KOLONIALIZM W

AZJI
Od początku epoki odkryć geograficznych na
przełomie XV i XVI wieku w Azji swoje wpływy
poszerzały państwa europejskie, co ostatecznie w
XIX wieku doprowadziło do kolonialnego podboju
państw azjatyckich. Rosja podbiła Syberię i Azję
Środkową, Wielka Brytania – Indie i Hongkong,
Francja – Indochiny, Holandia – Indonezję,
Portugalia – Makau. W drugiej połowie XIX wieku
na wpływy europejskie otworzyła się Japonia i
rozpoczęła rywalizację z Rosją o dominację w
Mandżurii i Korei.
CHINY
Doszło do wybuchu tzw. "wojny opiumowej". Chińczycy
nie mogli tej wojny wygrać, ponieważ przez wieki
ich państwo nie rozwijało się tak szybko, jak mocarstwa
europejskie, ale żyło w realiach średniowiecznych.
Konsekwencją przegranej wojny było zajęcie przez
Anglików Hongkongu i wprowadzenie wojsk do kilku
ważnych portów, a także wysokie odszkodowanie.
Wymuszono na Chinach wolny handel, co sprawiło,
że zostały one spenetrowane przez Europejczyków
(a później także USA i Japonię). Państwa te podzieliły
pomiędzy sobą Chiny na kilka części, tworząc w ten
sposób własne strefy wpływów.
Wojny opiumowe to trzy wojny prowadzone przeciwko
Chinom:
1.Wielkiej Brytanii 1839–1842 oraz
2.Wielkiej Brytanii i Francji w latach 1856–1858,
3.Wielkiej Brytanii i Francji w latach 1859–1860.
Ich celem była dalsza ekspansja polityczna i gospodarcza
tych mocarstw na terytorium Chin. Bezpośrednią
przyczyną wojen, pretekstem, stało się zniszczenie przez
władze chińskie ładunku opium z kontrabandy brytyjskiej.
Wojny opiumowe zakończyły się klęską
Chin. Na mocy traktatów w Nankinie
(1842), Tianjinie (1858) i Pekinie (1860)
utraciły na rzecz Wielkiej Brytanii wyspę
Hongkong i przylegający doń półwysep
Kowloon, musiały otworzyć dla okrętów
angielskich i francuskich większość
swoich portów morskich, zalegalizować
handel opium, oraz zapłacić wysokie
kontrybucje. Wykorzystując osłabienie
Chin, USA i Rosja wymusiły wówczas
podobne ustępstwa, a sama Rosja
dodatkowo znaczne nabytki terytorialne.
 Pierwsza wojna opiumowa
trwała w latach 1839-1842.
W 1839 roku, na polecenie cesarza, władze Kantonu
zarekwirowały i spaliły około 20 tys. skrzyń opium. W wyniku
tego wydarzenia rząd Wielkiej Brytanii wszczął karną wojnę
przeciwko Chinom. Eskadra okrętów brytyjskich zaatakowała
Kanton, a oddziały piechoty zajęły port, a później także szereg
innych miast przybrzeżnych, łącznie z Szanghajem. Jako że
Brytyjczycy dysponowali znacznie nowocześniejszym
uzbrojeniem, Chińczycy nie potrafili się im przeciwstawić i
musieli skapitulować.
 JAPONIA
Zupełnie inną drogą niż Chiny, poszła w XIX wieku
Japonia. Tam również przez długi czas istniały
średniowieczne stosunki społeczno-ekonomiczne.
Rządziła grupa najbogatszych feudałów, a na czele
państwa stał szogun, który był wodzem armii.
Odcięta od świata zewnętrznego Japonia, w XIX
wieku stanęła przed zagrożeniem, gdy do
jej wybrzeży zaczęły dopływać okręty europejskie.
Japończycy zdawali sobie sprawę z tego, że kontakty
z nimi mogą doprowadzić do utraty ich niezależności,
dlatego zabraniali Europejczykom schodzić na ląd.
OKRES
MEIJI
Cesarz unowocześnił gospodarkę,
wykorzystując wzory zagraniczne.
Zreformowano wojsko, utworzono groźną
flotę wojenną. Wprowadzono obowiązek
szkolny i zakładano uniwersytety, a przede
wszystkim zniesiono przywileje feudalne
i wprowadzono możliwość wyboru zawodu.
Japonia stała się monarchią konstytucyjną,
ale faktycznie rządził cesarz. Co warto
podkreślić, zachowano przy tym japońską
kulturę.
 INDIE
Indie Brytyjskie to region w Azji,
który w latach 1858–1947 był pod
władzą Brytyjczyków. Składał się z
obecnych Indii, Pakistanu, Nepalu,
Bangladeszu oraz części Bhutanu i
Mjanmy.
Były one największą i najludniejsza
kolonia Brytyjczyków nazywaną
,,perła w koronie brytyjskiej”. W
1765 roku Brytyjska Kompania
Wschodnioindyjska przejęła
kontrolę nad wschodnimi regionami
Półwyspu Indyjskiego, a następnie
opanowała kolejne tereny. W
połowie XIX wieku zarządzanie nad
całymi Indiami przejęły władze w
Londynie.
 Francuzi z kolei zajęli Indochiny. Początkowo
wystali tam wojsko, które oficjalnie miało chronić
miejscowych katolików. Ostatecznie opanowało
Wietnam, Laos i Kambodżę, z których utworzono
w 1887 r. podległy Francji Związek Indochiński.
Swoje najważniejsze posiadłości kolonialne w
Azji miała tez Holandia. Pod jej kontrolą
pozostawała dzisiejsza Indonezja. Najrozleglejsze
tereny w Azji podbita jednak Rosja, która
skolonizowała prawie wszystkie sąsiadujące z nią
obszary: Azje Centralna, Kaukaz i Syberie.
Podbite syberyjskie pustkowia stały się
największa kolonia karna na świecie.