Задача 1: Низ сребрен спроводник со површина на напречниот

пресек 2,5 mm2 тече постојана струја со јачина 5 A. Пресметај:

а) бројот на електрони кои секоја секунда поминуваат низ
напречениот пресек на проводникот,
б) средната брзина на насоченото движење на електроните ако
нивната густина во среброто е 5,8·1028 m-3.

Решение:
S = 2,5 mm2 = 2,5·10-6 m2 b) vsr  ?
I=5A
I  enSvsr
n = 5,8·1028 m-3
I
a) N = ? vsr 
enS
Q Ne It
I   N 5A
t t e vsr 
5 A 1 s 1,6 10 19 C  5,8 10 28 m -3  2,5 10 6 m 2
N
1,6 10-19 C
vsr  2 10 4 m/s
N = 3,125·1019
 Задача 2: Сноп на електрони забрзани под дејство на напон
од 300 V упаѓа на изолирана топка поставена во вакуум со
радиус 10 cm.
а) Колкава е брзината на електроните во снопот?
б) Колкава е јачината на струјата ако во секои cm3 има 100
електрони?
в) За колку време со таа струја топката ќе добие потенцијал
-100 V?
Решение:
a) v = ?
U = 300 V
r = 10 cm = 0,10 m W = Ek 2  1,6  10 19 C  300 V
v
9,11 10 31 kg
n = 100 cm-3 = 108 m-3 mv 2
eU 
2
v = 1,03·107 m/s
2eU
v
m
б) I = ?
I = enSv
I = enr2v = 1,6·10-19 C·108 m-3·(0,10 m)2 ·  ·1,03·107 m s-1
I = 5·10-6 A = 5 A

в) t = ?

Q Q
I  t
t I
1 Q
  Q  4 0r
4 0 r
4 0 r 4  8,854 1012 C 2 N -1 m -2 100 V  0,10 m
t 
I 5 10-6 A
t = 2·10-4 s = 0,2 ms
 Задача 3: Плочест кондензатор со површина ан плочите 400 cm2
и растојание помеѓу нив 2 mm приклучен е на извор на напон
750 V. Помеѓу плочите се наоѓа стаклена плоча со дебелина 2
mm. Колкава ќе биде средната јачина на струјата ако стаклената
плоча ја извлечеме од просторот помеѓу плочите за 0,5 s?
Релативната диелектрична константа на стаклото е 7.

Решение:  S S
U   0 r   0 
Q UC U (C  C0 ) d d
S = 400 cm2 = 0,04 m2 I    
t t t t
d = 2 mm = 0,002 m
U 0 S   r  1
U = 750 V I
dt
t = 0,5 s
r = 7 750 V  8,854  10 -12 C 2 N -1 m -2  0,04 m 2  (7  1)
I
0,002 m  0,5 s
I ? I  1,6 106 A  1,6 A
Задача 4: Низ бакарен спроводник со површина на напречниот
пресек 1mm2 тече струја со јачина 2 A. Определете ја јачината на
електричното поле во спроводникот.

Решение:
S = 1mm2 = 10-6m2
I=2A
 = 1,7210 –8 m
E=?
U El ES
I  
R  l 
S
I 1,72 108  m  2A
E 
S 10-6 m 2

E = 0,034 V/m
Задача 5: Низ волфрамовата жичка од електрична сијалица при
температура 25 oC тече струја со јачина 4 mA при напон од 10
mV. При напон од 110 V жичката е вцрвенета и низ нејзе тече
струја со јачина 4 A. Колкава е температурата тогаш?

Решение:
t1 = 25 oC U1 0,010 V R1 = 2,5 
R1  
I1 = 4 mA = 0,004 A I1 0,004 A
U1 = 10 mV = 0,010 V U 2 110 V
R2   R2 = 27,5 
U2 = 110 V I2 4A
I2 = 4 A
R1  R0 (1  t1 ) R2  R0 (1  t 2 )
t2 = ?

t2 
 
R2 1  t1   R1 27,5   1  4,2 10-3 ( o C) -1  25 o C  2,5 

R1  
4,2 10-3 o C -1 2,5 
t2 = 2656 oC
Задача 6: Одреди ја должината на жицата од никел со
напречен пресек 0,1 mm2, од која треба да се направи греач
предвиден за напон 220 V и струја 4 A. Специфичниот
електричен отпор на никелот е 0,410-6  m.

