KANAMALARDA İLKYARDIM

Cumartesi 4.Aralık.202 1
1
 Kanama

• Damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın

damar dışına (vücudun içine veya dışına
doğru) doğru akmasıdır.
• Vücut ağırlığının yaklaşık % 7’si kandır

• Ortalama 70 kg ağırlığında bir insanda

yaklaşık 5 litre kan bulunur
 Kanamanın ciddiyeti;

• Kanamanın hızına,

• Vücutta kanın aktığı bölgeye,

• Kanama miktarına,

• Kişinin fiziksel durumu ve yaşına bağlıdır

 KANAMA

DOĞAL
DIŞ KANAMA İÇ KANAMA DELİKLERDEN
KANAMA
 Damar türüne göre kanamaların
sınıflandırılması

• Arter = atardamar

• Ven = toplardamar

• Kapiller = kılcal damar

 Kanama
Kanama Yeri
Yeri

Arteriyal
eriyal
• Parlak kırmızı, fışkırır şekilde
• Kontrolü zor
 DİKKAT!!!
• Parlak kırmızı

• Fışkırır

• Kalp atımı ile

uyumlu
Venöz
• Daha koyu renkli, akış daha yavaş
• Daha kolay kontrol

Kapiller
• Koyu kırmızı, sızıntı şeklinde
• Sıklıkla kendiliğinden durur
 Dış kanamalarda ilkyardım
• Hasta/yaralının durumu değerlendirilir (CAB),
• Tıbbi yardım istenir (112),
• Yara yada kanama değerlendirilir,
• Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırılır,
• Kanama durmazsa ikinci bir bez koyarak basıncı arttırılır,
• Gerekirse bandaj ile sararak basınç uygulanır,
• Kanayan yere en yakın basınç noktasına baskı uygulanır,
• Kanayan bölge yukarı kaldırılır,
• Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı
varsa, yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa, uzuv kopması
varsa ve/veya baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli
olmuyorsa turnike uygulanır.

• Şok pozisyonu verilir,

• Sık aralıklarla (2-3 dakikada bir) yaşam bulguları

değerlendirilir.

• Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde

hasta/yaralının üstü örtülür,

• Yapılan uygulamalar ile ilgili bilgiler (turnike

uygulaması gibi) hasta/yaralının üzerine yazılır,
Kanama
Kanama Kontrolü
Kontrolü

Direk bası;
Çok etkili...
Ekstremite Kanama Kontrolü

1. Basınç uygulama

2. Yükseltme

3. Basınçlı bandaj
 ÖNEMLİ:
Yaraya doğrudan bası uygularken, kullandığınız pansuman malzemeleri. Oluşan kan,
pıhtısını koparıp kanamayı artıracağından bunları kaldırmayın. Bunun yerine üzerine
yenilerini koyun ve bastırmaya devam edin
ELEVASYON
Extremite yaralanmalarında direk
basınç ile birlikte kullanılır.

Kırık, çıkık, implante obje ve spinal

yaralanmalarda kullanılmaz.
.
 Important Pressure Points

• Brachial
(

• Femoral
Brakial basınç noktası
Brakial basınç noktası
 Femoral Basınç Noktası

• To control severe
bleeding of thigh and
lower leg

• Located at front,
center part of crease
in the groin
 TURNİKE

• Diğer yöntemler başarısız

• Amputasyon mevcut
Turnike
Turnike Kullanımında
Kullanımında Uyarılar!
Uyarılar!

• Geniş
Geniş bandaj
bandaj kullan
kullan
• Bakır
Bakır tel,
tel, sicim,
sicim, kemer
kemer kullanma
kullanma
• Eklem
Eklem üzerine
üzerine uygulama
uygulama
 Turnike uygulama biçimi

• Kanayan yer ile kalp arasında bir yere ve daima tek bulunan
kemik üzerine uygulanmalıdır.

• Turnike görünür şekilde açıkta bırakılmalıdır. Sargı veya

pansumanla üzeri kapatılmamalıdır.

