Professional Documents
Culture Documents
K FCreselle FEme Ve Ekonomik DD FEbirlikleri
K FCreselle FEme Ve Ekonomik DD FEbirlikleri
K FCreselle FEme Ve Ekonomik DD FEbirlikleri
EKONOMİK İŞBİRLİKLERİ
Prof. Dr. Semra AYTUĞ
KÜRESELLEŞME VE EKO. İŞBİRLİKLERİ
Bugün gelinen nokta küreselleşen bir kültür, sosyal ve siyasal olarak
bütünleşen ve homojenleşen bir dünyadır.
Bunlardan biri “evrensel yaklaşım” olarak ifade
edilebilir;
Avrupa Konseyi
Birleşmiş Milletler
OECD
ASEAN
MERCOSUR
G8
G20
DÜNYA BANKASI
II.Dünya Savaşı'nın ardından 1945 yılında Uluslararası Yeniden Yapılanma ve
Kalkınma Bankası (International Bank for Reconstruction and Development) adıyla
kurulmuş, 1947 yılında Birleşmiş Milletler'in özerk uzman kuruluşlarından biri olma
özelliği kazanmıştır.
Zaman içinde bir grup haline gelerek Dünya Bankası Grubu (World Bank Group)
adını alan kuruluşun bünyesinde beş ana kurum yer almaktadır.
1 Ocak 1995'te kurulmuştur.
GATT, herhangi bir kurumsal yapısı olmayan ve kuruluşundaki amacı 1940'ta Uluslararası Ticaret
Örgütü'nü kurmak olan ve bu amaçla çeşitli kuralları içeren çok taraflı bir anlaşmadır,
GATT, geçici olarak kurulmuş ve 40 yıllık bir faaliyetten sonra anlaşmaya taraf olan hükümetler
GATT'ı sürekli bir anlaşmaya çevirmek istemişlerdir. WTO taahhütleri buna karşın sürekli bir
karakter taşımaktadır,
GATT kuralları sadece mal ticaretini kapsarken, WTO mal ticaretinin yanında, hizmetler ticareti ve
yapıya dönmüştür. WTO'yu oluşturan anlaşmalar ise neredeyse tamamı çok taraflıdır ve taahütler
üyelerin tamamını bağlamaktadır,
WTO, GATT'a göre anlaşmazlıkların çözümünde daha hızlı çalışan, otomatik mekanizmalara
sahiptir.
ULUSLARARASI PARA FONU
1944 yılında ABD'nin New Hampshire
eyaletindeki Bretton Woods’da kurulan ve 1947'de fiilen
çalışmaya başlayan milletlerarası ekonomik meselelerle
uğraşan bir teşkilattır.
IMF, küresel para işbirliği, finansal istikrarı sağlamak,
bulunmaktadır.
ULUSLARARASI PARA FONU
Amaçları:
Milletlerarası ticaretin dengeli şekilde gelişmesini üye
olmak;
Kambiyo istikrarını kurmak ve tek taraflı değer
sağlamak.
Avrupa Konseyi (İngilizce: Council of
Europe; Fransızca: Conseil de l'Europe)
1949 yılında Avrupa çapında insan hakları,
demokrasi ve hukukun üstünlüğünü
savunmak amacıyla Avrupa çapında
kurulmuş hükümetlerarası bir kuruluştur.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Avrupa
Konseyi'ne bağlıdır. Avrupa Konseyi'ne
Belarus, Kosova ve Vatikan hariç tüm
Avrupa ülkeleri üyedir.
Birleşmiş Milletler Örgütü ya da
kısaca Birleşmiş Milletler (BM),
24 Ekim] 1945'te kurulmuş dünya
barışını, güvenliğini korumak ve
uluslar arasında ekonomik,
toplumsal ve kültürel bir iş birliği
oluşturmak için kurulan
uluslararası bir örgüttür.
Uluslararası İlişkilerde, kuvvet
kullanılmasını ilk olarak evrensel
düzeyde yasaklayan ilk antlaşma
Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.
Örgütün, kurulduğu yıllarda 51
olan üye sayısı şu an itibariyle
üyeliği kaldırılan Vatikan ve
değiştirilen Çin Halk Cumhuriyeti
son katılan üye Güney Sudan dahil
193'e ulaşmıştır. Örgütün yönetimi
New York'ta bulunan genel
merkezinden yürütülür ve üye
ülkelerle her yıl düzenli olarak
yapılan toplantılar yine bu genel
merkezde gerçekleştirilir.
Birleşmiş Milletler fikri ilk olarak,
II. Dünya Savaşı'nın bitiminde
savaşın galibi ülkeler tarafından,
ülkeler arasındaki anlaşmazlığı
ortadan kaldırarak ileride meydana
gelebilecek ve kendi güvenliklerini
tehdit edebilecek bir savaşın önüne
geçebilmek amacıyla ortaya
atılmıştır.
Örgüt yapısının halen bu amacı
koruduğunu BM Güvenlik Konseyi'nin
varlığı ve çalışmalarıyla ortaya koymustur.
Güvenlik Konseyi on beş ülkeden
oluşmakta olup, bu üyelerden beşi daimi
üye statüsündedir ve mutlak veto yetkisine
sahiptir. Bu ülkeler ABD, Rusya, Çin Halk
Cumhuriyeti, Birleşik Krallık ve
Fransa'dır. Güvenlik Konseyinin karar
alabilmesi için 9/15 oranı gerekli olup,
daimi üyelerden herhangi birisinin aksi
yönde oy kullanmaması gereklidir.
