ÇOCUKLARDA TRAVMA

HASTASINA YAKLAŞIM

Doç. Dr. S. Cüneyt KARAKUŞ

MSKÜ Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahi AD
Yaralanma mekanizması
 Travma pediatrik yaş grubunda en
sık mortalite nedenidir (%50).
 %91’i künt, % 9’u delici alet
yaralanmasıdır.
 % 50’si trafik kazasıdır. Diğerleri:
 Düşmeler
 Kesici / delici alet yaralanmaları
 Ateşli silah yaralanmaları
 Yanıklar
Epidemiyoloji
 En sık ölüm nedeni kafa travması,
sonra toraks travmasıdır.
 En sık kafa ve esktremite travması,
sonra ise abdominal travma görülür.
 Çocukların farklılıkları…
 Multisistem travma olasılığı daha yüksek
(%44)
 Abdominal organ yaralanma olasılığı daha
yüksek
 İskeletin elastikliği nedeniyle travmanın
enerjisi kolaylıkla iskeletten geçerek iç
organlara yansır. Bu durum özellikle toraks
travmalarında kot kırığı olmaksızın akciğer
kontüzyonuna neden olabilmektedir
 Çocuğun vücut yüzey alanı vücut ağırlığına
oranla fazladır. Ayrıca subkütan yağ dokusu
da incedir. Bu durum, travma sonrası
dönemde hipotermi riskini artırır.
Travmaya Bağlı Ölümler
Üç Zaman Aralığında Artış Gösterir

 İlk birkaç DAKİKA

 Ölümlerin %50’si

 Olay yerinde

 YAŞAM ?
 Koruyucu önlemler

 NEDENLER: Kalp laserasyonları/Büyük

damar laserasyonları/Beyin
laserasyonları/Spinal kordun yüksek
seviyelerinde olan laserasyonlar
Travmaya Bağlı Ölümler
Üç Zaman Aralığında Artış Gösterir

 İlk birkaç SAAT (altın saatler)

 Ölümlerin %25-30’u

 Olay yerinde, yolda, hastanede

 YAŞAM ?
 Ambulans veya acil serviste hızlı ve
etkin müdahale
 NEDENLER: Subdural-epidural hematom/
Hemo-pnömotoraks/ Karaciğer-dalak
laserasyonu/ Pelvis fraktür
Travmaya Bağlı Ölümler
Üç Zaman Aralığında Artış Gösterir
 GÜNLER-HAFTALAR içinde
 Ölümlerin %20-25’i

 Hastanede

 YAŞAM ?
 Servis ve yoğun bakımda yeterli
tedavi
 NEDENLER: Ciddi kafa travmaları/
Sepsis/ Mutipl organ yetmezliği
sendromu (MOFS)
Ekipman
 Havayolu
 Airway
 Oksijen
 Entübasyon tüpü
 Cerrahi havayolu- trakeostomi
 Aspiratör
 Monitörizasyon
 Kardiyak ritm
 Nabız/TA/SS/Ateş
 Pulse Oxymeter
 Defibrilatör
 Damar yolu / Sıvılar / 0Rh(-)
 Toraks tüpü
 Bandajlar
 Ultrasonografi (FAST)
 Portable X-ray
 Travmalı çocuğa ilk yaklaşım

 ATLS (Advanced Travma Life Support):

Travmalı çocuğa ilk yaklaşımda en iyi
yöntemdir. ATLS’nin genel prensibi öncelikle
yaşamı tehdit eden patolojilerin belirlenmesi
ve bunlara gerekli girişimin yapılmasıdır.
Diğer patolojilere müdahale daha sonra
yapılır.
 ATLS’nin iki fazı vardır:
1– Birincil (Primer) bakıda öncelikle yaşamı
tehdit eden yaralanmalara müdahale edilir.
2– İkincil (sekonder) bakıda yaşamsal önemi
daha az olan yaralanmalara müdahale edilir.
Birincil bakı
(Vital Bulgular)

