PAGELARAN

WAYANG PURWA
DYAH HANGGRAHENI P, S.PD
PANGERTOSAN WAYANG
Wayang saka tembung “Ma Hyang” kang tegese kanggo Gusti Allah. Ana uga kang ngandharake
wayang kuwi tegese wujud wewayangan (bayangan) amarga kang ditonton kuwi wewayangan
saka boneka kulit kang kesorot lampu.
PIRANTI PAGELARAN WAYANG
Piranti Makna
Wayang Gegambaraning manungsa
Kelir Gegambaraning jagad
Blencong Gegambarning srengenge
Gamelan Gegambaraning swasana ing alam donya
Debog Gegambaraning bumi panggonane manungsa
Kotak Kanggo nyimpen wayang sakdurunge lan sakwise dipentaske, nggambarake
menawa manungsa nang donya mung sedhela
Simpingan Wayang kang jejer-jejer ing sakiwa-tengene kelir
Gunungan Gegambaraning gunung, alas, geni, prahara, banyu. Gunungan uga kanggo
tandha pambuka lan panutuping pagelaran saha tandha pergantian babak
Cempala-keprak Ngatur tempo saha nguripke swasana
PARAGA ING PAGELARAN
WAYANG
Paraga Tugas
Dalang Minangka sutradara, pemain, pengisi swara,
pengatur pagelaran
Pengrawit/ wiyaga/ wirapradangga Tukang tabuh gamelan
Sinden /swarawati Penyanyi
Panyimping Asisten dalang
ISTILAH ING PEWAYANGAN
Istilah Tegese
Jaturan Prolog
Ada-ada Kidungane dalang arep nyritake wayang
Antawacana Lagu cengkoke swara siji-sijining wayang
ALUR PAGELARAN WAYANG
PURWA
Jejer
Kedhatonan
Paseban jaban
Bodholan
Jejer sabrangan
Perang gagal
Gara-gara
Perang kembang
Perang brubuh
Tancep kayon
 Cempala

Gunungan

Keprak