ความรู้พืน้ ฐานการพัฒนาตนเอง

ความหมายของการพัฒนาตนเอง

การพัฒนาตนเอง หมายถึง ความปรารถนาจะให้ตนเองได้เป็ นในแบบที่

ตนมีความสามารถ โดยใช้ความสามารถทีม่ อี ยูน่ นั ้ ให้เป็ นประโยชน์มากทีส่ ดุ
เพือ่ สร้างตนเองให้เจริญพัฒนาถึงจุดสูงสุดในด้านต่าง ๆ
เป้ าหมายของการพัฒนาตนเอง
การพัฒนาตนเองจำเป็ นต้องพัฒนาทัง้ ร่างกาย จิตใจ ควบคูก่ นั ไป
ไม่สามารถแยกจากกันได้ แบ่งออกได้เป็ น 2 ด้าน ดังนี้

1. ด้านร่างกาย คือ การพัฒนาร่างกายให้แข็งแรง สมบูรณ์ สามารถ

ต้านทานโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ ได้ มีสขุ ภาพทีแ่ ข็งแรง ซึง่ เป็ นเรือ่ งที่ทำได้
ค่อนข้างง่าย เป็ นรูปธรรม
2. ด้านจิตใจ คือ การพัฒนาคุณลักษณะทางจิตใจให้เป็ นคนดี คนเก่ง
เป็ นเรือ่ งทีก่ ระทำได้คอ่ นข้างยาก และมีความสำคัญต่อการพัฒนาตนเอง
มาก
องค์ประกอบหลักในการพัฒนาตนเอง
การพัฒนาตนเองมีองค์ประกอบหลัก ดังนี้

1. การปรับปรุงตนเอง เช่น การจัดระบบให้กบั ตนเอง การบริหารเวลา

2. การวางแผนชีวติ การวางแผนทีด่ จี ะช่วยให้สามารถพัฒนาตนเองเพือ่
ให้บรรลุเป้าหมายตามแผนทีว่ างไว้
3. ทักษะการสือ่ สาร เลือกการสือ่ สารทีม่ ปี ระสิทธิผลทีเ่ หมาะสมกับ
สถานการณ์ เพือ่ ความก้าวหน้าและความสำเร็จในชีวติ ส่วนตัวและการ
ทำงาน
แนวคิดและความเชื่อพืน้ ฐานในการพัฒนาตนเอง
แนวคิดพืน้ ฐานในการพัฒนาตนเอง
มนุษย์มคี วามแตกต่างกันในด้านต่าง ๆ ทัง้ ด้านสติปญั ญา ความถนัด
ความสามารถ บุคลิกภาพ ความสนใจ ความต้องการ และสิง่ แวดล้อม บางคน
ไม่มคี วามแน่ใจในสิง่ เหล่านี้ จึงไม่สามารถพัฒนาตนเองได้อย่างเสรี ต้องให้
บุคคลอื่นทีม่ คี วามสามารถและประสบการณ์มากกว่าช่วยเหลือในการพัฒนา
ตนเองหรือก้าวพ้นอุปสรรคทีเ่ กิดขึน้ เพือ่ ให้การดำเนินชีวติ ประสบความสำเร็จ
ตามเป้าหมายทีต่ งั ้ ไว้ ดังนัน้ การศึกษาตนเอง การเข้าใจตนเองอย่างแท้จริง
การยอมรับความจริงจึงเป็ นพืน้ ฐานในการพัฒนาตนเองและการเข้าใจผูอ้ ่นื
การอยูร่ ว่ มกับผูอ้ ่นื ล้วนเป็ นปจั จัยในการพัฒนาตนเองทัง้ สิน้
ความเชื่อพืน้ ฐานในการพัฒนาตนเอง
1. มนุษย์ทุกคนมีเอกลักษณ์ มีศกั ยภาพทีม่ คี ณ ุ ค่าเป็ นของตนเอง และทุกคน
สามารถฝึกหัดพัฒนาได้ในทุกเรือ่ ง
2. ไม่มผี ใู้ ดทีม่ คี วามสมบูรณ์ครบหมดทุกด้าน จนไม่สามารถจะพัฒนาได้อกี
3. แม้จะรูจ้ กั ตัวเองดี แต่ในบางเรือ่ งตนเองก็ไม่สามารถจัดการปรับเปลีย่ นได้
ด้วยตนเอง
4. การควบคุมสิง่ แวดล้อมทางกายภาพ ทางสังคม กับการควบคุมความคิด 5.
5. ความรูส้ กึ และการกระทำของตนเอง มีผลกระทบซึง่ กันและกัน
6. อุปสรรคสำคัญของการปรับปรุงและพัฒนาตนเอง คือ การทีไ่ ม่ยอม
7. ปรับเปลีย่ นวิธคี ดิ วิธกี ารปฏิบตั ิ ไม่สร้างนิสยั และฝึกทักษะใหม่ๆ ที่จำเป็ น
8. การพัฒนาตนเองทำได้ตลอดเวลาทีต่ อ้ งการหรือพบปญั หาข้อบกพร่อง
พืน้ ฐานคุณลักษณะส่วนบุคคลที่จำเป็ นในการพัฒนาตนเอง