 A– Airway: Servikal stabilizasyon ile

havayolu açıklığı
 B – Breathing: Solunum
 C – Circulation: Dolaşım
 D – Disability: Nörolojik
değerlendirme
 E – Exposure: Hastanın Soyulması /
Isı kontrolü
Birincil bakı nasıl yapılmalı?
 Odanın içinde hastaya hızlı muayene
 Nefes alıyor mu? Solunumda hırıltı, stridor,
kabalaşma.. var mı?
 Konuşuyor mu?
 Cilt rengi nasıl?
 Kanama var mı?
 İmmobilizasyon uygun mu?
 Ne olduğu hakkında hızlıca hikaye al
 Yaralanma mekanizması
 Yaralanma zamanı
İlk Bakı
A (Airway) - Havayolu
 Boyunluk + Oksijen
 Havayolu yetersiz ise (en sık dilin geriye
kaçması)
 Havayolunu açma manevraları
 Çeneyi ittirme (servikal yaralanma
şüphesi varsa kullanılır)
 Başı geriye it, çeneyi kaldır
 Hasta bilinçsiz ise “oral airway”
 Solunum yetersiz ise
 Ambu-maske ile destek
 YC varsa çıkar
 Entübasyon
Servikal collar (boyunluk)


 Havayolu Açıklığı Sağlanması

Başı geriye it, çeneyi kaldır Çeneyi ittirme

Orofarengeal Airway
Yerleştirilmesi
A (Airway) - Havayolu
Endotrakeal tüp gerekiyorsa;

 Yenidoğanda 3-3.5 Fr
 <1 yaşta 4 Fr.
 >1 yaşta 16+yaş/4 (Kabaca serçe
parmağı kalınlığında)
Travma tahtası
B - Solunum
 BAK (inspeksiyon)
 Göğüs hareketleri
 Penetran yaralanmalar
 Trakea Deviasyonu
 Juguler Venöz Dolgunluk
 DİNLE (oskültasyon)
 Hızı, Derinliği
 Düzeni, Tipi
 Cilt altı amfizem
 Eşit katılıyor mu?
 HİSSET (palpasyon)
 Krepitasyon
Altı Ölümcül Göğüs Yaralanması
(Birincil Bakıda Tespit Et)

 Hava yolu obstrüksiyonu

 Tansiyon pnömotoraks
 Açık pnömotoraks
 Masif hemotoraks
 Flail chest (yelken göğüs)
 Kardiyak tamponad
Tansiyon Pnömotoraks

Tanı
 Dispne, taşikardi Tedavi;
 Trakea karşı tarafa  2. İKA
deviye midklavikular
 Lezyon bölgesinde; hattan 14-16 G
 sesler az/yok
branülle acil
 Hemitoraks daha yüksek
dekompresyon
 Boyun venlerinde
 Tüp torakostomi
dolgunluk
Tansiyon Pnömotoraks
 Açık Pnömotoraks

Tanı
 Toraks duvarındaki
açıklık trakea çapının
2/3’ünden büyükse
oluşur.
 Dispne, taşikardi
 Yara bölgesinde;
sesler az/yok,
perküsyonda timpanik
ses
Açık Pnömotoraks
Tedavi
 Vazelinli gazlı bezle deliğin üç tarafını
bantlayıp bir taraftan hava çıkışı
sağlanır
 Delik kapatılır
 Tüp torakostomi
 Masif Hemotoraks

Tanı
 Yara bölgesinde
sesler az/yok
 Perküsyonla matite
 Boyun venlerinde
düzleşme
 Şok bulguları
 Masif Hemotoraks-Tedavi
 5-6. İKA ile Ön-orta aksiller hattan göğüs tüpü
takılır.
 Ne zaman torakotomi?
 İlk drenajda total kan hacminin %20 sinden
fazla kanama olması.
 Kanamanın 1 – 2 ml/kg/saat hızında devam
etmesi
 Plevral boşluğun kan ve pıhtı

sebebiyle drene olmaması

 24 saatte total kan

hacminin >%50 kan transfüzyonu

 Unstabl vital bugular
Torasentez
Tüp torakostomi
Tüp torakostomi
Flail Chest (Yelken Göğüs)
Tanı
 2 veya daha fazla
komşu kot
 2 veya daha fazla
yerden kırık
 Toraksta bir bölüm
serbest hareket eder
 Paradoksal solunum
 Pulmoner kontüzyon
eşlik eder
Flail Chest (Yelken Göğüs)

