Lê Minh Khuê

1.Tác giả
- Lê Minh Khuê sinh năm 1949- quê ở Thanh Hoá. Thuộc thế hệ những nhà
văn thời kỳ chống Mỹ. Là thanh niên xung phong.
-Đề tài:
tài
+Trước 1975: Viết về cuộc sống chiến đấu của TNXP, bộ đội trên đường
Trường Sơn.
+Sau 1975: Viết về những chuyển biến xã hội và con người trên tinh thần
đổi mới
- Giải thưởng Văn xuôi của Hội Nhà văn VN cho tập truyện
ngắn “Một chiều xa thành phố”.
- Giải thưởng quốc tế mang tên văn hào Hàn Quốc dành
cho tập truyện ngắn “Những ngôi sao”, “Trái đất”, “Dòng
sông”
 2.Tác phẩm
+HCST -> Sáng tác năm 1971 lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ diễn ra ác liệt.
Đây là một tròn số những tác phẩm đầu tay của tác giả .
+ Xuất xứ -> in lần đầu trong tạp chí “Tác phẩm mới” năm 1971sau được in trong cuốn
Nghệ thuật truyện ngắn thế giói NXB văn học Mĩ 2005
+ Đề tài -> Cuộc sống, chiến đấu của TNXP trên tuyến đường Trường Sơn.
+ Chủ đề ->Truyện khắng định, ca ngợi vẻ đẹp giản dị trong tinh thần và tính cách
vàphẩm chất anh hùng của tuổi trẻ Việt Nam nói chung và của những nữ thanh
niên xung phong nói riêng trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
+ Ngôi kể -> thứ nhất nhân vật xưng tôi là Phương Định
+Sự lựa chọn ngôi kể
-> Phù hợp với nội dung tác phẩm và tạo thuận lợi để tác giả miêu tả, biểu hiện thế giới
tâm hồn, những cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật. Để cho nhân vật là người trong cuộc kể
lại thì câu chuyện sẽ thật hơn, cụ thể và sinh động hơn, tạo cho người đọc cảm giác tin vào
câu chuyện hơn.
 - P1: Từ đầu...đến ngôi sao trên mũ: Phương Định kể về cuộc sống của bản thân
và tổ trinh sát mặt đường của cô.
Bố
cục - P2: Tiếp...đến chị Thao bảo :Một lần phá bom, Nho bị thương, hai chị em lo
lắng, chăm sóc

- P3: Phần còn lại: Sau phút hiểm nguy, hai chị em ngồi hát, niềm vui trước cơn
mưa đá đột ngột.

+ Ys nghĩa nhan đề :

- Đây là nhan đề hay, mang ý nghĩa biểu tượng mang nét đặc trưng của văn học thời kì
kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
TÓM TẮT VĂN BẢN
- Truyện kể về 3 nữ thanh niên xung phong làm thành 1 tổ trinh sát
mặt đường trên tuyến đường Trường Sơn. Họ gồm có 3 cô gái: Phương Định và Nho, Thao
lớn tuổi hơn một chút.
- Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp do
bom địch gây ra, đánh dấu vị trí các trái bom chưa nổ và phá bom. Công việc của họ hết
sức nguy hiểm vì luôn phải đối mặt với thần chết trong mỗi lần phá bom và phải làm việc
giữa ban ngày dưới bom đạn của quân thù trên một tuyến đường ác liệt.
- Họ ở trong 1 cái hang dưới chân cao điểm, tách xa đơn vị. Cuộc sống của những cô
giáitrẻ ở đây tuy khắc nghiệt nhưng vẫn có niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ. Đặc biệt họ rất
gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng đội dù mỗi người một cá tính riêng.
- Ở phần cuối truyện tập trung miêu tả hành động và tâm trạng của các nhân vật chủ yếu là
Phương Định.
- Trong 1 lần phá bom, Nho đã bị thương Thao và Phương Định lo lắng, chăm sóc.
Cơn mưa đá chợt đến khiến các cô gái vô cùng thích thú, vui vẻ.
1.Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong.
*Không gian mặt đường
-§ường bÞ ®¸nh lë loÐt, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những
thân cây bị tước khô cháy, Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái thùng
xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất.
-Ch¹y trªn cao ®iÓm c¶ ban ngµy
-§Êt bèc khãi, kh«ng khÝ bµng hoµng, m¸y bay × Çm, thÇn kinh c¨ng nh­ch·o, tim ®Ëp bÊt chËp c¶
nhÞp ®iÖu.

