ISO 9001 : 2000

KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ

5S
ÇALIŞMA ORTAMI TEMİZLİK VE DÜZENİ

Hazırlayan :
Mustafa KUYUMCU
Endüstri Mühendisi
 ISO ‘nun Geçmişine Bir Yolculuk
Türk Standartları Enstitüsü 132 sayılı kuruluş yasası ile kendisine verilen “Standartlara
uygun ve kaliteli üretimi teşvik edecek her türlü çalışmayı yapmak ve bunlarla ilgili belgeleri
düzenlemek “görevini yerine getirirken standardizasyonun yanı sıra kalite konusuna da eğilmiş
ve bu alanda yürüttüğü çalışmalar son yıllarda özel bir önem ve yoğunluk kazanmıştır. Avrupa
Kalite Örgütü (EOQ ) üyesi olarak kalite alanındaki uluslar arası gelişmeleri yakından
izlemektedir.
Türk Standartlar Enstitüsü Milletlerarası Elektroteknik Komisyonu (IEC), Avrupa Topluluğu
Standard Kuruluşları (CEN ve CENELEC) üyesidir.
Kalite Sistem Belgelendirme faaliyetleri Türk Akreditasyon Kurumu TÜRKAK tarafından
yapılmaktadır.

ISO NEDİR?
 1947 yılında kurulan ve yaptığı standardizasyon çalışmaları sonucu sanayiye, ticarete ve
ISO
tüketicilere katkılar sağlayan ( International Organization for Standardization )
uluslararası Standard Organizasyonudur.

 TSE, ISO’nun üyesi ve Türkiye’deki tek temsilcisidir.

 ISO 9001 : 2000 Nedir?
Her tip ve büyüklükteki kuruluşların etkin bir kalite yönetim sistemi
uygulamalarını ve çalıştırmalarını desteklemek için geliştirilmiş
uluslar arası standarttır.

Bir kuruluşun ilgili kesimlerin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla

uyguladığı kalite yönetim sisteminin belgelendirmesine
esas teşkil eden kriterleri içerir.
 ISO 9001:2000 TERiMLERi
KALiTE: Kullanıma, ihtiyaca ve müşteri beklentilerine uygunluk
ŞARTLAR : Genellikle ima edilen veya zorunlu olarak beyan
edilen ihtiyaç veya beklenti
KALİTE YÖNETİMİ : Bir kuruluşun kalite bakımından idare
ve kontrolü için koordine edilmiş faaliyetler
KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ : Bir kuruluşun kalite bakımından
İdare ve kontrolü için gerekli yönetim sistemi
MÜŞTERİ TATMİNİ : Şartların yerine getirildiğinin müşteri
tarafından algılanma derecesi
KALİTE GÜVENCESİ : Kalite yönetiminin şartların yerine
getirileceğine dair güvence sağlamaya odaklanan kısmı
SÜREKLİ İYİLEŞTİRME (KAIZEN) : Çalışanların Gönüllü
Katılımını gerektiren ve üretimin her aşamasında gerçekleşecek küçük,
basit ama devamlı yapılacak iyileştirmeler takımı
 ISO 9001:2000 KALiTE YÖNETiM iLKELERi
(TKY İLKELERİ)
 1- MÜŞTERİ ODAKLILIK
 2- LİDERLİK
 3- HERKESİN KATILIMI ve İLETİŞİM
 4- PROSES YAKLAŞIMI ( SÜREÇ YÖNETİMİ )
 5- HEDEFLERLE VE VERİLERLE YÖNETİM (Yönetimde Sistem Yaklaşımı)
 6- SÜREKLİ İYİLEŞTİRME ( KAIZEN )
 7- ÖNLEMEYE DÖNÜK YAKLAŞIM
 8- SÜREKLİ EĞİTİM ve ÖĞRENEN ORGANİZASYON
Bu prensipler, üst yönetimin kuruluşu,
iyileştirilmiş performansa yönelik olarak
idare etmesi bakımından kullanım için
geliştirilmiştir.
Bu kalite yönetim prensipleri ;
ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi ile
bütünleştirilmiştir.
 PUKÖ DÖNGÜSÜ
PLANLA : Müşteri istekleri ve kuruluşun politikası ile uyumlu
sonuçların ortaya çıkması için gerekli objektif hedefleri ve
prosesleri oluştur

