OTOMATİK TANIMLAMA SİSTEMİ(AIS) ; AIS in

ÇALIŞMA PRENSİBİ, AIS in UNSURLARI, AIS

TRANSPONDERLERİ

HAZIRLAYANLAR:
167988 ABDURRAHMAN KORKMAZ
167995 FAİK SAKIZ
167003 SERKAN ÇELİK
Otomatik tanımlama sistemi(Ais)

Otomatik Tanımlama Sistemi (Automatic

Identification System - AIS)'nin kısaltmasıdır.
Deniz trafiğinde yüzerlerin, tanımlanmasının ve
konumlandırılmasının, bir merkezden ya da taşıyıcı
diğer gemilerden otomatik olarak yapılmasını
sağlayan bir donanım ve yazılım sistemidir. Daha
çok görüş kısıtlarının olduğu durumlarda (acil
durumlar, sis v.s.) gemilerin birbirlerinin rota-
sürat-konum gibi bilgilerini paylaşarak
öğrenebildikleri bir ortam sağlamak amacıyla
planlanmıştır.
 AIS, sistemle donanmış bir gemiye ya da bir Taşıt
Trafik Servisi'ne (Vessel Traffic Services (VTS)),
temel olarak diğer yüzerler hakkında tanım ve konum
bilgisi sağlar. Bu bilgi: kimliklendirme, pozisyon,
kerteriz, hız, tanıdığı diğer gemiler ve VTS
istasyonlarıdır.
Sistem bütün bu bilgileri elektronik ortamda diğer
istemcilere ulaştıran bir cihaz ve bu cihazın verdiği
bilgileri değerlendirip kullanıcının dikkatine sunan
yazılımlardan oluşur. Bu sisteme bir anten, uyumlu
bir konumlayıcı (GPS) ve gemiden bilgi toplayan
( gyro (cayro), pusula (kerteriz, sürat), resmi-gemi
adı, rota ve yük tipi v.b.) alt-yapı eklenmelidir.
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)'nün
belirlediği SOLAS kuralları, 300 GRT ve daha büyük
yük gemilerde olmak üzere her türlü yolcu gemisinde
bulundurulmasını zorunlu kılmaktadır.
 Ais sisteminin çalışma prensibi

AIS Sistemi, normal kosullarda otonom olarak

Sürekli Çalisma Modunda çalisir ve SOTDMA (Self
Organizing Time Division Multiple Access - Kendi
Kendini Yapilandiran - Zaman Paylasimli Çoklu
Erisim) haberlesme protokolü kullanarak bilgi
alisverisinde bulunur. Bu kosul, geminin açik
denizde veya iç sularda/karasularda seyir halinde
veya limanda hareketsiz/demirde olmasindan
bagimsiz olarak her durumda geçerlidir.
Istenen VHF Raporlari (AIS Bilgileri) için
girisimden (interferance) etkilenmeyen, yüksek bir
veri transfer hizi gerektirmektedir. Bu amaçla
birbirine paralel olarak kullanilabilen iki farkli VHF
kanali tahsis edilmistir. ITU (International
Telecommunication Union) tarafindan bu kanallar
AIS1 - 87B (161.975 MHz) ve AIS2 - 88B (162.025
MHz) olarak belirlenmistir. Hem 25 kHz'lik ve hem
de 12,5 kHz'lik simplex kanal band genislikleri
kullanilabilmektedir. Bu band genisliklerinin her
birisi için ulasilabilen kapasite 9600 bps trasmisyon
hizinda, 2250 zaman araligi (slot) /dakika olarak
ortaya çikmaktadir.
Hem AIS1 hem de AIS2 kanallari birlikte
kullanildiginda ise, toplam kapasite bunun iki kati
olarak 4500 zaman araligi (slot) / dakika olmaktadir.
Kullanilacak modülasyon yöntemi ise FM/GMSK
olarak belirlenmistir.
Her AIS Sistemi, kendi radyo arayüzü yapilanmasini
(zaman araligi tahsis plani) geçmis veri transfer
trafigi ve diger cihazlara ait ileriye yönelik eylem
bilgilerini kullanarak kendisi belirler. Herhangi bir
AIS Istasyonu, kendi pozisyon raporunu ilettigi
zaman, yukarida belirtilen 2250 zaman araligi/dakika
içinde yer almak zorundadir. Bu zaman dilimi ise
26,6 ms' ye karsi düsmektedir.
Bir AIS Transponder cihazi, bulunduruldugu deniz
tasitinin dinamik kosullarina bagli olarak asagidaki
plana göre ilgili AIS Mesajlarini otomatik olarak
üretir ve yayinlar.
Uluslar arasi standartlara göre A-Sinifi bir AIS
Transponder için geçerli olan bu raporlama
araliklari, standardizasyon çalismalari henüz
tamamlanmakta olan bir B-Sinifi AIS Transponder
için bazi farkliliklar göstermektedir
Operasyonel Fonksiyonlar