Tedavi
 O2 desteği
 Sıvı tedavisi,
 İnterkostal analjezi,
 Gerekirse entübasyon ve PEEP
Kardiyak Tamponad

Tanı
 Beck Triadı
-Hipotansiyon
-Boyun Venleri
Dolgunluğu
-Kalp seslerinin
derinden gelmesi
 EKO (yatakbaşı)
Kardiyak Tamponad

Tedavi
 IV sıvı (hızlı)
 Oksijen
 Perikardiyosentez
(15-20 ml)
 Torakotomi
İlk Bakı
C (Circulation) - Dolaşım
 Hemodinamik durum
 Bilinç Bozukluğu
 Nabız (hızlı, ince nabız)-taşikardi (ilk
bulgu)
 Deri Rengi (% 30 kayıplarda)
 Kapiller dolum zamanı 2 sn az
 Total kan hacmi
 Yetişkin Vücut ağırlığının %7’si (70 kg,
5lt)
 Çocuk Vücut ağırlığının %8’i (80
ml/kg)
İlk Bakı
C (Circulation) - Dolaşım

 Hastanın şok durumu değerlendirilir.

 Çocuklardaki hemorajide öncelikle taşikardi
gelişir.Bununla birlikte, sistemik vasküler direnç
hızla yükselerek kan basıncı korunur. Fakat total
kan hacminin %35 – 45 ‘i kaybedilirse, bu
kompensasyon mekanizmaları iflas eder.
Taşikardi aniden bradikardiye döner. Kan basıncı
düşer (geç bulgudur) ve hemorajik şok gelişir.
Sonuç olarak; vazokonstrüksiyon nedeni ile
çocuklarda hemorajik şok geç dönemlere kadar
gizlenebilir.
 3:1 kuralı, Hemorajik şokta;100 ml kan kaybına
300 ml elektrolit solüsyonu
İlk Bakı
C (Circulation) - Dolaşım
 2 büyük IV yol/ santral kateter? (< 6 yaş
kemik içi infüzyon)
 Hipovolemide sıvı replasmanı konusunda
ilk tercih : 20 ml/kg Ringer Laktat veya
SF olmalıdır. Kan kaybı devam ediyorsa
10-15 ml/kg eritrosit süspansiyonu
(ORh(-) Kan grubu ve cross- match için
kan al) verilmelidir.
 Eksternal bası
 Kan örneklerini gönder
 Sıvı Tedavisine Yanıt

Hızlı yanıt Geçici yanıt Yanıt yok

Vitaller Normale döner Geçici düzelme; tekrar Anormal kalır

KB düşer, nabız artar
Tahmini kan kaybı Minimal Orta derece ve artan Ciddi  (>%40)
 (%10 - %20) (%20 - %40)
Daha fazla Düşük Yüksek Yüksek
kristaloid ihtiyacı
Kan ihtiyacı Düşük Orta - yüksek Hemen

Kan hazırlığı Gruba özgü ve Gruba özgü Acil kan verilmesi

kroslanmış (0 Rh -)
Cerrahi girişim Belki Olasılıkla Büyük olasılıkla
D – Disability: Nörolojik değerlendirme

 Pupil çapı ve ışık refleksi

 Bilinç düzeyinin değerlendirilmesi
(GKS)
 Ciddi kafa travması (GKS 8 ve altında)
 Orta kafa travması (GKS 9-13)
 Hafif kafa travması (GKS 14-15)
 Ekstremite hareketleri (defisit)
 Glasgow Koma Skalası(GKS)