1. ความรูส้ กึ ว่าตนเองมีเป้าหมายในชีวติ
2. ความรูส้ กึ กล้าทีจ่ ะปฏิสมั พันธ์ทด่ี กี บั ผูอ้ ่นื
3. ความรูส้ กึ เปิดเผยและถ่อมตัว
4. ความรูส้ กึ ศรัทธาและมันคง่
5. ความมีเสน่หใ์ นตนเอง

สรุป พืน้ ฐานคุณลักษณะส่วนบุคคลทีจำ ่ เป็ นในการพัฒนาตนเอง

ต้องมีเป้าหมายและพร้อมปรับตัวเข้าหาผูอ้ ่นื รูจ้ กั สร้างมนุษยสัมพันธ์ทด่ี ี
และพัฒนาตนเองให้เป็ นบุคคลทีม่ เี สน่ห์
ความรู้พืน้ ฐานการพัฒนาตนเอง
ขัน้ ตอนการพัฒนาตนเอง
1. การสำรวจพิจารณาตน
การรับรูส้ ภาพความจริงของตนเอง ชีวติ ความเป็ นอยูป่ จั จุบนั ว่า
่ ลังเผชิญปญั หาหรือไม่ มีความสับสนวุน่ วายใจ ภาวะ
อยูใ่ นสภาวะทีกำ
เครียดใด ๆ หรือมีภาวะจำเป็ นในด้านใดบ้าง การพิจารณาสภาพปญั หา
ความต้องการของตนเอง จะมีประโยชน์ต่อการกำหนดลักษณะปญั หา
หรือพฤติกรรมเป้าหมายต่อไป
2. การวิเคราะห์จุดเด่น จุดบกพร่องของตนเอง

การวิเคราะห์จุดเด่นจุดบกพร่องของตนเอง เป็ นการทำความเข้าใจ

ประเมินสภาพทางร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคม และความสามารถของ
ตน จากขัน้ ตอนที่ 1 เพือ่ จำแนกลักษณะบุคลิกภาพหรือลักษณะ
พฤติกรรมทัง้ ส่วนทีด่ ี และส่วนทีเ่ ป็ นปญั หาอุปสรรคของการดำเนินชีวติ
โดยมีจุดมุง่ หมายเพือ่ กำหนดทิศทางการปรับปรุง และพัฒนาตนเองว่าจะ
ลดลักษณะพฤติกรรมใด และปรับปรุงพฤติกรรมใด
3. กำหนดปญั หาและพฤติกรรมเป้าหมาย
เป็ นการพิจารณาความชัดเจน จัดลำดับคุณลักษณะของพฤติกรรมที่
จะปรับปรุงและพัฒนาซึง่ มีความสำคัญต่อตนเองมากทีส่ ดุ สภาพปญั หา
เกีย่ วข้องกับอะไร มีสาเหตุมาจากไหน โดยทัวไปแยกแยะเป็
่ นกลุม่
ใหญ่ๆ ได้แก่
1. ปญั หาทีเ่ กิดจากความคิด
2. ปญั หาทีเ่ กิดจากอารมณ์หรือความรูส้ กึ
3. ปญั หาเชิงพฤติกรรม
4. ปญั หาความขัดแย้ง
4. การรวบรวมข้อมูลพืน้ ฐาน

