ARALING

PANLIPUNAN
7
• 2. LUGAR
- TINUTUKOY ANG LUGAR ANG MGA PISIKAL NA KAANYUANG KATANGI-KATANGI SA ISANG POOK, KABILANG ANG
TOPOGRAPIYA.

TOPOGRAPIYA- AY ANG PAG-AARAL SA AYOS NG MGA PISIKAL NA KATANGIAN NG ISANG LUGAR, KABILANG ANG
HUGIS, SUKAT, AT ANYO NITO. PINAG-AARALAN SA TOPOGRAPIYA ANG MAGKAKAIBANG MGA ANYONG LUPA AT
ANYONG TUBIG SA MGA LUGAR.

3. REHIYON
- UPANG MAS MAUNAWAAN ANG HEOGRAPIYA, MADALAS NA PINAGBUBUKOD-BUKOD NG MGA DALUBHASA ANG
MGA BAHAGI NG DAIGDIG NA MAGKAKATULAD SA ISA’T ISA.
-HINAHATI ANG MGA HEOGRAPIKONG REHIYON BASE SA MGA KATANGIANG PISIKAL NG MGA LUGAR SA DAIGDIG O
NG MGA KATANGIANG PANGKULTURA NG MGA NAKATIRA SA MGA LUGAR NA IYON. ISANG HALIMBAWA NG
REHIYON ANG KONTINENTE. KAHIT NASA IISANG MASA NG LUPAIN NG ASYA, EUROPA, AT APRIKA, MINARAPAT NG
MGA NAUNANG DALUBHASA NG HEOGRAPIYA NA KILALANIN ANG PAGKAKAIBA NG MGA ITO, PARTICULAR NA SA
KANILANG MGA KULTURA. GAYUNDIN ANG GINAWA SA PINAGBUKOD NA MGA KONTINENTE NG HILAGA AT TIMOG
AMERIKA.
• 4. PAGGALAW O PAGKILOS
- HINDI LAMANG NAKATUON SA PISIKAL NA KATANGIAN NG MUNDO ANG
HEOGRAPIYA. NASASAKLAW RIN NITO ANG UGNAYAN NG TAO, KASAMA ANG
PAGGALAW AT PAGKILOS NG TAO SA MUNDO. KABILANG SA MAHAHALAGANG
PINAG-AARALAN SA HEOGRAPIYA ANG MIGRASYON O ANG PAGLIPAT NG TAO NG
TIRAHAN MULA SA KANILANG KINAGISNANG LUPAIN PATUNGO SA IBANG
LUGAR.

ILAN SA MGA KATANUNGAN BINIBIGYANG-KASAGUTAN NG MGA DALUBHASA SA

PAG-AARAL NG MIGRASYON AY ANG MGA SUMUSUNOD:

a. ANO ANG SANHI NG MIGRASYON?

b. ANO ANG NAGDUDULOT SA PAGPAPASAYA NG MGA TAONG LUMIPAT NG
TIRAHAN?
c. ANO ANG KASALUKUYANG POPULATION DENSITY O DAMI NG TAO0 SA ISANG
D. SA DAMI NG MGA TAONG DUMARAYO MULA SA IBA’T IBANG MGA LUGAR,
KAKAYANIN PA BA NG ISANG PARTIKULAR NA LUNGSOD AT NG MGA YAMANG LIKAS
NITO NA MATUGUNAN ANG PANGANGAILANGAN NG LAHAT?
E. ANO ANG NAGIGING EPEKTO NG MIGRASYON SA MGA NILILINISANG LUGAR NG
MGA TAO?
F. NAKABUBUTI BA SA MGA NAKATIRA SA NILISANG LUGAR ANG PAGKAUNTI NG MGA
KAKOMPETENSYA SA MGA YAMANG LIKAS, O MAS NAKASAMA PA SAPAGKAT
KAAKIBAT NITO ANG PAGKAUNTI NG MGA YAMANG TAO SA LUGAR?