E (Eye – göz) M (Motor – motor) V (Verbal – sözel)

E4 spontan açık M6 emirlere uyuyor V5 oryente

E3 söz ile açık M5 ağrıya lokalize V4 konfüze
E2 ağrı ile açık M4 ağrıya çekme V3 anlamsız kelimeler
E1 yanıtsız M3 ağrıya dekortike V2 anlamsız sesler
M2 ağrıya deserebre V1 yanıtsız
M1 ağrıya yanıtsız
 D – Disability: Nörolojik değerlendirme

 Hızlı nörolojik değerlendirmenin diğer yöntemi:

AVPU + PUPİLS ‘ dir.

A – Awake and alert

V – Responsive to verbal stimuli
P – Resposive to painful stimuli
U – Unresponsive to any stimuli
+ (PUPİLLALAR) Çap: Eşit/eşit değil
Işığa yanıt :var/yok
E – Exposure: Hastanın Soyulması / Isı
kontrolü

 Vücudun tümünü gözden geçirirken,

çocuğun ısı problemi ve konforu göz
önünde bulundurulmalıdır. Çoklu travması
olan hastaların ilk değerlendirilmesinde
pediatrik travma skoru kullanılabilir.
 8 ve üzeri skorlarda % 0 mortalite
0 ve altında % 100 mortalite
<8… Pediatrik travma merkezine
götürülmeli
 Pediatrik Travma Skoru
+2 +1 -1
Havayolu Normal Havayolu Entübasyon
açıklığı (+) gerekir
Bilinç Uyanık Donuk/azalmış koma
Durumu
VA 20 kg 10-20 kg <10 kg

Sistolik >90 mmHg 50-90 mmHg <50 mmHg

Basınç
Açık Yara Yok Minör majör

İsk. Sistemi Yok Kapalı kırık Açık/çok kırık

Travması
İlk bakı sırasında laboratuvar
çalışmalarına da başlanır:
 Tam kan sayımı ve takibi
 Amilaz, lipaz, KCFT, BFT
 PT, PTT
 Kan grubu
 Cross match
 TİT
 İlaç düzeyleri
 Gebelik testi
 Kan gazı- solunum sıkıntısı varsa veya
ETE yapılmışsa
 FAST (Yatakbaşı USG)

 Focused Abdominal Scanning in Trauma

 4 Açı: kardiyak, Sağ & sol üst kadran,
suprapubik
 Serbest sıvı var mı?

Normal böbrek
ve karaciğer

Morrison poşunda
serbest sıvı
İkincil bakı – özet
 Hastanın soyulması
 Hastayı hipotermiye karşı koru
 Vital bulguları tekrar kontrol et
 Tepeden tırnağa tüm muayeneyi
tamamla
 Hangi grafilere ihtiyaç olduğuna
karar ver
 NG ve foley kateter kararını ver
NG ve Foley Kateter Kontrendikasyonları

 NG tüp
 Burun kırıkları, orta yüz kırıkları,
koagülopatiler (Eğer bunların herhangi
biri varsa oragastrik yerleştirin)
 Foley
 Şüpheli bir üretra yaralanması,
meatusta kan olması, yükseğe çıkmış
veya palpe edilemeyen prostat,
perinede kelebek tarzı hematom
İkincil bakı