การรวบรวมข้อมูลพืน้ ฐานทีเ่ กีย่ วข้องกับปญั หา จะช่วยให้เข้าใจ

พฤติกรรมเป้าหมายทีถ่ กู ต้อง และเป็ นแนวทางการเลือกวิธกี ารปรับปรุง
ตนเองทีเ่ หมาะสมต่อไป สาเหตุของปญั หา วิธกี ารป้องกัน วิธกี ารแก้ไข
ปญั หา โดยการศึกษาค้นคว้าจากแหล่งข้อมูลทีห่ ลากหลาย มาจากกา
รสังเกตุและบันทึกพฤติกรรมเป้าหมาย และวิธวี เิ คราะห์พฤติกรรม
5. การเลือกเทคนิควิธแี ละวางแผนการพัฒนา

การเลือกเทคนิควิธแี ละวางแผนการพัฒนา ใช้วธิ ฝี ึกปรับเปลีย่ น

พฤติกรรมหรือปรับเปลีย่ นความคิด การวางแผนการพัฒนาตนเอง ควร
กำหนดเวลาทีส่ อดคล้องกับเป้าหมาย สิง่ ทีเ่ ป็ นอุปสรรคของการพัฒนา
ตนเอง เกิดจากความเคยชิน ขาดวินยั ในการวางแผนปรับปรุงตนเองให้
กำหนดวัตถุประสงค์ระยะสัน้ หรือระยะยาว
6. การทดลองปรับปรุงพัฒนา
การทดลองปรับปรุงพัฒนา เป็ นการดำเนินการตามแผนและระยะ
เวลาทีกำ
่ หนดไว้ ซึง่ ต้องมีความมุง่ มันให้
่ บรรลุความสำเร็จ และให้กำลัง
ใจมีรางวัลตอบแทนตนเองด้วย

7. การประเมินผลและขยายผลการพัฒนา
การประเมินผลและการขยายผลการพัฒนา เป็ นการติดตามผล
ว่าการปรับปรุงและพัฒนาบรรลุความสำเร็จเพียงใด ให้พจิ ารณาปญั หา
อุปสรรคทีเ่ กิดขึน้ แล้วทบทวนประเมินผลตนเอง หรือวิเคราะห์ตนเอง
ใหม่ เพือ่ จะได้หาทางปรับปรุงแก้ไขวิธกี ารพัฒนาตนเองต่อไป และควร
ขยายผลการพัฒนาไปยังพฤติกรรมอื่น ๆ อีก
ประโยชน์ ของการพัฒนาตนเอง
1. ประโยชน์ต่อตนเอง การทีส่ ามารถพัฒนาตนเองเป็ นผูม้ คี ณ
ุ ภาพได้จะ
ช่วยทำให้
- พึง่ พาตนเองได้ ตลอดจนเป็ นทีพ่ ง่ึ ของครอบครัว
- สามารถใช้ความรู้ ความคิดและปญั ญาแก้ไขปญั หาได้อย่างมีสติ - มี
ความอดทนและยอมรับเหตุการณ์ต่าง ๆ ทีเ่ กิดขึน้ ได้ดี
- เกิดความรู้ ทักษะใหม่ ๆ และความคิดสร้างสรรค์
- มีมนุษยสัมพันธ์กบั ผูอ้ ่นื เป็ นอย่างดี
- ปรับตัวและดำเนินชีวติ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- ทำหน้าทีไ่ ด้เหมาะสมกับบทบาทของตนเองอย่างเต็มศักยภาพ
2. ประโยชน์ต่อผูอ้ ่นื ส่งผลให้ตนเองอยูร่ ว่ มในสังคมได้อย่างเหมาะสม
สังคมเข้มแข็งและมีความสุข