5. INTERAKSYON NG TAO AT KAPALIGIRAN

- ANG PISIKAL NA KATANGIAN NG KAPALIGIRAN ANG NAGDIDIKTA SA PAMUMUHAY
NG TAO SAPAGKAT DITTO SIYA KUMUKUHA NG KANYANG MGA PANGUNAHING
PANGANGAILANGAN. DAHIL DITO, PINAG-AARALAN DIN ANG PAKIKIAYON NG TAO
SA MGA PAGBABAGO SA KANYANG MGA PANGUNAHING KAPALIGIRAN.
• 1.2 ANG ASYA AT ANG MGA KATANGIANG PISIKAL NITO
- NAPAPALIBUTAN ANG ASYA NG LUPAIN NG RUSSIA SA HILAGA; NG KARAGATANG
PASIPIKO SA SILANGAN; NG KARAGATANG INDIAN AT DAGAT ARABE SA TIMOG; AT
NG DAGAT PULA AT DAGAT MEDITERRANEAN SA KANLURAN.

AYON SA HEOGRAPIYANG REHIYON

AYON SA STATISTICS DIVISION NG UNITED NATIONS, MAY LIMANG HEOGRAPIKONG

REHIYON ANG ASYA: HILAGANG ASYA, TIMOG ASYA, AT KANLURANG ASYA.

HILAGANG ASYA (GITNANG ASYA)

-MADALAS TAWAGING “GITNANG ASYA” ANG REHIYON NG HILAGANG ASYA
SAPAGKAT NAPAGIGITNAAN ITO NG MGA REHIYON NG SILANGAN, KANLURAN, AT
TIMOG ASYA.
SILANGANG ASYA
- NASASAKOP NG SILANGANG ASYA ANG 28% NG LUPAIN NG ASYA. ITO RIN ANG MAY
PINAKAMALAKING POPULASYON SA KONTINENTE. NARIRITO RIN SA REHIYONG ITO ANG
MGA BANSANG MAY PINAKAMALAKING EKONOMIYA SA KASALUKUYAN.

TIMOG-SILANGANG ASYA
- NAHAHATI SA DALAWANG REHIYON ANG TIMOG-SILANGANG ASYA: SA MAINLAND, O
ANG BAHAGI NA NAKADIKIT SA PANGUNAHING KALUPAAN NG ASYA (KUNG SAAN
KABILANG ANG MYANMAR, THAILAND, LAOS, CAMBODIA, AT VIETNAM); AT SA
MARITIME, O ANG MGA KAPULUANG MALAPIT NA SA KARAGATANG PASIPIKO
(MALAYSIA, SINGAPORE, INDONESIA, BRUNEI, TIMOR-LESTE, AT PILIPINAS).

TINATAWAG DING INDOCHINA ANG BAHAGING MAINLAND DAHIL SA MAGKAHALONG

IMPLUWENSYA NG INDIA AT TSINA SA KULTURA NG MGA BANSA ROON.
• -ANG MGA HANGGANAN NG TIMOG-SILANGANG ASYA AY ANG TSINA SA HILAGA; ANG
INDIA SA KANLURAN; AT ANG DAGAT TIMOR SA TIMOG NA NAGHIHIWALAY SA REHIYON
AT SA AUSTRALYA.
- ANG LAHAT NG BANSA SA REHIYONG ITO AY KABILANG SA IISANG SAMAHAN NA
NAGLALAYONG MAPAGKAISA ANG MGA TIMOG-SILANGANG ASYANONG BANSA, ANG
ASSOCIATION OF SOUTHEAST ASIAN NATIONS (ASEAN).

TIMOG ASYA
- NAGSISILBING PISIKAL NA HANGGANAN NG TIMOG ASYA ANG MGA BULUBUNDUKIN NG
HIMALAYA AT HINDU KUSH, NA NAGHIHIWALAY RITO SA HILAGA AT SILANGANG ASYA.