*Không gian hang đá

- ë trong mét c¸i hang ngay d­íi ch©n cao ®iÓm
- C¸i m¸t l¹nh lµm toµn th©n rung lªn ®ét ngét,
- Nằm dài trên nền hang ẩm nghe ca nhạc, mơ, mộng
- Hát
• Nhiệm vụ của ba cô gái thanh niên xung phong.
Quan sát máy bay Mĩ thả bom, đo khối lượng đất đá lấp vào hố bom,đếm bom chưa
nổ và phá bom.
,
 Hình
Hìnhảnh
ảnh
Nữ
Nữthanh
thanhniên
niênxung
xungphong
phongmở
mởđường
đường

Làm nhiệm vụ

Bom trên đường

 - Không gian mặt đường: - Không gian trong hang:
+ Con đường bị đánh lở loét - ë trong mét c¸i hang ngay d­íi
ch©n cao ®iÓm
+ Hai bên đường không có lá xanh, - C¸i m¸t l¹nh lµm toµn th©n rung
thân cây bị tước khô cháy lªn ®ét ngét,
+ Bom nổ, bom nổ chậm… - Uống nước suối pha đường
- Nằm dài trên nền hang ẩm nghe
+ Máy bay ì ầm… ca nhạc, mơ, mộng
+ Đất bốc khói, không khí bàng - Hát
hoàng…
=> Không gian nhỏ bé,
=> Không gian rộng lớn
bình yên, thơ mộng.
bao trùm sự căng thẳng,
ngột ngạt, nguy hiểm, đe
doạ sự sống.

Nghệ thuật: tương phản, đối lập. Câu văn ngắn, tự nhiên
gần với khẩu ngữ, nhịp nhanh
Ng· ba Đång Léc trong
chiÕn tranh Vâ ThÞ Hµ Vâ ThÞ TÇn

Nhµ bia t­ưëng еi t­ưëng

 Qua t¸c phÈm, em cã suy nghÜ g× vÒ ®Êt n­íc,
con ng­êi ViÖt Nam vµ tr¸ch nhiÖm cña tuæi trÎ
hiÖn nay ?
Nhóm 1: Tìm nét riêng ở ba nhân vật Thao,
Nho, Phương Định.

Nhóm 2: Tìm điểm chung giữa ba nhân vật

Thao, Nho, Phương Định (xuất thân, hoàn cảnh
sống, công việc, lý tưởng, tính cách…)
CHỊ THAO NHO

PHƯƠNG ĐỊNH
Những
Nhữngđiểm
điểmchung
chungcủa
củaba
bacô
côgái:Phương
gái:PhươngĐịnh,
Định,Thao,
Thao,Nho
Nho

--Tinh
Tinhthần
thầntrách
tráchnhiệm
nhiệmcao
caotrong
trongcông
côngviệc
việc
-Dũng
-Dũngcảm
cảmkhông
khôngsợsợhy
hysinh
sinh
-Tình
-Tìnhđồng
đồngđội
độigắn
gắnbó
bó
- -Nhạy
Nhạy cảm, nhiều mơước,
cảm, nhiều mơ ước,thích
thíchlàm
làmđẹp…
đẹp…

Lòng
Lòngyêu
yêunước
nước

Phẩm
Phẩmchất
chấtcủa
củathế
thếhệ
hệtrẻ
trẻViệt
ViệtNam
Namtrong
trongthời
thờikìkìchống
chốngMĩ
Mĩcứu
cứunước
nước
 2. Nh÷ng nÐt chung vµ nh÷ng nÐt riªng cña c¸c n÷ thanh niªn
xung phong
a. PhÈm chÊt chung
+ Cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao trong c«ng viÖc, quyÕt t©m hoµn
thµnh mäi nhiÖm vô.
+ Dòng c¶m, s½n sµng hi sinh, kh«ng qu¶n gian khæ, hiÓm nguy.
+ Cã t×nh ®ång ®éi g¾n bã keo s¬n.
+ Hay xóc ®éng, nhiÒu méng m¬, dÔ vui, dÔ trÇm t­, thÝch lµm ®Ñp.
=> Võa cao ®Ñp, võa b×nh dÞ, hån nhiªn, l¹c quan cña tuæi trÎ
ViÖt Nam thêi chèng MÜ.
 2. Nh÷ng nÐt chung vµ nh÷ng nÐt riªng cña c¸c n÷ thanh niªn xung
phong
+ Ph­ư¬ng §Þnh: nh¹y c¶m, l·ng m¹n, hay sèng víi nh÷ng kû niÖm cña
tuæi thiÕu n÷ v« tư­.
+ Nho: lµ c« g¸i trÎ ,xinh x¾n, hån nhiªn, thÝch thªu thïa.
+ ChÞ Thao: Tæ tr­ưëng, lín tuæi, tõng tr¶i h¬n, trong c«ng viÖc b×nh
tÜnh,t¸o b¹o nh­ng l¹i rÊt sî m¸u vµ sî v¾t .