UYGULA : Prosesleri uygula

KONTROL ET : Prosesleri ve ürünü, politikalar, hedefler ve
ürünün şartlarına göre izle, ölç ve sonuçları rapor et

ÖNLEM AL : Proses performansını sürekli iyileştirmek

faaliyetler başlat
 ISO 9001 : 2000
Kalite Yönetim Sistemi Maddeleri
ISO 9001 : 2000 Şartları
4. Kalite Yönetim Sistemi
4. Kalite Yönetim Sistemi
4.2 Dökümantasyon Şartları
4.2 Hazırlanacak Dökümanlar
ISO 9001 :2000 Zorunlu Prosedürler
5.1 Yönetimin Taahhüdü

5.2 Müşteri Odaklılık

5.3 Kalite Politikası
 KORMAS KALİTE POLİTİKASI
MÜŞTERİ ODAKLILIK
Müşterimizin ihtiyaç ve beklentileri eksiksiz bir şekilde karşılamak
suretiyle,mutlak müşteri memnuniyetinin sürekliliğini sağlamak.

SÜREKLİ GELİŞİM
Kalite yönetim sistemi hedefleri doğrultusunda, sürekli gelişimi sağlamak.
Günün değişen koşullarına ve müşteri beklentilerine göre süreçlerin sürekli
geliştirilmesini ve iyileştirilmesini sağlamak.

KALİTELİ HİZMET
Kaynaklarımızı en verimli şekilde kullanarak, müşterilerimize yüksek kalitede,
düşük maliyetli ve tam zamanında hizmetler sunmak.
Kalite tüm ürünlerimiz için vazgeçilmez şarttır.

KALİTE SİSTEMİNDE SÜREKLİLİK

Kalite yönetim sistemini kontrol altına almak suretiyle, sistemin sürekliliğini ve
iyileştirilmesini sağlamak.

ÇEVREYİ KORUMA
Çevreyi korumaya yönelik olarak en uygun malzeme ve teknikleri seçerek doğaya
ve insana saygılı ürünler geliştirmek temel prensibimizdir.

TOPLU PAYLAŞIM,ÇALIŞANLARIN KATILIMI

Mevcut kalite yönetim sistemimizin sürekliliğini müşterilerimizin,
tedarikçilerimizin ve tüm çalışanlarımızın ortak katılımlarıyla sürdürmek.
 5.4 Planlama
5.4 Kalite Hedeflerinin Planlanması
5.5 Yetki ve Sorumluluk
5.6 Yönetimin Gözden Geçirilmesi
 6.Kaynak Yönetimi

6.1 Kaynaklar nelerdir?

Tasarım ve Geliştirme
8. İzleme ve Ölçme
 5S
ÇALIŞMA ALANI TEMİZLİK VE DÜZENİ

ÇEVRE DÜZENLEMESİ
 SERIE

SHITSUKE SEITON

SEIKETSU SEISO
SERIE AYIKLAMA - SINIFLANDIRMA
SEITON DÜZENLEME-YERLEŞTİRME
SEISO TEMİZLİK
SEIKETSU STANDARTLAŞTIRMA
SHITSUKE EĞİTİM-DİSİPLİN
SERIE

SEITON
SHITSUKE

SEIKETSU SEISO
5 S Sisteminde esrarengiz veya sihirli bir şeyler yoktur.

5 S sadece basit bir sağduyudur.

Birçok başarılı firma 5 S sistemini kurmaktadır.

Diğer bir çok firmanın da 5 S den haberdar olması uzun sürmeyecektir.