KANLURANG ASYA
- MAS KILALA BILANG GITNANG SILANGAN O MIDDLE EAST, ANG KANLURANG ASYA AY
ANG BAHAGI NG ASYA NA PINAKAMALAPIT SA MGA KONTINENTE NG EUROPA AT APRIKA.
-NAHIHIWALAY ANG REHIYONG ITO SA KONTINENTE NG EUROPA DAHIL SA
BULUBUNDUKING CAUCASUS. ANG TANGWAY NG SUEZ SA EGYPT ANG
NAGSISILBING HANGGANAN NG KANLURANG ASYA SA APRIKA. MARAMING
ANYONG TUBIG ANG NAKAPALIGID SA REHIYONG ITO, KABILANG ANG DAGAT
MEDITERRANEAN, DAGAT PULA, AT DAGAT ARABE. MALAKING BAHAGI NG
REHIYON NA ITO ANG BINUBUO NG MGA DISYERTO.

KATULAD NG HILAGANG ASYA, NANGINGIBABAW SA KANLURANG ASYA ANG

PANINIWALA SA ISLAM, LIBAN NA LAMANG SA BANSANG ISRAEL NA ESTADO NG
MGA HUDYO, MARAMI NANG NARANASANG DIGMAAN AT SIGALOT ANG
REHIYONG ITO (NA NAGAGANAP PA RIN HANGGANG SA KASALUKUYAN), DULOT
NG MGA TUNGGALIAN SA RELIHIYON AT SA PAG-AAGAWAN NG MGA LIKAS NA
YAMAN.
• ISABUHAY NATIN
PUMILI NG ISANG BANSA SA ASYA (LIBAN SA PILIPINAS) AT GUMAWA NG ISANG
PANANALIKSIK TUNGKOL SA HEOGRAPIYA NITO.
SURIIN ITO AYON SA LIMANG TEMA NG HEOGRAPIYA: LOKASYON, LUGAR,
REHIYON, PAGGALAW O PAGKILOS, AT INTERAKSYON NG TAO AT KAPALIGIRAN.
GAMITIN ANG MGA SUMUSUNOD NA MGA GABAY NA KATANUNGAN:
1. LOKASYON. ANO ANG LOKASYON NG BANSANG ITO, AYON SA KANYANG TIYAK
AT RELATIBONG LOKASYON?
2. LUGAR. SA PAANONG PARAAN MAISASALARAWAN ANG HUGIS, SUKAT AT
KAANYUAN NG BANSANG ITO? ANO-ANO ANG PINAKAMAHALAGANG MGA
ANYONGH LUPA AT ANYONG TUBIG NA MATATAGPUAN DITTO?
3. REHIYON. SA ALING REHIYON NG ASYA NAPAPABILANG ANG BANSANG ITO? ANO
ANG PAGKAKAHAWIG NITO SA IBANG MGA BANSANG KABILANG SA KANYANG
REHIYON?
• 4. PAGGALAW O PAGKILOS. MAS MARAMI BANG NAGPUPUNTA SA BANSANG ITO
O UMAALIS BILANG MIGRANTE? ANO KAYA ANG DAHILAN NG GANITONG DALOY
NG MIGRASYON?
• 5. INTERAKSYON NG TAO AT KAPALIGIRAN. PAANO UMAANGKOP ANG TAO SA
KANILANG KAPALIGIRAN SA BANSANG ITO? TUMUKOY NG DALAWANG
KONKRETONG HALIMBAWA NG PAGHUBOG NG HEOGRAPIYA SA KULTURA NG
MGA TAGAROON. SA PAANONG PARAAN NAMAN NAPAPANGALAGAAN NG MGA
TAGAROON ANG BALANSENG EKOLOHIKAL NG KANILANG SA KASALUKUYANG
PANAHON?