• Kullanıcı tarafında harita yükleyebilme ve

güncelleyebilme,
• Seçilen geminin otomatik olarak takibi,
• Seçilen gemi ile ilgili seyir detaylarının
görüntülenebilmesi (karşılaşma zamanı, en yakın
mesafe bilgisi vb.)
• Gemi Pozisyon / Doğrultu bilgisinin
görüntülenebilmesi,
• AIS Klas-A, Klas-B ve Klas-B CS mesajlarının
görüntülenebilmesi,
• Harita Ölçek Gösterme/Değiştirme ve Kaydırma
özellikleri,
• Gemi koordinatlarının elektronik harita
üzerinde otomatik olarak görüntülenebilmesi,
• Gemilere ait durum ve hareket bilgilerinin
görüntülenebilmesi,
• Tehlike ve uyarı alarmlarının gerektiğinde
görüntülenebilmesi (derinlik alarmı, tehlikeli /
yasak bölge vb.)
• Kayıt altına alınan transponder verilerinin
tekrar oynatılabilmesi.
 Ais Transponderleri

Denizcilik Müsteşarlığı'nın ek talebi olan kart

okuyucu özelliğine de sahip. Bu özellik ÖTV'siz yakıt
kullanan tekneler için tasarlanmış. Bu kart ÖTV'siz
defter yerine geçecek olup teknelerin aldığı yakıtın
miktarını, nereden, ne zaman alındığını, teknenin bu
yakıtı ne kadar sürede tüketeceği gibi bilgileri
sınıflandırmak için kullanılacak.
 
 Geçen yıllarda IMO SOLAS kurallarına uygun Klas A
modelleri tüm ticari teknelerde zorunlu oldu ve monte
edildi. Ancak, şu anda başta kart okuyucu olmak üzere
Denizcilik Müsteşarlığı'nın belirlediği ekstra teknik
özellikler nedeniyle ithal Klas B AIS ürünleri pazarda
yerini alamamakta. Cihazı bulundurmak zorunda olan
tekneler, ilgili tarihlerde yerli üretim ve Denizcilik
Müsteşarlığı onaylı cihazları satın almak zorundalar.
Şu ana kadar 1 yerli marka bu onayı almış olup 2.
cihaz onay safhasındadır. Üreticiye göre önümüzdeki
1-2 hafta içinde onay alınacaktır.
 
Kullanım Alanları ve Kısıtlar

Çarpışmadan Kaçınma
AIS temel olarak denizde çarpışmadan kaçınma ve kurtulma
amacıyla kullanılır. Radyo iletişiminin kısıtlı oluşu ve her
gemide olmaması sebebiyle seyre yardımcı ekipman
statüsündedir. Asla tek başına seyir kararı vermede kullanılmaz.
Seyir Bilgisi
AIS bazen sanal-AIS olarak kullanılarak gerçekte var olan bir
durumu haber vermek için normalde kullanılması gereken
ekipmanın yerine kullanılabilir. Örneğin denizde olması gereken
bir iz-şamandırasının kopması durumunda onun yerine sentetik
bir iz yaratılarak diğer kullanıcılar bilgilendirilebilir.
Arama-Kurtarma
Kara vericiler, arama ve kurtarma sırasında hayati önem taşıyan,
gemilerin konumları, olay mesafesi ve olaya yakınlık gibi bilgilere AIS
üzerinden erişerek, değerlendirmeye alabilirler.

İkili (Binary) Mesajlaşma

Bazı kuruluşlar AIS üzerinden sığ sularda seyir için gereken anlık derinlik
bilgisini, diğer alıcılara eşzamanlı olarak yayınlanmasında kullanırlar.

Ağ Tabanlı (Web Based) Paylaşım

Web üzerinden AIS bilgisinin verilmesi yüzünden yaşanan bazı olaylar,
bu tür kullanımın bazen zararları olabileceğini göstermiştir. Bu konuda
Uluslararası Deniz Güvenliği Kurulu, kötü niyetli kişilerin diğer gemiler
hakkında bilgi edinmesini sağlayan bu tür yaklaşımları bir bildiri
yayımlayarak kınamıştır.
 Teknik Detaylar
Ais VHF frekans bandını kullanır (156-174 MHz) yani ais kısa mesafelerde
kullanır yaklaşık olarak 25 ile 30 deniz mili arasındadır. Ais VHF bandı
içerisinde 161,975 MHz ( VHF kanal 87b ) ve 162,025 MHz ( VHF kanal
88b ) frekanslarını kullanır. Ais çıkış gücü 12,5 watt dır.AIS sisteminin
uzun mesafelerde kullanılan türü ise LRIT sistemidir. Uzun Menzilli Gemi
Tanıma Sistemi (Long Range Identification and Tracking System - LRIT )
LRIT hizmeti alan ülke, limana yanaşan gemiye 1000 milden itibaren
Inmarsat-C uydusu kanalıyla izlemesini ve tanımlamasını sağlar doğacak
maliyet ise o ülkenin idaresi tarafından ödenir.
 
 AIS Kullanım Amaçları
 Uygun şekilde donatılmış kıyı istasyonlarına, gemilere bilgi
sağlamak,
 Otomatik olarak bilgi almak
 Gemileri izlemek ve takip etmek
 Kıyı uygulamaları için veri alış-verişinde bulunmak
 Tanımlanan alan içerisindeki gemi trafiğinin olabilecek en yüksek
güvenli ve verimlilik içerisinde
 gerçekleşmesini sağlamak