Решение:
S = 0,1 mm2 = 0,110-6 m2
U = 220 V
I=4A
 = 0,410-6 m
l=? U
S US 220 V  0,110-6 m 2
l RS
R l  I l 
S   I 0,4 10-6  m  4 A
U U l = 13,75 m
I R
R I
Задача 7: Жица од волфрам со должина 5 cm и површина на
напречен пресек 1,110-3 mm2 е на 0 oC. Колкава е јачината на
струјата кога ќе се приклучи на напон 120 V, ако тогаш нејзината
температура е 2900 oC? Температурниот коефициент на отпорот
за волфрамот е 4,210-3 K-1.
Решение:
to = 0 o C
l = 5 cm = 0,05 m
S = 1,110-3 mm2 = 1,110-9 mm2
U = 120 V U U U
t = 2900 C o I  
 = 4,210-3 K-1 R Ro (1  t )  l (1  t )
S
I=?
US 120 V 1,110-9 m 2
I 
l (1  t ) 5,5 10-8  m  0,05 m  (1  4,2 10-3 K -1  2900 K)

I = 3,64 A
Задача 8: Греач приклучен на напон 220 V има моќност 800 W.
а) Колкав е отпорот на гејачот?
б) Колкава е јачината на струјата низ грејачот?
в) Колкав е коефициентот на корисно дејство на греачот ако на
него се загрева 3 литри вода од 10 oC до 100 oC за 45 минути.
Специфичниот топлински капацитет на водата е
4,19103 J kg-1(oC)-1.
Решение:
U = 220 V
P = 800 V

2
U2 U (220V) 2 R = 60,5 
а) R = ? P   R 
R P 800W
P 800 W
б) I = ? P = UI  I   I = 3,64 A
U 220 V
в)
V = 3 l , m = 3 kg
t1 = 10 oC
t2 = 100 oC
t = 45 min = 2700 s
=?

mc(t 2  t1 ) 3kg  4190J kg -1 (o C)-1 (100o C - 10o C)

  = 0,52
Pt 800W  2700s

 = 52 %
Задача 9: Електрична локомотива се движи со брзина 36 km/h и
прито развива сила од 4 500 N. Колкава е јачината на струјата
низ моторот ако е приклучена на напон 500 V, а коефициентот
на корисно дејство е 90 %?
Решение:
v = 36 km/h = 10 m/s
F = 4500 N
U = 500 V
 = 90 % = 0,90 %
I=?
Pi Fv Fv 4500 N 10 m/s
   I 
Pu UI U 0,90  500 V

I = 100 A
Задача 10: Струја со јачина 10 A поминува низ бакарна жица
со должина 1 m и површина на напрешниот пресек 0,1mm2.
Колку топлина се ослободува за секоја секунда?
Специфичниот електричен отпор на бакарот е 0,017210-6  m.
Решение:
I = 10 A
l=1m
S = 0,1 mm2 = 0,110-6 m2
t=1s
 = 0,017210-6  m
Q=?
l
Q = W = I Rt 2 R
S
l 1m
Q  I 2 t  (10 A) 2  0,0172 106  m  1 s
S 0,110 m
-6

Q = 17,2 J
Задача 11: На акомулаторот од автомобил со напон 12 V
напишан е и податокот 50 A h.
а) Која физичка величина е изразена во A h и колку изнесува ако
се искаже во SI ?
Одговор: Количество електричество.
Q = 50 A h = 50 A3600 s = 180000 C Q = 180 kC
б) Колку енергија се акумулира во акомулаторот?
W = UQ = 12 V180000 C = 2160000 J W = 2,16 MJ
в) Кога акомулаторот се испразни го полниме со исправувач со
моќност 300 W. Колку најмалку време се полни акомулаторот
под претоставка дека струјата е постојана?
W W 2160000 J
P t  = 7200 s t=2h
t P 300 W
Задача 12: Во некој струен круг тече струја со јачина 100 A, а
кога во струјниот круг има отпорник со отпор 14  јачината на
струјата е 10 A. Колкав е внатрешниот отпор на изворот и
електромоторната сила на изворот?
Решение:
Im = 100 A 
I    = I mr
R = 14  m
r
I = 10 A  = Ir + IR
r , = ? I r = Ir + IR
m

IR 10A 14
r 
I m  I 100A - 10A

r = 1,56 

 = 100 A1,56 
 = 156 V
Задача 13: Графикот на сликата ја прикажува зависноста
помеѓу напонот и јачината на струјата на андворешниот дел
од струен круг. Одреди: електромоторната сила на изворот,
јачината на струјата при краток спој и отпорот на изворот

U(V)
6
4
2

4 8 12 I (A)

Решение:
   4,5 V
 = 4,5 V Im  r  , r= 0,5 
Im = 9 A r Im 9A
Задача 14: Отпорник од 12  го спојуваме на извор на
електромоторна сила 6,3 V со внатрешен отпор 0,6 . Колкав е
напонот на краевите на отпорникот и моќноста?

Решение:
R = 12 
 = 6,3 V
r = 0,6 
U, P = ?