• Koltuk altı ve kasıktaki kanamalarda turnike uygulanmaz.

• Turnike uygulanmasında amaç atardamardaki kan
dolaşımını engellemektir.

• Turnike yapmak için kullanılacak sargının ince olmaması

gerekir.

• Bacakta ise en uygun yer dizin 10-15 cm yukarısıdır.

 Turnike uygulama
1- Üçgen bir bandajı 8-10 cm genişliğinde 8-10 kat
oluncaya kadar katlayın.

2- Bandajı yaralı extremitenin proksimaline fakat,

extremitenin oldukça distaline iki kez sarın ve
bir  düğüm atın.
3- Düğüm üzerine çubuk, abeslank, enjektör vb
bir malzeme yerleştirin, yaralı extremiteyi
sıkıştırmak için çubuğu çevirin ve kanama
durunca çubuğu tespit edin.

4- Yarayı uygun pansuman malzemesiyle kapatın

• Turnike, uygulandığı bölgenin altındaki
dokuyu ezdiği ve yaralı extremiteye zarar
verdiği için kanama kontrolünde ilk sırada
uygulanması önerilmez.

*
Turnike uzun süre takılı bırakılırsa doku
nekrozu gelişebilir.
* Turnikenin takıldığı saati bir flastere yazıp hastanın
görülebilecek bir yerine örneğin alnına yapıştırın.

* Turnike yöntemi 2 saatten fazla kullanılmamalıdır.

* Turnike ilk bir saatte 20 dakikada bir 5 – 10 sn,

ikinci bir saatte 10 dakikada bir 3 – 4 sn gevşetilerek,
turnikenin distalindeki dokuların kanlanması
sağlanmalıdır.
 Organ kopması
KOPAN ORGAN

• ISLATILMAMALIDIR (doğrudan su içine

konulmamalıdır)

• DONDURULMAMALIDIR (doğrudan buz ile

temas etmemelidir; kuru buz kullanılmamalıdır)
 Organ nemli ve soğuk tutulmalıdır
Bunun için:
• Bulunabilen en temiz kumaş (çevrede hiçbir şey yoksa
kazazedenin fanilası kullanılabilir)

• Bulunabilen en temiz su (varsa çaydanlıktaki kaynamış ve

soğumuş su, içme suyu, musluk suyu vs.) ile
nemlendirilir(ıslatılıp sıkılır)

• Kopan organ nemlendirilmiş bu kumaş parçasına

yerleştirilerek, sarılır ve bulunabilen en temiz, deliksiz bir
plastik torbaya konur. Ağzı sıkıca bağlandıktan sonra içinde su
ve buz parçaları olan
bir başka torba yada kap içine yerleştirilir
ŞOK POZİSYONU
 İç Kanama Bulguları
• Karın gibi vücut bölgelerinde, hassasiyet, şişlik,
çürük.....
• Hızlı, zayıf nabız
• Deri soğuk, soluk ve nemli
• Aşırı susama hissi
• Halsiz, uyuşuk, endişeli, bilinci bulanık/ kapalı
Internal Bleeding
Injured Internal Organs
 İÇ KANAMA
• Hematemez (kusmukla kan gelmesi).
• Hemoptizi (öksürükle kan gelmesi).
• Melena (katran gibi siyah dışkılama).
• Hematokezya (rektumdan parlak kırmızı kanama).
• Hematüri (idrarda kanama).
• Ekimoz (deride kanamaya bağlı siyah ve mavi renk
değişikliği).
• Hematom (deri altında yumuşak dokuda kan
birikmesinin oluşturduğu yumuşak kitle).
 Hastane öncesi bakım
• Hasta ve yaralının bilinci ve temel yaşam bulguları
değerlendirilir.
• Üzeri örtülerek ŞOK pozisyonu verilir.
• Tıbbi yardım istenilir *112*
• Asla yiyecek ve içecek verilmez
• Hareket ettirilmez
• Sağlık kuruluşuna sevki sağlanır