
 hastane eczanesi,
 ecza ve itriyat depoları ile
 bu kurum ve kuruluşlara destek sağlayan ilaç
sanayi ve yan kurum ve kuruluşlardır (1).
 Eczane Teknisyeninin Nitelikleri
 Öncelikli olarak insan sağlığının birinci
planda tutulduğu eczacılık mesleğinde
çalışan tüm personelin, insana ve insan
sağlığına önem vermesi gerekmektedir. Bu
bağlamda sağlıklı yaşamın devam
ettirilmesi ve hastaların, hastalıklarının
teşhisinde ve tedavisinde doktor, eczacı,
hemşire üçgeninde eczacı tarafından
görülen eczacılık hizmetlerinde eczacıya
gereken destek hizmetini vermede, eczane
teknisyeninin niteliği çok önemlidir.
 Eczane teknisyenleri,

 belirli bir eğitim düzeyine sahip,

 kişilerle rahat ilişki kuran,
 dikkatli,
 hijyen konusunda yetişmiş,
 teknolojik gelişmeler konusunda bilgi
sahibi nitelikli kişiler olmak zorundadır (1).
 Eczane Teknisyeninin Görevleri (1)
 İş organizasyonu,
 Müşteri hizmetlerinin yürütülmesi,
 Majistral ilaç/kozmetik hazırlanmasında görev
alma,
 İlaç ve kozmetik üretiminde ve satışında
eczacının yada yetkili bir kişinin yanında görev
alma,
 Kayıt işlemleri,