U = IR = 0,5 A12  , U = 6 V P = UI = 6 V0,5 A

 
6,3 V P=3W
I = 0,5 A
rR 0, 6   12 V
Задача 15: При напон на надворешното струјно коло од 1,45 V
тече струја со јачина 0,2 A, а при напон 1,25 V
Јачината на струјата е 0,6 A. Определете го внатрешниот отпор
на изворот и електромоторната сила на изворот.
Решение:
U1 = 1,45 V  = Ir + IR IR = U
I1 = 0,2 A  = Ir + U
U2 = 1,25 V
 = I1r + U1 ,  = I2r + U2
I2 = 0,6 A
I1r + U1 = I2r + U2
r , = ?
I1r– I2r = U2 – U1
U 2  U1 1,25 V - 1,45 V
r  r = 0,5 
I1  I 2 0,2 A - 0,6 A

 = 0,2 A0,5  + 1,45 V  = 1,55 V

Задача 16:
а) Колкав е падот на напонот на краевите на отпорниците со
отпор 3  и 6  прикажани на сликата?
б) Која од точките A и B има поголем потенцијал?
в) Колкав е напонот помеѓу точките А и В?
Внатрешниот отпор на изворот да се занемари.
I1
Решение: 3  A 12 
R1 = 3 
R2 = 12  I I 6 B 4
2
R3 = 6 
R4 = 4 
U = 60 V 60 V
a) I1  U 60 V
 = 4 A , U1 = I1R1 = 4 A3  , U1 = 12 V
R1  R2 3   12 
U 60 V
I2   = 6 A , U3 = I2R3 = 6 A6  , U3 = 36 V
R3  R4 6   4 
б)
A = + - U1 = 60 V – 12 V , A = 48 V
A  B
B = + - U3 = 60 V – 36 V , B = 24 V

в)
U = A - B = 48 V – 24 V
U = 24 V
Задача 17: Ако светилка S1 (220 V и 40 W) и светилка S2 (220V и
100W) ги споиме сериски на напон 220 V, која светилка повеќе
ќе свети?
Решение:
U = 60 V
P1 = 40 W
P2 = 100 W
U2 U2
P1   R1 
R1 P1
2 R1  R2
U
R2 
P2
Кај сериски поврзани светилки јачината на струјата што
протекува низ нив е еднаква:
P = I2R , P1s  P2s
Задача 18: Струја со јачина10 A се дели низ две гранки каде има
отпорници со отпор 2  и 6 . Колкава е јачината на струјата и
моќноста низ секоја гранка?
Решение: I1 R1
I = 10 A 1 1 1 R1 R2
I    R
R1 = 2  R R1 R 2 R1  R2
R2 = 6  I2 R2 2Ω  6Ω , R = 1,5 
I1, I2, P1, P2 = ? R 
2Ω  6Ω

U = IR = 10 A1,5  , U = 15 V
U 15V U 15V , I2 = 2,5 A
I1   , I1 = 7,5 A I2  
R1 2  R2 6
P1 = UI1 = 15 V7,5 A P2 = UI2 = 15 V2,5 A

P1 = 112,5 W P2 = 37,5 W
Задача 19: Три отпорника споени се во струен круг како што е
прикажано на сликата. Колкав е падот на напонот на секој
отпорник и колкава е јачината на струјата што тече низ секој
отпорник? Внатрешниот отпор на изворот да се занемари.
Решение: 24 V U 24 V
U = 24 V I 1  
R1 = 50  R 116,7 
I1 I2 100 
R2 = 100  I1 = 0,206 A
R3 = 200  50  I3 U1 = I1R1 = 0,206 A50 
200  U1 = 10,3 
R2 R3 100   200 
R23 =  U 23 = I1R23 = 0,206 A66,7 
R2  R3 100   200 
U 23 = 13,7 V
R23 = 66,7  U 23 13,7 V
I2   , I2 = 0,137 A
R = R1 + R23 = 50  + 66,7  R2 100 
R = 116,7  I3 
U 23 13,7 V
 , I3 = 0,069 A
R3 200 
Задача 20: Во струен круг со напон на изворот 110 V вклучен е
отпорник со отпор 100  и во серија со него уште 5 еднакви
светилки. Напонот на краевите на отпорникот е 50 V. Колкав е
отпорот на една светилка?
Решение:
U = 110 V
Ro = 100 
N=5
Ro

Uo = 50 V
Rs = ?