5 S ‘TE AMAÇ ;
VERİMLİLİĞİ ARTTIRMAK İÇİN, ÇALIŞMA ORTAMININ TEMİZ,
DÜZENLİ VE KULLANIMA UYGUN BİR ŞEKLE
DÖNÜŞTÜRÜLMESİDİR
5 S faaliyetleri “ yapılması güzel” olarak görülse de, yalnız bu sebeple başarılamaz.
İnsanlar, çalışma ortamındaki yüksek performansı destekleyen bir çok özel yararı
koruyabilmek için 5 S faaliyetlerini yaparlar. Bazı örneklere baktığımızda;

Güvenlik : Organize, düzenli ve temiz bir iş ortamı çalışmak için daha güvenlidir.
 5S faaliyetleri, düşmelere, yangınlara ve yaralanmalara sebep olabilecek
saçılmış, dökülmüş ve dağınık eşyaları ortadan kaldırır.
 Görsel göstergeler insanları tehlikelere karşı korur.
 İyi
yapılmış organizasyon, eşyaları daha iyi yerleştireceğinden bunlara
ulaşma veya kaldırma esnasındaki kazaları azaltır,
 Tehlikeli maddeleri daha güvenli kullanmamıza ve saklamamıza yardım
eder.
5 S ; çalışma alanını temiz, düzenli ve amaca uygun biçime sokulması için uygulanan
bir Toplam Kalite tekniğidir.
S ile başlayan 5 japonca kelimenin baş harflerinin bir arada ifade edilmesi nedeniyle
5S adı ile bilinmektedir.

5 S, işletmelerdeki düzen ve disiplini sağlamak için kullanılan hem basit,

hem de işletmenin en küçük ayrıntılarının denetimini sağlayan ve diğer iyileştirme
çalışmalarının temelini oluşturan bir sistemdir.

5 S sistemi işyerini organize ve standardize eden, sistematik bir yaklaşımdır.

5 S güvenliğini arttırılmasına , iyileştirilmiş iş akışının sağlanmasına, daha iyi ürün
kalitesinin elde edilmesine, stok savurganlığının önlenmesine ve çalışma alanımızdaki
kontrol ettiklerimiz hakkındaki verimliğimizin artmasına yardımcı olur.

5 S uygulaması ile birlikte, araç-gerecin, malzemenin ve insanların, çalışma ortamında,

yepyeni bir yaklaşımla bir arada var olmaları gerektiğini anlayabiliriz.

5 S Teknikleri uygulandığında normalden sapmaları, çok hızlı tespit etme yeteneğine

kavuşabiliriz ve zaman içinde süreçlerimizdeki gelişmeler devamlılık kazanır.
Görsel ve açık biçimde neyin normal olduğunu ortaya koyduğumuzda artık herkes
anormal koşulları daha iyi saptayabilecek demektir.
 TEMİZ VE DÜZENLİ
ÇALIŞMA

ZAMAN KAZANDIRIR.
HATA ORANINI AZALTIR.
VERİM VE KALİTEYİ ARTIRIR.
MALİYETİ DÜŞÜRÜR.
İŞ KAZALARINI ÖNLER.

İŞLETMEYE REKABET GÜCÜ

KAZANDIRIR
 JAPONCASI TÜKÇESİ ÖRNEK
Çalışma Alanındaki gerekli
1- SEIRE Ayıklama – Sınıflandırma ve gereksiz nesnelerin
ayıklanması

Yazılı bir kaynağa 30 sn’de

2- SEITON Düzenleme- Yerleştirme ulaşma ( veya malzemeye)

Bireysel Temizlik
3- SEISO Temizlik Sorumluluğu

4- SEIKETSU Standartlaştırma Depolama düzeninde netlik

5 S ‘yi Günlük olarak

5- SHITSUKE Eğitim- Disiplin uygulamak
 1.SEIRA
(Ayıklama-Sınıflandırma)

İlkS “ sınıflama “ nın manası ,

“ Lüzumluları da sınıflandır, Lüzumsuzları da sınıflandır demektir”.
Başından sonuna hedef alandaki her şeyi sınıflandır .
Gereksiz veya yanlış yerdeki eşyaları ayırt et.
Bu eşyaları çalışma alanından ayır.

Sınıflama için klavuz prensip: “ Kuşkulandığınız eşya ise uzaklaştırın.