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT)
Türkiye, İran, Pakistan gibi ülkeler
tarafından kurulan ve Sovyetler Birliği'nin
yıkılmasıyla diğer Türk Devletleri'nin de
dahil olduğu ekonomik örgüt. EİT'nin on
üyesi ve bir gözlemci üyesi bulunuyor.
EİT'in üyeleri kültürel ve ekonomik alanda
işbirliğini hedefliyor. 2015 yılına kadar
serbest ticaret bölgesi olmak da hedefler
arasında. Hedeflerinden bir diğer ise
üyeleri arasında platform oluşturmaktır.
Statü ve güç olarak büyümeye devam eden
örgütün üyeleri arasında, 17 Temmuz 2003
tarihinde İslamabad'da ticaret anlaşması
imzalanmıştır.
AKP Ülkeleri ya da Afrika,
Karayip ve Pasifik Ülkeleri, 1975
'te Lomé Sözleşmesi'ni imzâlayan
ülkelerdir. Gerekçesi, Avrupa'nın
hammadde talebini ve denizaşırı
ülkelerdeki ayrıcalıklı durumunu
garanti altına almak istemesi ve
kısmen de eski sömürgeci
zamandan kalma üzerine alması
gerektiğine inandığı sorumluluktu.
Lomé Sözleşmesi, başta 15 Avrupa
ülkesiyle 46 Afrika, Karâyip ve Pasifik
ülkesini kapsar ve büyük bir işbirliği
programını içerir. Temelde gümrük
konusunda verilen ayrıcalıklara
dayanmaktadır. Böylece bir yandan bu
ülkelere Avrupa pazarları açılırken
diğer yandan tarım ve mâdencilik
ürünlerinde fiyatların sâbitleşmesi için
bir fonu öngörüyordu.
AVRUPA BİRLİĞİ
Sonradan katılanlar:
* İle gösterilen ülkeler 2005’te Dünya Bankası tarafından yüksek gelirli ülkeler
arasında gösterilmiştir.
ASEAN
8 Ağustos 1967'de Vietnam Savaşı'ndan kaynaklanan
komünist genişlemeye karşı
olarak Filipinler, Malezya, Tayland, Endonezya ve Singa
pur arasında kurulan uluslararası örgüttür
2005 yılında örgütün toplam gayri safi yurtiçi
hasılası yaklaşık 884 milyar dolardır. Yılda %4'lük bir
büyüme oranı yakalanmıştır. 2006'da GSYH 1,066
trilyona yükselmiştir.
ASYA PASİFİK EKONOMİK İŞBİRLİĞİ
Büyük Okyanus kıyısındaki 21 ülkenin katıldığı, dünya
ekonomisinin %60'ını temsil eden ve bölgesel ekonomik,
işbirliği, ticaret ve yatırım konularının paylaşıldığı
uluslararası bir örgüttür
Sırbistan
Gözlemci ülkeler
Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Avusturya, Beyaz Rusya, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Hırvatistan, İsrail,
İtalya, Mısır, Polonya, Slovakya, Tunus
MERCOSUR (SOUTHERN COMMON
MARKET)
Latin Amerikan entegrasyon çabalarının en başarılılarından biri olarak
ortaya çıkmıştır. Şu an geldiği nokta itibariyle MERCOSUR ortak
pazarı 1 trilyon doları aşan pazar derinliği ve 200 milyonluk nüfusuyla
entegrasyon girişimleri içinde tüm dünyada üçüncü sırada yer
almaktadır. Ayrıca Güney Amerika’da en etkili ortak pazar girişimi
olarak anılmaktadır.
Üye devletler
Brezilya
Arjantin
Uruguay
Paraguay
Venezuela
Rusya gruba daha sonradan dahil olmuş ve bu
ülkeler G8 ülkeleri olarak anılmaya
başlanmıştır. G8 ülkeleri 1975'ten beri yıllık
ekonomi zirveleri düzenlemektedirler. G8
Uluslararası hükümetler formu olup, Kanada,
Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Rusya,
İngiltere ve Amerika dünya ekonomisinin
yaklaşık %65 ini temsil ederler. Grubun
aktiviteleri yıl bazında konferanslar ve politik
araştırmaları içerir. Üye ülkelerin hükümet
başkanlarının yıllık zirve toplantısına katılması
ile doruğuna ulaşır. Her yıl G8 'in üye
devletleri grubun başkanlık görevini üzerine
alır.Başkanlığı elinde bulunduran grubun
gündemini belirler ve o yılki toplantı için ev
sahipliği yapar. 2007 için başkanlık sırası
Almanya'dadır ve 33'üncü G8 toplantısı için
Heiligendamm'da 6-8 Haziran'da ev sahipliği
yapmıştır.
G20 ülkelerini Türkiye, İngiltere, Japonya,
Kanada, Almanya, Fransa, İtalya, Rusya,
Avustralya, Brezilya, Arjantin, Hindistan,
Çin, Endonezya, Meksika,
Suudi Arabistan, Güney Afrika,
Güney Kore, ABD ve Avrupa Birliği
Komisyonu oluşturuyor.
G20'ye üye 19 ülkenin hepsinin milli geliri
dünyada ilk 31'de yer alıyor. Tayvan,
İsviçre, Norveç, İran ve Venezüella,
ekonomik olarak bazı üyelerden daha
büyük olmalarına rağmen G20'de
bulunmuyor. Birçok Avrupa Birliği ülkesi
de, G20'de bağımsız olarak değil sadece
AB Komisyonu olarak temsil ediliyor.