3. ประโยชน์ต่อประเทศชาติ เมือ่ ตนเอง สังคมมีคณุ ภาพ ประเทศชาติก็

จะเจริญก้าวหน้าและมีความมันคงทั
่ ง้ ในด้านเศรษฐกิจ การเมือง สังคม
และวัฒนธรรมได้อย่างรวดเร็ว บุคคลเป็ นทรัพยากรทีเ่ ป็ นป จั จัยสำคัญ
ทีส่ ดุ ต่อการพัฒนาประเทศในทุก ๆ ด้าน
 
การวางแผนพัฒนาตนเอง
1. การกำหนดเป้าหมาย
2. ฝึกกำหนดเป้าหมาย แนวทางหนึ่งในการกำหนดเป้าหมายอย่าง
เหมาะสมและสามารถทำได้จริง คือ “SMARTS” ดังนี้
- Simple and Specific ง่ายและเจาะจง
- Measurable วัดผลได้
- Attainable สามารถบรรลุผลได้
- Results กำหนดผลลัพธ์ได้
- Time Limit กำหนดระยะเวลา
- Shared แจ้งให้ผอู้ ่นื ทราบ
3. ระบบสนับสนุนสำหรับตนเอง
การพัฒนาตนเองสู่ความสำเร็จ
ปัจจัยความสำเร็จในการพัฒนาตนเอง
1. ตัง้ เป้าหมายชีวติ ทีช่ ดั เจน 7. มีความรับผิดชอบสูง
2. กล้าทีจ่ ะเปลีย่ นแปลงตนเอง 8. ควบคุมอารมณ์ได้ดี
3. มีความทะเยอทะยานอย่างเหมาะสม 9. คิดในแง่ดี
4. ไม่กลัวความล้มเหลว 10. มีภาวะความเป็ นผูนำ
้ สูง
5. มีความมุง่ มัน่ 11. ให้ความสำคัญกับ
6. รับฟงั คำวิจารณ์จากผูอ้ ่นื 12. ไม่ประมาทในการใช้ชวี ติ
การฝึ กฝนตนเองเพื่อประสบความสำเร็จ
1. ฝึกให้มคี วามเคยชินหรือเชีย่ วชาญในเรือ่ งต่างๆ
2. ฝึกฝนตนเองเพือ่ เพิม่ พูนความรูห้ รือประสบการณ์มากขึน้ เรือ่ ย ๆ
3. ฝึกสมรรถภาพทางกายและทางใจให้เป็ นผูท้ ส่ี งู้ าน
4. ฝึกฝนความรูต้ ามทีค่ รูอาจารย์สอนหรือแนะนำ
5. ฝึกฝนในการพูดจาให้สามารถพูดได้อย่างดี
6. ฝึกฝนความคิดหรือสมองให้มคี วามสามารถในด้านต่าง ๆ
7. ฝึกกำลังใจให้มคี วามสามารถ ต่อสูก้ บั อุปสรรคของชีวติ ได้ดี
8. ฝึกความเชือ่ มันในตนเองและฝึ
่ กการพึง่ ตนเอง
9. ฝึกฝนการทำงานให้ดขี น้ึ ทัง้ ด้านกำลังคน เงิน และเวลา มีแผนการทำงาน
ทีช่ ดั เจน
10. ฝึกหัดแนะนำสังสอนตนเอง
่
ความสามารถหลักที่สำคัญต่อการฝึ กฝนตนเอง
1. ความฉลาดทางอารมณ์ หมายถึง ความสามารถในการ
ตระหนักรูถ้ งึ ความรูส้ กึ ของตนเองและผูอ้ ่นื เพือ่ การสร้างแรงจูงใจใน
ตนเอง บริหารจัดการอารมณ์ต่าง ๆ ของตนเอง และอารมณ์ทเ่ี กิดจาก
ความสัมพันธ์อ่นื ๆ ได้เป็ นการใช้อารมณ์อย่างมีสติ สามารถควบคุม
อารมณ์ของตนเองในการทีจ่ ะรับรูเ้ ข้าใจ นำมาพัฒนาตนโดยประยุกต์ใช้
เพือ่ อยูใ่ นสังคมได้อย่างราบรืน่
แนวคิดของการพัฒนาความฉลาดทางอารมณ์