 Öykü
 Basitçe AMPLE
 A: Allergy - Allejileri
 M: Medication - İlaçları
 P: Past Medical History - Eski hastalıkları
 L: Last Meal - Son yemek zamanı
 E: Events – Olaylar (Yaralanma
mekanizmasını netleştir)
 Diğer durumları değerlendir
 Hipoglisemi, toksine maruz kalma, duman /
karbonmonoksite maruz kalma
Benim yaptıklarım (ikincil bakı-
Öykü ve FM)
 Öyküde; bilinç bulanıklığı- kaybı,
solunum sıkıntısı- morarma, karın
ağrısı-kusma-karın şişliği (çok
ağlamaya bağlı olmadığından emin
ol) ve idrarda kanı sorguluyorum.
 FM de özellikle trakea deviye mi,
boyun venleri dolgun veya
tamamen boş mu?, HİHTSEK mu,
batında hassasiyet- defans-rebound
ve distansiyon var mı, peniste
hematom-kan var mı bakıyorum.
Radyolojik Tanısal Çalışmalar
 USG (plevra, perikard, abdomen)
 Düz grafiler (toraks, servikal, pelvis)
 BT (kafa, servikal, toraks, karın)
 DÜSG: özellikle opaklı BT sonrası üreterlerin
değerlendirilmesinde yardımcı
 İskelet sistemi için düz grafiler (gerekirse)
 Diagnostik peritoneal lavaj: USG ve BT olanağı
yoksa yapılır. 10 ml/kg RL verilirip 10 dk sonra
aspire edilir.
 Eritrosit>100.000/mm3,
 Lökosit>500/mm3
 Amilaz yüksekliği

 Safra, barsak içeriği, bakteri görülmesi

Benim yaptıklarım (ikincil bakı-
Labaratuvar ve Radyoloji)
 Vitalleri stabl mi
 Hb (1-2 saat ara ile) stabl mi
 KCFT ve amilaz (yaklaşık 12 saat sonra
tekrarı iyi olur)
 TİT
 ADBG
 PAAC gr
 Pelvis gr
 Abdomen USG (gerekirse IV kontrastlı BT)
 BT çekilmişse 10-15 dakika sonra DÜSG
Acilde diğer bölümlerde gördüklerim

 Ortopedi
 Ağrılı ve şiş ekstremitelerin grafileri
 Beyin Cerrahi
 Ön-arka ve yan servikal grafi
 IV kontrastsız Beyin/servikal BT
 Spesifik tedaviler ve tetkikler

 Tetanoz profilaksisi
 Profilaktik antibiyotik (perineal, vajinal,
rektal, içi boş organ, açık kırıklar..)
 Pozisyon (30º yükseltme, mannitol,
entübasyon -herniasyonda)
 Tetanoz profilaksisi

Aşılanma Temiz yara Kirli yara

öyküsü
Td TİG Td TİG
≤3 doz Evet Hayır Evet Evet
>3 doz Hayır* Hayır Hayır ** Hayır

*Son doz on yıl içinde yapılmadıysa Evet

**Son doz beş yıl içinde yapılmadıysa Evet

Td: 0.5 ml; TİG: 250 Ü

Kirli Yara: 6 saatten eski, parçalı, açık kırıklı, içinde pas, kir, toz, toprak,
dışkı, yabancı cisim bulunan yaralar.
Üçüncül bakı
 Son olarak, üçüncü (tanımlayıcı)
değerlendirme 24 saat sonra
yapılarak, gözden kaçan
yaralanmalar ortaya çıkarılabilir.
Çocuklarda travmaya yaklaşım
 Çocuğun vücut derinliği daha az.
 Pelvis ve intra abdominal hepatik yuva derin değil.

 Çocuklarda dalak kapsülü daha incedir.