Uo 50 V U 110 V R = Ro + NRs
I  R 
Ro 100  I 0,5 A
R  Ro 220   100 
Rs  
I = 0,5 A R = 220  N 5
Rs = 24 
Задача 21: Спроводник се состои од три железни жици кои
сериски се споени една на друга. Сите жици имаат еднаква
должина од 5 m. Површината на напречниот пресек на првата
жица е 1,1 mm2, додека површинта на напречниот пресек на
другите две жици е два односно три пати поголема од
површината на првата жица. Краевите на тој спој се приклучени
на напон од 11 V.
a) Колкава е јачината на струјата низ сите три жици?
Специфичниот електричен отпор на железото е 0,1210-6  m.
l = 5 m , S = 1,1 mm2 , U = 11 V ,  = 0,12  m

l l l U 11 V
R = R1 + R2 + R3      I 
S 2S 3S R 1
11 l  11  0,12 106  m  5m
R  I = 11 A
6 S 6 1,1  10 -6
m 2

R=1
б) Колкав е падот на напонот на секоја жица?

U = IR
l 5m
U1  I  11 A  0,12 10-6  m  U1 = 6 V
S 1,110-6 m 2

l U1
U 2  I  U2 = 3 V
2S 2

l U1
U 3  I  U3 = 2 V
3S 3
Задача 22: Жица од никел со должина 16 m и напречен
пресек 0,8 mm2, пресешена е на еднакви делови кои потоа се
поврзани паралено. На колку делови е пресечена жицата ако
вкупниот отпор на паралено споените делови е 0,5 ?
Специфичниот електричен отпор на никелот е 0,410-6  m.
Решение:
l = 16 m
S = 0,8 mm2 = 0,810-6  m
Rp = 0,5 
 = 0,410-6  m l
  NR p
NS
N=? R
Rp   R = NRp l 0,4 106  m 16 m
N N 
l SR p 0,8 10-6  m  0,5 
N l
R  N=4
S NS
 Кирхофови закони
Пример:
1,r1
F R1
E 1 = 1,5V, 2 = 21, 3 = 6V
r1 = 3,2 , r2 = 2r1
I1 R2 2,r2
r3 = 0,12 
D I2 C
R1 = 8  , R2 = 15 
I3
A 3,r3 B

I 2 + I3 = I1
D:
ABCDA: 2 – 3 = - I3r3 + I2r3 + I2r2 + I2R2
DCEFD: -2 + 1 = - I2R2 - I2r2 – I1r1 - I1R1
 - 6 + 3 = - 0,12 I3 + 6,4 I2 + 15 I2
-3 + 1,5 = -15 I2 – 6,4 I2 – 3,2 I1 – 8 I1
-3 = - 0,12 I3 + 21,4 I2
I 1 = I2 + I3
-1,5 = -21,4 I2 – 11,2 I1
-1,5 = -21,4 I2 – 11,2 (I2 + I3)
-1,5 = -32,6 I2 – 11,2 I3 I2 = - 0,137 A
-3 = - 0,12 I3 + 21,4 I2
I1 = 0, 396 A
I3 = 0,533 A
Задача 23: На сликата е прикажана шема на сложен струен круг.
Одреди ја јачината на струјата низ отпорниците ако:
1 = 2,1 V
2 = 6,3 V D I1 C I2 F
R1 R2
r1 = 0,01  I3
r2 = 0,03 
R1 = 1  R4 2,r2
1,r1
R2 = 2 
R3 = 1  R3
A B E
R4 = 10 
I 2 + I3 = I1
D:
ABCDA: 1 = I1R1 + I1r1 + I3R4
BEFCB: 2 = I2R3 + I2r2 + I2R2 – I3R4
2,1 = I1 + 0,01I1 + 10I3
6,3 = I2 + 0,03I2 + 2I2 – 10I3
2,1 = 1,01I1 + 10I3 I1 = I2 + I3
6,3 = 3,03I2 – 10I3
2,1 = 1,01(I2 + I3 ) + 10I3
2,1 = 1,01I2 + 1,01I3 + 10I3
2,1 = 1,01I2 + 11,01I3 I1 = 2,08 A
6,3 = 3,03I2 – 10I3
I2 = 0 A
I3 = 2,08 A
Задача 24: Електрична јагула произведува електромоторна
сила со помош на биолошки клетки. Секоја од тие клетки
има внатрешен отпор 0,25  и дава електромоторна сила
0,15 V. По 5000 такви клетки се споени во серија, а 40
такви серии се споени паралено.
Колкаве вкупниот напон кој може да го произведе јагулата?

1 = 0,15 V, N1 = 5000

 = N1· 1 = 5000 · 0,15 V,  = 750 V

а) Кога јагулата ги активира клетките помеѓу клавата и опашот
потекува струја со помош на која го убива пленот.
Колква е јачината на струјата ако земеме дека отпорот на водата
е 800 ?
r= 0,25  , R = 800  , N2 = 40

 750 V
I  , I = 0,90 A
N 1r 5000  0,25 
R 800  
N2 40
б) Колкава е јачината на струјата низ секоја клетка?

I 0,9 A
I1   , I = 0,02 A
N2 40