SÖZLÜ İLETİŞİM

İletişim türleri
 Sözlü iletişim
Konuşma

Dinleme
bu öğeleri uygun biçimde kullandığımızda
iletişim etkili olur
 Sözlü iletişim de kurallar
• Konuştuğumuz dili iyi kullanmak
• Anlayışlı ve sempatik dinleyebilmek
• Dürüst ilişkiler kurabilmek
yapıcı ve olumlu ilişki kurmak için gerekli
 Sözlü iletişim
• İnsanlar arasında varolan ve kaynağında
alıcınında insan olduğu yüzyüze
gerçekleştirilen bir iletişim çeşididir.
• Doğrudan konuşarak ,mektuplaşmalarda
olduğu gibi dolaylı yada telefon ile olduğu gibi
uzaktan olabilir.
• Mesajın içeriği gibi iletiliş biçimi de önemlidir.
• Dil ve dil ötesi olmak üzere iki sınıfa ayrılır.
 Araştırmalar, insanların birbirlerine ne
söylediklerinden çok( dil), nasıl söylediklerine dikkat
ettiklerini göstermektedir, bu durum bize iletişimde
yeni bir kapı açar.

• Dil: bilgi duygu ve düşüncelerimizi aktarmak için

kullanılan araçtır.
• Somut ve soyut kavramların aktarılmasını
sağlaması önemli özelliğidir.
• Bireyin görevi dili öğrenmek ve kullanabilmektir.
• Dilin açık ,anlaşılır ve kurallı olması gerekir.
 Konuşma
• İlişki kurmada temel beceridir.
• Gündelik dil Ve yüksek dil olarak ikiye ayrılır.
• Konuşma davranışı karşımızdakinin durumuna,
yaşına, cinsiyetine, yakınlık derecesine göre
değişir.
 Konuşmanın öğeleri
• Görsel davranış: duruş jest mimik gibi duygu
ve düşünceleri etkilemek için yapılan hertürlü
görünür davranış
• Etkili görsel davranış yoksa hasta
,çekingen,güvensiz yada duygusuz olduğu
düşünülür.
 SES
• Sözlü iletişimde etkinlik açısından en büyük
rol sesindir. ses hacmi, ses perdesi, hız,
kalite, tonlama ve telaffuz,
 Ses hacmi;
• Yüksek ses, fikirleri
vurgulamak amacıyla etkili
biçimde kullanılabilir, buna
karşın, gereksiz yere sesi
yükseltmek mesajın
anlamından götürür. Aksi
bir tutum, bazı insanların
çok yumuşak konuşmasıdır,
bu durum da, ses hacminde
ve tonunda hiçbir değişiklik
olmadığı için, konuşmayı
monoton kılar.
 Hız; Kalite;

• Konuşmacının • Kişinin sesinin

sözcükleri söyleme kendine özgülüğünü
hızının farkında anlatır; duygusal ve
olması ve bunu kontrol fiziksel durumlar da
etmesi gerekir. Konu etkide bulunur.
karmaşık olduğu
zaman konuşma hızı
düşürülmelidir.
 Dil
• Kelimelerin anlamları ve • Basit açık ifadeler
nasıl kullanıldığı ile dilbilgisi kurallarına
ilgilenir. (gramer ve göre bir araya gelmeli ki
kelime anlamları) etkili iletişim olabilsin .
 Zihinsel etkinlik
• Konuşmacının konuşmasında odaklandığı
durum ve karşısındaki alıcılara karşı tutumu ile
ilgilenir.
 KonuşmaHazırlıklı
türleri konuşmalar
Hazırlıksız konuşmalar (tek kişilik,küme )