 Karaciğer ve böbrekler göreceli olarak daha çok

yer kaplar.
 Barsaklar peritoneal boşluğa tam tutunmadığı
için, ani çarpmalar ve abdominal basılarda daha
korumasızdır.
Sonuçta travma sonrası abdominal organ
yaralanması olasılığı erişkinlerden daha
yüksektir.
Çocuklarda travmaya yaklaşım
• Çocuğun vücut yüzey alanı, vücut
kütlesine ve ağırlığına oranla fazladır.
Ayrıca subkütan yağ dokusu da incedir.
Sonuçta çocuk travma esnasında veya
sonrasında, resusitasyonda hipotermi
riski altındadır.
• Çocuğun psikolojik durumu genel olarak
immatürdür.(Yaşa bağımlı).
Travma (minör/major) sebebiyle
çocukta emosyonel regresyon ortaya
çıkar.
Çocuklarda travmaya yaklaşım
 Abdominal travmalarda laparotomi
ihtiyacı %8-10.
 Genel kabul edilen 7-10 gün
hastanede izlem sonra 4-6 hafta
aktivite kısıtlaması
 Eskiden %50 kan transfüzyon
oranları bildirilmesine rağmen, son
çalışmalarda bu oran yakl. %10
(Hemoglobin <8 gr/dl olduğunda
öneriliyor).
Tedavi-Acil laparotomi
endikasyonları:
• Son yıllardaki görüntüleme ve hasta takip
yöntemlerindeki gelişmeler laparatomi
gereksinimini azaltmıştır:
1. Destekleyici tedaviye rağmen vital
bulguların unstabl olması
2. 24 saat içinde total kan hacminin
%50’sinden fazlasının kaybı veya 40 ml/kg
kan transfüzyonuna rağmen vital
bulgularda düzelme gözlenmeyişi
Çocuklarda hipovolemiye hipotansiyon
yanıtının çok geç ortaya çıktığı ve
hipovoleminin en erken bulgusunun
taşikardi olduğu unutulmamalıdır.
Tedavi-Acil laparotomi
endikasyonları:
3. Büyük damar yaralanmaları
4. Gastrointestinal perforasyonlar- radyolojik
olarak serb hava varlığı
5. Üreter kopmaları ve intraperitoneal
mesane perforasyonları
6. Penetran yaralanmalarda periton açılmışsa
7. Kurşun yaralanması
8. Abdominal kompartman sendromu
Dalak yaralanması
• Künt karın travmasında en sık
yaralanan organdır.
• Splenik arter, çöliak arterden ayrılır.
Kardiak outputun %5’ini taşır.
 Bulgular: Ağrı, Kehr bulgusu,
taşikardi, distansiyon
 Tanı: USG ve BT
Karaciğer yaralanmaları
• Karaciğer vücuttaki en hacimli solid
organdır.
• En sık karaciğer sağ lob posteriorda
yaralanma olur.
• Tanı: Serum transaminaz seviyeleri
genelde yükselir (>200IU), USG ve
BT
Solid organ yaralanmasında ilk
tedavi- Konzervatif yaklaşım
• Son yıllarda, yaşamsal bulguları normal
olan hastaların destekleyici tedavi ile
ameliyat edilmeksizin izlenmeleri kabul
edilen ve %90 ın üzerinde başarıyla
uygulanan tedavi yöntemi olmuştur.
• Vital bulgular stabil ise 7-10 gün yatak
istirahati, 4-6 hafta kısıtlı fizik aktivite
önerilir.
• Destekleyici tedavi ve yeterli sıvı
resüsitasyonuna rağmen yaşamsal bulguları
düzelmeyen olgularda cerrahi tedavi
gereklidir.
 Dalak yaralanması- cerrahi
• Dalak yaralanmalarında cerrahi gerekirse
organ koruyucu yaklaşım esastır. Öncelikle
splenorafi/topikal trombin uygulaması, parsiyel
splenektomi yapılır.Dalak çok parçalanmış veya
hilus kopmuşşa splenektomi yapılır.
• Splenektomi gereken olgularda
postsplenektomi sepsisi görülebilir. %5
oranında görülebilen bu durumu önlemek için
Streptococcus pneumoniae, Haemophilus
influenzae tip B ve Neisseria meningitidis aşıları
yapılmalıdır.
Karaciğer yaralanması- cerrahi
• Karaciğer yaralanmasında
kompresyon, sütürasyon, hemostatik
ajanlar
• Pringle manevrası( Porta hepatise