ความฉลาดทางอารมณ์พฒ ั นาขึน้ ได้ โดยมีวธิ กี ารพัฒนาทางอารมณ์

ทัง้ 5 ประการ คือ
1. การรูจ้ กั ควบคุมอารมณ์ตนเอง
2. การจัดการกับอารมณ์ของตนเอง
3. การสร้างแรงจูงใจให้ตนเอง
4. การหยังรู ่ อ้ ารมณ์ผอู้ ่นื
5. การรักษาสัมพันธภาพทีด่ ตี ่อกัน
2. การเรียนรู้ด้วยตนเอง
หมายถึง การมีเป้าหมายและวัตถุประสงค์ของการเรียนรูเ้ พือ่ ทีจ่ ะนำ
ไปปรับปรุงตนเอง เพราะในปจั จุบนั เป็ นยุคข้อมูลข่าวสารทีเ่ ปลีย่ นแปลง
ไปอย่างรวดเร็ว จึงต้องมีการปรับตัวอยูต่ ลอดเวลา ไม่วา่ จะอยูท่ ใ่ี ดทำให้
เราได้เรียนรูเ้ ท่าทันผูอ้ ่นื ซึง่ จะส่งผลต่อการทำงานให้สำเร็จตามเป้า
หมายทีกำ ่ หนดไว้
สิง่ จำเป็ นพืน้ ฐานสำหรับการเรียนรูด้ ว้ ยตนเอง ได้แก่
1. ผูเ้ รียนรูต้ อ้ งการความก้าวหน้าและได้รบั ประสบการณ์เพิม่ เติม
2. ผูเ้ รียนรูต้ อ้ งแสวงหา
3. สัญชาตญานการเรียนรูต้ นเอง
3. การพัฒนาบุคลิกภาพ
บุคลิกภาพ เป็ นสิง่ ทีทำ
่ ให้แต่ละบุคคลมีเอกลักษณ์โดดเด่นเฉพาะตัว
ทีแ่ ตกต่างกันออกไป ส่งผลให้ผพู้ บเห็นเกิดความรูส้ กึ ทางใจ หรือส่งผล
ต่ออารมณ์ บุคลิกภาพทีด่ จี งึ เป็ นทัง้ เสน่หแ์ ละอำนาจ และเป็ นทีช่ น่ื ชอบ
ของคนทัวไป ่ ทำให้สามารถติดต่อสือ่ สารกับบุคคลอื่นได้อย่างราบรืน่
บุคลิกภาพ แบ่งออกเป็ น 2 สภาพ คือ
1. บุคลิกภาพภายนอก สามารถสังเกตเห็นหรือสัมผัสได้ดว้ ย
ประสาททัง้ 5 สามารถปรับปรุงเปลีย่ นแปลงได้โดยการฝึกเลียนแบบ
บุคลิกภาพภายนอกทีสำ ่ คัญทีส่ ดุ คือ บุคลิกภาพทางกายและวาจา
2. บุคลิกภาพภายใน คือ บุคลิกภาพทีไ่ ม่สามารถมองเห็นได้ชดั เจน
เป็ นส่วนทีส่ มั ผัสได้คอ่ นข้างยาก และต้องใช้เวลา
 การเริม่ ต้นพัฒนาบุคลิกภาพของตนเอง สามารถสร้างให้เกิดขึน้ ได้
จากสิง่ เหล่านี้ในเบือ้ งต้น คือ
1. วางท่าทางให้ดดู ี
2. แต่งกายให้ดี
3. ยิม้ แย้มแจ่มใส
4. สือ่ ภาษาพูดทีด่ ี
5. ประพฤติตนอยูใ่ นกรอบระเบียบกฏเกณฑ์ของสังคม
ความสำคัญของการเสริมสร้างบุคลิกภาพ