• Günlük konuşmalar • Konferans

• Söyleşi • Söylev
• Tanışma • Demeç
• Soru sorma ve cevap • Açık oturum
• Özür dileme • Münazara
• Telefon konuşma • Sempozyum
• Kongre
Dinleme
• Fiziksel yetersizlik • Not alma
• İlgisizlik • Psikolojik dikkat
• Kanuşmacının dikkat dağıtma
dağıtıcı özellikleri • Düşünme hızı
• Tahrik edici dil • Enerji tükenmesi
• İçsel tartışma • Ortak tecrübe eksikliği
• Öz odaklılık
Etkili dinleme engelleri
 Sözlü iletişi bozan nedenler
• Anlam bozuklukları
• Yetersiz bilgi
• Dolaylı anlatım
• Dilde belirsizlik
• Dinleyenin araya girmesi
• Ağız yada dil çalmaları
 III. Dinleme
Dinleme duymaktan farklıdır. Duymak, ses dalgalarının kulak zarına
çarpmasıdır, gelen mesajların bir ses dalgası olmasıdır. Dinleme ise
kaynağın kodlayarak gönderdiği mesajı anlamaya çalışmak, kod
açmak, işittiğimizi anlamak ve muhafaza etmektir.
Dinleme dört temel bileşeni içeren karmaşık bir süreçtir. Bunlar ;

•Duyma:Dışarıdan gelen mekanik enerjinin (ses) alınmasını ve işlenmesini

içeren fizyolojik bir süreçtir.

•Dikkat:Bir uyarana yönetilen bilinçli farkındalık demektir.

•Anlama:Duyduğumuz sözcüklere iletiyi gönderen kaynağın amaçladığına

benzer bir anlam yükleme sürecidir.

•Anımsama: Sonradan kullanılmak üzere bilginin depolanmasıdır.

 DİNLEME ÇEŞİTLERİ
A. Aktif Dinleme: Aktif dinleme kavramını psikolog Cari
Rogers bulunmuştur. Rogers’e göre aktif dinleme,
kendini konuşanın yerine koyma yeteneğidir. Bu tutum
karşınızdaki kişinin duygularını onun bakış açısından
anlamanızı sağlar. Aynı zamanda konuşana anlattıklarıyla
gerçekten ilgili olduğunuzu gösterir.
B. Pasif Dinleme: Pasif dinleme yani konuşmama ve
konuşmacıya soru yöneltmeden dinleme, iletişimi kabul
etmede çok güçlü bir araçtır. Pasif dinleme konuşmacıya
kendi varlığını kabul eden fakat değerlendirme yorum
yapmayan destekleyen fakat araya girmeyen birinin
varlığında kendi düşünce ve fikirlerini geliştirme imkanı
verir.
ETKİLİ DİNLEMEYE ENGEL OLAN FAKTÖRLER
1. Fiziksel Yetersizlik

2. İlgisizlik – la Kayıtlık

3. Konuşmacının Dikkat Dağıtıcı Özellikleri

4. Tahrik Edici Dil

5. İçsel Tartışma -Rekabetçilik

6. Fiziksel ve Psikolojik Dikkat Dağıtımı

7. Not Alma

8. Olgu Avcılığı

9. Düşünme Hızı

10. Enerjinin Tükenmesi

11. Ortak Tecrübelerin Eksikliği ve Filtreler

12. Sürekli Olarak Öz Odaklanma

Etkin Dinleyicinin Özellikleri

•Söylenenlere ilgi gösterir.

•Gerçek sorunun ne olduğunu duyana kadar
yargıda bulunmaz.
•Konuştuğu kişi ile göz teması kurar.
•Söylenenleri anlayıp anlamadığını kontrol
eder.
•Sırasını bekler, anladığını düşündüğünün
hemen üstüne atlamaz.
 Etkin Dinleyicinin Özellikleri

•Daha önemlisi, etkin dinleme sonucu

karşımızdaki kişinin yaşayacağı rahatlık,
onun bizim vereceğimiz öneriye uyum
gösterme ihtimalini arttırır.

•Bu nedenle sonucu artırmak için;

Etkin Dinleyicinin Özellikleri

•Karşımızdaki şikayetlerini veya onu

huzursuz eden konuları söylerken onun
yüzüne bakarak dinlemek,
•Uygun aralılarla başını sallamak, ve
“anlıyorum”, “evet” gibi ilgiyi gösteren kısa
geri bildirimlerde bulunmak.
•Daha uzun boşluklarla karşımızdaki kişinin
söylediğinin tekrarlamak.
 Etkin Dinleme İle Kazanılan Özellikler