kompresyon ile kan akımı 30-60 dk
bloke edilir)
• Hepatik arter veya sağ dalının
bağlanması (%84 başarılı)
• Parsiyel hepatektomi
Pankreas yaralanması
 Genellikle yumruk, tekme- bisiklet
gidonunun epigastrik bölgeye çarpması vb
durumlarda izole yaralanmalar olur.
 Tanı:
 Serum amilaz ve lipaz
 İdrar amilaz ( ilk 24 saatten sonra
yükselir)
 BT (ilk 12 saatten sonra daha doğru
bulgular verir)
 Tedavi: Konzervatif (duktal yaralanmalarda
cerrahi gerekebilir)
Safra yolları yaralanması
• Şikayet: Abdominal distansiyon, karın ağrısı,
sarılık, ateş
• Tanı: HIDA sintigrafi ve manyetik rezonans
kolanjiografi, ERCP ve intraop kolanjiografi
• Tedavi:
• ERCP ile dilatasyon, stent uygulaması veya
sfinkterotomi.
• Ekstrahepatik safra yolu yaralanmaları primer
veya Roux-en-Y hepatikojejunustomi ile onarılır.
• Safra kesesi yaralanmalarında kolesistektomi
yapılmalıdır.
İçi boş organ yaralanması
 En önemli tanı aracı seri FM. Çünkü
24-48 saat sonra bulgu verebilirler.
ADBG de %18-48 diafragma altı
serbest hava vardır.
 Nedenleri:
 En sık penetran travmalardan sonra
görülür. Hematomlar daha geç ortaya
çıkan perforasyonlara neden olabilir.
İntraabdominal Perforasyon
İntraabdominal Perforasyon
???
İçi boş organ yaralanması
 Mide: en sık büyük kurvatur arka
yüzde cerrahi (gerekirse
gastrostomi)
 Duodenum: Perforasyon cerrahi /
intramural hematom konzervatif
İçi boş organ yaralanması
 İnce barsak- kolon: En sık nedeni
emniyet kemeri sendromu ( Triadı
vardır: karın ön duvarı
abrazyonu+içi boş organ
perf+lumbar vertebrada Chance
kırığı)- perforasyonlar
antimezenterik yüzdedir. cerrahi
 Rektum: Tanıda rektoskopi ve RT
kullanılır diverjan kolostomi
Genitoüriner sistem travması
• GÜS travması çocuklardaki tüm travmaların
yaklaşık %12 ‘sini oluşturur.
• Çocuklarda böbrekler çocuğun vücut
ölçülerine göre daha büyüktür ve abdomen
içinde daha aşağıda dururlar. Ayrıca karın
duvarı kasları daha zayıftır ve kostalar daha
tam olarak ossifiye olmamışlardır. Bu
faktörler çocuk böbreğini travmada
yaralanmaya aday haline getirir. Üstelik
renal kapsül ve gerota fasyası az gelişmiş
olduğu için laserasyona zemin hazırlar.
Kanamayı ve idrar kaçağını sınırlayamaz.
Genitoüriner sistem travması
• Konjenital renal anomali travmada hasar
olasılığını arttırır (Hidronefroz, multikistik
böbrek, ektopi,…)
• Renal travmalı çocukların %55’inde böbrek
üzerinde hassasiyet varıdr.
• Perineal ekimoz, şişlik, laserasyon ve
kanama genitoüriner travma göstergesidir.
• Üriner meatusta kan bulunması travmayı
gösterir ve radyolojik çalışma yapılmasını
gerektirir.
• Raktal tuşede kitle(Hematom) olması ya da
prostatın yukarı doğru yer değiştirmesi
üretra laserasyonu göstergesidir.
Genitoüriner sistem travması
 Tek başına gross hematüri radyolojik
çalışma yapılması için yeterlidir.
 Pelvis kırığı: %5 GÜS organ hasarı eşlik
eder. Mikroskobik veya makroskobik
hematüri eşlik ediyorsa üretrogram+
sistogram şart.
 Sadece mikr hematüride FM normalse USG
yeterli
Genitoüriner sistem travması
• Abdominal BT, renal hasarın
değerlendirilmesindeki en güvenilir
tetkiktir. 5- 20 dk sonra geç
görüntü alınırsa böbrek ve üreter
idrar kaçağı görüntülenebilir.
• Renal USG
• Retrograd pyelografi – üreteri
değerlendirir.
Pelvis Kırığı
Pelvis Kırığı
Genitoüriner sistem travması

