KARİKATÜR

Fransızca “caricatura” olarak geçen karikatür kavramı Türkçe

Sözlük (1999:745) tarafından“insan ve toplumla ilgili her türlü olayı
konu alarak abartılı biçimde veren, düşündürücü ve güldürücü
resim” olarak tanımlanmaktadır.

Temel Britannica Ansiklopedisi (1993), dilimize Fransızca’dan

geçen karikatür kelimesinin İtalyanca kökenine değinerek
“doldurmak, yüklemek, abartmak, alay etmek” anlamına gelen
“caricare” kelimesinden türetildiğini belirtmektedir.

Ana Britannica Ansiklopedisi (1994:188) tarafından karikatür,

“kişi ya da olayların gülünç, çelişkili yanlarını yakalayarak
bazen yazıyla da desteklenen abartılmış çizgilerle mizaha
dönüştürme sanatı” olarak tanımlanmaktadır.
Karikatür; çizgi ile mizah yapma sanatı olarak
tanımlanır. Gazetelerde, dergilerde,televizyonda,
sergide, reklam afişlerinde, tişört ya da bir paket
ambalajı vb. şeylerde görülen, bazen gülünüp
geçilen, bazen üzerinde tartışılan, düşünülen
izleyene yönelik bir iletişim aracıdır. Karikatür;
haber verir, karikatür; eleştirir, karikatür;eğlendirir,
karikatür; eğitir.
Kazanevsky 3 gruba ayırmıstır.
1)İnsanoğlunun “felsefî” sorunlarını yansıtan çizimler;
2)Toplumun sosyal yapısını elestiren karikatürler
3)“sessiz /sözsüz mizah” ya da “saf
mizah”ı kapsayan karikatürler yer almaktadır.

Tan Oral ise karikatürü 2 ayırmıştır.

1)İnsanları düşünmeye yönelten
2)Eğlendirmeyi amaçlayan

Uslu ise karikatürleri 3’e ayırmştır.

1)İfade tarzına,
2)Tekniğine
3)Kurgu yapısına
I. İfade Tarzına
Göre Karikatürler
a. Yazılı Karikatürler: Daha çok günlük gazetelerde yayınlanan geniş kitleleri
hedefleyen ve çizgilerin yazılarla desteklendiği karikatürlerdir.
b. Yazısız (Grafik-Ciddi) Karikatürler: Evrensel bir dil olma özelliği ve sanatsal
kaygı tasıyan, zorunlu olmadıkça yazının bulunmadığı karikatürlerdir.
II. Tekniğine Göre
Karikatürler
a. Renkli Karikatürler: Kuru, pastel, guaj vb. boyalar ile renklendirilen
b. Siyah-Beyaz Karikatürler:Renklendirilmeyen, siyah-beyaz çizgi ve leke
zıtlıklarından yararlanılan ve beyaz zemine genellikle siyah çini mürekkebi
kullanılarak çizilen karikatürlerdir.
III. Kurgu- Yapı
Özelliğine Göre
Karikatürler
a. Tek Kare Karikatürler: Esprinin tek bir karede (bir aşamada) anlatıldığı
karikatürlerdir.
b. Bant Karikatürler: Belirli bir mekânda geçen olayların ve belirli tiplerin
bulunduğu seri çizilen karikatürlerdir.