•Kişiler yargılanmadıkları için başlangıçta

söylemeyi düşündüklerinin daha fazlasını
söyler,
•Kendileri ile ilgili temelde yatan esas
sorunun farkına varabilir,
•Kendi sorunlarına çözüm bulabilir,
•Yaşanmış ve bitmiş bir olay ile ilgili olarak
çözümsüzlüğü kabullenir,
Etkin Dinleme İle Kazanılan Özellikler

•“Anlaşıldım” duygusunu yaşar, karşısındaki

kişiye olumlu duygular besler,

• Amaçları aşan bir şey söylediklerinde, bunu

fark edip kendilerini düzeltebilir,

•Karşısındaki kişiyi dinlemeye ve anlamaya

hazır duruma gelir.
 YANLIŞ DİNLEME
TÜRLERİ
1.Görünüşte Dinleme
2. Seçerek Dinleme
3. Saplantılı Dinleme
4. Savunucu Dinleme
5. Tuzak Kurucu Dinleme
6. Yüzeysel Dinleme
1.Görünüşte Dinleme

•En yaygın dinleme türüdür.

•Kişi dış görünüşüyle dinliyormuş gibi

görünür, ancak;

•İç dünyası bambaşka bir yerdedir.

2. Seçerek Dinleme

•Bu tür dinleyenler karşılarında konuşan

kişinin söylediklerinden sadece kendilerini

ilgilendirilen kısımları duyarlar,

•Diğer söylenenleri dinlemezler.

3. Saplantılı Dinleme

•Daha çok duygusal yönden saplantılı

kişilerin dinleme tarzıdır.

4. Savunucu Dinleme

•Bu kişiler her söyleneni kendilerine

yönelmiş bir saldırı sayarlar.

•Hemen karşı saldırıya veya savunmaya

geçerler.
5. Tuzak Kurucu Dinleme

•Bu kişiler seslerini hiç çıkarmadan

dinleme eğilimindedirler.
•Çünkü dinlediklerinden yararlanarak
karşılarındakini zor duruma düşürecek
fırsatı ararlar.
6. Yüzeysel Dinleme

•Bireyler kişinin kullandığı kelimelerin

yüzeyinde kalırlar.

•Kelimelerin sözcük anlamlarında veya

kendilerince olan anlamlarında gezinirler.
İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler

1. Susun ;

•İyi bir dinleyici olmanın temeli “susma” yı

becerebilmeye dayanır.
İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler

2. Konuşanı Rahatlatın;

•Karşınızdaki kişide konuşabileceği

duygusunu uyandıran bir atmosfer yaratın.

İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler

3.Dinlemek İstediğinizi Gösterin;

İlgi duyduğunuzu gösterin.

Karşı çıkmak yerine anlamak için dinleyin.

İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler

4. Dikkat Dağıtıcı Öğeleri Uzaklaştırın;

Elinizde anahtarlık sallamak, kağıtları

karıştırmak gibi dikkat dağıtıcı

davranışlardan kaçının.
İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler

5. Karşınızdaki Kişiye Empati Gösterin;

(Duygusunu anlayın ve kabul edin.)

Kendinizi karşınızdakinin yerine koyun ve

onun ne hissettiğini anlamaya çalışın.

İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler

6. Zaman Tanıyın;

Karşınızdakinin sözünü kesmeyin,

Kendisini ifade etmesine imkan verin.

İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler

7. Öfke ve Olumsuz Duygularınızı Kontrol

edin;

Kızgın bir insan çoğunlukla karşısındakini

yanlış anlar ve kendini güç durumda

bırakacak tepkiler verir.

Bu sebeple hemen karşılık vermeyin.

İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler

8. Soru Sorun;

Soru sormak konuşan kişiye ilgi

duyduğunuzu gösterir ve onu konuşmayı

sürdürmek konusunda cesaretlendirir.

İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler

9. Yargılayıcı Olmayın;

Eleştirici ve tartışmacı bir tutum, konuşanı

savunucu olmaya yöneltir ve öfkelendirir.

İyi Bir Dinleyici Olmak

Unutmamak gerekir ki,

İki kulağımız, bir ağzımız vardır.

Bu da dinlemenin konuşmadan daha

önemli olduğunu ortaya koymaktadır.