=>Mçi ng­ưêi cã mét tÝnh c¸ch kh¸c nhau lµm cho nh©n
vËt hiÖn lªn sinh ®éng, ch©n thËt vµ ®¸ng yªu h¬n.

NghÖ thuËt: Miªu t¶ t©m lý vµ ng«n ng÷ nh©n vËt

 3. Nh©n vËt Ph­ư¬ng §Þnh.
* Lµ mét c« g¸i Hµ Néi, cã ngo¹i h×nh kh¸ ®Ñp: hai bÝm tãc dµy mÒm, cæ cao, ®«i
m¾t nh×n xa x¨m.=> Nh¹y c¶m, quan t©m ®Õn h×nh thøc cña m×nh.

*ThÝch ng¾m m×nh trong gư­¬ng, thÝch h¸t, hay m¬ méng, thÝch lµm ®iÖu mét
chót tr­ưíc c¸c anh lÝnh trÎ.
* Trước trận mưa đá : Vui thÝch cuèng cuång t­rưíc m­a ®¸.
- ThÉn thê nuèi tiÕc khi m­ưa t¹nh
- M¬ méng nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm x­a.
 * Trong mét lÇn ph¸ bom:
+Khi ®Õn gÇn qu¶ bom: c¶m thÊy cã ¸nh m¾t c¸c chiÕn sÜ ...t«i kh«ng sî n÷a, sÏ
kh«ng ®i khom...
+ Khi ®µo ®Êt ®Æt m×n ph¸ bom: thÊy gai ng­êi khi kÒ s¸t víi c¸i chÕt, nghÜ tíi
c¸i chÕt..mê nh¹t, kh«ng cô thÓ
+ Khi chê bom næ: Tim t«i ®Ëp kh«ng râ, c¨ng th¼ng sau khi ch©m ngßi næ.

* Th©n thiÕt, g¾n bã víi nh÷ng ng­êi ®ång ®éi, c¶m phôc c¸c chiÕn sÜ: lo l¾ng
cho Nho vµ Thao ®i ph¸ bom, ch¨m sãc Nho chu ®¸o khi bÞ th­¬ng => giµu t×nh
c¶m
NghÖ thuËt :Miªu t¶ t©m lÝ s©u s¾c
-§Ó nh©n vËt tù kÓ vÒ m×nh, kÕt hîp miªu t¶ t©m lý víi hµnh ®éng, ngo¹i h×nh.
=> Ph­ư¬ng §Þnh lµ mét c« g¸i cã c¸ tÝnh, t©m hån trong s¸ng, giµu t×nh c¶m,
hån nhiªn ,can ®¶m, anh hïng, dòng c¶m, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao trong c«ng
viÖc.
 III. Tæng kÕt
1. Nghệ thuật
-Sử dụng ngôi kể thứ nhất, lựa chọn nhân vật người kẻ
chuyện đồng thời là nhân vật trong truyện
-Miêu tả tâm lí và ngôn ngữ nhân vật
-Có lời trần thuật đối thoại tự nhiên
2. Ý nghĩa:
Truyện ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của ba cô gái thanh niên
xung phong trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt
Cạnh giếng nước có bom từ trường
Em không rửa ngủ ngày chân lấm
Ngày em phá nhiều bom nổ chậm
Đêm nằm mơ nói mớ vang nhà
(Gửi em - Cô thanh niên xung phong - Phạm Tiến Duật)

Mưa đọng lại một khoảng trời nho nhỏ ( …)

Em nằm dưới đất sâu
Tôi nhìn xuống hố bom đã giết em
Như khoảng trời nằm yên trong lòng đất
Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Có phải thịt da em mềm mại trắng trong
Đã hóa thành những làn mây trắng
( Lâm Thị Mỹ Dạ)
Nếu được làm hạt giống để mùa sau
Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa
Vui gì hơn làm người lính đi đầu
Trong đêm tối tim ta là ngọn lửa
(Tố Hữu)

Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước

Mà lòng phơi phới dậy tương lai
(Tố Hữu)