Mesopotamija

kolijevka civilizacije

zemlja između dvije rijeke

 Sadržaj

01 Sumerska civilazacija
02 Akadsko carstvo
03 Vavilonsko
04 Asirsko
05 Novo vavilonsko carstvo
06 Religija i kultura
 Uvod
Bila je poznata kao „Plodni polumjesec“
zbog svog oblika polumjeseca i
dostupnosti plodnog zemljišta, a kao
„kolijevka civilizacije“ jer je bila rodno
mjesto prve velike civilizacije -
Sumerske.
• Locirana između rijeka Tigris i
Eufrat;
• Suva, vruća pustinjska klima;
• Rijeke su nepredvidljivo
poplavljivale svakog proljeća i
stvarale plodno tlo;
• Sumeri su razvili sistem irigacije;
• Države i gradovi su bili u
međusobnim sukobima
 01
Sumerska
civilizacija
najstariji stanovnici regije
 Uopšteno
• narod nepoznatog porijekla;
• III milienijum prije nove ere;
• gradovi-države: Ur, Uruk, Lagaš,
Eridu, Kiš, Uma, Nipur itd;
 Struktura grada
• u centru grada
zigurat - stepenasta
kula na čijem vrhu se
nalazio hram
posvećen vrhovnom
bogu;
• u hram su mogli ući
samo sveštenici;
• u dvorištu hrama su Zigurat u Uru
–
se nalazila skladišta; „Planina Bogova“
• kuće su okrenute od
prepunih ulica, ka
dvorištima gdje su
porodice jele, a djeca se
igrala;
• gradske ulice bile su
toliko uske da su se kroz
njih jedva mogla provući
kolica;
 Struktura društva
• sveštenici su bili najviši sloj u sumerskoj
civilizaciji;
• kraljevi su birani iz sveštenstva – apsolutna
vlast;
• kraljev posao je bio da komanduje vojskom u
bitkama, održava sisteme za navodnjavanje i
osigurava da ljudi poštuju pravila;
• posebni sloj društva – zemljoradnici, trgovci i
zanatlije;
• robovi su bili najniži članovi društva;
 02
Akadsko carstvo
 Uopšteno
• dobilo ime po istoimenom gradu – Akadu;
• oko 2300.god.p.n.e. Sargon, tadašnji vladar
Akada je osvojio Sumer;
• koristili klinasto pismo, od Sumerana;
• preuzeli običaje i vjerovanja od Sumerana;
• razorili su ih Guti, planinsko pleme;
Sargon od Akada:
„Pravi kralj“
 03
Vavilonsko carstvo
 Uopšteno
• nastaje krajem III i početkom II milenijuma prije
nove ere, prodiranjem brojnih semitskih
nomadskih plemena Amorićana;
• vladar po imenu Hamurabi;
• osvajaju Akad i stvara se jaka država sa
centrom u Vavilonu;
• naredna osvajanja: sva manja kraljevstva od
Persijskog zaliva do Male Azije i od Eufrata
skoro do Sredozemnog mora;
Hamurabijev zakonik
(1792-1759 p.n.e.)
• jedan od najstarijih
sačuvanih zakona – prava,
obaveze i kazne za podanike;
• pravila su imala vrlo stroge i
teške posledice;
• zakoni su postali poznati kao
zakoni „Oko za oko“ jer bi
posledica često odgovarala
zločinu;
• ukupno 282 zakona;
 04
Asirsko carstvo
 Uopšteno
• u dolini srednjeg toka Tigra;
• grad-država Ašur je bio centar;
• Asirci su bili poznati trgovci i imali su kolonije u
državi Hetita;
• veliki uspon za vrijeme vladavine Tiglat-
Pilasara (VIII vijek p.n.e.), koji je osvojio Vavilon
• nova prestonica im je bio grad Niniva poznat
po velelepnim palatama i baštama;
• oslabljeno carstvo su povratili Vavilonci;
 05
Novo vavilonsko carstvo
 Uopšteno
• vladar Nabopalasar (625-605 p.n.e.) srušio
asirsku Ninivu;
• carstvo vladara Nabukadnezar (604-562 p.n.e.)
je obuhvatalo južnu Mesopotamiju, Siriju,
Palestinu i Jevrejsko carstvo;
• nasilna selidba Jevreja u Vavilon – „vavilonsko
ropstvo“;
• pokoreni od strane Persije 538. godine p.n.e.;
 06
Religija i kultura
 Religija -
• politeizam
4 glavna boga i oko 3000
nižih bogova
• Bogovi su imali ljudske
kvalitete, neprijateljski i
nepredvidivi;
• Sumerani su vjerovali da je
njihova svrha na Zemlji
služenje bogovima
• sile prirode i sva zla bili su
pod kontrolom bogova pa su
Sumerani nudili hranu i
životinje da bi ugodili
bogovima;
Inana Enki
 Sumerske škole
● sveštenici su učili bogate
momke da postanu pisari;
● dugi dani, oštre kazne i
zamoran rad;
● zagarantovan dobar život
jer malo ko zna čitati ili
pisati;
 Gilgameš
• prva zapisana legenda;
• priča je mit zasnovan na stvarnom
kralju;
• Gilgameš je u potrazi za besmrtnošću,
ali otkriva da svi na kraju moraju umrijeti;
Hvala na pažnji!
marko.d.ljubojevic@gmail.com
+382 69 317 400