การเสริมสร้างบุคลิกภาพเพือ่ การพัฒนาตนเอง คือ การก้าวเข้าสูข่ นั ้

ตอนลบจุดด้อย เสริมจุดเด่น ซึง่ มีความสำคัญ ดังนี้

1. ความสามารถในการปรับตัว
2. เป็ นทีต่ อ้ งการและยอมรับของกลุม่
3. เกิดความสามารถในการใช้บุคลิกภาพทีง่ ดงาม
บุคลิกภาพที่ดี (จุดเด่น) บุคลิกภาพที่ไม่ดี (จุดด้อย)
“การมองบุคคล” “พันธุกรรม”
“การพูด “สิง่ แวดล้อม”
“การแต่งกาย
“การเดิน”
“การยืน”
“การนัง”่
“การไอหรือจาม”
“การรับประทานอาหาร”
“การหยิบของ”
 การพัฒนาตนเองให้เป็ นผูม้ บี ุคลิกภาพทีด่ จี ะต้องพัฒนาในหลายๆ
ด้านควบคูก่ นั ไป
1. บุคลิกภาพด้านร่างกาย เช่น รับประทานอาหารตามหลักโภชนาการ
ทำให้รปู ร่างดี ออกกำลังกายสม่ำเสมอ พักผ่อนให้เพียงพอ รักษาความสะอาด
ของร่างกาย แต่งกายอย่างเหมาะสม มีทา่ ทางสง่างาม
2. บุคลิกภาพด้านจิตใจ คือ รูจ้ กั เสียสละ มีความเมตตาสงสารแก่ผตู้ ก
ทุกข์ยากไร้ รูจ้ กั ยกย่องชมเชยเมือ่ ผูอ้ ่นื ทำความดี รูจ้ กั ให้อภัยเมือ่ ผูอ้ ่นื ทำผิด
และมีความเชือ่ มันในตนเอง
่
3. บุคลิกภาพด้านอารมณ์ คือ รูจ้ กั ควบคุมอารมณ์ของตนเอง ไม่
หงุดหงิดโกรธง่าย ยิม้ แย้มแจ่มใส มีอารมณ์ขนั สร้างความรูส้ กึ รักผูอ้ ่นื
4. บุคลิกภาพด้านสังคม คือ มีความสามารถในการทำงานร่วมกับผูอ้ ่นื
รับฟงั ความคิดเห็นผูอ้ ่นื
4. ความคิดสร้างสรรค์

ความคิดสร้างสรรค์เป็ นพลังขับเคลือ่ นให้ตนเองก้าวสูก่ ารทำงานทีสำ

่ เร็จ
และมีความสุข การสร้างความคิดสร้างสรรค์ทางบวกให้เกิดขึน้ จะส่งผลต่อ
สังคมรอบข้าง ไม่วา่ จะเป็ นเพือ่ นร่วมงาน องค์กร หน่วยงาน ตลอดจนถึง
คนในครอบครัวและเพือ่ น ๆ อีกด้วย
เทคนิคสำคัญในการสร้างความคิดเชิงบวก