İşletmelerde Genelde
“ Bir gün lazım olur o yüzden hazır olsun ”
diye uzun süre ihtiyacını duymayacakları bir çok eşya veya malzeme
bulunur
 Nesneleri saklamak ne kadar önemliyse, onları tutup atmak,
Onlardan kurtulmak da en az o kadar önemlidir.

Hepsinden önemlisi neyin atılacağını; neyin, nasıl saklanacağını ve

saklananlara daha sonra nasıl ulaşılacağını bilmektir.

SINIFLANDIRMA

Makineler / Araçlar Malzemeler El Aletleri

AYRIŞTIRIN – UYGUN SAHA BELİRLEYİN

 2. SEITON
(Düzenleme-Yerleştirme)

İkinci S olan düzenlemenin tam anlamı:

Gerekli parçaların nerede tutulacağına karar vermek ve organize etmek.

Parçaların nasıl saklanacağını düzenlemek.
Herkes için bulma ve kullanmayı kolaylaştırmak.
Parça doğru yerinde olmadığında bu durum açık hale getirmek.

Düzenleme Yapılırken,
Her malzemeye bir isim verilir.
Kullanım sıklığının tespiti için etiketlenir.
Kullanıma uygun biçimde yerleştirilir.
(Bu çalışmalar, tüm kullanıcıların katılımı ile beraberce gerçekleştirilir.)
Yerleştirme yapılırken,

Çalışma Masasında Atelye Ortamında

 Çok gerekli El Altında İş ortamında veya

Makine üzerinde

 Daha az gerekli Üst rafa Alt rafa

 Az gerekli Alt rafa Üst rafa

 3. SEISO
(Temizlik)
S
Üçüncü , Temizliğin tam anlamı:
İçerde ve dışarıda ki her şeyi temizlemek.
Temizlik aracılığı ile muayene etmek. ( Temizlik muayenedir.)
Bulaşan kirlerden, toz, pislik vs. den korumak.

Temizlik için kılavuz prensip:

Hedef alan sizin alanınızdır ve orada çalıştığınız için oradan sorumlusunuz.

Temizlik;
“Sistemli ve Sürekli Olmalı.”
“Temizlik imandan gelir”
“Temizlik Sağlık demektir.”
“Temizlik uygar olmanın ilk şartıdır.”
“Aslan yattığı yerden belli olur.
“Temizlik; bilgi, ilgi ve görgü ister.”
 TEMİZLİK ÖNEMLİDİR.
Temizlik Uygulama Aşamaları:
ÇÜNKÜ

 Konunun ana noktalarına karar vermek.

TOZ KİR
VE
 Hedefleri ve görevleri tesbit etmek. ARTIKLAR

 Temizlik metoduna karar vermek. İŞ KAZASI

HATALI ÜRÜN

 Temizlik için yönetim izninin doğrulanması.

 Her şeyin ilk temizliğini yapmak.

VERİMSİZLİĞİN

 Aşınmış telleri, hortumları ve tüpleri yenileri ile değiştirmek.

 Sınıflama ve Düzenlemeye devam etmek.

İş Bitiminde 3-5 Dakikalık Temizlik İle ne kazanılır.

 İşyeri bir sonraki çalışmaya hazır hale getirilir.
 Makine /malzeme ve ekipmanlara olan ilgi artar.
 İşgören sorumluluk üstlenir.
 Arıza kaynakları çok rahat görünür. (Yağ kaçağı, kırık vb.)
 Onarım için kaybedilen zaman ve emek azalır.
 4. SEIKETSU
(Standartlaştırma)
Standartlaşma diğer 3 S den farklıdır,
• Çünkü özel yeni bir faaliyet yapmaktan ziyade iş yerlerinizde olmasını istediğiniz koşulların
sürdürülmesini ile ilgildir.
• Sadece gerekli olan eşyalar alanda olmalıdır.
• Her şey için bir yer vardır ve her şey yerindedir – yerine koymak, kullanmak ve değiştirmek
kolay olmalıdır.
• Her şey temizdir ile temizlik alanı ve alandaki ekipmanı incelemek içindir.