RETROGRAD ÜRETROGRAFİ
ENDİKASYONLARI :

1– Üriner meatusta kan.

2– Perineal ekimoz, hematom.
3– Rektal digital muayenede ;
– Periüretral hematom.
Genitoüriner sistem travması
• Çocuklarda en sık genitoüriner sistem travmaları
böbrek ve mesanede olur.
• Böbrek travmasında cerrahi girişim endikasyonları

1. Genişleyen lomber kitle

2. Perinefrik hematom
3. Unstabl vital bulgular

4. 24 saatte total kan hacminin >%50 transfüzyon

ihtiyacı
5. Renal vasküler hasarlanma.
• Önceleri cerrahi tedavideki nefrektomi oranı %67
iken günümüzde bu oran %6,5’a düşmüştür.
Genitoüriner sistem travması
 Üreter hasarı
 En sık neden kurşun yaralanması
 %50 sinde hematüri yok
 Tanı: geç BT/DÜSG görüntüsü ve RGP
 Tedavi: DJ stent veya cerrahi
 Mesane hasarı
 En sık neden trafik kazası
 Tanı: sistogram
 Tedavi: intraperitoneal rüptür ise primer
onarım / ekstraperitoneal rüptür ise
transüretral kateter yeterli
Genitoüriner sistem travması
 Üretra yaralanması
 En sık neden trafik kazası
 Üretral meada kan/ İdrar yapamama/ RT de
hematom varlığı
 Tanı: üretrogram
 Tedavi:
 Kaçak yok veya parsiyel kopmaya bağlı kaçak
varsa üretral kateter
 Tam kopma varsa cerrahi
 Toraks travmaları
• Çocukların göğüs kafesinde kostaların
kemikleşmesi tamamlanmadığı için
göğüs duvarı çok esnek ve mediastinal
yapılar hareketlidir. Dışarıdan görülen bir
travma işareti olmaksızın ciddi
intratorasik yaralanma görülebilir.
(Pulmoner kontüzyon ve pnömotoraks
kosta kırıkları olmaksızın görülebilir.)
• Erişkinde en sık kosta kırığı görülürken
çocukta akciğer kontüzyonu görülür.
Toraks travmaları- Acil torakotomi
endikasyonları

1. Masif hemotoraks
2. Açık pnomotoraks
3. Trakea- ana bronş yaralanması
4. Özefagus perforasyonu
5. Diyafragma rüptürü
6. Kalp/ büyük damar yaralanması
7. Perikardiosenteze rağmen devam
eden kardiak tamponad
Toraks travmaları
 Tanı: FAST (pnomotoraks ve
hemotoraksta güvenilir) / BT
 AC kontüzyo: Çocuklarda en sık
künt toraks travması sebebi- En sık
sağ alt lobda… Tedavi sıvı
kısıtlaması+ O2+ fizyoterapi
Akciğer Kontüzyonu
Kosta Kırığı
Basit Pnömotoraks
Basit Pnömotoraks: : %15 in
altında ise izlenebilir.
Toraks travmaları
 Trakea bronş yaralanması: Küçük
laserasyonlar hariç cerrahi gerektirir
 Özefagus perforasyonu
 Diyafragma rüptürü: %90’ı solda
(emniyet kemeri send)
 Şilotoraks: d. torasicus hasarı
mevcut
Diyafragma Rüptürü
Diyafragma Rüptürü
 Toraks travmaları

 Travmatik asfiksi: Çocuklara

özgü bir durum. Glottis kapalı
iken karın veya göğüs travması
ile intratorasik basınç artar. Bu
basınç kapağı olmayan VCS ve
VCI’a bağlanan ana damarlara
iletilir. Klinik:
 Beyne etkisi: Bilinç bulanıklığı
 AC e etkisi: hemoptizi ve
solunum yetm
 HM
 Peteşi (deride kanama)

 Tedavi: semptomatik
Teşekkür ederim…