1. การเต็มใจยอมรับความผิดชอบทัง้ หมด
2. การมองทัศนคติแง่ดี
3. สร้างแรงจูงใจตนเอง
4. สร้างพฤติกรรมความเชือ่ มันเชิ ่ งบวก
5. มีศาสตร์และศิลป์
6. มีศรัทธาเป็ นพลังชีวติ ศรัทธาต่อตนเอง ศรัทธาต่อองค์กรตนเอง
่ เ่ ป้าหมายชีวติ
7. ความมุง่ มันสู
8. สามารถปรับตัวกับสถานการณ์ใหม่ ๆ
9. มีบุคลิกภาพทีม่ งุ่ สูค่ วามสำเร็จ
ลักษณะของผูท้ ี่มีความคิดสร้างสรรค์ทางบวก
1. พฤติกรรมทีส่ ร้างสรรค์
- ชืน่ บาน สดใส
- ศรัทธาคนรอบข้าง
- สนใจทำสิง่ ใหม่ ๆ รอบข้าง ไม่หยุดอยูก่ บั ที่ - มี
ความกระตือรือร้น
- เอือ้ เฟื้อต่อผูอ้ ่นื มีจติ ใจกว้างขวาง - รูจ้ กั กาละ
เทศะ สิง่ ใดควรทำ สิง่ ใดไม่ควร
2. คำพูดทีส่ ร้างสรรค์
- พูดให้กำลังใจและแสดงความชืน่ ชม
- พูดให้เกียรติผอู้ ่นื ไม่วา่ จะเป็ นผูใ้ หญ่หรือเด็กกว่า - พูด
แสดงความชืน่ ชม
ขัน้ ตอนวิธีคิดเพื่อสร้างทัศนคติเชิงบวก

1. คิดถึงอนาคต
2. คิดถึงการกระทำ
3. คิดถึงความก้าวหน้า
4. คิดถึงสิง่ ดีเลิศ
5. คิดถึงผลทีไ่ ด้รบั
6. คิดถึงเป้าหมาย
7. คิดถึงทางแก้ปญั หา
 การพัฒนาตนเอง หมายถึง กระบวนการทีบ่ ุคคลเสริมสร้าง พัฒนา
ศักยภาพ ทักษะความรูแ้ ละลักษณะของตนเองให้มคี วามรูค้ วามสามารถ
มีพฤติกรรมและการปฏิบตั ติ นได้อย่างเหมาะสมกับวัยและสถานการณ์
แวดล้อม เพือ่ เป็ นทรัพยากรทีม่ คี ณ
ุ ค่าของสังคมหรือองค์กรทีอ่ ยูร่ ว่ มกัน
การพัฒนาตนเองจึงเป็ นสิง่ สำคัญสำหรับมนุษย์ทช่ี ว่ ยให้มนุษย์สามารถ
ตอบสนองความปรารถนาส่วนบุคคลทีจ่ ะพัฒนาตนเอง เพือ่ ให้มี
คุณลักษณะและความสามารถทีจ่ ะดำเนินชีวติ ด้วยความราบรืน่ และมี
ประสิทธิภาพ ซึง่ จะเป็ นประโยชน์ต่อสังคมส่วนรวม
 เป้าหมายของการพัฒนาตนเอง คือ การพัฒนาทางด้านร่างกาย และ
การพัฒนาทางจิตใจ โดยมีความเชือ่ ว่าบุคคลมีความสามารถในการ
พัฒนาตนเองได้ แนวคิดในการพัฒนาตนเอง เป็ นความเข้าใจต่อ
พฤติกรรมของบุคคล เกิดจากแนวคิดสำคัญทัง้ ทางด้านความฉลาดทาง
อารมณ์ การเรียนรูด้ ว้ ยตนเอง การพัฒนาบุคลิกภาพ ความคิดสร้างสรรค์
ทางบวก โดยแต่ละด้านมีวธิ กี ารแนวทางในการพัฒนาตนเอง ซึง่ จะต้อง
ตระหนักถึงความจำเป็ น การวิเคราะห์ และการวางแผนพัฒนาตนเอง
เพือ่ ให้บรรลุถงึ เป้าหมายได้ถกู ทิศทางและอย่างรวดเร็ว เพือ่ ประโยชน์ต่อ
ตัวบุคคล ต่อคนอื่น และต่อประเทศชาติดว้ ย