Standartlaşmayı;
Sınıflama, düzenleme ve temizlik aşamalarının tamamen yapıldığındaki durum
olarak düşünün.

Uzun vadede periyodik olarak üretimi durdurup, alanı kabul edilebilir şartları
taşır hale getirmektense temizlik ve düzenlenmiş koşulların devam ettirilmesi
daha kolaydır.

Standartlaştırmanın temel amacı;

işyerinizdeki iyileştirilmiş durumların sürdürülebilmesi için ana noktalar yaratmaktır.
 Standartlaşmada
Elde edilen gelişme düzeyinin kalıcı olması için;

 Gözlem yapılarak olası sorunlar takım çalışması ile giderilir.

 Gerektikçe yeniden düzenleme yapılarak sürekli gelişme sağlanır.
 Raflar / gözlere etiket konularak her şeyin yerli yerinde olması
temin edilir
 5. SHITSUKE
(Eğitim - Disiplin)

DİSİPLİN,
Konulmuş olan yeni kuralların herkes için bir alışkanlık haline gelmesini sağlamaktır.
Kurallara uymak ve bunları alışkanlık haline getirebilmek için;
Hedeflerinizi tayin ediniz, yani bu kuralla nereye varmak, neyi gerçekleştirmek istiyoruz?
Sonra,
Kuralları alışkanlık haline getirdiğiniz zaman her şey kendiliğinden yürür.
“ Nerede, ne zaman, ne yapacaktım ?” gibi soruları düşünmeden uygulamaya koyarız.
Eğitim - Disiplin aşamasında, hedef alandaki faydalı değişikliklerden bir alışkanlık
çıkarmak için aşağıdaki beş olgunun oluşması gerekir.

Yeni ustalıklar ve farkında oluşun gelişmesi.

Yönetimden destek
Firma içinde süren geniş iletişim
5 S faaliyetlerinin günlük işlerin parçası olması.
Tüm çalışanların katılımı.
5 S YÖNETİMİNDE UNUT MAYINIZ.!

1. Kurallar belirle, Uygula.

2. Her malzemeyi kendi yerinde bulundur.

3. Hiçbir şey kendiliğinden düzelmez.

4. Eğer sen başaramıyorsan yardım iste.

5 S kültürü oluşturma süresinde paylaşılan temel değerler ve inançların artması ile tüm çalışanlara yansı yan, onları
geleceğe yönlendiren, yarına hazırlayan bir
kişilik kazanmalarına neden olmaktadır.

5 S’in etkili olabilmesi için, şirketteki herkes tekrar tekrar bu süreci uygulamak zorundadır. Süreç dışarıdan
zorlamayla değil kendiliğinden ve çalışanların kendi arzularından kaynaklanan doğal davranışlarının yansıması
şeklinde olmalıdır. Bu türden bir kültür ve çevre geliştirmek için pek çok alt yapı malzemesi kullanılmaktadır
5 S ‘in Çalışana Yararları
FİKİR ÜRETME GÜCÜNÜ GELİŞTİRMELERİNE,
BAKIŞ AÇILARINI GENİŞLETMELERİNE,
KENDİLERİNİ YÖNETMELERİNE,
ALIŞKANLIKLARINI GÖZDEN GEÇİRMELERİNE FIRSAT SAĞLAYAN

ÖNEMLİ VE GÜÇLÜ BİR ARAÇTIR.

SORUNLAR ERKEN TEŞHİS EDİLİR.

KEYİFLE ÇALIŞAN ORTAMLAR SAĞLANIR.
KATILIM VE PAYLAŞIMI ARTTIRIR.
ETKİN ZAMAN YÖNETİMİNE KATKI SAĞLAR
5 S ‘in Firmaya Yararları

AZALAN MAKİNE ARZALARI

ARTAN VERİMLİLİK

AZALAN İSRAF

AZALAN AYAR ZAMANI

ARTAN İŞ GÜVENLİĞİ

AZALAN DEVAMSIZLIK

YÜKSELEN MOTİVASYON

ARTAN KAR
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER